Mur fil-kontenut

Mur fil-werrej

KAPITLU 9

“Morru u Agħmlu Dixxipli”

“Morru u Agħmlu Dixxipli”

X’jista’ jagħmel il-bidwi jekk il-ħsad ikun kbir wisq biex jiġbru waħdu?

1-3. (a) Wieħed bidwi x’jagħmel meta l-​ħsad hu kbir wisq biex jiġbru waħdu? (b) Liema sfida jiffaċċja Ġesù fir-​rebbiegħa tas-​sena 33 E.K., u kif jiffaċċjaha?

WIEĦED bidwi għandu sfida kbira quddiemu. Ftit tax-​xhur qabel, hu ħarat l-​għelieqi tiegħu u żera’ ż-​żrieragħ. Hu għasses b’attenzjoni kbira hekk kif sponta l-​ewwel qamħ u feraħ hekk kif il-​ħaxix beda jikber. Issa x-​xogħol iebes kollu tiegħu jiġi premjat, għax wasal il-​waqt tal-​ħsad. L-​isfida tiegħu hija din: Il-​ħsad hu kbir wisq biex jiġbru waħdu. Biex jegħleb din l-​isfida, b’mod għaqli hu jiddeċiedi li jikri xi ħaddiema u jibgħathom fl-​għelieqi tiegħu. Wara kollox, ftit hemm ħin biex jiġbor il-​ħsad prezzjuż tiegħu.

2 Fir-​rebbiegħa tas-​sena 33 E.K., Ġesù rxoxtat jiffaċċja sfida simili. Matul il-​ministeru tiegħu fuq l-​art, hu żera’ ż-​żrieragħ tal-​verità. Issa hemm ħsad x’jiġbor, u huwa abbundanti. Ħafna wħud li wieġbu b’mod favorevoli għandhom bżonn jinġabru bħala dixxipli. (Ġwanni 4:35-​38) Ġesù kif jiffaċċja din l-​isfida? Fuq muntanja fil-​Galilija, ftit qabel ma jitla’ fis-​sema, hu jagħti lid-​dixxipli tiegħu inkarigu biex isibu iktar ħaddiema, billi jgħid: “Għalhekk, morru u agħmlu dixxipli min-​nies tal-​ġnus kollha, għammduhom . . . , u għallmuhom josservaw dak kollu li ordnajtilkom.”—Mattew 28:19, 20.

3 Dan l-​inkarigu huwa l-​qofol taʼ xi jfisser li tkun segwaċi ġenwin taʼ Kristu. Għalhekk, ejja neżaminaw tliet mistoqsijiet. Ġesù għala inkarigahom biex isibu iktar ħaddiema? Kif ħarreġ lid-​dixxipli tiegħu biex isibuhom? Kif aħna involuti f’dan l-​inkarigu?

Għala Kien Hemm Bżonn ta’ Iktar Ħaddiema

4, 5. Ġesù għala ma kienx se jlesti x-​xogħol li kien beda, u min kien se jkollu jkompli x-​xogħol wara li reġa’ tela’ fis-​sema?

4 Meta Ġesù beda l-​ministeru tiegħu fis-​sena 29 E.K., hu kien jaf li kien se jibda biċċa xogħol li ma kienx se jlestiha waħdu. Fil-​ftit żmien li kien fadallu fuq l-​art, kien hemm limitu għall-​art li seta’ jkopri u l-​għadd taʼ nies li seta’ jilħaq bil-​messaġġ tas-​Saltna. Veru, hu ppriedka l-​iktar lil-​Lhud u l-​proseliti, “in-​nagħaġ mitlufin taʼ dar Israel.” (Mattew 15:24) Madankollu, dawn “in-​nagħaġ mitlufin” kienu mferrxin madwar Israel kollu, art li tkopri eluf taʼ kilometri kwadri. Barra minn dan, il-​kumplament tad-​dinja eventwalment kellu jintlaħaq bl-​aħbar tajba.—Mattew 13:38; 24:14.

