1. Bõe n tõe n wa kɩt tɩ b sagl-do, la bõe yĩng tɩ d fãa mi n dat saglga?

 D FÃA ratame tɩ b mi n sagl-do. Wakat ninga, d tõe n yãka yam n tɩ kos ned d sẽn nand saglga. Wakat ning me, d tẽed-n-taag sẽn dat d neer tõe n keoog-d lame, tɩ d rɩka “so-wẽng” sẽn na n wa kɩt tɩ d maand d bãngẽ. (Gal. 6:1) Sẽn na n baase, d sã n wa maan yel-wẽnde, b tõe n tũnuga ne saglg n kibl-du. Sẽn wa n yaa bũmb ning yĩng la b sagl-do, d segd n sak n deegame. Bala yaa d neer yĩnga, la pʋd n tõe n fãaga d yõore.—Yel. 6:23.

2. Wa Yel-bũn 15:22 sẽn wilgdã, bõe yĩng tɩ d segd n sak n deeg saglga?

² Vɛrse ning zug sõs-kãngã sẽn tikã yetame tɩ d ‘kɩll d tʋbr n kelg yam dãmb goama.’ (Yel. 22:17) Ned pa be n mi bũmb fãa ye. Neb n be tɩ b bãngr la b minim yɩɩd tõndo. (Karm-y Yel-bũn 15:22.) Dẽnd d sã n sakd n kelgd saglse, wilgdame tɩ d yaa sik-m-meng soaba. Wilgdame me tɩ d sak n deegame tɩ pa bũmba fãa la d mi, la tɩ d rata sõngre, sẽn na yɩl tɩ d sẽn maandã yãk nenga. A Zeova vẽnega rĩm a Salomo sẽn yɩ yam soabã t’a yeel yaa: “Sagendb sã n yaa wʋsgo, tõogr beeme.”—Yel. 15:22.

3. Wãn to la d tõe n paam saglse?

³ Ned tõe n wa yã-d lame n sagl-d vẽeneg-vẽenega. Kãsem-soab wall kiris-ned a to tẽeb sẽn bɩ tõe n sagl-d lame, bũmb d sẽn segd n dems wɛɛngẽ. Ned sã n wa tik Biiblã n na n sagl-do, a sẽn nong-d yĩnga, d sã n maag d yĩng n kelg-a la d modg n tũ a saglgã, d wilgdame tɩ d sũur nooma ne rẽ. La wakat ninga, d paamda saglg sẽn yit zĩig a to. Wala makre, d tõe n karma bũmb Biiblã pʋgẽ, wall siglgã sẽn yiisd sɛb ninsã pʋgẽ, tɩ kɩt tɩ d tags  bũmb d sẽn maan zugu, n toeem yam.—Ebre. 4:12.

4. Sẽn zems ne Koɛɛg soab 7:9 wã, b sã n wa sagl-do, bõe la d pa segd n maane?

⁴ Togs sɩdã, ned sã n wa sagl-d vẽeneg-vẽenega, tõe n yɩɩ toog tɩ d sak n tũ. Tõe n yika d sũur menga. Bõe yĩnga? Bala d sẽn mi vẽeneg tɩ d pa zems zãngã, tõe n yɩɩ toog tɩ d sak tɩ ned sagl-do, bũmb d sẽn maan tɩ pa zems yĩnga. (Karm-y Koɛɛg soab 7:9.) D tõe n dat n baoo pademse. D tõe n tagsame t’a sẽn sagl tõndã pa ne yam-sõngo, wall d getẽ t’a sẽn sagl-d to-to wã pa zems ye. D tõeeme meng n tik bũmb a sẽn maan tɩ pa sõma zugu, n yetẽ yaa: ‘A pa tar sor n na n wa sagl maam ye. Yẽ me tudgdame wɛ!’ Baasg zãnga, saglgã sã n pa noom-do, tõe tɩ d na n zãgsame, wall d tɩ bao sagls ned a to nengẽ, d sẽn saagd yẽ soab na n togs-d-la bũmb ning d sẽn dat n wʋmã yĩnga.

