1-3. യഹോ​വയെ ‘പൂർണ​ഹൃ​ദ​യ​ത്തോ​ടെ സേവി​ക്കു​ന്ന​തിൽ’ എന്ത്‌ ഉൾപ്പെ​ടു​ന്നു? ഒരു ഉദാഹ​രണം പറയുക.

 നമ്മളെ​ല്ലാം തെറ്റു ചെയ്യാൻ ചായ്‌വു​ള്ള​വ​രാണ്‌. എന്നാൽ പശ്ചാത്ത​പി​ക്കു​ക​യും യേശു​വി​ന്റെ മോച​ന​വി​ല​യു​ടെ അടിസ്ഥാ​ന​ത്തിൽ താഴ്‌മ​യോ​ടെ പ്രാർഥി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌താൽ യഹോവ ‘നമ്മുടെ പാപങ്ങൾക്ക​നു​സൃ​ത​മാ​യി നമ്മോടു പെരു​മാ​റില്ല.’ (സങ്കീ. 103:10) എങ്കിലും ദിനം​തോ​റു​മുള്ള നമ്മുടെ ആരാധന യഹോവ സ്വീക​രി​ക്ക​ണ​മെ​ങ്കിൽ, ദാവീദ്‌ ശലോ​മോ​നോ​ടു പറഞ്ഞതു​പോ​ലെ നമ്മൾ ‘പൂർണ​ഹൃ​ദ​യ​ത്തോ​ടെ’ ദൈവത്തെ സേവി​ക്കണം. (1 ദിന. 28:9) അപൂർണ​രായ നമുക്ക്‌ അതിന്‌ എങ്ങനെ കഴിയും?

² അതു മനസ്സി​ലാ​ക്കാൻ നമുക്ക്‌ ആദ്യം, യഹൂദ​യു​ടെ രാജാ​ക്ക​ന്മാ​രാ​യി​രുന്ന ആസയു​ടെ​യും അമസ്യ​യു​ടെ​യും ജീവിതം താരത​മ്യം ചെയ്യാം. യഹോ​വ​യു​ടെ മുമ്പാകെ ശരിയാ​യതു ചെയ്‌ത​വ​രാ​യി​രു​ന്നു അവർ രണ്ടു പേരും. പക്ഷേ ഒരു വ്യത്യാ​സ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഏകാ​ഗ്ര​മായ അഥവാ പൂർണ​മായ ഹൃദയ​ത്തോ​ടെ​യാണ്‌ ആസ അങ്ങനെ ചെയ്‌തത്‌. (2 ദിന. 15:16, 17; 25:1, 2; സുഭാ. 17:3) ഈ രാജാ​ക്ക​ന്മാർക്കു പല തെറ്റു​ക​ളും സംഭവി​ച്ചു. പക്ഷേ, ആസ ദൈവ​ത്തി​ന്റെ വഴിക​ളിൽനിന്ന്‌ മാറി​പ്പോ​യില്ല. ആസയുടെ ഹൃദയം ദൈവ​ത്തിൽ ‘പൂർണ​മാ​യി അർപ്പി​ത​മാ​യി​രു​ന്നു.’ (1 ദിന. 28:9, അടിക്കു​റിപ്പ്‌) എന്നാൽ അമസ്യ അങ്ങനെ​യാ​യി​രു​ന്നില്ല. ദൈവ​ത്തി​ന്റെ ശത്രു​ക്കളെ പരാജ​യ​പ്പെ​ടു​ത്തി തിരികെ വന്നപ്പോൾ അദ്ദേഹം അവരുടെ ദൈവ​ങ്ങളെ കൊണ്ടു​വ​രു​ക​യും അവയെ ആരാധി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു.—2 ദിന. 25:11-16.

³ ദൈവത്തെ ‘പൂർണ​ഹൃ​ദ​യ​ത്തോ​ടെ സേവി​ക്കുന്ന’ ഒരു വ്യക്തി എന്നെന്നും  ദൈവ​ത്തോ​ടു സമ്പൂർണ​ഭക്തി കാണി​ക്കും. ബൈബി​ളിൽ സാധാ​ര​ണ​യാ​യി “ഹൃദയം” എന്ന പദം ഒരു വ്യക്തി​യു​ടെ ആന്തരി​ക​വ്യ​ക്തി​ത്വ​ത്തെ കുറി​ക്കാ​നാണ്‌ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. അതിൽ ആ വ്യക്തി​യു​ടെ ആഗ്രഹങ്ങൾ, ചിന്തകൾ, വ്യക്തി​ത്വം, മനോ​ഭാ​വം, കഴിവു​കൾ, പ്രേര​ണകൾ, ലക്ഷ്യങ്ങൾ എന്നിവ​യെ​ല്ലാം ഉൾപ്പെ​ടു​ന്നു. അതു​കൊണ്ട്‌ മുഴു​ഹൃ​ദ​യ​ത്തോ​ടെ യഹോ​വയെ സേവി​ക്കുന്ന വ്യക്തി​യു​ടെ ആരാധന ഒരിക്ക​ലും കപടമാ​യി​രി​ക്കില്ല. ദൈവാ​രാ​ധ​നയെ അദ്ദേഹം വെറു​മൊ​രു ചടങ്ങാ​യി​ട്ടല്ല കാണുക. നമ്മുടെ കാര്യ​മോ? തെറ്റുകൾ പറ്റി​യേ​ക്കാ​മെ​ങ്കി​ലും, കാപട്യ​മി​ല്ലാ​തെ എന്നെന്നും ദൈവ​ത്തി​നു സമ്പൂർണ​ഭക്തി കൊടു​ക്കു​ന്നെ​ങ്കിൽ നമ്മൾ ദൈവത്തെ സേവി​ക്കു​ന്നതു പൂർണ​ഹൃ​ദ​യ​ത്തോ​ടെ​യാ​ണെന്നു പറയാ​നാ​കും.—2 ദിന. 19:9.

4. നമ്മൾ ഇനി എന്തു പഠിക്കും?

