NA̱ VA̱ʼANÍ XI̱KANDÍXA NDIÓXI̱ | TA̱ JOB
Nda̱kúní ni̱xi̱yo inira xíʼin Ndióxi̱
Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ iin ta̱a ta̱ ndeéní xóʼvi̱ níndúʼu nu̱ú ñuʼú. Iníí ku̱ñura ka̱na ndi̱ʼi ta ki̱xáʼa táʼyi̱ña, nándúʼu tosora ta nda̱kavakaví-inira. Ni iinna kǒo íyo xíʼinra ta ni ndee̱ra kǒo ña̱ taxíra ndikama tí kúyatin nu̱úra. Kúsuchíní-inira ña̱kán níndúʼura nu̱ú ya̱a̱, ki̱ʼinra iin táʼví ki̱si ña̱ ni̱ta̱ʼvi̱ ta ki̱xáʼara yákúnra ñii̱ra. Ta ndiʼi ña̱ʼa ña̱ xi̱kuumiíra ndi̱ʼi-xa̱ʼa̱ ndiʼiña. Na̱ migora na̱ íyo yatin xíʼinra xíʼin na̱ veʼera sa̱ndákoo ndaʼa̱nara. Ndiʼina nda̱a̱ na̱ va̱lí kúsi̱kindaa miíra. Nda̱kanixi̱níra ña̱ sa̱ndákoo nda̱ʼa Ndióxi̱ Jehová miíra. Soo su̱ví saáví níxi̱yoña (Job 2:8; 19:18, 22).
Ta̱ Job kúú ta̱ káʼa̱nyó xa̱ʼa̱, ta Ndióxi̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ ta̱yóʼo: “Kǒo nda̱a̱ ni iinna íyo nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ta̱yóʼo nu̱ú ñuʼú yóʼo” (Job 1:8). Ta tá ni̱ya̱ʼa ku̱a̱ʼáka ku̱i̱ya̱ Jehová ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ ta̱ Job ña̱ nda̱kúní ni̱xi̱yo inira (Ezequiel 14:14, 20).
¿Á ku̱a̱yaʼún nu̱ú tu̱ndóʼo ña̱ yo̱ʼvi̱ní? Tá saá ndóʼún, ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Job kivi sandíkoña-iniún. Saátu chindeétáʼanña xíʼún ña̱ kunda̱a̱ va̱ʼaka-iniún xa̱ʼa̱ ndáaña kúni̱ kachi ña̱ nda̱kú koo iniyó xíʼin Ndióxi̱, chi ndiʼiyó xíniñúʼu nda̱kú koo ini. Ta miíyó na̱ yiví náʼa̱yó ña̱ nda̱kú íyo iniyó xíʼin Ndióxi̱ tá ndákundeéyó kéʼéyó ña̱ kútóora ni tá yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo. Ná kotoyó ndáaña kivi sakúaʼayó xíʼin ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Job.
Ña̱ kǒo níxi̱xini̱ ta̱ Job
Sana tá ni̱ya̱ʼa tiempo ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Job, saáví ka̱ʼyí ta̱ Moisés ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Job. Mií Jehová ni̱ka̱ʼa̱n xíʼin ta̱ Moisés ña̱ ná kaʼyíra ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Job, ta saátu ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra ña̱ ná kaʼyíra ña̱ ku̱u chí ndiví.
