Ir al contenido

NA̱ VA̱ʼANÍ XI̱KANDÍXA NDIÓXI̱ | ÑÁ MARÍA MAGDALENA

“Xi̱nii̱ ta̱ Jesús”

“Xi̱nii̱ ta̱ Jesús”

 Ñá María Magdalena xítoñá chí ndiví ta yákúnñá ti̱kui̱í nu̱úñá, saáchi ta̱ Jesús ta̱ kúni̱níñá xíniñá tíkaara ndaʼa̱ yitu̱n. Ni xa̱a̱ ku̱yatin kooña ka̱a u̱xu̱ u̱vi̱ káʼñu, ku̱naa ndiʼi nu̱ú ñuʼú (Lucas 23:44, 45). Ñá María ndáchi̱núuñá pañoñá nu̱ú so̱ko̱ñá ta númiñá ná ñaʼá ná ndíta xíʼinñá. U̱ni̱ hora ku̱naa nu̱ú ñuʼú ña̱kán su̱ví iin eclipse níxikuuña. Sana ñá María xíʼin ndiʼika na̱ xi̱ndita nu̱ú xi̱tikaa ta̱ Jesús xi̱niso̱ʼona ndáʼyi̱ tí ñuú á kití tí kée tá ñuú. Na̱ yiví na̱ xi̱ni ña̱ ku̱u ña̱yóʼo ni̱yi̱ʼvínína ta ni̱ka̱ʼa̱nna: “Mií ña̱ nda̱a̱ se̱ʼe Ndióxi̱ kúúra” (Mateo 27:54). Na̱ discípulo ta̱ Jesús xíʼin inkaka na̱ yiví nda̱kanixi̱nína ña̱ mií Jehová kúú ta̱ sa̱kúnaa nu̱ú ñuʼú, saáchi nda̱kanixi̱nína ña̱ sáa̱níra ta kúsuchíní-inira xa̱ʼa̱ ña̱ i̱xandi̱va̱ʼanína xíʼin se̱ʼera.

 Ni kúsuchíní-ini ñá María Magdalena xa̱ʼa̱ ña̱ xítoñá ña̱ xóʼvi̱ní ta̱ Jesús, soo va̱ása xíínñá ku̱ʼu̱nñá (Juan 19:25, 26). Ni kǒo níʼi̱yó tu̱ʼun ña̱ ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ña̱ ndeéní ni̱xo̱ʼvi̱ ta̱ Jesús ta siʼíra ñá María xíniñúʼuníñá ña̱ sandíkona-iniñá ta chindeétáʼanna xíʼinñá.

 Xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼaní chi̱ndeétáʼan ta̱ Jesús xíʼin ñá María Magdalena, vitin miíñá kúni̱ chindeétáʼan xíʼinna. Tá ya̱chi̱, xi̱kundasínína xi̱xininañá ta xa̱ʼa̱ ña̱kán xi̱ndakavaní-iniñá soo ta̱ Jesús kúú ta̱ chi̱ndeétáʼan xíʼinñá. Vitin va̱ʼaní kúniñá ta kúsi̱í-iniñá ta saátu kándíxaníñá Ndióxi̱. ¿Soo ndáaña chi̱ndeétáʼan xíʼinñá? ¿Ndáaña kivi sakúaʼayó xíʼin ña̱ ke̱ʼéñá?

Xi̱xiniñúʼuná ña̱ xi̱kuumiíná ña̱ va̱ʼa chindeétáʼanná xíʼinna

 Biblia káʼa̱nña xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼaní ña̱ ke̱ʼé ta̱ Jesús xa̱ʼa̱ ñá María Magdalena, saáchi ñáyóʼo ndeéní xi̱xoʼvi̱ñá ta ta̱ Jesús kúú ta̱ sa̱kǎkuñá. Tiempo saá kininí xi̱keʼé na̱ ta̱chí ndi̱va̱ʼa ta xi̱kiʼvina ini na̱ yiví. Kǒo xíni̱víyó ndáaña ke̱ʼé na̱ ta̱chí ndi̱va̱ʼa xíʼin ñá María, soo u̱xa̱ na̱yóʼo xi̱ñuʼu iniñá ta ta̱ Jesús ta̱vára ndiʼi na̱yóʼo (Lucas 8:2).