5. Bõe yell la d na n gom sõs-kãngã pʋgẽ?

⁵ Sõs-kãngã pʋgẽ, d na n yãa Biiblã kibay sẽn gomd neb sẽn zãgs sagls yelle, la neb sẽn sak n deeg sagls me yelle. D leb n na n yãa bũmb nins sẽn tõe n sõng-d tɩ d sak saglga, n paam tɩ naf-do.

6. Rĩm a Roboaam manesem sẽn yɩ to-to ne sagls nins a sẽn paamã wilgda tõnd bõe?

⁶ D gom a Roboaam yelle. A sẽn wa n lebg Israyɛll rĩmã, nin-buiidã wa n kos-a-la bũmbu. B kos-a lame t’a yols tʋʋm-toogã a ba a Salomo sẽn da zɩlg-bã. A Roboaam maana bũmb sẽn sek pẽgre. A tɩ soka Israyɛll nin-kẽembã a sẽn segd n leok nin-buiidã to-to. Nin-kẽembã sagl-a lame t’a sã n sak nin-buiidã sẽn kos-a bũmb ningã, tẽngã nebã na n kell n teel-a-la wakat fãa. (1 Rĩm. 12:3-7) Wõnda a Roboaam sũur pa yɩ noog ne saglgã ye. Kɩtame t’a tɩ kos a rog-taasã saglse. Nin-kãensã yʋʋm ra zemsa 40. Dẽnd b ra tara minim bilfu. (2 Kib. 12:13) La b sẽn sagl a Roboaam t’a maan bũmb ningã pa sõma ye. B sagl-a lame t’a kɩt tɩ nin-buiidã tʋʋmã toolem paase. (1 Rĩm. 12:8-11) A Roboaam sẽn paam sagls a yiib sẽn yaa toor-toorã, a ra tõe n pʋʋsa a Zeova t’a sõng-a t’a bãng a sẽn na n tũ saglg ningã. La a pa maan woto ye. A yãka yam n na n tũ saglg ning sẽn noom yẽ wã. A maana a rog-taasã sẽn yeel-a bũmb ningã. A Roboaam yam-yãkrã waa ne zu-loees wʋsg yẽ mengã, la Israyɛll nin-buiidã zugu. Pa wakat fãa la tõnd me sũur noom ne sagls nins b sẽn kõt-dã ye. La saglgã sã n tika Wẽnnaam Gomdã zug n sa, d segd n sak n deegame.

7. Rĩm a Ozɩyas kibarã wilgda tõnd bõe?

⁷ Rĩm a Ozɩyas me zãgsa saglga. Daar a ye, a kẽe wẽnd-doogã zĩig ning sẽn yaa maan-kʋʋdbã bal n tar sor n tõe n kẽ wã, n na n yõog wisdu. A Zeova maan-kʋʋdbã yeel-a lame yaa: “Ka yãmb n tog n yõog wisd n kõ Sẽn-Ka-Saab ye. Yaa a Aarõ yagensã b sẽn welg toor tɩ b yaa maan-kʋʋdbã bal n tog n maan bõn-kãnga!” Rĩm a Ozɩyas manesem yɩɩ wãna? A sã n da sik a meng n sak saglgã, la a yi wẽnd-doogẽ wã zĩig pʋgẽ, a Zeova ra tõe n kõ-a-la sugri. La a pa maan woto ye. A sũurã pʋd n yikame. Bõe yĩng t’a zãgs saglgã? A tog n tagsame t’a sẽn yaa rĩmã, a tara sor n na n maan bũmb ning fãa a sẽn date. La a Zeova yẽ ra pa get yɛlã woto ye. A Ozɩyas wuk-m-mengã yĩnga, a Zeova  lob-a-la wãoodo. La a kell n “paa ne a wãoodã n tãag a kũum.” (2 Kib. 26:16-21) A kibarã wilgdame tɩ baa d sẽn yaa ned ning fãa, d sã n zãgs saglg sẽn tik Biiblã zugu, d pa le tat a Zeova yam ye.