Tá kíxáʼayó káʼviyó xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Job kíʼinyó kuenta ña̱ si̱íní ni̱xi̱yora ta va̱ʼaníva ni̱xi̱yora. Ta̱ Job kúikání ni̱xi̱yora, ndiʼina xi̱ ixato̱ʼó miíra ta ndiʼina xi̱xini̱ miíra chí ñuu ña̱ xi̱naní Uz, ta sana ña̱ ñuu yóʼo xi̱ndikaa̱ña chí norte ña̱ Arabia. Va̱ʼaní ni̱xi̱yo inira xíʼin na̱ nda̱ʼví ta xi̱chindeétáʼa̱nra xíʼin na̱ xi̱ ixandi̱va̱ʼana xíʼin. Ta 10 se̱ʼe ta̱ Job ni̱xi̱yo, soo ña̱ xi̱ndayáʼvika kúú ña̱ va̱ʼaní xi̱ndasakáʼnura Ndióxi̱. Ndiʼi tiempo xi̱kuni̱ra ndasakáʼnura Ndióxi̱ nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Abrahán, ta̱ Isaac, ta̱ Jacob xíʼin ta̱ José. Nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé ndiʼi ta̱a yóʼo, ta̱ Job xi̱sokóra ña̱ʼa nu̱ú Jehová xa̱ʼa̱ na̱ veʼera nda̱a̱ táki̱ʼva xi̱keʼé iin ta̱ su̱tu̱ (Job 1:1-5; 31:16-22).
Soo iin kama na̱sama ndiʼi ña̱ʼa. Vitin ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱u chí ndiví, ta ta̱ Job kǒo níxi̱xini̱ra xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Ndiʼi na̱ ángel nda̱taka nu̱ú Jehová ta saátu ni̱xa̱a̱ ta̱ Ndi̱va̱ʼa. Xi̱kunda̱a̱va-ini Jehová ña̱ xi̱sa̱a̱ní-ini ta̱ Ndi̱va̱ʼa xi̱xinira ta̱ Job, xa̱ʼa̱ ña̱kán ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xíʼinra ña̱ nda̱kúní íyo ini ta̱ Job. Ni kǒo kúkaʼan nu̱ú ta̱ Ndi̱va̱ʼa ta ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin Jehová: “¿Á íxato̱ʼó mií ta̱ Job yóʼó túviún? ¿Á su̱ví miívaún kúú ta̱ ndáa miíra, ndáún na̱ veʼera ta ndáún ndíʼika ña̱ʼa ña̱ kúúmiíra?”. Sáa̱ní-ini ta̱ Ndi̱va̱ʼa xínira na̱ yiví na̱ nda̱kú íyo ini xíʼin Jehová, soo tá náʼa̱ na̱ yiví ña̱ ndásakáʼnuna Jehová xíʼin ndiʼi níma̱na sáa̱ náʼa̱na ña̱ iin ta̱ vatá kúú ta̱ Ndi̱va̱ʼa. Soo ná ka̱ʼa̱nkayó xa̱ʼa̱ ta̱ Job. Ta̱ Ndi̱va̱ʼa ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ ta̱ Job ña̱ xi̱ndasakáʼnura Jehová xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱a̱ʼání ña̱ʼa ta̱xira ndaʼa̱ra, soo tá ná kindaa Jehová ndiʼi ña̱ʼa ndaʼa̱ ta̱ Job kǒo ndasakáʼnukarara (Job 1:6-11).
Kǒo níxi̱xini̱ví ta̱ Job xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, soo Jehová xi̱kuni̱ra ña̱ ná na̱ʼa̱ ta̱ Job ña̱ iin ta̱ vatá kúú ta̱ Ndi̱va̱ʼa. Jehová ta̱xira ña̱ ná kindaa ta̱ Ndi̱va̱ʼa ndiʼi ña̱ʼa ndaʼa̱ ta̱ Job, soo ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xíʼinra ña̱ ná kǒo satúkue̱ʼe̱rara ña̱kán ki̱ndaa ta̱ Ndi̱va̱ʼa ndiʼi ña̱ʼa ndaʼa̱ ta̱ Job, ta iin ki̱vi̱ kuití ki̱xi ndiʼi tu̱ndóʼo yóʼo nu̱úra. Ta̱ Job na̱kunda̱a̱-inira ña̱ i̱xakuíʼnána si̱ndi̱ki̱ sa̱nara ta saátu burro sa̱na̱ra, ni̱xi̱ʼi̱ ndiʼi ndikachi sa̱na̱ra ta saátu i̱xakuíʼnána camello sa̱na̱ra ta xa̱ʼnína na̱ xi̱ndaarí. Ta iinna ni̱ka̱ʼa̱n xíʼin ta̱ Job ña̱ ndikachi sa̱na̱ra xíʼin na̱ káchíñu nu̱úra ni̱xi̱ʼi̱na saáchi chí ndiví ke̱e ñuʼu̱ Ndióxi̱ ta xa̱ʼmiñana. Kúsuchíní-ini ta̱ Job saáchi ku̱a̱ʼánína ni̱xi̱ʼi̱ ta kǒoka ña̱ʼa níxi̱kuumiíra. Soo saá na̱túʼunna xíʼinra xa̱ʼa̱ inkaka ña̱ ku̱u. U̱xu̱ saá na̱ se̱ʼera nda̱takana ve̱ʼe se̱ʼera ta̱ nu̱ú, ta xa̱ʼa̱ ña̱ ndeéní ki̱xáʼa káni ta̱chí nda̱kava veʼe sa̱tána ta ni̱xi̱ʼi̱ ndiʼina (Job 1:12-19).