 Sana va̱ʼaní ku̱ni ñá María chi xa̱a̱ va̱ʼa xi̱keʼéñá ku̱a̱ʼání ña̱ʼa ña̱ kǒo níkivi keʼéñá tá ya̱chi̱. ¿Soo ndáa ki̱ʼva ni̱na̱ʼa̱ñá nu̱ú ta̱ Jesús ña̱ táxiñá tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ra xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéra xa̱ʼa̱ñá? Nda̱kundiku̱nñá sa̱tára ta tá ki̱ʼinñá kuenta ña̱ kivi keʼéñá inkaka ña̱ʼa, ke̱ʼévañáña. Tá kúú, ta̱ Jesús xíʼin na̱ apóstolra xi̱xiniñúʼuna ña̱ taxina ña̱ kuxuna, ti̱ko̱to̱na xíʼin nu̱ú ku̱su̱nna. Ta xa̱ʼa̱ ña̱ sa̱ndákoona chiñuna kǒo ku̱a̱ʼáví xu̱ʼún níxikuumiína, ña̱kán xi̱niñúʼuna ña̱ chindeétáʼanna xíʼinna ña̱ taxina ña̱ xíniñúʼuna ña̱ va̱ʼa ku̱ʼu̱nna natúʼunna xíʼin na̱ yiví ta sanáʼa̱nana.

 Ta ñá María xíʼin inkaka ná ñaʼá kúú ná ke̱ʼé ña̱yóʼo, saáchi sava náyóʼo xi̱kuumiíná xu̱ʼún. Biblia káʼa̱nña ña̱ xi̱xiniñúʼuná ña̱ xi̱kuumiíná ña̱ va̱ʼa chindeétáʼanná xíʼinna (Lucas 8:1, 3). Biblia va̱ása káʼa̱nña á xi̱ ixava̱ʼaná ña̱ xi̱xixina, ña̱ ndakataná ti̱ko̱to̱na á ña̱ ndukúná veʼe nu̱ú ku̱su̱nna ñuu nu̱ú xi̱xaa̱na. Soo ná ñaʼá yóʼo xíʼin ndiʼi níma̱ná xi̱chindeétáʼanná xíʼin ta̱ Jesús ta saátu na̱ kítáʼan xíʼinra, ta sana ña̱yóʼo va̱ʼaní chi̱ndeétáʼanña xíʼin ta̱ Jesús ta saátu na̱ kítáʼan xíʼinra ña̱ va̱ʼa natúʼunna xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. Ñá María xi̱kunda̱a̱-iniñá ña̱ kǒo kivi chaʼviñá ndaʼa̱ ta̱ Jesús xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ ke̱ʼéra xa̱ʼa̱ñá, soo ni saá xi̱ndukúvañá ki̱ʼva ña̱ chindeétáʼanñá xíʼinra ta xi̱kusi̱íní-iniñá ña̱ xi̱keʼéñá ña̱yóʼo.

 Tiempo vitin, nu̱ú ku̱a̱ʼání na̱ yiví va̱ása ndáyáʼviví ña̱ kéʼéyó xa̱ʼa̱ inkana. Soo su̱ví saáví ndákanixi̱ní Ndióxi̱. Xa̱ʼa̱ ña̱kán ni̱kusi̱íníva-ini Jehová tá xi̱nira ña̱ chíndeétáʼan ñá María xíʼin ta̱ Jesús ta saátu xíʼin na̱ apóstolra. Nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé ñá María saá kéʼé na̱ hermano tiempo vitin chi chíndeétáʼanna xíʼin inka na̱ hermano. Sava yichi̱, kǒo xíniñúʼu keʼéyó ña̱ʼa ña̱ ndáyáʼviníví xa̱ʼa̱ na̱ hermanoyó chi ña̱ xíniñúʼuna sava yichi̱ kúú ña̱ ka̱ʼa̱nyó tu̱ʼun va̱ʼa xíʼinna. Ta kúsi̱íníva-ini Jehová tá xítora ña̱ kéʼéyó ña̱yóʼo (Proverbios 19:17; Hebreos 13:16).