5 Ġesù kien jaf li kien għad irid iseħħ ħafna xogħol wara l-​mewt tiegħu. Lill-​11-​il appostlu leali tiegħu, hu qalilhom: “Tassew, tassew, ngħidilkom, Min jeżerċita l-​fidi fija, dan ukoll se jagħmel l-​għemejjel li nagħmel jien; u se jagħmel għemejjel akbar minn dawn, għax jien sejjer għand il-​Missier.” (Ġwanni 14:12) Ladarba l-​Iben kien se jerġa’ jmur fis-​sema, is-​segwaċi tiegħu—mhux biss l-​appostli imma wkoll id-​dixxipli kollha tal-​futur—kien se jkollhom ikomplu fix-​xogħol taʼ l-​ippridkar u t-​tagħlim. (Ġwanni 17:20) Ġesù bl-​umiltà għaraf li l-​għemejjel tagħhom kienu se jkunu “akbar” minn tiegħu. Kif? Bi tliet modi.

6, 7. (a) L-​għemejjel tas-​segwaċi taʼ Ġesù b’liema modi kellhom ikunu akbar minn tiegħu? (b) Kif nistgħu nuru li l-​fiduċja taʼ Ġesù fis-​segwaċi tiegħu kienet f’lokha?

6 L-​ewwel, is-​segwaċi taʼ Ġesù kellhom ikopru iktar territorju. Illum ix-​xandir tagħhom laħaq truf l-​art, ħafna iktar ’il bogħod mill-​art fejn ippriedka Ġesù. It-​tieni, kienu se jilħqu iktar nies. Il-​grupp żgħir taʼ dixxipli li Ġesù ħalla warajh ma damux ma kienu jgħoddu bl-​eluf. (Atti 2:41; 4:4) Issa jgħoddu bil-​miljuni, u mijiet t’eluf taʼ wħud ġodda qed jitgħammdu kull sena. It-​tielet, kellhom jippridkaw għal perijodu taʼ żmien itwal—sa llum il-​ġurnata, kważi 2,000 sena wara li ntemm il-​ministeru taʼ Ġesù li dam tliet snin u nofs.

7 Ġesù kien qed jesprimi fiduċja fis-​segwaċi tiegħu meta qal li kienu se jagħmlu “għemejjel akbar minn dawn.” Hu kien qed jagħtihom f’idejhom xogħol li kien taʼ importanza kbira għalih, dak taʼ l-​ippridkar u t-​tagħlim taʼ “l-​aħbar tajba tas-​saltna t’Alla.” (Luqa 4:43) Hu kien konvint li kienu se jwettqu l-​inkarigu b’lealtà. Dan xi jfisser għalina llum? Meta nwettqu l-​ministeru biż-​żelu u b’qalb sħiħa, aħna nuru li l-​fiduċja taʼ Ġesù fis-​segwaċi tiegħu kienet f’lokha. M’huwiex dan privileġġ meraviljuż?—Luqa 13:24.

Imħarrġin biex Jagħtu Xiehda

L-imħabba tqanqalna biex nippridkaw lin-nies kulfejn jinstabu

8, 9. Ġesù liema eżempju ħalla fil-​ministeru, u kif nistgħu nimitaw l-​eżempju tiegħu fil-​ministeru tagħna?

8 Ġesù ta lid-​dixxipli tiegħu l-​aqwa taħriġ possibbli għall-​ministeru. Fuq kollox, hu ħallielhom eżempju perfett. (Luqa 6:40) Fil-​kapitlu taʼ qabel, aħna ddiskutejna l-​attitudni tiegħu lejn il-​ministeru. Għal mument ikkunsidra d-​dixxipli li vvjaġġaw maʼ Ġesù fil-​vjaġġi taʼ l-​ippridkar tiegħu. Huma osservaw li hu ppriedka kulfejn setgħu jinstabu n-​nies—ħdejn l-​għadajjar u fuq l-​għoljiet, fil-​bliet u s-​swieq, u fid-​djar privati. (Mattew 5:1, 2; Luqa 5:1-​3; 8:1; 19:5, 6) Huma raw li hu kien ħaddiem bieżel, kien iqum kmieni u jibqa’ jaħdem sa bil-​lejl. Il-​ministeru ma kienx xi passatemp biex jgħaddi ż-​żmien! (Luqa 21:37, 38; Ġwanni 5:17) Bla dubju huma ħassew li hu kien motivat minn imħabba profonda għan-​nies. Forsi raw f’wiċċu riflessjoni tal-​mogħdrija li ħass f’qalbu. (Marku 6:34) Liema effett taħseb li kellu l-​eżempju taʼ Ġesù fuq id-​dixxipli tiegħu? Int kieku kif kont tiġi effettwat?