Íxayo̱ʼvi̱níña xíʼinyó ndakanixi̱níyó ndáa ki̱ʼva ku̱ni ta̱ Job xíʼin ndiʼi tundóʼo ña̱ ni̱ya̱ʼa̱ra nu̱ú. Nda̱tára ti̱ko̱to̱ ña̱ ndíxira, xa̱ʼndara yixí xi̱nira ta xi̱kundúʼura nu̱ú ñuʼú. Nda̱kanixi̱níra ña̱ mií Jehová ta̱xi ndiʼi ña̱ʼa ndaʼa̱ra, ta mií Jehová ki̱ndaa ndiʼiña ndaʼa̱ra. Xíʼin ña̱ ke̱ʼé ta̱ Ndi̱va̱ʼa xi̱kuni̱ra ña̱ ná ndakanixi̱ní ta̱ Job ña̱ mií Jehová ta̱xi ndiʼi tu̱ndóʼo yóʼo ndaʼa̱ra. Soo ta̱ Job kǒo níka̱ʼa̱n chíʼñara xa̱ʼa̱ Jehová nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa, chi ta̱ Job nda̱kundeéra nda̱sakáʼnura ki̱vi̱ Jehová (Job 1:20-22).
Ta̱ Ndi̱va̱ʼa ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ va̱ása va̱ʼa xa̱ʼa̱ ta̱ Job xíʼin Jehová, soo ta̱ Job kǒo níxi̱xini̱víra ña̱yóʼo.
“Ka̱ʼa̱n chíʼñara xa̱ʼún”
Tá nda̱taka tuku na̱ ángel nu̱ú Jehová, tuku ni̱xa̱a̱ ta̱ Ndi̱va̱ʼa ta ndeéní sáa̱ra. Tuku ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xíʼin ta̱ Ndi̱va̱ʼa ña̱ nda̱kúní íyo ini ta̱ Job xíʼinra ni xóʼvi̱níra. Tándi̱ʼi ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa xíʼin Jehová: “Ndiʼi ña̱ kúúmií na̱ yiví taxinaña xa̱ʼa̱ ña̱ kúni̱na kutakuna. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, tá ná taxiún iin kue̱ʼe̱ ndaʼa̱ra, ¿á ndixa kǒo ka̱ʼa̱n chíʼñara xa̱ʼún?”. Ta̱ Ndi̱va̱ʼa nda̱kanixi̱níra ña̱ tá ná kiʼin iin kue̱ʼe̱ ña̱ ndeéní ta̱ Job ka̱ʼa̱n chíʼñara xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ ta kǒo ndasakáʼnukarara. Soo Jehová xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ nda̱kúní koo ini ta̱ Job xíʼinra. Xa̱ʼa̱ ña̱kán ta̱xivara ña̱ ná satúkue̱ʼe̱ ta̱ Ndi̱va̱ʼa ta̱ Job xíʼin iin kue̱ʼe̱, soo ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra ña̱ ná kǒo kaʼnírara (Job 2:1-6).