“Yatin nu̱ú íyo yitu̱n tú ka̱tikaana ta̱ Jesús”

 Ñá María Magdalena ni̱xa̱ʼa̱nñá xíʼin ná ñaʼá ná ni̱xa̱ʼa̱n xíʼin ta̱ Jesús chí ñuu Jerusalén tá ni̱xi̱yo pascua ña̱ ku̱i̱ya̱ 33 (Mateo 27:55, 56). Nda̱kanda̱ní-ini ñá María tá ku̱ndaa̱-iniñá ña̱ ti̱inna ta̱ Jesús ta nda̱tiinna ku̱a̱chi xíʼinra. Soo su̱ví ña̱kán kúú ndiʼiña, chi ta̱ Poncio Pilato xi̱niso̱ʼora ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n na̱ níʼi yichi̱ nu̱ú na̱ judío ta saátu na̱ yiví ña̱kán ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ná katikaana ta̱ Jesús ndaʼa̱ yitu̱n ta kán kuvira. Sana xi̱niva ñá María tá ndíso ta̱ Jesús yitu̱n nu̱ú katikaanara ku̱a̱ʼa̱nra, ta ndeéní tu̱kue̱ʼe̱ra ta ku̱naakavíra (Juan 19:6, 12, 15-17).

 Kúyatin ka̱a u̱xu̱ u̱vi̱ káʼñu kúúña soo naaní, ta kán níndichi ñá María Magdalena xíʼin inkaka ná ñaʼá yatin nu̱ú tíkaa ta̱ Jesús (Juan 19:25). Kán xi̱ndikaa̱ ñá María nda̱a̱ tá ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Jesús. Ña̱kán xi̱niso̱ʼoñá tá ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼin ta̱ apóstol Juan ña̱ ná kundaara siʼíra ñá María. Saátu xi̱niso̱ʼoñá ña̱ ndeéní xóʼvi̱ ta̱ Jesús káʼa̱nra xíʼin yivára ta tá si̱lóʼo kúma̱ní kuvira, xíʼin ña̱ si̱í-ini ni̱ka̱ʼa̱nra: “Xa̱a̱ ni̱xi̱nuña”. Ni̱kusuchíní-ini ñá María Magdalena tá xi̱niñá ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Jesús, ta ni xa̱a̱ ni̱xi̱ʼi̱ra kǒo níxiinñá nu̱ʼu̱ñá veʼeñá. Tándi̱ʼi, iin ta̱a ta̱ kúikání ta̱ ñuu Arimatea ta̱ xi̱naní José nda̱kiʼinra ta̱ Jesús ku̱a̱ʼa̱n xíʼinra ta sa̱ndúxu̱nrara, ta nu̱ú sa̱ndúxu̱nrara kán ki̱ndoo ñá María (Juan 19:30; Mateo 27:45, 46, 57-61).

 Ña̱ ke̱ʼé ñá María sánáʼa̱ña miíyó ndáaña xíniñúʼu keʼéyó xa̱ʼa̱ na̱ hermanoyó na̱ yáʼa nu̱ú tu̱ndóʼo ña̱ ndeéní. Ña̱ nda̱a̱ kúúña, kǒo ndee̱ kúúmiíyó ña̱ sakútaʼayó tu̱ndóʼo ña̱ kúúmií na̱ yiví ni ña̱ xóʼvi̱na. Soo kiviva na̱ʼa̱yó ña̱ kúndáʼvi-iniyó xíniyóna ta saátu ná va̱ása yi̱ʼvíyó chindeétáʼanyó xíʼinna. Tá xóʼvi̱yó, va̱ʼaní kúniyó tá íyo iin na̱ migoyó na̱ chíndeétáʼan xíʼinyó. Tá chíndeétáʼanyó xíʼin na̱ migoyó tá yáʼana nu̱ú tu̱ndóʼo, ña̱yóʼo va̱ʼaní sándi̱koña-inina. Tá kéʼéyó ña̱yóʼo saá kúú ña̱ náʼa̱yó ña̱ nda̱kú íyo iniyó xíʼinna ta saátu xíʼin Jehová (Proverbios 17:17).

Sana va̱ʼaní ku̱ni ñá María siʼí ta̱ Jesús xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱yo yatin ñá María Magdalena xíʼinñá tá ni̱xo̱ʼvi̱ñá.

