Mistoqsijiet mill-qarrejja
Fil-passat, il-pubblikazzjonijiet tagħna spiss semmew “tipi” u “antitipi.” Madanakollu, fi snin reċenti, ftit li xejn jissemmew. Għala?
It-Torri tal-Għassa tal-15 taʼ Settembru 1950 spjega x’inhu “tip” u x’inhu “antitip.” Spjega li tip hu persuna, ġrajja, jew oġġett li jirrappreżenta lil xi ħadd jew xi ħaġa akbar fil-futur. Antitip hu l-persuna, il-ġrajja, jew l-oġġett li t-tip jirrappreżenta. Tip kien jissejjaħ ukoll dell taʼ dak li ġej jew lemħa, u antitip kien jissejjaħ ukoll realtà.
Fil-passat, il-pubblikazzjonijiet tagħna qalu li rġiel u nisa leali bħalma huma Debora, Eliħu, Ġefta, Ġob, Raħab, Rebekka, u ħafna oħrajn kienu tipi li rrappreżentaw il-midlukin jew il-“folla kbira.” (Rivelazzjoni 7:9) Pereżempju, għedna li Ġefta, Ġob, u Rebekka rrappreżentaw lill-midlukin u li Debora u Raħab irrappreżentaw il-folla l-kbira. Imma, fi snin reċenti, m’għamilniex xebh simili. Għala?
Huwa minnu li l-Iskrittura tgħallem li xi karattri tal-Bibbja huma tipi li jirrappreżentaw lil xi ħadd jew xi ħaġa akbar fil-futur. Pereżempju, f’Galatin 4:21-31, l-appostlu Pawlu jirreferi għal “dramm simboliku” li jinvolvi żewġ nisa. L-ewwel mara hi Ħagar, l-ilsira t’Abraham. Pawlu jispjega li din irrappreżentat il-ġens t’Iżrael, li kien marbut maʼ Ġeħova bil-Liġi Mosajka. It-tieni mara hi l-mara “ħielsa,” Sara, mart Abraham. Din irrappreżentat il-mara t’Alla, li hi l-parti tal-organizzazzjoni t’Alla fis-sema. Pawlu jsemmi wkoll il-ħafna affarijiet simili li hemm bejn Melkisedek, li kien sultan u qassis, u Ġesù. (Ebrej 6:20; 7:1-3) Barra minn hekk, Pawlu jqabbel il-profeta Isaija u wliedu maʼ Ġesù u l-Kristjani midlukin. (Ebrej 2:13, 14) Ġeħova nebbaħ lil Pawlu biex jagħmel dan ix-xebh kollu, u għalhekk nistgħu nkunu ċerti mija fil-mija li dawn it-tipi u antitipi huma preċiżi.
Però, anke meta l-Bibbja turi li persuna hi tip, m’għandniex nassumu li kull dettall jew ġrajja Ġenesi 14:1, 18.
fil-ħajja taʼ dik il-persuna tirrappreżenta xi ħaġa akbar fil-futur. Pereżempju, Pawlu jispjega li Melkisedek jirrappreżenta lil Ġesù. Iżda, Pawlu ma jsemmix dik id-darba meta Melkisedek ħareġ il-ħobż u l-inbid għal Abraham wara li dan għeleb erbaʼ slaten. Għalhekk, m’hemm l-ebda raġuni Skritturali għala għandna nfittxu għal xi tifsira moħbija f’din il-ġrajja.—Xi kittieba fis-sekli wara l-mewt taʼ Kristu għamlu żball serju. Għamlu kważi kull rakkont fil-Bibbja tip. The International Standard Bible Encyclopaedia tiddeskrivi t-tagħlim taʼ Oriġene, Ambroġju, u Ġirolmu, billi tispjega: ‘Dawn kienu jfittxu għal tipi f’kull ġrajja u każ li hemm fl-Iskrittura, anke fl-iktar ġrajjiet u każijiet żgħar, u ovvjament kienu jsibuhom. Kien maħsub li anke l-iktar ġrajja sempliċi u komuni kellha moħbija ġo fiha l-iktar verità profonda.’ L-enċiklopedija saħansitra qalet li xi wħud ipprovaw isibu xi tifsira speċjali fl-ammont taʼ ħut (153) li nqabad mid-dixxipli fil-lejla meta dehrilhom Ġesù rxoxtat.