⁴ പൂർണ​ഹൃ​ദ​യ​ത്തോ​ടെ ദൈവത്തെ സേവി​ക്കു​ന്ന​തിൽ എന്താണ്‌ ഉൾപ്പെ​ടു​ന്ന​തെന്നു കൂടു​ത​ലാ​യി മനസ്സി​ലാ​ക്കാൻ നമുക്ക്‌ ആസയു​ടെ​യും യഹോ​ശാ​ഫാത്ത്‌, ഹിസ്‌കിയ, യോശിയ എന്നീ യഹൂദാ​രാ​ജാ​ക്ക​ന്മാ​രു​ടെ​യും ജീവിതം ഒന്നു പഠിക്കാം. അവരെ​ല്ലാം ജീവി​ത​ത്തിൽ ചില തെറ്റുകൾ ചെയ്‌തി​ട്ടുണ്ട്‌. എങ്കിലും യഹോവ അവരിൽ പ്രസാ​ദി​ച്ചു. അവർ പൂർണ​ഹൃ​ദ​യ​ത്തോ​ടെ​യാ​ണു തന്നെ സേവി​ച്ച​തെന്ന്‌ യഹോവ പറയാ​നുള്ള കാരണം എന്താണ്‌? നമുക്ക്‌ അവരെ എങ്ങനെ അനുക​രി​ക്കാം?

5. എന്ത്‌ ഉറച്ച നിലപാ​ടു​ക​ളാണ്‌ ആസ കൈ​ക്കൊ​ണ്ടത്‌?

⁵ ഇസ്രാ​യേൽ ജനത രണ്ടായി പിരി​ഞ്ഞ​തി​നു ശേഷം, രണ്ടു​ഗോ​ത്ര​രാ​ജ്യ​മായ യഹൂദ​യി​ലെ മൂന്നാ​മത്തെ രാജാ​വാ​യി​രു​ന്നു ആസ. അദ്ദേഹം ദേശത്തു​നിന്ന്‌ വിഗ്ര​ഹാ​രാ​ധന തുടച്ചു​നീ​ക്കി, ആലയ​വേ​ശ്യാ​വൃ​ത്തി ചെയ്‌തു​പോന്ന പുരു​ഷ​ന്മാ​രെ പുറത്താ​ക്കി. മുത്തശ്ശി​യായ മാഖ “ഒരു മ്ലേച്ഛവി​ഗ്രഹം ഉണ്ടാക്കി​യ​തു​കൊണ്ട്‌ മാഖയെ അമ്മമഹാ​റാ​ണി എന്ന സ്ഥാനത്തു​നിന്ന്‌ നീക്കു​ക​പോ​ലും ചെയ്‌തു.” (1 രാജാ. 15:11-13) മാത്രമല്ല, ആസ തന്റെ പ്രജക​ളോ​ടു “ദൈവ​മായ യഹോ​വയെ അന്വേ​ഷി​ക്കാ​നും ദൈവ​ത്തി​ന്റെ നിയമ​വും കല്‌പ​ന​യും ആചരി​ക്കാ​നും ആവശ്യ​പ്പെട്ടു.” ഇങ്ങനെ ആസ സത്യാ​രാ​ധ​ന​യ്‌ക്കു​വേണ്ടി ഉത്സാഹ​പൂർവം പ്രവർത്തി​ച്ചു.—2 ദിന. 14:4.

6. എത്യോ​പ്യ​ക്കാർ ദേശം പിടി​ച്ച​ട​ക്കാൻ വന്നപ്പോൾ ആസ എന്തു ചെയ്‌തു?

⁶ യഹോ​വ​യു​ടെ അനു​ഗ്ര​ഹ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ ആസയുടെ ഭരണത്തി​ന്റെ ആദ്യത്തെ പത്തു വർഷം യഹൂദ​യി​ലെ​ങ്ങും സമാധാ​നം കളിയാ​ടി. പിന്നെ എത്യോ​പ്യ​ക്കാ​ര​നായ സേരഹ്‌ 10,00,000 പടയാ​ളി​ക​ളും 300 രഥങ്ങളും ആയി യഹൂദ​യോ​ടു യുദ്ധത്തി​നു വന്നു. (2 ദിന. 14:1, 6, 9, 10) അപ്പോൾ ആസ എന്തു ചെയ്‌തു? ആസ യഹോ​വ​യിൽ പൂർണ​മാ​യി ആശ്രയി​ച്ചു. (2 ദിനവൃ​ത്താ​ന്തം 14:11 വായി​ക്കുക.) ആസയുടെ ഉള്ളുരു​കി​യുള്ള പ്രാർഥന യഹോവ കേട്ടു. എത്യോ​പ്യൻ സേനയെ മുഴു​വ​നാ​യി ഇല്ലാതാ​ക്കി​ക്കൊണ്ട്‌ ദൈവം അദ്ദേഹ​ത്തി​നു സമ്പൂർണ​വി​ജയം കൊടു​ത്തു. (2 ദിന. 14:12, 13) തന്നോടു വിശ്വ​സ്‌തത കാണി​ക്കാത്ത രാജാ​ക്ക​ന്മാർക്കു​പോ​ലും തന്റെ പേരി​നെ​പ്രതി യഹോവ വിജയം കൊടു​ത്തി​ട്ടുണ്ട്‌. (1 രാജാ. 20:13, 26-30) എന്നാൽ ഇത്തവണ യഹോവ തന്റെ ജനത്തെ സഹായി​ച്ചത്‌ ആസ യഹോ​വ​യിൽ ആശ്രയി​ച്ച​തു​കൊ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. പിന്നീട്‌ ആസ ചില തെറ്റുകൾ ചെയ്‌തു എന്നതു ശരിയാണ്‌. ഒരിക്കൽ, യഹോ​വ​യോ​ടു സഹായം ചോദി​ക്കു​ന്ന​തി​നു പകരം ആസ സിറിയൻ രാജാ​വി​നെ ആശ്രയി​ച്ചു. (1 രാജാ. 15:16-22) എങ്കിൽപ്പോ​ലും “ജീവി​ത​കാ​ലം മുഴുവൻ ആസയുടെ ഹൃദയം യഹോ​വ​യിൽ ഏകാ​ഗ്ര​മാ​യി​രു​ന്നു” എന്നാണ്‌ യഹോവ ആസയെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പറഞ്ഞത്‌. നന്മ ചെയ്യുന്ന കാര്യ​ത്തിൽ നമുക്ക്‌ എങ്ങനെ ആസയെ അനുക​രി​ക്കാം?—1 രാജാ. 15:14.

