Ако бараш совети за тоа како полесно да ја поднесеш тагата, веројатно ќе наидеш на безброј идеи. Некои се корисни, а некои не толку. Можеби тоа е затоа што, како што спомнавме претходно, секој човек тагува на различен начин. Нешто што му помага на еден, не значи дека ќе му помогне и на друг.

Сепак, постојат некои практични совети кои им помогнале на многумина. Тие честопати се спомнувани од стручњаците за ментално здравје. Мудрите начела кои стојат зад овие совети никогаш не застаруваат. Тие потекнуваат од една древна книга, Библијата.

• Некои стручњаци сметаат дека ова е најважната работа која може да ти помогне да ја пребродиш загубата. Но, понекогаш, можеби ќе сакаш да бидеш сам. Можеби оние што сакаат да ти помогнат дури ќе ти одат на нерви. Ова е сосем нормално.

• Немој да мислиш дека секогаш мора да бидеш со луѓе. Од друга страна, немој целосно да се повлечеш од другите. Можеби во иднина ќе ти треба нивната помош. На љубезен начин кажи им што ти е потребно во моментот, а што не.

• Биди урамнотежен и, според твоите потреби, одреди колку време е добро да поминуваш со други луѓе, а колку сам.

БИБЛИСКО НАЧЕЛО: „Подобро им е на двајца отколку на еден... Зашто, ако падне едниот, другиот ќе го подигне другарот свој“ (Проповедник 4:9, 10).

• Разновидната исхрана ќе ти помогне да се справиш со стресот кој го предизвикува загубата. Труди се да јадеш различни видови овошје, зеленчук и немасни протеини.

• Пиј многу вода и други здрави напитоци.

• Ако ти е намален апетитот, јади помали оброци, но почесто. Би можел да го прашаш својот лекар дали да земеш некои додатоци во исхраната. *

• Брзото одење и други физички вежби можат да ти помогнат да се чувствуваш подобро. Некои гледаат на вежбањето како на прилика во која можат да размислуваат за загубата и за промената во животот. А на други, пак, вежбањето им помага да ги оттргнат мислите од смртта на својот близок.

БИБЛИСКО НАЧЕЛО: „Никој не го мрази сопственото тело, туку го храни и се грижи за него“ (Ефешаните 5:29, Радосна вест).

• Сонот е важен за секого, но особено е важен за оние на кои им починал некој затоа што поради тагата можат да чувствуваат многу поголем умор.

• Внимавај колкава количина на кофеин и алкохол внесуваш бидејќи тие можат да влијаат врз сонот.

БИБЛИСКО НАЧЕЛО: „Подобар е еден грст одмор отколку два грста труд и трчање по ветар“ (Проповедник 4:6).

• Имај на ум дека секој тагува на различен начин. Ти треба да видиш кој начин е најдобар за тебе.

• Многумина сфатиле дека им помага тоа што ќе ја споделат тагата со некого, а други не сакаат да ја изразат својата тага. Експертите имаат различни мислења за тоа дали изразувањето на чувствата е неопходно за полесно да се поднесе тагата. Доколку чувствуваш потреба да зборуваш со некого, но се колебаш, можеби ќе ти биде полесно ако почнеш малку по малку да ги споделуваш своите чувства со некој близок пријател.

• Некои луѓе сфатиле дека плачењето им помага да се справат со тагата, а се чини дека други добро се справуваат иако не плачат многу.

БИБЛИСКО НАЧЕЛО: „Секој ја знае својата неволја и својата болка“ (2. Летописи 6:29).

• Некои што изгубиле близок се обидуваат да си ја олеснат емоционалната болка преку злоупотреба на алкохол, дрога или лекови. Со ваквиот „излез“ само си наштетуваат себеси. Можеби моментално се чувствуваат подобро, но долгорочните последици ќе бидат катастрофални. Труди се да се справиш со болката на некои побезопасни начини.

БИБЛИСКО НАЧЕЛО: „Да се исчистиме од секоја валканост“ (2. Коринќаните 7:1).

• Многумина увиделе дека им користи тоа што наместо цело време да тагуваат (да ги доживуваат чувствата и да се справуваат со нив) ќе си одредат повремени паузи (активности кои привремено ќе им ги оттргнат мислите од болката и тагата).