Kittieb ieħor, Wistin taʼ Ippona, spjega li r-rakkont Bibliku li fih Ġesù temaʼ lil 5,000 raġel b’ħames ħobżiet tax-xgħir u żewġ ħutiet għandu tifsira simbolika. Hu qal li l-ħames ħobżiet tax-xgħir irrappreżentaw l-ewwel ħames kotba tal-Bibbja. U peress li kien maħsub li x-xgħir hu inferjuri għall-qamħ, dan fisser li t-“Testment il-Qadim” kien inferjuri għat-“Testment il-Ġdid.” Spjega wkoll li ż-żewġ ħutiet irrappreżentaw lil sultan u qassis. Studjuż ieħor qal li s-soppa ħamra li permezz tagħha Ġakobb xtara d-dritt bħala l-ewwel imwieled minn Għesaw kienet tip. Is-soppa l-ħamra rrappreżentat id-demm aħmar li bih Ġesù xtara t-tama għas-sema għall-bnedmin!
Tistaʼ tifhem x’inhi l-problema jekk issibha bi tqila biex temmen dawn l-ispjegazzjonijiet! Il-bnedmin ma jistgħux ikunu jafu liema rakkonti Bibliċi jirrappreżentaw xi ħaġa akbar u liema le. Allura, x’inhi l-iktar ħaġa għaqlija li nistgħu nagħmlu? Meta l-Iskrittura tgħid li persuna, ġrajja, jew oġġett jirrappreżenta xi ħaġa akbar fil-futur, aħna naċċettaw dik l-ispjegazzjoni. Imma m’għandniex nagħtu xi tifsira simbolika lil rakkont Bibliku meta m’hemm l-ebda raġuni Skritturali biex nagħmlu hekk.
Allura, kif nistgħu nibbenefikaw mid-dettalji u r-rakkonti li naqraw fil-Bibbja? L-appostlu Pawlu kiteb: “Kulma nkiteb minn qabel inkiteb għall-istruzzjoni tagħna, biex permezz tas-sabar tagħna u permezz tal-faraġ mill-Iskrittura jkollna t-tama.” (Rumani 15:4) Pawlu kien qed jikteb lill-Kristjani midlukin fl-ewwel seklu u jgħidilhom kif setgħu jibbenefikaw mir-rakkonti Bibliċi. Madanakollu, minn dak iż-żmien ’l hawn, il-Kristjani kollha, inkluż in-“nagħaġ oħrajn,” kienu u għadhom jibbenefikaw mil-lezzjonijiet li hemm fl-Iskrittura.—Ġwanni 10:16; 2 Timotju 3:1.
Għaldaqstant, il-maġġuranza tar-rakkonti tal-Bibbja ma japplikawx biss għall-midlukin, in-“nagħaġ oħrajn,” jew il-Kristjani matul perijodu speċifiku fl-istorja. Minflok, il-biċċa l-kbira tar-rakkonti Bibliċi kienu taʼ benefiċċju għall-qaddejja kollha t’Alla, kemm fil-passat u kemm fil-preżent. Pereżempju, it-tbatija taʼ Ġob ma tirrappreżentax biss it-tbatija tal-midlukin matul l-Ewwel Gwerra Dinjija. Ħafna min-nies t’Alla, kemm irġiel u kemm nisa, midlukin u kif ukoll “nagħaġ oħrajn,” batew bħal Ġob u bbenefikaw milli jistudjaw dan ir-rakkont. Huma raw “it-tmiem li tah Ġeħova; għax Ġeħova juri affezzjoni b’tenerezza kbira u hu mimli ħniena.”—Ġakbu 5:11.
Fil-kongregazzjonijiet tagħna llum, insibu nisa li huma leali bħal Debora, kif ukoll anzjani li għadhom żgħar u li huma għorrief bħal Eliħu. Insibu wkoll pijunieri li għandhom żelu u kuraġġ bħal Ġefta, u wkoll irġiel u nisa leali li huma paċenzjużi bħal Ġob. Kemm aħna grati li Ġeħova għamel ċert li “kulma nkiteb minn qabel” ikun disponibbli għalina llum, biex b’hekk “permezz tal-faraġ mill-Iskrittura jkollna t-tama.”
Għal dawn ir-raġunijiet, ma nipprovawx insibu tifsira simbolika jew twettiq fil-futur f’kull rakkont Bibliku. Minflok, il-letteratura tagħna issa tiffoka iktar fuq li tgħallem lezzjonijiet taʼ valur mill-Iskrittura.