7, 8. യഹോ​വയെ സേവി​ക്കു​ന്ന​തിൽ ആസയെ നിങ്ങൾക്ക്‌ എങ്ങനെ അനുക​രി​ക്കാം?

⁷ ഹൃദയം പൂർണ​മാ​യി ദൈവ​ത്തിൽ അർപ്പി​ത​മാ​ണോ എന്നു മനസ്സി​ലാ​ക്ക​ണ​മെ​ങ്കിൽ നമ്മൾ ഓരോ​രു​ത്ത​രും സ്വന്തം ഹൃദയം പരി​ശോ​ധി​ക്കണം. നമ്മളോ​ടു​തന്നെ ചോദി​ക്കുക: ‘യഹോ​വയെ പ്രസാ​ദി​പ്പി​ക്കാ​നും ഏതു സാഹച​ര്യ​ത്തി​ലും സത്യാ​രാ​ധ​ന​യു​ടെ പക്ഷത്ത്‌ നിൽക്കാ​നും ഞാൻ തീരു​മാ​നി​ച്ചു​റ​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടോ? സഭയെ ശുദ്ധമാ​യി​നി​റു​ത്താൻ എന്നെ​ക്കൊണ്ട്‌ കഴിയു​ന്ന​തെ​ല്ലാം ഞാൻ ചെയ്യു​ന്നു​ണ്ടോ?’ ഓർക്കുക, ദേശത്തെ “അമ്മമഹാ​റാ​ണി” എന്ന സ്ഥാനത്തു​നിന്ന്‌ മാഖയെ നീക്കു​ന്ന​തിന്‌ ആസയ്‌ക്കു നല്ല ധൈര്യം വേണമാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ മാഖ ചെയ്‌ത അളവിൽ മോശം കാര്യങ്ങൾ ചെയ്യുന്ന ആരുമാ​യും നിങ്ങൾക്ക്‌ ഇടപെ​ടേ​ണ്ടി​വ​രു​ന്നി​ല്ലാ​യി​രി​ക്കും. എങ്കിലും ആസയെ​പ്പോ​ലെ ധൈര്യം കാണി​ക്കേണ്ട ചില സാഹച​ര്യ​ങ്ങൾ നിങ്ങൾക്കു​മു​ണ്ടാ​കും. ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, നിങ്ങളു​ടെ ഒരു കുടും​ബാം​ഗ​മോ  ഉറ്റ സുഹൃ​ത്തോ പാപം ചെയ്യു​ക​യും പശ്ചാത്ത​പി​ക്കാ​തി​രി​ക്കു​ക​യും അങ്ങനെ സഭയിൽനിന്ന്‌ പുറത്താ​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെയ്യു​ന്നെന്നു കരുതുക. ആ വ്യക്തി​യു​മാ​യുള്ള സഹവാസം നിങ്ങൾ പൂർണ​മാ​യും നിറു​ത്തു​മോ? എന്തു ചെയ്യാ​നാ​യി​രി​ക്കും നിങ്ങളു​ടെ ഹൃദയം നിങ്ങളെ പ്രേരി​പ്പി​ക്കു​ന്നത്‌?

⁸ മറിക​ട​ക്കാൻ കഴിയി​ല്ലെന്നു തോന്നുന്ന എതിർപ്പു​കൾ ഉണ്ടാകു​മ്പോൾപ്പോ​ലും, ദൈവ​ത്തിൽ പൂർണ​മാ​യി ആശ്രയി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ ആസയെ​പ്പോ​ലെ ഒരു പൂർണ​ഹൃ​ദ​യ​മു​ണ്ടെന്നു നിങ്ങൾക്കും കാണി​ക്കാം. യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​യാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തി​ന്റെ പേരിൽ സ്‌കൂ​ളി​ലു​ള്ളവർ നിങ്ങളെ കളിയാ​ക്കു​ക​യോ പുച്ഛി​ക്കു​ക​യോ ചെയ്‌തേ​ക്കാം. അല്ലെങ്കിൽ സഹജോ​ലി​ക്കാർ നിങ്ങളെ പരിഹ​സി​ച്ചേ​ക്കാം. ആത്മീയ​പ്ര​വർത്ത​ന​ങ്ങൾക്കു​വേണ്ടി നിങ്ങൾ അവധി എടുക്കു​ന്ന​തോ എപ്പോ​ഴും ഓവർടൈം ചെയ്യാ​ത്ത​തോ അവർക്ക്‌ ഇഷ്ടപ്പെ​ടു​ന്നി​ല്ലാ​യി​രി​ക്കും. അത്തരം സാഹച​ര്യ​ങ്ങ​ളിൽ ആസയെ​പ്പോ​ലെ ദൈവ​ത്തോ​ടു പ്രാർഥി​ക്കുക, ധൈര്യ​ത്തോ​ടെ യഹോ​വ​യിൽ ആശ്രയി​ക്കുക, ശരി​യെന്നു ബോധ്യ​മുള്ള കാര്യങ്ങൾ എപ്പോ​ഴും ചെയ്യുക. ആസയെ ശക്തി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യും സഹായി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌ത ദൈവം നിങ്ങ​ളെ​യും സഹായി​ക്കും.

9. പൂർണ​ഹൃ​ദ​യ​ത്തോ​ടെ​യാ​ണു പ്രസം​ഗ​പ്ര​വർത്തനം ചെയ്യു​ന്ന​തെന്നു നമുക്ക്‌ എങ്ങനെ കാണി​ക്കാം?