9 Bħala segwaċi taʼ Kristu, aħna nimitaw l-​eżempju tiegħu fil-​ministeru tagħna. Għalhekk, nieħdu vantaġġ minn kull opportunità biex nagħtu “xiehda bir-​reqqa.” (Atti 10:42) Bħal Ġesù, aħna mmorru għand in-​nies fi djarhom. (Atti 5:42) Naġġustaw l-​iskeda tagħna, jekk hemm bżonn, sabiex inkunu nistgħu mmorru f’ħin meta x’aktarx li jkunu d-​dar. Ukoll, infittxu lin-​nies u nippridkawlhom b’mod diskret f’postijiet pubbliċi—fit-​toroq, fil-​ġonna, fil-​ħwienet, u fuq il-​post tax-​xogħol. Aħna nibqgħu “naħdmu iebes u nistinkaw” fil-​ministeru għax nieħdu dan ix-​xogħol bis-​serjetà. (1 Timotju 4:10) Imħabba profonda u mill-​qalb għal oħrajn tqanqalna biex nibqgħu nfittxu opportunitajiet biex nippridkaw kulfejn u kulmeta jinstabu n-​nies.—1 Tessalonikin 2:8.

“Is-sebgħin ġew lura ferħanin”

10-12. Liema lezzjonijiet importanti għallem Ġesù lid-​dixxipli tiegħu qabel ma bagħathom jippridkaw?

10 Mod ieħor kif Ġesù ħarreġ lid-​dixxipli tiegħu kien billi pprovdielhom istruzzjonijiet dettaljati dwar kif għandhom iwettqu l-​ministeru. Qabel ma bagħat lit-​12-​il appostlu u iktar tard is-​70 dixxiplu biex jippridkaw, Ġesù kellu laqgħat magħhom, li fihom tahom istruzzjonijiet dettaljati dwar ix-​xogħol taʼ l-​ippridkar. (Mattew 10:1-​15; Luqa 10:1-​12) It-​taħriġ kellu riżultati tajbin, għaliex Luqa 10:17 jgħid: “Is-​sebgħin ġew lura ferħanin.” Ejja nikkunsidraw tnejn mil-​lezzjonijiet importanti li għallem Ġesù, billi nżommu f’moħħna li kliemu għandu jiġi mifhum b’konnessjoni maʼ l-​isfond taʼ drawwiet Lhud fi żminijiet Bibliċi.

11 Ġesù għallem lid-​dixxipli tiegħu biex jafdaw f’Ġeħova. Hu qalilhom: “Tiħdux flus tad-​deheb jew tal-​fidda jew tar-​ram aħmar fil-​but taʼ ħżiemkom, jew ħorġa taʼ l-​ikel għall-​vjaġġ, jew żewġ ilbiesi, jew sandli jew bastun; għax il-​ħaddiem jistħoqqlu ħobżu.” (Mattew 10:9, 10) Kienet xi ħaġa komuni li dawk li jkunu qed jivvjaġġaw jieħdu magħhom but tal-​ħżiem għall-​flus, ħorġa taʼ l-​ikel għall-​proviżjonijiet, u sandli żejjed. * Billi istruwixxa lid-​dixxipli tiegħu biex ma jinkwetawx dwar dawn l-​affarijiet, Ġesù kien, f’ċertu sens, qed jgħidilhom: “Afdaw għalkollox f’Ġeħova, għax hu se jieħu ħsieb il-​bżonnijiet tagħkom.” Ġeħova kien se jipprovdilhom billi jqanqal lil dawk li aċċettaw l-​aħbar tajba biex juru l-​ospitalità, li kienet drawwa f’Israel.—Luqa 22:35.

12 Ukoll, Ġesù għallem lid-​dixxipli tiegħu biex jevitaw aljenazzjonijiet mhux neċessarji. Hu qal: “Fit-​triq tieqfu tħaddnu lil ħadd biex issellmulu.” (Luqa 10:4) Kien Ġesù qed jgħidilhom biex ma jkunux dħulin jew biex ikunu indifferenti? Lanqas xejn. Fiż-​żminijiet Bibliċi, it-​tislim spiss kien jinvolvi ħafna iktar minn sempliċi tislima. Kienet id-​drawwa li t-​tislim kien jinkludi diversi formalitajiet u konversazzjoni twila. Wieħed studjuż tal-​Bibbja qal: “It-​tislim fost l-​Orjentali ma kienx bħal tagħna, li nbaxxu ftit rasna, jew li nieħdu b’idejn xulxin, imma [kienu] jitgħannqu ħafna, u jbaxxu rashom, u saħansitra kienu jmilu maʼ l-​art. Dan kollu kien jirrikjedi ħafna ħin.” Billi qal lid-​dixxipli tiegħu biex ma jiħdux sehem fid-​drawwa komuni tat-​tislim, Ġesù kien, f’ċertu sens, qed jgħid: “Tridu tużaw il-​ħin tagħkom b’mod għaqli, għax il-​messaġġ li għandkom huwa urġenti.” *