“Ndakiʼi̱nra ku̱ʼu̱n xíʼi̱n”

 Tá xa̱a̱ sa̱ndúxu̱nna ta̱ Jesús ini iin kavá, ñá María xíʼin inkaka ná ñaʼá sa̱táná aceite tá xáʼa̱n támi ña̱ va̱ʼa chikaa̱nárá ta̱ Jesús (Marcos 16:1, 2; Lucas 23:54-56). Tá ni̱tu̱vi ki̱vi̱ domingo, ya̱chi̱ní nda̱kooñá ta nda̱kiʼinñá ku̱a̱ʼa̱nñá xíʼin inkaka ná ñaʼá nu̱ú ni̱ndu̱xu̱n ta̱ Jesús ni naaní. Ta sana xi̱ndakanixi̱níná ndáa ki̱ʼva sakútaʼaná yu̱u̱ ña̱ káʼnuní ña̱ xi̱ndasi nu̱ú ni̱ndu̱xu̱n ta̱ Jesús (Mateo 28:1; Marcos 16:1-3). Soo kǒo nísasi ña̱yóʼo nu̱úná ña̱ ku̱ʼu̱nná nu̱ú ni̱ndu̱xu̱n ta̱ Jesús, saáchi xi̱kandíxaná ña̱ mií Jehová chindeétáʼan xíʼinná.

 Sananí ñá María kúú ñá siʼna ni̱xa̱a̱ nu̱ú ni̱ndu̱xu̱n ta̱ Jesús, soo iin kama xi̱kundichiñá ta nda̱kanda̱ní-iniñá tá xi̱niñá iin ña̱ ku̱u. Íyo iin na̱ sa̱kútaʼa yu̱u̱ nu̱ú ni̱ndu̱xu̱n ta̱ Jesús ta kǒokara ndíkaa̱-iniña. Ta ndi̱ku̱n kama nda̱kiʼinñá ku̱a̱ʼa̱nñá natúʼunñá xíʼin ta̱ Pedro ta saátu xíʼin ta̱ Juan xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱niñá. Sana ku̱naaní ñá María xa̱ʼa̱ ña̱ xínuñá ni̱xa̱ʼa̱nñá, soo ni saá ni̱ka̱ʼa̱nñá xíʼinna: “Kǒoka tátayó ndíka̱a̱ nu̱ú ni̱ndu̱xu̱nra, ta va̱ása xíni̱yó ndáa míí chi̱ka̱a̱nara”. Ña̱kán ta̱ Pedro xíʼin ta̱ Juan xínuna ni̱xa̱ʼa̱nna nda̱a̱ nu̱ú ni̱ndu̱xu̱n ta̱ Jesús, soo tá xi̱nina ña̱ kǒoka ta̱ Jesús ndíkaa̱-iniña nda̱kiʼinna ku̱a̱ʼa̱nna chí veʼena (Juan 20:1-10). a

 Ñá María ndi̱kóñá nu̱ú ni̱ndu̱xu̱n ta̱ Jesús ta kán ni̱ndo̱o iinlá miíñá. Xa̱ʼa̱ ña̱ kǒo na̱ yiví íyo kán ta saátu xa̱ʼa̱ ña̱ kǒoka ta̱ Jesús ndíkaa̱-ini ya̱vi̱, ndeéní ki̱xáʼa ñá María xákuñá. Xi̱to tukuñá ini ya̱vi̱ nu̱ú ni̱ndu̱xu̱n ta̱ Jesús ta kǒo níkivi kandíxañá ña̱ nda̱kiʼinnara ku̱a̱ʼa̱n xíʼinna. Tasaá xi̱niñá iin ña̱ʼa ña̱ nda̱kanda̱ní-iniñá xíʼin, xi̱niñá u̱vi̱ na̱ ángel na̱ ndíxi ti̱ko̱to̱ yaa ta na̱yóʼo ni̱nda̱ka̱tu̱ʼunnañá: “¿Nda̱chun xákún?”. Xa̱ʼa̱ ña̱ ndíʼi̱ní-iniñá ta ndákavaní-iniñá xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱u, ni̱ka̱ʼa̱nñá xíʼinna nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱ka̱ʼa̱nñá xíʼin na̱ apóstol: “Saáchi nda̱kiʼinna tátai̱ ku̱a̱ʼa̱n xíʼinna ta va̱ása xíni̱i̱ ndáa míí chi̱ka̱a̱nara” (Juan 20:11-13).