⁹ ദൈവ​ദാ​സർ സ്വന്തം കാര്യം മാത്രം ചിന്തി​ക്കു​ന്ന​വരല്ല. ആസയെ​പ്പോ​ലെ നമ്മളും ‘യഹോ​വയെ അന്വേ​ഷി​ക്കാൻ’ മറ്റുള്ള​വരെ സഹായി​ക്കു​ന്നു. അവരും യഹോ​വയെ ആരാധി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നാ​ണു നമ്മുടെ ആഗ്രഹം. യഹോ​വ​യോ​ടുള്ള ആത്മാർഥ​മായ സ്‌നേ​ഹ​വും ആളുകൾക്കു നിത്യ​മായ അനു​ഗ്ര​ഹങ്ങൾ ലഭിക്ക​ണ​മെന്ന ആഗ്രഹ​വും കാരണ​മാണ്‌ യഹോ​വ​യെ​ക്കു​റിച്ച്‌ നമ്മൾ മറ്റുള്ള​വ​രോ​ടു പറയു​ന്നത്‌. അങ്ങനെ പൂർണ​ഹൃ​ദ​യ​ത്തോ​ടെ നമ്മൾ പ്രസം​ഗ​പ്ര​വർത്തനം ചെയ്യു​ന്നതു കാണു​മ്പോൾ യഹോ​വ​യ്‌ക്ക്‌ എത്ര സന്തോഷം തോന്നും!

10, 11. യഹോ​ശാ​ഫാ​ത്തി​നെ നിങ്ങൾക്ക്‌ എങ്ങനെ അനുക​രി​ക്കാം?

¹⁰ “യഹോ​ശാ​ഫാത്ത്‌ അപ്പനായ ആസയുടെ വഴിയിൽത്തന്നെ നടന്നു.” (2 ദിന. 20:31, 32) ഏതു വിധത്തിൽ? ആസയെ​പ്പോ​ലെ യഹോ​ശാ​ഫാ​ത്തും യഹോ​വയെ അന്വേ​ഷി​ക്കാൻ ജനത്തെ പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ച്ചു. അതിന്റെ ഭാഗമാ​യി, ‘യഹോ​വ​യു​ടെ നിയമ​പു​സ്‌തകം’ ഉപയോ​ഗി​ച്ചുള്ള ഒരു വിദ്യാ​ഭ്യാ​സ​പ​രി​പാ​ടി അദ്ദേഹം സംഘടി​പ്പി​ച്ചു. (2 ദിന. 17:7-10) ‘ജനങ്ങളെ യഹോ​വ​യി​ലേക്കു മടക്കി​വ​രു​ത്താൻവേണ്ടി’ യഹോ​ശാ​ഫാത്ത്‌ വടക്കേ രാജ്യ​മായ ഇസ്രാ​യേ​ലി​ലേ​ക്കു​പോ​ലും പോയി. എഫ്രയീം​മ​ല​നാ​ടു വരെ അദ്ദേഹം സഞ്ചരിച്ചു. (2 ദിന. 19:4) “പൂർണ​ഹൃ​ദ​യ​ത്തോ​ടെ യഹോ​വയെ അന്വേ​ഷിച്ച” രാജാ​വാ​യി​രു​ന്നു യഹോ​ശാ​ഫാത്ത്‌.—2 ദിന. 22:9.

¹¹ യഹോവ ഇന്നു നയിക്കുന്ന വലിയ വിദ്യാ​ഭ്യാ​സ​പ​രി​പാ​ടി​യിൽ പങ്കുണ്ടാ​യി​രി​ക്കാൻ നമു​ക്കെ​ല്ലാം അവസര​മുണ്ട്‌. യഹോ​വയെ സേവി​ക്കാ​നുള്ള ആഗ്രഹം ആളുക​ളു​ടെ ഹൃദയ​ത്തിൽ വളർത്തു​ന്ന​തി​നു​വേണ്ടി ഓരോ മാസവും ആ പ്രവർത്ത​ന​ത്തിൽ പങ്കെടു​ക്കാൻ നിങ്ങൾ ലക്ഷ്യം വെച്ചി​ട്ടു​ണ്ടോ? നന്നായി ശ്രമി​ച്ചാൽ ദൈവ​ത്തി​ന്റെ അനു​ഗ്ര​ഹ​ത്താൽ നിങ്ങൾക്ക്‌ ഒരു ബൈബിൾപ​ഠനം തുടങ്ങാൻ സാധി​ച്ചേ​ക്കും. ഈ ലക്ഷ്യം നേടാ​നുള്ള സഹായ​ത്തി​നാ​യി നിങ്ങൾ പ്രാർഥി​ക്കാ​റു​ണ്ടോ? സ്വസ്ഥമാ​യി ഇരിക്കാൻ കിട്ടുന്ന സമയത്തിൽ കുറച്ചു​പോ​ലും ഉപയോ​ഗിച്ച്‌ ഈ ലക്ഷ്യത്തി​ലെ​ത്താൻ നിങ്ങൾ ശ്രമി​ക്കു​മോ? സത്യാ​രാ​ധ​ന​യി​ലേക്കു മടങ്ങി​വ​രാൻ ആളുകളെ സഹായി​ക്കു​ന്ന​തിന്‌ എഫ്രയീ​മി​ലേക്ക്‌ യഹോ​ശാ​ഫാത്ത്‌ പോയ​തു​പോ​ലെ നിഷ്‌ക്രി​യരെ സഹായി​ക്കാൻ നമുക്കും പരമാ​വധി ശ്രമി​ക്കാം. ഇനി, കഴിഞ്ഞ കാലത്ത്‌ ചെയ്‌ത പാപങ്ങൾ ഉപേക്ഷിച്ച്‌ തിരി​ച്ചു​വ​രാൻ ആഗ്രഹി​ക്കുന്ന പുറത്താ​ക്ക​പ്പെട്ട ആളുകൾ നിങ്ങളു​ടെ പ്രദേ​ശ​ത്തു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കാം. സഭാമൂ​പ്പ​ന്മാർ അവരെ സന്ദർശിച്ച്‌ അവർക്കു​വേണ്ട സഹായം കൊടു​ക്കു​ന്നു.

12, 13. (എ) പേടി തോന്നിയ സാഹചര്യത്തിൽ യഹോ​ശാ​ഫാത്ത്‌ എന്താണു ചെയ്‌തത്‌? (ബി) ഈ കാര്യ​ത്തിൽ യഹോ​ശാ​ഫാ​ത്തി​നെ അനുക​രി​ക്കേ​ണ്ടത്‌ എന്തു​കൊണ്ട്‌?