13. B’liema modi nistgħu nuru li nieħdu bis-​serjetà l-​istruzzjonijiet li Ġesù ta lid-​dixxipli tiegħu taʼ l-​ewwel seklu?

13 Aħna nieħdu bis-​serjetà l-​istruzzjonijiet li Ġesù ta lid-​dixxipli tiegħu fl-​ewwel seklu. Meta nwettqu l-​ministeru tagħna, aħna npoġġu l-​fiduċja tagħna kompletament f’Ġeħova. (Proverbji 3:5, 6) Aħna nafu li qatt ma se nkunu neqsin mill-​bżonnijiet tal-​ħajja jekk ‘nibqgħu nfittxu l-​ewwel is-​saltna.’ (Mattew 6:33) Xandara tas-​Saltna full-​time madwar id-​dinja jistgħu jixhdu li saħansitra waqt żminijiet diffiċli, Ġeħova dejjem jipprovdilhom. (Salm 37:25) Aħna nagħrfu wkoll il-​bżonn li nevitaw aljenazzjonijiet. Jekk ma noqogħdux attenti, din is-​sistema dinjija tista’ faċilment taljenana. (Luqa 21:34-​36) Madankollu, dan m’huwiex iż-​żmien li niġu aljenati. Minħabba li hemm il-​ħajjiet involuti, il-​messaġġ tagħna huwa urġenti. (Rumani 10:13-​15) Jekk inżommu sens t’urġenza ħaj f’qalbna se niġu megħjunin biex ma nħallux l-​aljenazzjonijiet taʼ din id-​dinja jieħdu mill-​ħin u l-​enerġija li jistgħu jintużaw aħjar fil-​ministeru. Ftakar, iż-​żmien li fadal hu qasir u l-​ħsad hu kbir.—Mattew 9:37, 38.

Inkarigu li Jinvolvi Lilna

14. X’jindika li l-​inkarigu mniżżel f’​Mattew 28:18-​20 japplika għas-​segwaċi kollha taʼ Kristu? (Ara wkoll in-​nota taʼ taħt.)

14 Bil-​kliem “Morru u agħmlu dixxipli,” Ġesù rxoxtat poġġa responsabbiltà kbira fuq is-​segwaċi tiegħu. Hu kellu f’moħħu iktar milli sempliċement id-​dixxipli li kienu preżenti dakinhar tar-​rebbiegħa fuq il-​muntanja fil-​Galilija. * Ix-​xogħol li hu ta jinvolvi li jintlaħqu n-​“nies tal-​ġnus kollha,” u jkompli “sal-​konklużjoni tas-​sistema.” Jidher ċar li dan l-​inkarigu japplika għas-​segwaċi kollha taʼ Kristu, inkluż aħna llum. Ejja nħarsu iktar fid-​dettall lejn il-​kliem taʼ Ġesù mniżżel f’​Mattew 28:18-​20.

15. Għala jkun tajjeb li nobdu l-​kmand taʼ Ġesù biex nagħmlu dixxipli?

15 Qabel ma ta l-​inkarigu, Ġesù qal: “Lili ngħatat kull awtorità fis-​sema u fuq l-​art.” (Vers 18) Huwa minnu li Ġesù għandu awtorità daqstant vasta? Iva, tabilħaqq! Hu l-​arkanġlu u jikkmanda mirjadi taʼ mirjadi t’anġli. (1 Tessalonikin 4:16; Rivelazzjoni 12:7) Bħala “l-​kap tal-​kongregazzjoni,” hu għandu awtorità fuq is-​segwaċi tiegħu fuq l-​art. (Efesin 5:23) Mill-​1914 ’l hawn, hu qeda bħala s-​Sultan Messjaniku fis-​sema. (Rivelazzjoni 11:15) L-​awtorità tiegħu twassal anki sal-​qabar, għaliex hu għandu l-​qawwa li jirxoxta l-​mejtin. (Ġwanni 5:26-​28) Billi l-​ewwel jiddikjara l-​awtorità estensiva tiegħu, Ġesù jindika li l-​kliem taʼ wara m’huwiex suġġeriment imma kmand. Nagħmlu tajjeb jekk nobdu, għaliex l-​awtorità tiegħu m’hijiex ġejja minnu nnifsu imma mingħand Ġeħova.—1 Korintin 15:27.