 Tasaá ndi̱kó ñá María xi̱toñá chí sa̱táñá ta xi̱niñá níndichi iin ta̱a. Soo ñáyóʼo kǒo níndakuniñára ta nda̱kanixi̱níñá ña̱ kúúra ta̱ ndáa jardín kán. Ta ta̱kán ni̱nda̱ka̱tu̱ʼunrañá: “¿Nda̱chun xákún? ¿Ndáana nándukún?”. Ta ñákán ni̱ka̱ʼa̱nñá xíʼinra: “Tá yóʼó kúú ta̱ nda̱kiʼinra ku̱a̱ʼa̱n xíʼún táta, ka̱ʼa̱n xíʼi̱n ndáa míí chi̱ka̱únra ta ndakiʼi̱nra ku̱ʼu̱n xíʼi̱n” (Juan 20:14, 15). ¿Soo ndáaña xi̱kuni̱ kachi ñá María xíʼin tu̱ʼun yóʼo? ¿Á kuchiñu iinlá miíñá kundisoñá ta̱ Jesús ku̱ʼu̱n xíʼinñá? Ñá María kǒo níndakanivíxi̱níñá xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, chi ña̱ xi̱kuni̱ñá kúú ña̱ kunda̱a̱-iniñá ndáa míí ndíkaa̱ ta̱ Jesús.

“Ndakiʼi̱nra ku̱ʼu̱n xíʼi̱n”.

 Tá xóʼvi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ yáʼayó nu̱ú iin tu̱ndóʼo ña̱ ndeéní ta kúsuchíní-iniyó, ¿á kivi kundiku̱nyó yichi̱ ñá María Magdalena? Tá ndákanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ kivi keʼé mií kuitíyó xíʼin ndee̱yó, kixáʼa yi̱ʼvíyó ta ndi̱ʼi̱ní-iniyó. Soo tá kéʼéyó nda̱sa ña̱ kivi keʼé kuitíyó ta táxiyó ña̱ chindeétáʼan Jehová xíʼinyó, ku̱a̱ʼáníka ña̱ kivi keʼéyó saá (2 Corintios 12:10; Filipenses 4:13). Tá ná keʼéyó ña̱yóʼo, sakúsi̱íníyó-ini Jehová. Ña̱yóʼo kúú ña̱ ke̱ʼé ñá María, xa̱ʼa̱ ña̱kán ku̱a̱ʼání ña̱ va̱ʼa ta̱xi Jehová ndaʼa̱ñá.

“Xi̱nii̱ ta̱ Jesús”

 Ta̱a ta̱ xi̱ni ñá María su̱ví ta̱ ndáa jardín kánví kúúra. Saáchi ta̱yóʼo xi̱kuura carpintero, maestro ta vitin kúúra tátañá, ta̱yóʼo kúú ta̱ xi̱kuʼvi̱ní-iniñá xi̱xiniñá. Soo ñáyóʼo va̱ása níndakuniñára ta va̱ʼaka nda̱kiʼinñá ku̱a̱ʼa̱nñá. Ñá María kǒo níxi̱kunda̱a̱-iniñá ña̱ nda̱takuva ta̱ Jesús ta ni̱xi̱yora iin espíritu ña̱ ndakúní. Ña̱kán, ta̱ Jesús xi̱niñúʼura ndee̱ ña̱ xi̱kuumiíra ña̱ va̱ʼa kunaʼa̱ra nda̱a̱ táki̱ʼva náʼa̱ iin na̱ yiví tasaá va̱ʼa kuni inkanara. Soo va̱ása níxi̱naʼa̱ra nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱xi̱yora tá kúma̱ní kuvira. Tá xa̱a̱ nda̱taku ta̱ Jesús ni̱xi̱yora loʼoka tiempo nu̱ú ñuʼú yóʼo, soo ni na̱ xa̱a̱ xi̱xini̱ñaʼá tá ya̱chi̱ kǒo níndakuninara (Lucas 24:13-16; Juan 21:4).