¹² വലി​യൊ​രു സൈന്യം ആക്രമി​ക്കാൻ വന്നപ്പോൾ അപ്പനായ ആസയെ​പ്പോ​ലെ യഹോ​ശാ​ഫാ​ത്തും യഹോ​വ​യി​ലാണ്‌ ആശ്രയി​ച്ചത്‌. (2 ദിനവൃ​ത്താ​ന്തം 20:2-4 വായി​ക്കുക.) അദ്ദേഹ​ത്തി​നു പേടി തോന്നി എന്നതു വാസ്‌ത​വ​മാണ്‌. എന്നാൽ “യഹോ​ശാ​ഫാത്ത്‌ യഹോ​വയെ അന്വേ​ഷി​ക്കാൻ നിശ്ചയി​ച്ചു​റച്ചു.” തന്റെ ജനം ‘ഈ വലിയ ജനക്കൂ​ട്ട​ത്തി​നു മുന്നിൽ നിസ്സഹാ​യ​രാ​ണെ​ന്നും’ എന്തു ചെയ്യണ​മെന്നു തങ്ങൾക്ക്‌ അറിയി​ല്ലെ​ന്നും പറഞ്ഞ്‌ താഴ്‌മ​യോ​ടെ യഹോ​ശാ​ഫാത്ത്‌ പ്രാർഥി​ച്ചു. “സഹായ​ത്തി​നാ​യി ഞങ്ങൾ അങ്ങയി​ലേക്കു നോക്കു​ന്നു” എന്നു പറഞ്ഞു​കൊണ്ട്‌ യഹോ​വ​യിൽ ആശ്രയി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു.—2 ദിന. 20:12.

¹³ എന്തു ചെയ്യണ​മെന്ന്‌ അറിയാത്ത സാഹച​ര്യ​ങ്ങൾ  നമുക്കു​മു​ണ്ടാ​യേ​ക്കാം, നമുക്കും പേടി തോന്നി​യേ​ക്കാം. (2 കൊരി. 4:8, 9) യഹോ​ശാ​ഫാത്ത്‌ എന്തു ചെയ്‌തെന്ന്‌ ഓർക്കുക. താനും ജനവും തീർത്തും ബലഹീ​ന​രാ​ണെന്നു പരസ്യ​പ്രാർഥ​ന​യിൽ യഹോ​ശാ​ഫാത്ത്‌ യഹോ​വ​യോ​ടു പറഞ്ഞു. (2 ദിന. 20:5) കുടും​ബ​ത്തിൽ നേതൃ​ത്വ​മെ​ടു​ക്കു​ന്ന​വർക്ക്‌ ഇക്കാര്യ​ത്തിൽ യഹോ​ശാ​ഫാ​ത്തി​നെ അനുക​രി​ക്കാം. പ്രശ്‌നങ്ങൾ ഉണ്ടാകു​മ്പോൾ ആവശ്യ​മായ മാർഗ​നിർദേ​ശ​ത്തി​നും ശക്തിക്കും ആയി നിങ്ങൾ യഹോ​വ​യി​ലേക്കു നോക്കണം. കുടും​ബ​ത്തോ​ടൊത്ത്‌ പ്രാർഥി​ക്കു​മ്പോൾ ഇത്തരം യാചനകൾ നടത്തു​ന്നത്‌ ഒരു നാണ​ക്കേ​ടാ​ണെന്നു വിചാ​രി​ക്ക​രുത്‌. നിങ്ങൾ എത്രമാ​ത്രം യഹോ​വ​യിൽ ആശ്രയി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടെന്നു നിങ്ങളു​ടെ കുടും​ബം തിരി​ച്ച​റി​യും. യഹോ​ശാ​ഫാ​ത്തി​നെ സഹായി​ച്ച​തു​പോ​ലെ ദൈവം നിങ്ങ​ളെ​യും സഹായി​ക്കും.

14, 15. ദൈവ​ത്തിൽ പൂർണ​മാ​യി ആശ്രയി​ക്കു​ന്നെന്നു ഹിസ്‌കിയ കാണി​ച്ചത്‌ എങ്ങനെ?

¹⁴ യഹോ​ശാ​ഫാ​ത്തി​ന്റെ സാഹച​ര്യ​മ​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു ഹിസ്‌കി​യ​യു​ടേത്‌. ഹിസ്‌കി​യ​യു​ടെ അപ്പൻ വിഗ്ര​ഹാ​രാ​ധി​യാ​യി​രു​ന്നു. അപ്പന്റേതു മോശം മാതൃ​ക​യാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും “ഹിസ്‌കിയ യഹോ​വ​യോ​ടു പറ്റിനി​ന്നു.” അദ്ദേഹം “ആരാധ​നാ​സ്ഥ​ലങ്ങൾ നീക്കം ചെയ്യു​ക​യും പൂജാ​സ്‌തം​ഭങ്ങൾ ഉടച്ചു​ക​ള​യു​ക​യും പൂജാ​സ്‌തൂ​പം വെട്ടി​യി​ടു​ക​യും ചെയ്‌തു.” അക്കാല​മാ​യ​പ്പോ​ഴേ​ക്കും ഇസ്രാ​യേ​ല്യർ മോശ ഉണ്ടാക്കിയ താമ്ര​സർപ്പത്തെ ആരാധി​ക്കാൻതു​ട​ങ്ങി​യി​രു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ അതും തകർത്തു​ക​ളഞ്ഞു. ഹിസ്‌കി​യ​യു​ടെ ഹൃദയം പൂർണ​മാ​യും യഹോ​വ​യിൽ അർപ്പി​ത​മാ​യി​രു​ന്നു, “ദൈവത്തെ അനുഗ​മി​ക്കു​ന്ന​തിൽനിന്ന്‌ അദ്ദേഹം വ്യതി​ച​ലി​ച്ചില്ല. യഹോവ മോശ​യ്‌ക്കു കൊടുത്ത കല്‌പ​ന​ക​ളെ​ല്ലാം ഹിസ്‌കിയ അനുസ​രി​ച്ചു.”—2 രാജാ. 18:1-6.