8. B sẽn wa n sagl a Zoobã, a manesem yɩɩ wãna?

⁸ Biiblã leb n gomda neb sẽn paam bark yelle, b sẽn sak n deeg sagls yĩnga. B manesmã yɩɩ toor ne neb nins yell d sẽn gom tɩ loogã. Wala makre, d gom a Zoob yelle. Baa ne a sẽn da nong Wẽnnaam la a rat n ta a yamã, a ra pa zems zãng ye. Yɛlã sẽn wa n loog-a wã, a gomame n pa gũus ye. A paamame t’a Eliyu ne a Zeova sagl-a vẽenega. A Zoob manesem yɩɩ wãna? A sika a meng n sak saglgã. Ad a sẽn yeele: “Mam goma m sẽn ka mi . . . Rẽ kɩtame tɩ mam lebsd m noor poorẽ, la m maand m bãngẽ n zĩ tomẽ ne tompeglmẽ.” A Zeova ninga a Zoob barka, a sik-m-mengã yĩnga.—Zoob 42:3-6, 12-17.

9. Wãn to la a Moyiiz kõ mak-sõngo, b sẽn wa n sagl-a wã?

⁹ A Moyiiz me yɩɩ ned sẽn sak tɩ b rems-a, bũmb a sẽn maan tɩ yaa wẽng wʋsg yĩnga, tɩ yaa mak-sõngo. Daar a ye, a sũurã yikame, tɩ kɩt t’a pa waoog a Zeova ye. Rẽ kɩtame t’a pa paam n na n kẽ kãabg tẽngã pʋgẽ ye. (Sõd. 20:1-13) A Moyiiz sẽn wa n dat n togs a sũ-pa-noaang ne rẽ wã, a Zeova yeel-a lame yaa: “Sekame, ra leb n gom yel-kãng yell ne maam yɛs ye.” (Tõo. 3:23-27) A Moyiiz pa yik a sũur ye. A pʋd n saka a Zeova kiblgã, la a Zeova basame t’a ra ket n lʋɩt Israyɛll nebã taoore. (Tõo. 4:1) A Zoob ne a Moyiiz fãa sak n tũu sagls b sẽn paame. Tõnd me tõe n dɩka b togs-n-taare. A Zoob sak n toeema a tagsgã, n pa bao padems ye. A Moyiiz kell n maana sɩd ne a Zeova tɩ wilgdẽ t’a saka a saglgã, baa ne a sẽn bõn bũmb a sẽn da rat ne a sũur fãa wã.

10. a) Wãn to la Yel-bũn 4:10-13 wilgd nafa nins d sẽn paamde, d sã n sak saglga? b) Manesem-bʋg sẽn yaa sõma la neb kẽer tall-yã, b sẽn wa n sagl-bã?

¹⁰ D sã n dɩk a Zoob la a Moyiiz sẽn yɩ neb sẽn tall tẽebã togs-n-taare, na n naf-d-la wʋsgo. (Karm-y Yel-bũn 4:10-13.) D tẽed-n-taas wʋsg maanda woto. D gom saam-biig a ye sẽn yit Kõngo t’a yʋʋr boond t’a Emanuwɛll yelle. A paamame tɩ b sagl-a. Ad a sẽn yeele: “Mam tigingã pʋgẽ, saam-biis tẽeb sẽn bɩ gũusame n ges tɩ mam tẽebã pãng ra boogdame. La b baoome n na n sõng maam. M sak n tũu b saglsã, tɩ sõng-m tɩ m tõog n gil zu-loees wʋsgo.” * Saam-bi-poak a ye yʋʋr sẽn boond t’a Megan, n yaa so-pakd n be Kanada yeela bũmb saglsã wɛɛngẽ. A yeelame: “Pa wakat fãa la b togsd-m bũmb m sẽn da rat n wʋm ye. La wae n yaa bõn-kãng la m da segd n wʋme.” Saam-biig a ye sẽn yit Korowasi t’a yʋʋr boond t’a Mark me yeelame: “B reega tʋʋmd b sẽn da kõ maam tigingã pʋgẽ. La m sã n lebg n tags rẽ yelle, m neeme tɩ b sẽn sagl maamã sõng-m lame tɩ m le paam zood sõma ne a Zeova.”