16. Billi jgħidilna biex ‘immorru,’ Ġesù x’qed jikkmandana nagħmlu, u kif inwettqu dan l-​aspett taʼ l-​inkarigu?

16 Ġesù issa jenfasizza l-​inkarigu li jibda b’kelma waħda: “Morru.” (Vers 19) B’hekk, hu jikkmandana biex nieħdu l-​inizjattiva u nilħqu lil oħrajn bil-​messaġġ tas-​Saltna. Sabiex inwettqu dan l-​aspett taʼ l-​inkarigu, nistgħu nużaw varjetà taʼ metodi. L-​ippridkar minn dar għal dar huwa mod mill-​iktar effettiv kif nagħmlu kuntatt persunali man-​nies. (Atti 20:20) Infittxu wkoll opportunitajiet biex nagħtu xiehda informali; aħna ħerqanin biex nibdew konversazzjoni dwar l-​aħbar tajba fejn ikun xieraq fil-​ħajja tagħna taʼ kuljum. Il-​metodi speċifiċi tagħna taʼ l-​ippridkar jistgħu jvarjaw, billi nadattawhom għall-​bżonnijiet u ċ-​ċirkustanzi lokali. Però, ħaġa waħda ma tinbidilx: Aħna ‘mmorru’ u nfittxu lil uħud li jistħoqqilhom.—Mattew 10:11.

17. Kif ‘nagħmlu dixxipli’?

17 Ġesù mbagħad jispjega l-​iskop taʼ l-​inkarigu, jiġifieri, biex ‘nagħmlu dixxipli min-​nies tal-​ġnus kollha.’ (Vers 19) Kif ‘nagħmlu dixxipli’? Bażikament, dixxiplu hu wieħed li jitgħallem, wieħed mgħallem. Madankollu, li nagħmlu dixxipli ma jfissirx li sempliċement ngħaddu l-​għarfien lil oħrajn. Meta nistudjaw il-​Bibbja maʼ wħud interessati, il-​mira tagħna hi li ngħinuhom isiru segwaċi taʼ Kristu. Kulmeta jkun possibbli, aħna nenfasizzaw l-​eżempju taʼ Ġesù sabiex l-​istudenti tagħna jitgħallmu jħarsu lejh bħala l-​Għalliem u l-​Mudell tagħhom, billi jgħixu kif għex hu u jagħmlu x-​xogħol li għamel hu.—Ġwanni 13:15.

18. Il-​magħmudija għala hija l-​iktar pass sinifikanti fil-​ħajja taʼ dixxiplu?

18 Aspett vitali taʼ l-​inkarigu hu espress fil-​kliem: “Għammduhom fl-​isem tal-​Missier u taʼ l-​Iben u taʼ l-​ispirtu qaddis.” (Vers 19) Il-​magħmudija hija l-​iktar pass sinifikanti fil-​ħajja taʼ dixxiplu, għaliex hija simbolu xieraq tad-​dedikazzjoni tiegħu lil Alla b’qalb sħiħa. B’hekk, hija essenzjali għas-​salvazzjoni. (1 Pietru 3:21) Iva, billi jkompli jagħmel l-​almu tiegħu f’li jaqdi lil Ġeħova, id-​dixxiplu mgħammed jista’ jħares ’il quddiem għal barkiet bla għadd fid-​dinja l-​ġdida li ġejja. Għent int lil xi ħadd isir dixxiplu mgħammed taʼ Kristu? Fil-​ministeru Kristjan m’hemmx raġuni akbar għall-​ferħ.—3 Ġwanni 4.