¹⁵ അക്കാലത്തെ ലോക​ശ​ക്തി​യാ​യി​രുന്ന അസീറിയ യഹൂദയെ ആക്രമി​ക്കു​ക​യും യരുശ​ലേ​മി​നെ തുടച്ചു​നീ​ക്കു​മെന്നു ഭീഷണി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യും ചെയ്‌തു. അപ്പോ​ഴും ഹിസ്‌കിയ മുഴു​ഹൃ​ദ​യ​ത്തോ​ടെ യഹോ​വ​യിൽ ആശ്രയി​ച്ചു. അസീറി​യൻ രാജാ​വായ സൻഹെ​രീബ്‌ യഹോ​വയെ നിന്ദി​ക്കു​ക​യും ഹിസ്‌കി​യ​യോ​ടു കീഴട​ങ്ങാൻ ആവശ്യ​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെയ്‌തു. പക്ഷേ തന്നെയും ജനത്തെ​യും രക്ഷിക്കാൻ യഹോ​വ​യ്‌ക്കു കഴിയു​മെന്നു ഹിസ്‌കി​യ​യ്‌ക്ക്‌ ഉറപ്പാ​യി​രു​ന്നു. ഹിസ്‌കിയ അതു പ്രാർഥ​ന​യിൽ യഹോ​വയെ അറിയി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. (യശയ്യ 37:15-20 വായി​ക്കുക.) ഒരു ദൂതനെ അയച്ച്‌ 1,85,000 അസീറി​യ​ക്കാ​രെ കൊന്നു​കൊണ്ട്‌ യഹോവ ആ പ്രാർഥ​ന​യ്‌ക്ക്‌ ഉത്തരം കൊടു​ത്തു.—യശ. 37:36, 37.

16, 17. നമുക്ക്‌ എങ്ങനെ ഹിസ്‌കി​യയെ അനുക​രി​ക്കാം?

¹⁶ പിന്നീട്‌ ഒരിക്കൽ, ഒരു രോഗം വന്ന്‌ ഹിസ്‌കിയ മരിക്കാ​റാ​യി. താൻ യഹോ​വ​യു​ടെ മുമ്പാകെ എങ്ങനെ​യാ​ണു നടന്ന​തെന്ന്‌ ഓർക്കേ​ണമേ എന്നു ഹിസ്‌കിയ യഹോ​വ​യോട്‌ അപേക്ഷി​ച്ചു. (2 രാജാ​ക്ക​ന്മാർ 20:1-3 വായി​ക്കുക.) ഇക്കാലത്ത്‌ ദൈവം അത്ഭുത​ക​ര​മാ​യി നമ്മളെ സുഖ​പ്പെ​ടു​ത്തു​മെ​ന്നോ നമ്മുടെ ആയുസ്സു നീട്ടി​ത്ത​രു​മെ​ന്നോ പ്രതീ​ക്ഷി​ക്കാ​നാ​കി​ല്ലെന്നു തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽനിന്ന്‌ നമുക്ക്‌ അറിയാം. എങ്കിലും ഹിസ്‌കി​യ​യെ​പ്പോ​ലെ നമുക്ക്‌ ഓരോ​രു​ത്തർക്കും പ്രാർഥ​ന​യിൽ യഹോ​വ​യോട്‌ ഇങ്ങനെ പറയാൻ കഴിയും: ‘ഞാൻ അങ്ങയുടെ മുമ്പാകെ വിശ്വ​സ്‌ത​ത​യോ​ടും പൂർണ​ഹൃ​ദ​യ​ത്തോ​ടും കൂടെ നടന്നു.’ രോഗ​ശ​യ്യ​യിൽപ്പോ​ലും യഹോ​വ​യ്‌ക്കു നിങ്ങളെ താങ്ങാൻ കഴിയു​മെ​ന്നും അതു ചെയ്യാൻ യഹോവ ആഗ്രഹി​ക്കു​ന്നെ​ന്നും നിങ്ങൾ വിശ്വ​സി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടോ?—സങ്കീ. 41:3.