Ndakanixi̱níndó xa̱ʼa̱ ñá síʼi ta̱ Job, kúsuchíní-iniñá xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ u̱xu̱ saá na̱ se̱ʼeñá. Ta vitin xóʼvi̱níñá saáchi yii̱ñá ki̱ʼin iin kue̱ʼe̱ ña̱ ndeéní miíra, ta kǒo nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa kivi keʼéñá ña̱ va̱ʼa chindeétáʼanñá xíʼinra. Xa̱ʼa̱ ña̱ ndíʼi̱ní-ini ña̱ síʼi ta̱ Job ni̱ka̱ʼa̱nñá xíʼinra: “¿Á ndákundeún nda̱kú íyo iniún xíʼin Ndióxi̱? Ka̱ʼa̱n chíʼña xa̱ʼa̱ra ta kuviún”. Suvi saáví ni̱xi̱yo ñá síʼi ta̱ Job tá ya̱chi̱, soo xa̱ʼa̱ ña̱ ndíʼi̱ní-iniñá ta nda̱kava-iniñá ni̱ka̱ʼa̱nñá ña̱yóʼo. Soo ni saá ta̱ Job kǒo ni̱ka̱ʼa̱n chíʼñara xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ ta kǒo ni̱ki̱ʼvira ku̱a̱chi nu̱ú Ndióxi̱ (Job 2:7-10).
Ña̱ ndixava kúú ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Job, ta ndiʼi ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa xa̱ʼa̱ra saátu káʼa̱nraña xa̱ʼa̱ miíyó tiempo vitin. Chi ta̱ Ndi̱va̱ʼa ni̱ka̱ʼa̱nra: “Ndiʼi ña̱ kúúmií na̱ yiví taxinaña xa̱ʼa̱ ña̱ kúni̱na kutakuna”. Ña̱ xi̱kuni ka̱chi ta̱ Ndi̱va̱ʼa kúú ña̱ va̱ása kivi nda̱kú koo iniyó xíʼin Ndióxi̱. Ta̱ Ndi̱va̱ʼa káʼa̱nra xa̱ʼún ña̱ su̱ví xíʼin ndinuʼu-iniún kúʼvi̱-iniún xíniún Ndióxi̱, ta tá ná ya̱ʼún nu̱ú iin tu̱ndóʼo kǒo ndasakáʼnukaúnra. Ta saátu káʼa̱nra ña̱ nina xa̱ʼa̱ mií kuitíyó ndíʼi̱-iniyó ta íyoyó nda̱a̱ táki̱ʼva íyo miíra. ¿Á kivi na̱ʼún ña̱ vatá kúú ña̱ káʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa? Ndiʼivayó kivi keʼé ña̱yóʼo (Proverbios 27:11). Vitin ná kotoyó ndáa inkaka tu̱ndóʼo ni̱ya̱ʼa ta̱ Job nu̱ú.
Kǒo nísandíko na̱ migora inira
Biblia káʼa̱nña tá na̱kunda̱a̱-ini u̱ni̱ na̱ xi̱kuu migo ta̱ Job xa̱ʼa̱ ndiʼi tu̱ndóʼo ña̱ ni̱ya̱ʼara nu̱ú, ni̱xa̱ʼa̱nna nu̱úra ña̱ va̱ʼa sandíkona-inira. Soo tá xíkaka va̱xina xi̱ninara, soo kǒo níkivi ndakuninara. Ni̱xo̱ʼvi̱ní ta̱ Job xíʼin kue̱ʼe̱ ña̱ xi̱kuumiíra ta nda̱a̱ ku̱ndaá ku̱ñura xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱taʼyi̱ña, kǒo níxi̱naʼa̱kara táki̱ʼva xi̱naʼa̱ra tá ya̱chi̱. Ta̱ Elifaz, ta̱ Bildad xíʼin ta̱ Zofar ni̱na̱ʼa̱na ña̱ kúsuchí-inina, soo suvi ña̱ ndixaví níxi̱yo ña̱yóʼo. Ki̱xáʼana xáku kóʼóna ta chi̱kaa̱na yáka xi̱nína. Tándi̱ʼi xi̱kundúʼuna yatin síín ta̱ Job soo kǒo nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa níka̱ʼa̱nna xíʼinra. Ta iníí semana kǒo níka̱ʼa̱nna ni iin tu̱ʼun xíʼinra, ñuú xíʼin káʼñu. Soo suvi xa̱ʼa̱ ña̱ kúni̱na sandíkona-inira kúú ña̱ kǒo níka̱ʼa̱nna ni iin tu̱ʼun xíʼinra, saáchi xi̱nina ña̱ xóʼvi̱níra ta kǒo ña̱ʼa níkeʼéna (Job 2:11-13; 30:30).