11. Bõe la saam-biig a Karl Klein yeel saglsã reegr wɛɛngẽ?

¹¹ Ned a to me sẽn sak saglg tɩ naf-a yaa saam-biig a Karl Klein. A yɩɩ siglgã taoor lʋɩtb sull neda. Saam-biig a Klein vɩɩmã kibar pʋgẽ, a yeelame tɩ daar a  ye, a Joseph Rutherford sẽn da yaa a zoa meng-mengã keoog-a lame. Saam-biig a Klein yeelame tɩ sɩngrẽ wã, a sũurã pa yɩ noog ne saglgã ye. Ad a sẽn yeele: “Rẽ poor bilfu, saam-biig a Rutherford sega maam n pʋʋs noog-noogo. La m sũurã sẽn da nan pa sigã yĩnga, m pa reeg sõma ye. Saam-biig a Rutherford paasame: ‘Karle gũus t’a Sʋɩtãan rat n paama foom.’ Yãnd yõka maam tɩ m yeele: ‘Ay, saam-biig a Rutherford, yell ka ye.’ La a ra miime tɩ m sũur da sãama ne-a. Rẽ n so t’a le yeele: ‘Yaa sõma, la kell n gũus t’a Sʋɩtãan rat n paama foom.’ A ra bee bʋʋm. D sã n tar sũ-kẽk ne d saam-biiga, sẽn yɩɩd fãa, sã n mikame tɩ yaa a sẽn sagl-d yĩnga, d kɩtdame tɩ yɩ nana ne a Sʋɩtãan t’a bẽd tõnd n paame.” * (Efɛ. 4:25-27) Saam-biig a Klein sak n kelga saam-biig a Rutherford saglgã, la b kell n yɩɩ zo-rãmba.

12. Wãn to la sik-m-mengã tõe n sõng tõnd tɩ d sak saglga? (Yɩɩn-sõamyã 141:5)

¹² Bõe n tõe n sõng-d tɩ d sak saglga? D segd n yɩɩ sik-m-mens rãmba, n tẽeg tɩ d pa zems zãnga, la tɩ d mi n maanda sẽn pa zemse. Wa d sẽn zoe n yã wã, a Zoob ra tara tagsa sẽn pa zemse. La a wa n toeema a tagsa wã, t’a Zeova ning-a barka. Bõe yĩnga? Bala a ra yaa sik-m-meng soaba. A Zoob sẽn sak n deeg a Eliyu saglgã, baa ne a Eliyu yʋʋmã sẽn da pa ta-a wã, wilgdame t’a ra yaa sik-m-meng soaba. (Zoob 32:6, 7) Sik-m-mengã tõe n sõng-d lame me tɩ d sak n deeg saglga, baa d sã n wa getẽ tɩ pa zems ne tõnd yɛlã sẽn yaa to-to wã, wall tɩ sẽn sagl-a tõndã yʋʋm pa ta-do. Kãsem-soab a ye sẽn be Kanada yeelame: “Sẽn mik tɩ d pa get d meng wa neb a taabã sẽn get-d to-to wã, na n yɩɩ toog tɩ d tẽebã paam pãnga, d sã n pa paamdẽ tɩ neb sagend tõndo.” D fãa ratame n bɩɩsd vʋʋsem sõngã biis n paasdẽ, la d paasd d minimã koɛɛgã mooneg la nebã zãmsg pʋgẽ.—Karm-y Yɩɩn-sõamyã 141:5.