¹⁷ ഹിസ്‌കി​യ​യു​ടെ മാതൃ​ക​യിൽനിന്ന്‌ എന്തു പഠിക്കാം? ദൈവ​വു​മാ​യുള്ള ബന്ധത്തിനു തടസ്സം നിൽക്കുന്ന അല്ലെങ്കിൽ സത്യാ​രാ​ധ​ന​യിൽനിന്ന്‌ ശ്രദ്ധ വ്യതി​ച​ലി​പ്പി​ക്കുന്ന എന്തെങ്കി​ലും നിങ്ങൾ ഒഴിവാ​ക്കേ​ണ്ട​തു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കാം. ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, ഇന്നു ലോക​ത്തുള്ള ആളുകൾ ചില വ്യക്തി​കളെ ആരാധ​നാ​പാ​ത്ര​ങ്ങ​ളാ​ക്കു​ന്നു. സോഷ്യൽ നെറ്റ്‌വർക്കിങ്‌ സൈറ്റു​ക​ളി​ലും ആപ്ലി​ക്കേ​ഷ​നു​ക​ളി​ലും ആളുകൾ അവരെ ദൈവ​ങ്ങ​ളെ​പ്പോ​ലെ​യാ​ണു ചിത്രീ​ക​രി​ക്കു​ന്നത്‌. എന്നാൽ ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​ക​ളായ നമ്മൾ അങ്ങനെ ചെയ്യാൻ ആഗ്രഹി​ക്കു​ന്നില്ല. കുടും​ബാം​ഗ​ങ്ങ​ളു​മാ​യും ഉറ്റ സുഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളു​മാ​യും ആശയവി​നി​മയം നടത്തു​ന്ന​തിന്‌ അത്തരം സാങ്കേ​തി​ക​വി​ദ്യ​കൾ ഉപയോ​ഗി​ക്കു​ന്ന​തിൽ തെറ്റില്ല. എന്നാൽ ഇന്നു ലോക​ത്തുള്ള മിക്കവ​രും, പരിച​യം​പോ​ലു​മി​ല്ലാത്ത സ്‌ത്രീ​പു​രു​ഷ​ന്മാ​രു​ടെ ചിത്രങ്ങൾ കാണാ​നും അഭി​പ്രാ​യങ്ങൾ വായി​ക്കാ​നും കണക്കി​ല​ധി​കം സമയം ചെലവി​ടു​ന്നുണ്ട്‌. നമ്മൾ അവരെ​പ്പോ​ലെ​യാ​യാൽ, യാതൊ​രു മൂല്യ​വു​മി​ല്ലാത്ത കാര്യ​ങ്ങ​ളിൽ മുഴു​കി​പ്പോ​കാ​നുള്ള സാധ്യ​ത​യുണ്ട്‌. താൻ ഇടുന്ന ചിത്ര​ങ്ങ​ളും അഭി​പ്രാ​യ​ങ്ങ​ളും ഇഷ്ടപ്പെ​ടുന്ന ആളുക​ളു​ടെ (‘ലൈക്ക്‌’ ചെയ്യു​ന്ന​വ​രു​ടെ) എണ്ണം കൂടു​മ്പോൾ ഒരു ക്രിസ്‌ത്യാ​നിക്ക്‌ അഹങ്കാരം തോന്നി​യേ​ക്കാം. മറ്റുള്ളവർ അവ നോക്കു​ന്നതു നിറു​ത്തു​മ്പോൾ  ആ വ്യക്തിക്കു ദേഷ്യം തോന്നാ​നും ഇടയുണ്ട്‌. പൗലോ​സും അക്വി​ല​യും പ്രിസ്‌കി​ല്ല​യും ഇന്നുണ്ടാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ അവർ എന്തു ചെയ്യു​മാ​യി​രു​ന്നു? ഓരോ ദിവസ​വും ഇന്റർനെ​റ്റിൽ ചിത്രങ്ങൾ ഇടുന്ന​തി​ലും സഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ള​ല്ലാത്ത ചിലരു​ടെ ചിത്ര​ങ്ങ​ളും അഭി​പ്രാ​യ​ങ്ങ​ളും നോക്കു​ന്ന​തി​ലും അവർ മുഴു​കു​മാ​യി​രു​ന്നോ? “പൗലോസ്‌ ദൈവ​വ​ചനം പ്രസം​ഗി​ക്കു​ന്ന​തിൽ മുഴുകി” എന്നാണു ബൈബിൾ പറയു​ന്നത്‌. ‘ദൈവ​ത്തി​ന്റെ മാർഗ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ കൂടുതൽ കൃത്യ​മാ​യി വിവരി​ച്ചു​കൊ​ടു​ക്കാ​നാണ്‌’ അക്വി​ല​യും പ്രിസ്‌കി​ല്ല​യും അവരുടെ സമയം ഉപയോ​ഗി​ച്ചത്‌. (പ്രവൃ. 18:4, 5, 26) അതു​കൊണ്ട്‌ നമ്മളോ​ടു​തന്നെ ഇങ്ങനെ ചോദി​ക്കുക: ‘ആളുകളെ ആരാധ​നാ​പാ​ത്ര​ങ്ങ​ളാ​ക്കു​ന്ന​തും ഒരു ഗുണവു​മി​ല്ലാത്ത കാര്യ​ങ്ങൾക്കു​വേണ്ടി ഒരുപാ​ടു സമയം ചെലവി​ടു​ന്ന​തും ഞാൻ ഒഴിവാ​ക്കു​ന്നു​ണ്ടോ?’—എഫെസ്യർ 5:15, 16 വായി​ക്കുക.

18, 19. ഏതൊക്കെ വിധങ്ങ​ളിൽ യോശി​യയെ അനുക​രി​ക്കാ​നാ​ണു നിങ്ങൾ ആഗ്രഹി​ക്കു​ന്നത്‌?

¹⁸ ഹിസ്‌കി​യ​യു​ടെ കൊച്ചു​മ​കന്റെ മകനായ യോശി​യ​യും യഹോ​വ​യു​ടെ കല്‌പ​നകൾ ‘മുഴു​ഹൃ​ദ​യ​ത്തോ​ടെ’ പാലിച്ചു. (2 ദിന. 34:31) കൗമാ​ര​ത്തിൽത്തന്നെ യോശിയ രാജാവ്‌ “ദാവീ​ദി​ന്റെ ദൈവത്തെ അന്വേ​ഷി​ച്ചു.” 20 വയസ്സാ​യ​പ്പോ​ഴേ​ക്കും അദ്ദേഹം യഹൂദ​യിൽനിന്ന്‌ വിഗ്ര​ഹാ​രാ​ധന തുടച്ചു​നീ​ക്കാ​നുള്ള നടപടി​കൾക്കു തുടക്കം​കു​റി​ച്ചു. (2 ദിനവൃ​ത്താ​ന്തം 34:1-3 വായി​ക്കുക.) ദൈവ​ത്തിന്‌ ഇഷ്ടമു​ള്ളതു ചെയ്യു​ന്ന​തിൽ യോശിയ മറ്റ്‌ ഏതൊരു യഹൂദാ​രാ​ജാ​വി​നെ​ക്കാ​ളും ശുഷ്‌കാ​ന്തി കാണിച്ചു. അക്കാല​ത്താ​ണു മഹാപു​രോ​ഹി​തൻ യഹോ​വ​യു​ടെ നിയമ​പു​സ്‌തകം ദേവാ​ല​യ​ത്തിൽനിന്ന്‌ കണ്ടെടു​ത്തത്‌. മോശ​തന്നെ എഴുതിയ പുസ്‌ത​ക​മാ​യി​രി​ക്കാം അത്‌. ആ നിയമ​പു​സ്‌തകം വായി​ച്ചു​കേ​ട്ട​പ്പോൾ ദൈവ​സേ​വ​ന​ത്തിൽ ഇനിയും കൂടുതൽ ചെയ്യാ​നു​ണ്ടെന്നു യോശിയ തിരി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു. യഹോ​വയെ സേവി​ക്കാൻ അദ്ദേഹം മറ്റുള്ള​വരെ പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. അതു​കൊണ്ട്‌ ജനം ‘യോശി​യ​യു​ടെ ജീവി​ത​കാ​ലത്ത്‌ ഒരിക്ക​ലും യഹോ​വ​യു​ടെ വഴി വിട്ടു​മാ​റി​യില്ല.’—2 ദിന. 34:27, 33.