Ña̱kán, mií ta̱ Job kúú ta̱ ki̱xáʼa káʼa̱n xíʼinna. Ta̱ Job kúsuchíkaví-inira ta nda̱a̱ ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ va̱ʼaka tá kǒo níkakura. Tándi̱ʼi ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Job nda̱chun xóvi̱ʼníra, nda̱kanixi̱níra ña̱ mií Ndióxi̱ kúú ta̱ ta̱xi ndiʼi tu̱ndóʼo yóʼo ndaʼa̱ra (Job 3:1, 2, 23). Ta̱ Job xi̱kandíxakavara Ndióxi̱, soo xi̱xiniñúʼuníra ña̱ ná sandíkona-inira. Tá ki̱xáʼa na̱ migora káʼa̱nna xíʼinra sana nda̱kanixi̱ní ta̱ Job ña̱ va̱ʼaka tá kǒo níka̱ʼa̱nna ni iin tu̱ʼun xíʼinra (Job 13:5).
Ta̱ Elifaz kúú ta̱ nu̱ú ki̱xáʼa káʼa̱n xíʼin ta̱ Job, ta sana ta̱yóʼo xi̱kuu ta̱ chéeka nu̱ú u̱ni̱ saá na̱yóʼo. Tándi̱ʼi ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Bildad xíʼin ta̱ Zofar, ta ni̱ka̱ʼa̱nna ña̱ ndixava kúú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Elifaz. Kivi ndakanixi̱níyó ña̱ va̱ʼaníva íyo ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼin ta̱ Job, tá kúú ni̱ka̱ʼa̱nna ña̱ káʼnuní Ndióxi̱, táxira castigo nda̱ʼa na̱ kéʼé ña̱ va̱ása va̱ʼa ta táxira ña̱ va̱ʼa ndaʼa̱ na̱ kéʼé ña̱ va̱ʼa. Soo nani tá ni̱xa̱a̱vína nu̱ú ta̱ Job ni̱na̱ʼa̱na ña̱ kǒo ndíʼi̱-inina xa̱ʼa̱ra, saáchi ta̱ Elifaz ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ va̱ʼa ini Ndióxi̱ ta táxira castigo ndaʼa̱ na̱ kéʼé ña̱ kini. Ña̱kán ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Job ña̱ íyo iin ña̱ va̱ása va̱ʼa ke̱ʼéra, xa̱ʼa̱ ña̱kán nda̱kiʼinra iin castigo (Job 4:1, 7, 8; 5:3-6).
Soo ta̱ Job kǒo níkandíxara ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinra (Job 6:25). Soo u̱ni̱ saá na̱ migo ta̱ Job xi̱kandíxakavana ña̱ íyo iin ña̱ kini ke̱ʼéra, ña̱kán nda̱kiʼinra iin castigo i̱xaa Ndióxi̱. Ta̱ Elifaz ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Job ña̱ ni̱nuní kúnira, ña̱ ndi̱va̱ʼa-inira ta kǒo yíʼvira xínira Ndióxi̱ (Job 15:4, 7-9, 20-24; 22:6-11). Ta̱ Zofar ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Job ña̱ ná kǒo keʼéra ña̱ kini ta ná kǒo kusi̱í-inira xíʼinña (Job 11:2, 3, 14; 20:5, 12, 13). Ta sana ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Bildad xíʼin ta̱ Job kúú ña̱ sa̱xóʼvi̱níka-inira. Ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Job ña̱ ku̱a̱chi mií na̱ se̱ʼera kúú ña̱ ni̱xi̱ʼi̱na, saáchi xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱keʼéna ña̱ kini kúú ña̱ ndo̱ʼona ña̱yóʼo (Job 8:4, 13).