13. Wãn to la d segd n get saglsã d sẽn paam-dã?

¹³ D get saglsã wa bũmb sẽn wilgd tɩ Wẽnnaam nong-d lame. A Zeova rata tõnd neere. (Yel. 4:20-22) A sã n wa tũnug ne a Gomdã wall siglgã sɛba, pa rẽ bɩ d saam-biig tẽeb sẽn bɩ n sagl-do, wilgdame t’a nong-d lame. Ebre-rãmb 12:9, 10 yetame tɩ Wẽnnaam maanda woto tõnd nafr yĩnga.

14. B sã n wa sagend tõndo, bõe la d segd n getẽ n tɩ yɩɩda?

 ¹⁴ D ges saglgã n tɩ yɩɩda, la d da ges b sẽn sagl-d to-to wã ye. Wakat kẽere, d tõe n getame tɩ b sẽn sagl-d to-to wã pa yɩ sõma ye. Yaa vẽeneg tɩ d sã n na n wa sagl neda, d segd n maana d sẽn tõe tɩ saglgã reegr yɩ nana. * (Gal. 6:1) La sã n wa yaa tõnd la b sagle, d segd n kelga saglgã neere, baa b sẽn sagl-d to-to wã pa noom-do. D tõe n soka d meng yaa: “Baa m sũur sã n pa noom ne b sẽn sagl-m to-to wã, b sẽn yeel-m bũmb ningã pa gõaag zug sɩda? Rẽ yĩnga, m pa tõe n zʋʋg a soabã pãn-komsmã la m dɩk yam a saglgã pʋgẽ sɩda?” D sã n modg n get saglg fãa sẽn tõe n naf-d to-to wã, yaa yam tʋʋmde.—Yel. 15:31.

15. Bõe yĩng tɩ d segd n kot saglse?

¹⁵ Biiblã yetame tɩ d kot saglse. Yel-bũn 13:10 yetame: ‘Sẽn kelgd-a sagls tara yam.’ Gomdã yaa gõaag zugu. Ned sẽn kot saglga, n pa gũud wakat fãa tɩ ned wa sagl-a paamda yam n yɩɩd ned sẽn pa kot saglga. Rẽ wã, nong-y n kot-y saglse.

16. Wakat-bʋg la d tõe n kos saglse?

¹⁶ Wakat-bʋg la d tõe n kos sagls d tẽed-n-taag nengẽ? Ad makr a wãna: 1) Saam-bi-poak n kos koe-moond sẽn tar minim t’a yãag-a tɩ b tɩ zãms ned Biiblã. Rẽ poore, a soka koe-moondã yẽ me sẽn tõe n maan t’a minimã paase. 2) Saam-pi-poak sẽn pa kẽ kãadem n dat n da pãntalõ. A kosa saam-bi-poak a to tẽeb sẽn bɩ, t’a ges a sẽn dat n da a soabã sã n sakdame. 3) Saam-biig la b yãk t’a na n wɛgs a pipi sõsg zãma wã yĩnga. A kosa saam-biig sẽn tar minim sõssã wɛgsg wɛɛngẽ, tɩ sõsgã sasa bɩ a kelg neere, n wa tõog n kõ-a sagls tɩ yẽ me minimã paase. Baa saam-biig sã n sɩng n wɛgsda sõss hal yʋʋm wʋsgo, yɩta sõma t’a mi n kot sõngr a woto, la a tũud saglsã a sẽn paamdã.

17. Bõe la d tõe n maan tɩ saglg naf-do?

¹⁷ Tõe tɩ semen wall kiis nins sẽn watã, d fãa na n paamame tɩ ned sagl-do, wall d paam sagls zĩis a taaba. Sã n wa yaa woto, bɩ y tẽeg bũmb nins d sẽn yã sõs-kãngã pʋgẽ wã. Kell-y n yɩ-y sik-m-mens rãmba. Ges-y saglgã n tɩ yɩɩda, la y ra get b sẽn sagl-y to-to wã ye. Sak-y n tũ-y saglgã. Ned pa rogd n zoe n tar yam ye. Wẽnnaam Gomdã yetame tɩ d sã n kelg saglg la d sak remsgo, d na n paama yam.—Yel. 19:20.