1, 2. a) Bõe yĩng tɩ kom-bɩɩs nins sẽn yaa kiris-nebã tõogd n zabd ne a Sʋɩtãan la zĩn-dãmbã? (Ges-y fotã sẽn be yĩngrã.) b) Bõe yell la d na n gome?

TƲM-TƲMD a Poll wilgame tɩ kiris-ned vɩɩm yaa wa sodaag vɩɩm. Sɩd me, tõnd tara bɛɛb sẽn zabd ne-do. La pa ninsaalb ye. Yaa a Sʋɩtãan ne zĩn-dãmbã. B yaa zab-zabdb na maan yʋʋm tusa, n tar minim hal sõma. Dẽnd tõe n wõnda d pa na n tõog zabrã ye. Sẽn yɩɩd fãa, d sã n yaa bi-bɩɩga. La rẽ yĩnga, kom-bɩɩsã tõe n zaba ne bɛ-kãensa n tõog bɩ? N-ye, b tõeeme. La b zoe n tõogdame menga! Bõe yĩnga? Bala, b paamda “raood Zu-soabã tũudum pʋgẽ.” La pa b sẽn paamd tɩ Wẽnnaam kõt-b pãngã bal ye. Wa sodaas sẽn paam zãmsg sõma, b ‘boba zab-teed nins fãa Wẽnnaam’ sẽn kõ wã.—Karm-y Efɛɛs-rãmb 6:10-12.

² A Poll sẽn wa n gomdã, tõe t’a ra tagsda zab-teed nins Rom sodaasã sẽn wae n bobdẽ wã. (Tʋʋ. 28:16) Sõs-kãnga pʋgẽ, d na n wɛgsa a sẽn yeel bũmb ning makrã pʋgẽ wã sõma. D leb n na n gesa kom-bɩɩs kẽer sẽn yeel zab-teoog fãa bobr wɛɛngẽ. B togsda sẽn pa nana wã võore, la bark nins b sẽn paame, b sẽn mao n bob zab-teoog fãa wã.

3, 4. Bõe yĩng tɩ d tõe n mak Biiblã sẽn yetã ne Rom sodaag sẽbdga?

³ Karm-y Efɛɛs-rãmb 6:14. Rom sodaag sẽbdg ra naaga ne kutu, t’a sã n sẽbg a sɛɛgã bɩ kogend-a. Yaa sẽbdgã zug me la gãntikã sẽn yaa zɩsgã sigda, tɩ sẽbdgã kell n kok-a. Sẽbds kẽer tara zĩis sodaagã sẽn tõe n ning a sʋʋg la a sʋ-bila. Sodaag sã n sẽb a sẽbdg sõma, a yamã gãeeme, t’a tõe n zab sõma.

⁴ Bũmb nins d sẽn zãms Wẽnnaam Gomdã pʋgẽ wã kogenda tõnd ne ziri nins tũudum-yoodã sẽn zãmsd nebã, wa sẽbdgã sẽn kogend sodaagã. (Zã 8:31, 32; 1 Zã 4:1) D sã n nong bũmb nins sẽn be Wẽnnaam Gomdã pʋgẽ wã ne d sũur fãa, “gãntikã” bob n kẽnã na n yɩɩ nana ne-do, rat n yeel tɩ Wẽnnaam noyã la a saglsã tũub pa na n yɩ toog wʋsg ye. (Yɩɩn. 111:7, 8; 1 Zã 5:3) Sẽn paase, d sã n wʋmd Wẽnnaam Gomdã sẽn yetã võor sõma, d yam gãeeme, tɩ d tõe n tall raood n zab ne d bɛɛbã, n wilg tɩ bũmb nins d sẽn tẽedã yaa sɩda.—1 Pɩy. 3:15.