U̱ni̱ na̱ ta̱a na̱ ni̱xa̱ʼa̱n xi̱to ta̱ Job nu̱úka ña̱ sándi̱kona inira, ni̱kaʼa̱nna ku̱a̱ʼání ña̱ʼa ña̱ sa̱ndákava-inira.
Nda̱kú ná koo iniyó xíʼin Ndióxi̱ ni ku̱a̱yaʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo
Soo na̱ ta̱a kíʼvi yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nna inkaka ña̱ʼa ña̱ sa̱xóʼvi̱ní-ini ta̱ Job. Kǒo níka̱ʼa̱n kuitína xíʼin ta̱ Job ña̱ va̱ása nda̱kú íyo inira xíʼin Ndióxi̱, chi nda̱a̱ ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinra ña̱ va̱ása ndáyáʼviví ña̱ nda̱kú koo iniyó xíʼin Ndióxi̱. Ta̱ Elifaz ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Job ña̱ xi̱nira iin ta̱chí Ndi̱va̱ʼa, xa̱ʼa̱ ña̱kán ndiʼika ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra tándi̱ʼi kininí ni̱xi̱yoña. Ta̱ Elifaz ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Job ña̱ kǒo ndáa-ini Ndióxi̱ na̱ yiví na̱ ndásakáʼnu miíra, ta ni na̱ ángel va̱ása kándíxara. Tá ña̱ ndixa níxi̱kuu ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱yóʼo, ña̱yóʼo kúni̱ kachiña ña̱ nda̱a̱ ni iin na̱ yiví kǒo kuchiñu sakúsi̱í-ini Ndióxi̱ xíʼin ña̱ kéʼéna. Tándi̱ʼi ta̱ Bildad ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Job ña̱ nu̱ú Ndióxi̱ ni loʼo va̱ása ndáyáʼvi ña̱ nda̱kú íyo inira xíʼinra, ta nda̱a̱ chi̱táʼanrara xíʼin iin ti̱kuxí (Job 4:12-18; 15:15; 22:2, 3; 25:4-6).
¿Á xa̱a̱ sándi̱koún-ini iin na̱ yiví na̱ xóʼvi̱ní? Sava íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó, soo ku̱a̱ʼáníña kivi sakúaʼayó xíʼin tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n na̱ migo ta̱ Job xíʼinra, tá kúú ña̱ va̱ása xíniñúʼu ka̱ʼa̱nyó tá xa̱a̱ sándi̱koyó-ini inkana. Ku̱a̱ʼání tu̱ʼun yo̱ʼvi̱ ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinra, soo nda̱a̱ ni iin yichi̱ kǒo níka̱ʼa̱nna ki̱vi̱ra. Ni loʼo kǒo níndakanixi̱nína xa̱ʼa̱ ña̱ xóʼvi̱ ta̱ Job ta va̱ása vií níka̱ʼa̱nna xíʼinra. a Ña̱kán, tá iin na̱ kúni̱níún xíniún nda̱kava-inina vií koo iniún xíʼinna ta naʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-iniún xíniúnna, chika̱a ndee̱ xíʼinna ta ka̱ʼa̱n xíʼinna ña̱ kúni̱níva Jehová xínirana. Chindeétáʼan xíʼinna ña̱ kandíxakana Ndióxi̱, ná kandíxana ña̱ va̱ʼa-inira, ña̱ kúndáʼvi-inira xínirana ta nda̱kúní íyo ndiʼi ña̱ kéʼéra. Va̱ʼaníva ka̱ʼa̱n ta̱ Job xíʼin na̱ migora tá miína níndoʼo saá (Job 16:4, 5). Soo, ¿á ku̱chiñuna sa̱ndákavana-ini ta̱ Job ta va̱ása nda̱kúka níxi̱yo inira xíʼin Ndióxi̱?