 ¿Ndáaña ke̱ʼé ta̱ Jesús ña̱ va̱ʼa ndakuni ñá María miíra? Iin tu̱ʼun kuití ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinñá, ka̱chira: “María”. Ta ñá María kamaní ndi̱kóko̱oñá ta ndeéní ni̱ka̱ʼa̱nñá: “Rabbóni”. Sana xa̱a̱ ku̱a̱ʼáníva yichi̱ xi̱niñúʼu ñá María tu̱ʼun yóʼo ña̱ ka̱ʼa̱nñá xíʼinra saáchi maestroñá xi̱kuura. Xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱kusi̱íní-iniñá, ti̱inñá ta̱ Jesús ta va̱ása níxiinñá sañáñára (Juan 20:16).

 Ta̱ Jesús xi̱kunda̱a̱va-inira ndáaña ndákanixi̱níñá ta ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinñá: “Va̱ása tiinkaún yi̱ʼi̱”. Sana viíníva ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼin ñá María ña̱ ná sañáñára. Tasaá ni̱ka̱ʼa̱nkara xíʼinñá: “Chi kúma̱níva ku̱ʼi̱n nu̱ú yivái̱”. Xi̱kuma̱níva ki̱xaa̱ ki̱vi̱ ña̱ ku̱ʼu̱nra chí ndiví ta ni̱xi̱yokava sava ña̱ʼa ña̱ keʼéra nu̱ú ñuʼú, ña̱kán xi̱kuni̱ra ña̱ ná chindeétáʼan ñá María xíʼinra. Ta ñáyóʼo xi̱kuni̱ñá kuniso̱ʼoñá ndiʼi ña̱ ná ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼinñá. Ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo xíʼinra: “Kúáʼan nu̱ú ndóo na̱ ñanii̱ ta ka̱ʼa̱n xíʼinna: ‘Ku̱ʼi̱n nu̱ú yivái̱ ta̱ kúú yivá ndóʼó, ku̱ʼi̱n nu̱ú Ndióxi̱ miíi̱ ta̱ kúú Ndióxi̱ ndóʼó’” (Juan 20:17).

 Ta̱ Jesús ta̱xira iin chiñu ña̱ ndáyáʼviní ndaʼa̱ñá. Va̱ʼaní ke̱eñá chi ñáyóʼo kúú ñá nu̱ú ñá xi̱ni ta̱ Jesús tá nda̱takura, ta xi̱niñúʼu natúʼunñá xíʼin inkana xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱niñá. Sana kúsi̱íní-iniñá nda̱kiʼinñá ku̱a̱ʼa̱nñá ta tá xa̱a̱ nda̱ni̱ʼíñá na̱ discípulo ni̱ka̱ʼa̱nñá xíʼinna: “Xi̱nii̱ ta̱ Jesús”. Ta sana na̱ xi̱niso̱ʼo tu̱ʼun yóʼo ku̱a̱ʼání tiempo nda̱kaʼánvana xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nñá. Ñá María kúsi̱íkaví-iniñá nátúʼunñá xíʼinna xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼinñá (Juan 20:18). Ña̱ na̱túʼun ñá María xíʼinna kítáʼanña xíʼin ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n inkaka ná ñaʼá ná ni̱xa̱ʼa̱n xi̱to nu̱ú ni̱ndu̱xu̱n ta̱ Jesús ta kǒokara ndíkaa̱ níxininá (Lucas 24:1-3, 10).

“Xi̱nii̱ ta̱ Jesús”.

“Va̱ása níkandíxana ña̱ na̱túʼunná xíʼinna”

 ¿Á ka̱ndíxa na̱ discípulo ña̱ na̱túʼun ná ñaʼá kán xíʼinná? Va̱ásaví. Ña̱ Biblia káʼa̱nña ña̱ na̱ discípulo “va̱ása níkandíxana ña̱ na̱túʼunná xíʼinna chi ña̱ vatá kúú ña̱ káʼa̱nná túvina” (Lucas 24:11). Xa̱ʼa̱ ña̱ xa̱ʼnu na̱ discípulo iin ñuu nu̱ú kǒo níxi̱kandíxana ña̱ xi̱kaʼa̱n ná ñaʼá, ña̱kán kúú ña̱ kǒo níkandíxana ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n náyóʼo. Tiempo saá, tá xi̱ndatiin na̱ chíñu ku̱a̱chi xíʼin na̱ yiví, na̱ chíñu va̱ása níxi̱taxina ña̱ ka̱ʼa̱n ná ñaʼá. Sana kǒo níxi̱kiʼin na̱ discípulo kuenta soo xi̱ndakanivaxi̱nína nda̱a̱ táki̱ʼva ndákanixi̱ní na̱ judío na̱ kǒo níxindasakáʼnu Ndióxi̱. Soo nu̱ú Jehová xíʼin ta̱ Jesús inkáchi ndáyáʼvi ndiʼina. Iin chiñu ndáyáʼviní nda̱kiʼin ñá María xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱kúní ni̱xi̱yo iniñá.