5. Bõe yĩng tɩ d segd n togsd sɩd wakat fãa?

⁵ Bũmb nins sẽn be Biiblã pʋgẽ wã sã n yaa wa sẽbdg sẽn sẽbg tõnd sõma, na n kɩtame tɩ d tũud Biiblã sẽn yetã bũmb fãa pʋgẽ, la d togsd sɩd wakat fãa. Bõe yĩng tɩ d pa segd n yagd ziri? Bala, ziri wã yaa a Sʋɩtãan zab-teoog a ye sẽn tar pãng wʋsgo. Ned sã n yag ziri, wãada yẽ mengã la ned ning fãa sẽn tẽed a goamã. (Zã 8:44) Dẽnd baa d sẽn yaa koangdbã, d maanda d sẽn tõe fãa n pa rat n yag ziri ye. (Efɛ. 4:25) La mi n pa nana ye. A Abigayill tara yʋʋm 18. Ad a sẽn yeele: “Wakat ninga, wõnda f sã n pa togs sɩd n são. Sẽn yɩɩd fãa, sã n mik tɩ ziri na n sõngame tɩ f gil zu-loɛɛga.” La bõe yĩng t’a maood wakat fãa n togsd sɩda? Ad a sẽn yeele: “M sã n togs sɩd fãa, m sũurã kõt-m-la kaset tɩ m pa tar yell a Zeova taoor ye. Kɩtame me tɩ m doagdbã ne m zo-rãmbã miẽ tɩ b tõe n teeg-m lame.” A Viktoriya sẽn tar yʋʋm 23 me yeelame: “F sã n yaa ned sẽn togsd sɩda, la sẽn gãd a sẽn tẽed bũmb ningã kãn-kãe, b tõe n nams-f lame. La baasgo, nafd-f-la wakat fãa: F paamda raood n paase, fo ne a Zeova zoodã pãng paasdame, neb nins sẽn nong-fã me na n waoogd-f lame.” Hakɩɩka, segdame tɩ d ‘rɩk sɩdã tɩ yɩ d sẽbdg’ wakat fãa.

6, 7. Bõe yĩng tɩ d tõe n mak tɩrlmã ne gãntika?

⁶ Pipi kiris-nebã wakatẽ, gãntik buud a ye Rom sodaasã sẽn da bobd yaa kud-pakls b sẽn ning sogdse, n bogl taab n sog-sog ne gãnd wĩy tɩ lebg wa fu-yorgo. Bãgdã zĩigẽ wã me yaa kud-pakls b sẽn bogl taab n sog-sog ne gãnd wĩy. Yaa sɩd tɩ sodaag sã n bob gãntika, kɩtdame tɩ kẽnã pa nana zãng ye. Wakat fãa me, yaa tɩlɛ t’a gũusd n get gãntikã sogdsã zĩisẽ sã n pa yolse. La gãntikã kogenda sodaagã tɩ sʋʋg wall peemd ra wa kõs a sũurã, wall zĩ-bãnd a to, tɩ tũ ne a yõor ye.

⁷ A Zeova noyã sẽn yaa tɩrsã me kogenda tõnd “sũurã,” rat n yeel tɩ d sẽn yaa a soab d sũurẽ wã. (Yel. 4:23) Sodaag pa na n saag n bas gãntik sẽn maan ne kutu, n dɩk gãntik sẽn maan ne bũmb pãng sẽn pa ta kut ye. Tõnd me pa segd n bas noy nins a Zeova sẽn gãneg sõma la wẽngã wɛɛngẽ wã, n sak tõnd mengã sẽn tagsd tɩ yaa sõma wall wẽngã ye. Tõnd mengã yamã pa sek na kogl d sũurã ye. (Yel. 3:5, 6) Rẽ n so tɩ wakat fãa, d segd n gũusd n get “gãntikã” a Zeova sẽn kõ tõndã sogdsã sã n ket n soga taab sõma, n kogend d sũurã.

8. Bõe yĩng tɩ d segd n sakd a Zeova noyã?

⁸ Rẽ yĩnga, y mi n getame t’a Zeova noyã tũub yaa toog wʋsgo, wall kɩtame tɩ y pa tar lohorem n maand y sẽn dat bɩ? Ad a Daniyɛll sẽn tar yʋʋm 21 wã sẽn yeele: “Mam karen-saam-dãmb la m karen-bi- taas n da yaand maam, m sẽn tũud Biiblã saglsã yĩnga. Kɩtame tɩ m wa tagsdẽ tɩ m ka võore, tɩ m yamã yi m menga.” La bõe n sõng-a? A yeelame: “M wa n nee a Zeova noyã tũub sẽn nafd ned to-to wã. M karen-bi-taas kẽer wa n sɩnga dorg yũubu, t’a taab pʋd n bas karengã. M sã n da get b sẽn sãam b vɩɩmã woto wã, ra sãamda m sũuri! A Zeova sɩd kogenda tõndo.” A Madison sẽn tar yʋʋm 15 wã me yeelame: “Yɩl n kell n sak a Zeova noyã, la m da tũ m taabã sẽn tagsd tɩ yaa sõma wall bee yamleoogã, pa nana ye.” La bõe n sõngd-a? Ad a sẽn yeele: “M tẽegda wakat fãa tɩ m yaa a Zeova Kaset soaba, la tɩ m sã n wa be makr pʋgẽ, yaa a Sʋɩtãan n tão-m peemde. M sã n tõog n yals kãn-kãe a makr pʋgẽ, m sũur nooma ne m menga.”