• На пример, можеш да се трудиш да склопиш нови пријателства или да ги зајакнеш старите, да стекнеш нови вештини или да се рекреираш.

• Како што минува времето, ќе забележиш промена. Можеби ќе видиш дека сѐ помалку време и сѐ поретко чувствуваш силна тага. Тоа е природен дел од процесот на закрепнување.

БИБЛИСКО НАЧЕЛО: „Сѐ си има свое време... време за плачење и време за смеење; време за тагување и време за танцување“ (Проповедник 3:1, 4).

• Труди се колку што е можно поскоро да воспоставиш една нормална рутина.

• Ако имаш утврден распоред за работа, за спиење и за други активности, веројатно ќе почувствуваш дека полека работите си доаѓаат на свое место.

• Тоа што ќе бидеш зафатен со позитивни активности ќе ти помогне да ги ублажиш тагата и болката.

БИБЛИСКО НАЧЕЛО: „Добро користете го времето што го имате“ (Ефешаните 5:16, фуснота).

• Многумина кои донеле важни одлуки кратко време откако нивниот близок починал подоцна се покајале.

• Ако е можно, дозволи да помине еден разумен временски период пред да се преселиш, да ја смениш работата или пред да одлучиш што ќе правиш со личните работи на твојот близок.

БИБЛИСКО НАЧЕЛО: „Плановите на трудољубивиот сигурно донесуваат корист, а секој што избрзува, сигурно оди кон немаштија“ (Изреки 21:5, фуснота).

• Многумина од оние кои изгубиле некој близок увиделе дека е корисно да прават работи кои им помагаат да ги зачуваат спомените.

• Тоа што ќе собираш слики или предмети, или ќе си напишеш споменар со настани и моменти кои не сакаш да ги заборавиш може да ти помогне да се чувствуваш подобро.

• Чувај ги работите кои ти навраќаат убави спомени и подоцна, кога ќе се чувствуваш спремен, разгледувај ги.

БИБЛИСКО НАЧЕЛО: „Сети се на старите денови“ (5. Мојсеева 32:7, Превод на МПЦ).

• Можеби е добро да отидеш на одмор.

• Ако не можеш да одиш на подолг одмор, би можел барем ден или два да правиш нешто интересно, на пример, да отидеш на планинарење, да посетиш некој музеј или да отидеш на излет.

• Тоа што дури и за кратко ќе излезеш од секојдневието може да ти помогне полесно да ја поднесеш тагата.

БИБЛИСКО НАЧЕЛО: „Дојдете со мене на едно осамено место и одморете се малку“ (Марко 6:31).

• Имај на ум дека тоа што ќе одвоиш време за другите, ќе ти помогне да се чувствуваш подобро.

• На почетокот би можел да им помагаш на оние кои исто така се погодени од загубата на твојот близок, како што се пријателите и роднините на кои им е потребен некој со кој ќе ја споделат својата тага.

• Ако им помагаш на другите и ги тешиш, може повторно да почувствуваш радост и да добиеш мотивација да продолжиш понатаму.

БИБЛИСКО НАЧЕЛО: „Повеќе усреќува давањето отколку примањето“ (Дела 20:35).

• Загубата може да ти помогне да сфатиш што е навистина важно.

• Искористи го овој период за да размислиш на што го трошиш животот.

• Доколку е потребно, направи промена во твоите цели.

БИБЛИСКО НАЧЕЛО: „Подобро е да одиш во куќа каде што плачат отколку во куќа каде што се гоштаваат, бидејќи таков му е крајот на секој човек. Кој е жив, нека го земе тоа присрце“ (Проповедник 7:2).

 Точно е дека не постои нешто што може целосно да ја избрише болката што ја чувствуваш. Сепак, многумина на кои им починал некој близок, можат од искуство да потврдат дека некои практични работи, како што се советите спомнати во оваа статија, им помогнале да најдат утеха. Се разбира, постојат и многу други работи кои можат да ти помогнат полесно да ја поднесеш тагата. Но, доколку примениш некои од овие совети, може да почувствуваш големо олеснување.