 Ñá María kǒo níndakava-iniñá xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼé na̱ discípulo kán, chi xi̱kusi̱íníva-iniñá xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kunda̱a̱-iniñá ña̱ xi̱kandíxava ta̱ Jesús miíñá. Ta saátu ndiʼi miíyó na̱ ndíku̱n ta̱ Jesús kúúmiíyó iin chiñu ña̱ ndáyáʼviní, chiñu yóʼo kúú ña̱ ku̱ʼu̱nyó natúʼunyó “tu̱ʼun va̱ʼa xa̱ʼa̱ Reino Ndióxi̱” xíʼin na̱ yiví (Lucas 8:1). Soo saátu ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼin na̱ discípulora ña̱ su̱ví ndiʼiví na̱ yiví kuniso̱ʼo ña̱ natúʼunna (Juan 15:20, 21). Xa̱ʼa̱ ña̱kán ndáyáʼviní ña̱ ndakaʼányó xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼé ñá María Magdalena. Saáchi ni kǒo níkandíxa na̱ discípulo ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nñá xíʼinna, va̱ása nítaxiñá ña̱ sandákava ña̱yóʼo iniñá ta xíʼin ña̱ si̱í-ini na̱túʼunñá xíʼinna ña̱ xa̱a̱ nda̱takuva ta̱ Jesús.

 Tá ni̱ya̱ʼa loʼo tiempo, ta̱ Jesús ki̱tara nu̱ú na̱ apóstolra, nu̱ú inkaka na̱ discípulo ta saátu nu̱ú yáʼaka 500 na̱ hermano (1 Corintios 15:3-8). Tá xi̱natúʼunna xíʼin ñá María ña̱ xi̱xinina ta̱ Jesús ta saátu tá xi̱xini miíñára, chi̱ndeétáʼanña xíʼinñá ña̱ kandíxaníkañá Ndióxi̱. Ta sana xi̱ndikaa̱ñá xíʼin na̱ discípulo ta̱ Jesús na̱ nda̱kutáʼan chí ñuu Jerusalén tá ni̱xi̱yo vikó ña̱ Pentecostés, tá nda̱kiʼinna espíritu santo (Hechos 1:14, 15; 2:1-4).

 Ndiʼi ña̱yóʼo náʼa̱ña nu̱úyó ña̱ xi̱kandíxaní ñá María Magdalena Ndióxi̱. Ná chikaa̱yó ndee̱ ña̱ kandíxaníkayó Ndióxi̱ nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼéñá ta ná na̱ʼa̱yó ña̱ chíndayáʼviníyó ña̱ ke̱ʼé ta̱ Jesús xa̱ʼa̱yó. Ta kivi keʼéyó ña̱yóʼo tá chíkaa̱yó ndee̱ ña̱ chindeétáʼanyó xíʼin inkana ta saátu tá kándíxayó ña̱ ndiʼi tiempo chindeétáʼan Jehová xíʼinyó.

a Sana kǒokaví ñá María ndíkaa̱ kán, tá xi̱ni ná inka ñaʼá ta̱ ángel ta̱ ni̱ka̱ʼa̱n xíʼinná ña̱ xa̱a̱ nda̱takuva ta̱ Jesús. Saáchi tá níxini ñá María ta̱ ángel yóʼo, ka̱ʼa̱nvañá xíʼin ta̱ Pedro ta saátu xíʼin ta̱ Juan ña̱ xa̱a̱ nda̱takuva ta̱ Jesús ta kǒokara ndíkaa̱ nu̱ú ni̱ndu̱xu̱nra (Mateo 28:2-4; Marcos 16:1-8).