9-11. a) Bõe la d tõe n mak ne kiris-ned neooda? b) Bõe n na n sõng-do, tɩ d sã n wa moond koɛɛgã bɩ rabeemã ra yɩ wʋsgo?

⁹ Karm-y Efɛɛs-rãmb 6:15. Rom sodaag sã n da rat n kẽng zabr n pa reng n wid a neooda, a pa segl n sa ye. Rom sodaasã neooda wã tẽngr ra yaa gãnd a tãab b sẽn pʋgl taab n sẽ. Sodaag sã n wid-b n na n kẽne, pa namsd-a, a pa yɛɛsd a na wa n salg me. Neooda wã sẽn maan to-to wã kɩtame tɩ ra pa sãamd nana ye.

¹⁰ Rom sodaag neooda ra sõngd-a lame t’a tõog n kẽn n kẽng zabrã zĩigẽ. Woto me, “laafɩ koe-noogã togsg ratem” sẽn yaa kiris-ned neooda wã sõngd-a lame t’a tɩ taas laafɩ koɛɛgã. (Eza. 52:7; Rom. 10:15) La wakat ninga, yɩl n moon koɛɛgã, rẽnda f tall raoodo. A Robɛɛr sẽn tar yʋʋm 20 wã yeelame: “M da zoeta rabeem n pa rat n taas m karen-bi-taasã koɛɛgã ye. M tagsdame tɩ yaa yãnd la m da zoeta. M sã n lebg n tẽege, m neeme tɩ m da pa tar bʋʋm n na n zoe yãnd ye. Masã, m taasda m taabã koɛɛgã, tɩ m sũur noomẽ.”

¹¹ Kom-bɩɩs wʋsg gũus n gesame tɩ b sã n deng n segl b mens sõma n na n taas koɛɛgã, b tõogd n goma ne bas-m-yam. Bõe la y tõe n maan n segl y menga? A Zʋliya sẽn tar yʋʋm 16 yeelame: “M modgdame tɩ d sɛbã be m lekollã korgẽ. Sẽn paase, m karen-bi-taasã sã n wa togsd b sẽn tagsde, wall b sẽn tẽed bũmb ninsã, m kelgda neere. Woto sõngdame tɩ m tõe n tags n ges bũmb ning sẽn na n sõng-bã. M sã n segl m menga, m tõogd n togs-b-la bũmb takɩ sẽn na n sɩd naf-ba.” A Makɛnzi tara yʋʋm 23. Ad a sẽn yeele: “F sã n yaa nin-bʋgsgo, la ned sẽn mi a taabã kelgre, f bãngda zu-loees nins b sẽn maood ne wã. M modgd n karemda bũmb nins fãa siglgã sẽn yiis kom-bɩɩsã yĩngã. Rẽ, m tõe n wilga m taabã bũmb sẽn be Biiblã pʋgẽ, pa rẽ bɩ jw.org pʋgẽ, sẽn na n sɩd sõng-ba.” Kom-bɩ-kãensã sẽn yeel bũmb ningã wilgdame tɩ d sã n deng n segl d menga, d tõogd n taasa koɛɛgã sõma, tɩ yaa wa d sẽn wid “neooda” sẽn kell n zems ne-do.

12, 13. ‘Pɛɛm sẽn yaa wa bugum’ a Sʋɩtãan sẽn tãood n dat tɩ yõg yãmbã tõe n yɩɩ bõe?

¹² Karm-y Efɛɛs-rãmb 6:16. Gãong ning Rom sodaasã sẽn da zãadã yaa yaleng la woko, n lut b bãgdã n tãag b rũmã. Gãongã kogenda sodaagã tɩ sʋʋg bɩ peemd pa tõe n ta-a ye.