¹⁹ യോശി​യ​യെ​പ്പോ​ലെ ചെറു​പ്രാ​യ​ത്തിൽത്തന്നെ യഹോ​വയെ അന്വേ​ഷി​ച്ചു​തു​ട​ങ്ങുക. പശ്ചാത്ത​പിച്ച്‌ പഴയ ജീവി​ത​ത്തി​നു മാറ്റം വരുത്തിയ മനശ്ശെ രാജാവ്‌ ദൈവ​ത്തി​ന്റെ കരുണ​യെ​ക്കു​റിച്ച്‌ യോശി​യയെ പഠിപ്പി​ച്ചി​രി​ക്കാൻ സാധ്യ​ത​യുണ്ട്‌. ചെറു​പ്പ​ക്കാ​രേ, കുടും​ബ​ത്തി​ലെ​യും സഭയി​ലെ​യും പ്രായ​മുള്ള ദൈവ​ദാ​സ​രു​മാ​യി നല്ല സൗഹൃദം വളർത്തി​യെ​ടു​ക്കുക. യഹോവ അവരോട്‌ എങ്ങനെ​യെ​ല്ലാ​മാ​ണു നന്മ ചെയ്‌തി​ട്ടു​ള്ള​തെന്നു ചോദിച്ച്‌ മനസ്സി​ലാ​ക്കുക. തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളു​ടെ വായന യോശി​യ​യു​ടെ ഹൃദയത്തെ സ്‌പർശി​ക്കു​ക​യും ദൈവ​സേ​വ​ന​ത്തി​നു മുന്നി​ട്ടി​റ​ങ്ങാൻ പ്രേരി​പ്പി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. ദൈവ​വ​ചനം വായി​ക്കു​ന്നതു ദൈവത്തെ കൂടുതൽ തിക​വോ​ടെ അനുസ​രി​ക്കാൻ നിങ്ങ​ളെ​യും പ്രേരി​പ്പി​ക്കും. അപ്പോൾ നിങ്ങളു​ടെ സന്തോഷം വർധി​ക്കും, ദൈവ​വു​മാ​യുള്ള ബന്ധം ശക്തമാ​കും, ദൈവത്തെ അന്വേ​ഷി​ക്കാൻ മറ്റുള്ള​വരെ സഹായി​ക്കു​ന്ന​തി​നു നിങ്ങൾ പ്രചോ​ദി​ത​രാ​കു​ക​യും ചെയ്യും. (2 ദിനവൃ​ത്താ​ന്തം 34:18, 19 വായി​ക്കുക.) ദൈവ​വ​ചനം പഠിക്കു​മ്പോൾ ദൈവ​സേ​വ​ന​ത്തിൽ കൂടുതൽ ചെയ്യാ​നുള്ള വഴിക​ളും നിങ്ങൾ കണ്ടെത്തും. യോശി​യ​യെ​പ്പോ​ലെ അവ പ്രാവർത്തി​ക​മാ​ക്കാൻ പരമാ​വധി ശ്രമി​ക്കുക.

20, 21. (എ) നമ്മൾ പഠിച്ച നാലു രാജാ​ക്ക​ന്മാ​രും എങ്ങനെ​യു​ള്ള​വ​രാ​യി​രു​ന്നു? (ബി) അടുത്ത ലേഖന​ത്തിൽ നമ്മൾ എന്തു പഠിക്കും?

²⁰ യഹോ​വയെ പൂർണ​ഹൃ​ദ​യ​ത്തോ​ടെ സേവിച്ച ഈ നാലു രാജാ​ക്ക​ന്മാ​രെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പഠിച്ചതു നിങ്ങൾക്കു പ്രയോ​ജനം ചെയ്‌തി​ല്ലേ? ദൈവ​ത്തി​ന്റെ ഇഷ്ടം ചെയ്യു​ന്ന​തിൽ അവർ ഉത്സാഹ​മു​ള്ള​വ​രാ​യി​രു​ന്നു, ദൈവത്തെ ആരാധി​ക്കു​ന്ന​തിൽ പൂർണ​മാ​യി അർപ്പി​ത​രു​മാ​യി​രു​ന്നു. ശക്തരായ ശത്രു​ക്കളെ നേരി​ടേ​ണ്ടി​വ​ന്ന​പ്പോ​ഴും അവർ യഹോ​വ​യിൽ ആശ്രയി​ച്ചു. എന്നാൽ പ്രധാ​ന​പ്പെട്ട മറ്റൊരു സംഗതി​കൂ​ടി​യുണ്ട്‌. സ്വാർഥ​ല​ക്ഷ്യ​ങ്ങളല്ല, ദൈവ​ത്തോ​ടുള്ള സ്‌നേ​ഹ​മാ​ണു ദൈവത്തെ സേവി​ക്കാൻ അവരെ പ്രേരി​പ്പി​ച്ചത്‌.

²¹ അടുത്ത ലേഖന​ത്തിൽ നമ്മൾ പഠിക്കാൻപോ​കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ ഈ നാലു രാജാ​ക്ക​ന്മാ​രും ചില തെറ്റുകൾ ചെയ്‌തു. എങ്കിലും അവരുടെ ഹൃദയം പരി​ശോ​ധിച്ച യഹോവ, അവർ പൂർണ​ഹൃ​ദ​യ​ത്തോ​ടെ​യാ​ണു തന്നെ സേവി​ച്ച​തെന്നു പറഞ്ഞു. നമുക്കും തെറ്റു​കു​റ്റ​ങ്ങ​ളൊ​ക്കെ​യു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും, നമ്മുടെ ഹൃദയ​ങ്ങളെ പരി​ശോ​ധി​ക്കു​മ്പോൾ നമ്മൾ പൂർണ​ഹൃ​ദ​യ​ത്തോ​ടെ​യാ​ണു സേവി​ക്കു​ന്ന​തെന്ന്‌ യഹോ​വ​യ്‌ക്കു പറയാൻ കഴിയു​മോ? അതിനു നമ്മൾ എന്തു ചെയ്യണ​മെന്ന്‌ അടുത്ത ലേഖന​ത്തിൽ പഠിക്കും.