19. X’ngħallmuhom lil uħud ġodda, u t-​tagħlim għala jista’ jitkompla wara l-​magħmudija tagħhom?

19 Ġesù jispjega l-​parti li jmiss taʼ l-​inkarigu, billi jgħid: “Għallmuhom josservaw dak kollu li ordnajtilkom.” (Vers 20) Aħna ngħallmu lil uħud ġodda biex jagħtu kas il-​kmandi taʼ Ġesù, inkluż il-​kmandi li jħobbu lil Alla, iħobbu lill-​proxxmu, u li jagħmlu dixxipli. (Mattew 22:37-​39) Aħna b’mod progressiv ngħallmuhom biex jispjegaw veritajiet Bibliċi u jiddefendu l-​fidi tagħhom li tkun qed tikber. Meta jikkwalifikaw biex jieħdu sehem fl-​attività taʼ l-​ippridkar pubbliku, aħna naħdmu magħhom, billi ngħallmuhom bil-​kliem u bl-​eżempju kif ikollna sehem sinifikanti f’dan ix-​xogħol. Ma jfissirx neċessarjament li d-​dixxipli ġodda m’għandhomx jibqgħu jitgħallmu wara l-​magħmudija tagħhom. Uħud mgħammdin ġodda forsi jkollhom bżonn iktar istruzzjoni biex jiġu megħjunin jilħqu l-​isfidi involuti f’li jsegwu lil Kristu.—Luqa 9:23, 24.

“Jien Magħkom il-​Jiem Kollha”

20, 21. (a) Għala m’għandniex għalfejn nibżgħu nwettqu l-​inkarigu li tana Ġesù? (b) Għala dan m’huwiex iż-​żmien li nnaqqsu l-​pass, u x’għandna nkunu determinati li nagħmlu?

20 L-​aħħar kliem taʼ l-​inkarigu taʼ Ġesù huwa taʼ serħan il-​moħħ ħafna: “Ara, jien magħkom il-​jiem kollha sal-​konklużjoni tas-​sistema.” (Mattew 28:20) Ġesù jaf li dan l-​inkarigu huwa wieħed serju. Jaf ukoll li t-​twettiq tiegħu xi drabi se jqanqal lil dawk li jopponu biex jirreaġixxu bl-​aħrax. (Luqa 21:12) Madankollu, m’hemmx għalfejn nibżgħu. Il-​Mexxej tagħna ma jistenniex li nwettqu dan l-​inkarigu mingħajr għajnuna jew waħedna. M’huwiex inkuraġġanti li nkunu nafu li l-​Wieħed li għandu “kull awtorità fis-​sema u fuq l-​art” qiegħed magħna biex jappoġġana fit-​twettiq taʼ dan l-​inkarigu?

21 Ġesù assigura lid-​dixxipli tiegħu li hu kien se jkun magħhom fil-​ministeru tagħhom matul is-​sekli “sal-​konklużjoni tas-​sistema.” Sakemm jasal it-​tmiem, aħna għandna nkomplu nwettqu l-​inkarigu li tana Ġesù. Issa m’huwiex iż-​żmien li nnaqqsu l-​pass. Ħsad spiritwali abbundanti qed iseħħ! Uħud taʼ qalb onesta qed jinġabru f’għadd kbir. Bħala segwaċi taʼ Kristu, ejja nkunu determinati li nwettqu dan l-​inkarigu serju li ġie fdat f’idejna. Ejja nkunu riżoluti li nagħtu mill-​ħin, l-​enerġija, u r-​riżorsi tagħna biex inwettqu l-​kmand taʼ Kristu: “Morru u agħmlu dixxipli.”

^ par. 11 But tal-​ħżiem għandu mnejn kien tip taʼ ċinturin għall-​flus użat biex jinġarru l-​muniti. Ħorġa taʼ l-​ikel kienet basket akbar, ġeneralment tal-​ġilda, li kienet tintlibes fuq l-​ispalla u kienet tintuża biex jinġarr l-​ikel jew proviżjonijiet oħrajn.

^ par. 12 Il-​profeta Eliżew darba ta istruzzjonijiet simili. Meta bagħat lill-​qaddej tiegħu Geħażi fid-​dar taʼ mara li kien mitilha binha, Eliżew qal: “Jekk tiltaqa’ maʼ xi ħadd, issellimlux.” (2 Slaten 4:29) L-​inkarigu kien urġenti, u għalhekk ma kienx hemm ħin għal waqfien bla bżonn.

^ par. 14 Ladarba l-​biċċa l-​kbira mis-​segwaċi tiegħu kienu fil-​Galilija, forsi kien fl-​okkażjoni deskritta f’​Mattew 28:16-​20 li Ġesù rxoxtat deher “lil iktar minn ħames mitt ħu.” (1 Korintin 15:6) Għalhekk, jista’ jkun li kien hemm mijiet preżenti meta Ġesù ta l-​inkarigu biex jagħmlu dixxipli.