¹³ ‘Pɛɛm sẽn yaa wa bugum’ a Sʋɩtãan sẽn tãood n dat tɩ yõg yãmbã tõe n yɩɩ ziri nins a sẽn yelgd a Zeova zugã. Wala makre, a ratame tɩ y tẽ tɩ y pa tog ne a Zeova nonglem, la tɩ y yell pa pak-a ye. A Ayida sẽn tar yʋʋm 19 wã yeelame: “Mam wae n tagsdame t’a Zeova pa mam zoa, la t’a pʋd n pa rat m zood ye.” Bõe n sõngd-a? Ad a sẽn yeele: “Tigissã yaa bũmb sẽn kengd m  tẽebã hal sõma. M sã n da kẽng tigissã, m da pa zẽkd m nug n leok baa vugr ye. M da tagsdame tɩ ned kae n dat m goam n kelg ye. La masa wã, m segenda tigissã, la m maood n leokd naoor a yiib bɩ a tãabo. Pa nana ye. La m sã n tõog n leoke, yolsd-m lame. M tẽed-n-taasã me kengda m raood wʋsgo. Tigsg poor fãa, m nee vẽeneg t’a Zeova nong-m lame.”

14. A Ayida kibarã sõngda tõnd tɩ d bãng bõe?

¹⁴ A Ayida kibarã sõngda tõnd tɩ d bãng bũmb a ye sẽn tar yõod wʋsgo: Sodaag gãong pa paasde, pa boogde. La tõnd tẽebã yẽ tõe n boogame, wall a paase. Bee ne tõndo. (Mat. 14:31; 2 Tes. 1:3) D sã n dat tɩ d tẽebã yɩ gãong sẽn kogend-d sõma, yaa tɩlɛ tɩ d modgd n paasd a pãngã.

15, 16. Bõe yĩng tɩ fãagrã d sẽn gũudã yaa wa kut-pugla?

¹⁵ Karm-y Efɛɛs-rãmb 6:17. Rom sodaag ra fõgenda kut-pugla, n kogend a zugã, a yublã la a nengã. Kut-puglã mi n tara gãtga, tɩ b tõe n zã ne nugu.

¹⁶ Tõnd “fãagrã tẽeb pidsg gũudmã” kogenda d tagsa wã la d yamã wa kut-puglã sẽn kogend sodaagã zugã. (1 Tes. 5:8; Yel. 3:21) D sẽn gũud fãagrã kɩtame tɩ d yamã be bũmb nins Wẽnnaam sẽn pʋlmã zug n tɩ yɩɩda. Woto sõngda tõnd tɩ baa ne zu-loeesã bɩ d pa komsd raood ye. (Yɩɩn. 27:1, 14; Tʋʋ. 24:15) La yaa sodaag sã n da fõgen a kut-puglã, n pa zãad a nugẽ la kogend-a. Dẽnd “fãagrã tẽeb pidsg gũudmã” sẽn yaa tõnd kut- puglã segd n bee d zugẽ wã wakat fãa. Woto la a na n kogl-do.

17, 18. a) Wãn to la a Sʋɩtãan tõe n belg tõnd tɩ d fõk d kut-puglã? b) Bõe n na n wilg t’a Sʋɩtãan bẽdgã pa paam-do?

¹⁷ A Sʋɩtãan tõe n belga tõnd tɩ d fõk d kut-puglã. Wãn to? D tẽeg a sẽn mak a Zeezi to-to wã. A Sʋɩtãan ra miime t’a Zeezi ra na n wa lebga Rĩm n soog dũniyã. La sẽn deng rẽ, a ra na n paama namsgo, la a ki menga. Sẽn paase, ra yaa tɩlɛ t’a gũ n tãag wakat ning a Zeova sẽn yãkã. Rẽ n so t’a yeel a Zeezi t’a tõe n yɩɩ rĩma, n pa gũ n kaoos ye. A yeel-a lame t’a sã n sak n wõgemd vugr bal n waoog yẽ, a na n paama a sẽn gũudã fãa zĩig pʋgẽ. (Luk 4:5-7) A Sʋɩtãan miime me t’a Zeova pʋlma tõnd bark ka tɛk dũni-paalgã pʋgẽ. La yaa tɩlɛ tɩ d gũ. Tõe tɩ d na n paama namsg menga. Rẽ n so t’a Sʋɩtãan rat tɩ d bao vɩ-noog masã meng la d ra gũ n kaoos ye. A ratame tɩ d bao naar vɩɩm masã menga, la zĩig pʋgẽ. A ratame tɩ d lʋɩɩs rẽ taoor tɩ Wẽnnaam Rĩungã yɛl leb poorẽ.—Mat. 6:31-33.