Ndakú ni̱xi̱yo ini ta̱ Job
Xa̱a̱ nda̱kavaníva-ini ta̱ Job tá ki̱xáʼara káʼa̱nra xíʼin na̱ migora, tá xa̱ʼa̱ví ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ va̱ása vií íyo ña̱ káʼa̱nra, ta tu̱ʼunra íyoña nda̱a̱ táki̱ʼva íyo tu̱ʼun ña̱ káʼa̱n iin ta̱a ta̱ ndíʼi̱ní-ini (Job 6:3, 26). Ta kúnda̱a̱va-iniyó nda̱chun ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo, saáchi xíʼin tu̱ʼun ña̱ ni̱kaʼa̱nra ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ xi̱kusuchíní-inira ta kǒo níxi̱kunda̱a̱-inira ndáa xa̱ʼa̱ kúú ña̱ xi̱xoʼvi̱ra. Ña̱kán, ta̱ Job nda̱kanixi̱níra ña̱ mií Jehová ta̱xi tu̱ndóʼo ndaʼa̱ miíra ta saátu ndaʼa̱ na̱ veʼera saáchi kamaní ki̱xi tu̱ndóʼo yóʼo nu̱úra. Soo ni̱xi̱yo ku̱a̱ʼání ña̱ʼa ña̱ kǒo níxi̱kunda̱a̱-ini ta̱ Job ña̱kán ni̱ka̱ʼa̱nra sava ña̱ʼa ña̱ va̱ása va̱ʼa.
Ni ku̱a̱ʼání tu̱ndóʼo ni̱ya̱ʼa ta̱ Job nu̱ú soo xi̱kandíxaníkavara Jehová, ta va̱ʼa kúnda̱a̱-iniyó ña̱yóʼo xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ migora. Ku̱a̱ʼání ña̱ʼa ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ chíndeétáʼanní xíʼin miíyó tiempo vitin. Ku̱a̱ʼání ña̱ livi ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ ña̱ʼa ña̱ i̱xava̱ʼa Ndióxi̱ ña̱kán kúnda̱a̱-iniyó ña̱ mií Ndióxi̱ chi̱ndeétáʼan xíʼinra ña̱ va̱ʼa ka̱ʼa̱nra ndiʼi ña̱yóʼo. Tá kúú, ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ mií Jehová ka̱tikaa ñuyǐví yóʼo ta kǒo ni iin ña̱ʼa tíinña, ta ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱ ni̱ya̱ʼa saáví ku̱nda̱a̱-ini na̱ científico xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo (Job 26:7). b Ta tá ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Job xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼa ndakiʼinra chí nu̱únínu xi̱kandíxaníra ña̱yóʼo, nda̱a̱ táki̱ʼva xi̱kandíxa na̱ ta̱a na̱ nda̱kúní ni̱xi̱yo ini xíʼin Ndióxi̱ tá ya̱chi̱. Xi̱kandíxaníva ta̱ Job ña̱ sandátaku Ndióxi̱ miíra chí nu̱únínu tá ná kuvira (Job 14:13-15; Hebreos 11:17-19, 35).
Ná ka̱ʼa̱nkayó xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱kú íyo iniyó xíʼin Ndióxi̱. Ta̱ Elifaz xíʼin u̱vi̱ na̱ xi̱kitáʼan xíʼinra ni̱ka̱ʼa̱nna ña̱ nu̱ú Ndióxi̱ va̱ása ndáyáʼviví ña̱ nda̱kú íyo ini na̱ yiví xíʼinra. ¿Á ka̱ndíxa ta̱ Job ña̱ vatá yóʼo? Va̱ása. Ta̱ Job xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ ndáyáʼviníva ña̱ nda̱kú koo iniyó nu̱ú Ndióxi̱, ta Job ni̱ka̱ʼa̱nra tu̱ʼun yóʼo: “Ndióxi̱ kiʼinvara kuenta ña̱ nda̱kú íyo inii̱ xíʼinra” (Job 31:6). Ta̱ Job ki̱ʼinra kuenta ña̱ na̱ migora xi̱kuni̱na ña̱ ná va̱ása nda̱kúka koo inira xíʼin Jehová. Xíʼin ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Job sa̱sira yuʼúna ta kǒokaña níkivi ka̱ʼa̱nna xíʼinra.