¹⁸ Kom-bɩɩs wʋsg sẽn tũud a Zeova pa bas t’a Sʋɩtãan bẽd-kãnga paam-b ye. Wala makre, a Karina. A tara yʋʋm 20. Ad a sẽn yeele: “Mam miime tɩ ninsaalbã zu-loeesã fãa tɩɩm yaa Wẽnnaam Rĩungã bala.” Wãn to la a sẽn tẽed rẽ ne a sũur fãa wã sõngd-a? A yeelame tɩ sõngda yẽnda t’a tẽegdẽ tɩ bũmb nins fãa sẽn be dũni-kãnga pʋgẽ wã loogdame. A Karina pa maood n na n paam tʋʋm-sõng dũni-kãnga pʋgẽ ye. A pʋd n kẽesda a sẽkã ne a pãngã a Zeova tũudmã tʋʋm pʋgẽ.

19, 20. Wẽnnaam Gomdã tall n sõng nebã wɛɛngẽ, bõe n na n sõng-y tɩ y minimã paase?

¹⁹ Rom sodaasã sʋʋsã woglem ra taa metr pʋɩ-sʋka. Daar fãa, b ra zãmsda sʋʋgã tall n zabã. Rẽ kɩtame tɩ b ra tõe zabr sõma.

²⁰ Tʋm-tʋmd a Poll ra yeelame tɩ Wẽnnaam Gomdã yaa wa sʋʋg a sẽn kõ tõndo. La tõnd segd n paama zãmsg sõma, n tõe n tall-a n dems d tagsa wã, tɩ ned sã n sok tõnd d sẽn tẽed bũmb ninsã me, bɩ d bãng n leoke. (2 Kor. 10:4, 5; 2 Tɩm. 2:15) Bõe n na n sõng-y tɩ y minimã paase? A Sebastiyẽ sẽn tar yʋʋm 21 wã yeelame: “M modgdame tɩ m sã n karem Biiblã sak fãa bɩ m gʋls baa yaa vɛrse-yɛng n bĩngi. M tigsda vɛrse nins sẽn na n sõng-m n yɩɩdã. Sõngda maam tɩ m tõe n bãng a Zeova raab sẽn yaa a soab bũmb wʋsg pʋgẽ.” Ad Dãniyɛll ning yell d sẽn da zoe n gomã me sẽn yeele: “M sã n wa karemd Biiblã, m gʋlsda vɛrse nins m sẽn tagsd tɩ tõe n sõnga nebã m sẽn taasd koɛɛgã. M gũus n gesame tɩ nebã sã n neẽ tɩ fo mengã nonga Biiblã, n kɩs sɩd ne a sẽn yetã, la tɩ f maanda f sẽn tõe fãa n na n sõng-ba, b sakd n kelgame.”

21. Bõe yĩng tɩ d pa segd n zoe a Sʋɩtãan ne zĩn-dãmbã?

²¹ Kom-bɩɩs nins yell d sẽn gom sõs-kãnga pʋgẽ wã kibayã wilgdame tɩ d pa segd n zoe a Sʋɩtãan ne zĩn-dãmbã ye. Yaa sɩd tɩ b tara pãnga, la b pãng pa ta a Zeova ye. B pa na n vɩɩmd wakat sẽn kõn sa ye. Ka la bilfu, a Zeezi sã n wa sɩng a naamã sẽn na n kaoos yʋʋm tusrã, b na n balga a Sʋɩtãan ne zĩn-dãmbã bog-zulungẽ, tɩ b pa le tõe n maan bũmb ye. Yʋʋm tusrã poore, b na n sãam-b-la fasɩ. (Vẽn. 20:1-3, 7-10) D mii d bɛ wã sõma, n mi a sɩlem toor-toorã la a raabã. Ne a Zeova sõngre, d tõe n yalsa kãn-kãe, n zab ne-a n tõoge!