Ta̱ Job xi̱xinira ña̱ ndiʼi ki̱vi̱ xíniñúʼu nda̱kú koo iniyó xíʼin Ndióxi̱. Chi saá ke̱ʼé miíra ndiʼi tiempo. Tá kúú, va̱ása níndasakáʼnura Ndióxi̱ vatá, va̱ʼaní ni̱xi̱yo inira xíʼin ndiʼina ta xi̱ ixato̱ʼórana ta saátu kǒo nísandáʼvira ñá síʼira. Ta ndiʼi tiempo ni̱xi̱yo nda̱kú-inira xíʼin Jehová Ndióxi̱ ta̱ nda̱a̱. Xa̱ʼa̱ ña̱kán ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ nda̱kú koo inira xíʼin Jehová nda̱a̱ ná kuvira (Job 27:5; 31:1, 2, 9-11, 16-18, 26-28).
Nda̱kúní ni̱xi̱yo ini ta̱ Job xíʼin Jehová.
Ná kandíxayó Ndióxi̱ nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Job
Nu̱ú miíún, ¿á ndáyáʼvi ña̱ nda̱kú koo iniún xíʼin Jehová nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱xi̱yoña nu̱ú ta̱ Job? Nu̱ú ta̱ Job xi̱ndayáʼviní ña̱yóʼo. Náʼa̱yó ña̱ nda̱kú íyo iniyó xíʼin Ndióxi̱ ndiʼi ki̱vi̱ tá kándíxayó ña̱ káʼa̱nra ni ku̱a̱yaʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo. Tá ná keʼéyó ña̱yóʼo sákusi̱íyó ini Jehová ta na̱ʼa̱yó ña̱ iin ta̱ vatá kúú ta̱ Ndi̱va̱ʼa. Ña̱yóʼo kúú ña̱ ke̱ʼé ta̱ Job, ta ni xa̱a̱ ni̱ya̱ʼa ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱ saátu miíyó kivi keʼéyó ña̱yóʼo.
Soo, íyo ku̱a̱ʼákava ña̱ kivi sakúaʼayó xíʼin ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Job. Xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱ya̱ʼa ta̱ Job nu̱ú tu̱ndóʼo ni̱ndi̱ʼi̱ní-inira ña̱ ka̱ʼa̱nra ña̱ va̱ʼa xa̱ʼa̱ miíra nu̱úka ña̱ ka̱ʼa̱nra ña̱ va̱ʼa xa̱ʼa̱ Jehová. Xi̱niñúʼura ña̱ chindeétáʼanna xíʼinra ña̱ vií ndakanixi̱níra. Ta xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱kavaní-inira xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼora xi̱niñúʼura ña̱ sandíkona-inira. ¿Ndáa ki̱ʼva chindeétáʼan Jehová xíʼin ta̱a ta̱ nda̱kúní ini yóʼo? Pregunta yóʼo xíʼin inkakaña ndakuinyóña nu̱ú inka artículo.
a Ta̱ Elifaz nda̱kanixi̱níra ña̱ miíra xíʼin na̱ migora viíva ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼin ta̱ Job chi kǒo nínda̱ʼyi̱na nu̱úra (Job 15:11). Sana kǒo ndaʼyi̱víyó nu̱úna soo sana kivi sandákavayó-inina xíʼin tu̱ʼun ña̱ káʼa̱nyó.
b Ta ni̱ya̱ʼa 3,000 ku̱i̱yaví saá ni̱xa̱a̱ na̱ científico ka̱ndíxana ña̱ kǒo ni iin ña̱ʼa tíin ñuyǐví yóʼo chi ña̱ tíkaa miíva kúúña. Nda̱a̱ tá ta̱vána na̱ʼná ñuyǐví yóʼo saáví ni̱xa̱a̱ na̱ yiví ka̱ndíxana ña̱ kǒo ni iin ña̱ʼa tíin ñuʼú yóʼo, nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Job.