1. Etke Paul ear ba bwe ‘Kũraij ej kajoor an Anij’?

 ELUKKUUN kabwilõñlõñ wãween an kar Jeova kwal̦o̦k an kajoor ikijjeen Jijej Kũraij. Ke Jijej ear pãd ioon lal̦ in, ear kõm̦m̦an menin bwilõñ ko. Jemaroñ riit kõn jet iaaer ilo Baibõl̦. Tõmak eo ad enaaj l̦apl̦o̦k wõt ñe jej kõm̦m̦ane men in. (Matu 9:35; Luk 9:11) Jeova ear lel̦o̦k el̦ap maroñ ñan Jijej. Eñin unin an kar rijjilõk Paul ba bwe ‘Kũraij ej kajoor an Anij.’ (1 Korint 1:24) Ak ewi wãween an menin bwilõñ ko an Jijej jipañ kõj?

2. Ta ko jemaroñ katak jãn menin bwilõñ ko Jijej ear kõm̦m̦ani?

² Rijjilõk Piter ear ba bwe Jijej ear kõm̦m̦an “menin bwilõñ ko.” (Jerbal 2:22, UBS) Ta ko menin bwilõñ kein rej katakin kõj kaki? Rej katakin kõj kõn men ko Jijej enaaj kõm̦m̦ani ñe enaaj tõl ium̦win 1,000 iiõ ko. Ilo naaj tõre en̦, enaaj kõm̦m̦an elõñ menin bwilõñ ko me aolep armej ro ilo lal̦ in renaaj bõk tokjãn jãni. Menin bwilõñ ko Jijej ear kõm̦m̦ani rej bar jipañ kõj ñan lukkuun mel̦el̦e kõn men ko rem̦m̦an kõn e im Jemãn. Ilo katak in, jenaaj bwebwenato kõn 3 iaan menin bwilõñ ko Jijej ear kõm̦m̦ani im katak kõn wãween aer maroñ jipañ kõj ilo raan kein im ilju im jekl̦aj.

3. (1) Ta ko rar wal̦o̦k me rar kõm̦akũt Jijej bwe en kõm̦m̦ane menin bwilõñ eo an m̦oktata ilo Kena? (2) Ewi wãween an kar Jijej kwal̦o̦k an jouj?

³ Jijej ear kõm̦m̦ane menin bwilõñ eo an m̦oktata ilo juon kõm̦are ilo juon bukwõn etan Kena. Jejjab jel̦ã etke ear jabwe wain ñan aolep armej ro me rar kobatok ilo iien in. Ro rar m̦are ilo iien in remaroñ kar lukkuun jook kõnke aer eddo eo ñan kabwe dãn ko ñan ro rar kobatok. Meri, jinen Jijej, ear juon iaan ro rar kobatok ilo iien in. Meri ear ke kajjitõk bwe Jijej en jipañ kõnke ej tõmak bwe ewõr kajoor ippãn Jijej ñan kõm̦m̦an menin bwilõñ? Ejjel̦o̦k pere bwe Meri ear kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn aolep kanaan ko kõn Jijej im bwe naaj kar n̦aetan “Nejin Eo Eutiejtata.” (Luk 1:30-32; 2:52) Elukkuun alikkar bwe Meri im Jijej jim̦or rar kõn̦aan jipañ ro me rar m̦are ilo iien eo. Eñin unin an kar Jijej kõm̦m̦ane juon menin bwilõñ ilo an kar ukot elõñl̦o̦k jãn 100 kõl̦an in aebõj bwe ren erom ‘wain enno̦.’ (Riit Jon 2:3, 6-11, UBS.) Jijej ear ke aikuj kõm̦m̦ane menin bwilõñ in? Jaab. Bõtab, ear kõm̦m̦ane kõnke ear kea kõn armej ro im ear anõke Jemãn, eo me el̦ap an jouj.

4, 5. (1) Ta eo menin bwilõñ eo an Jijej m̦oktata ej katakin kõj kake? (2) Ta eo menin bwilõñ eo an Jijej ilo Kena ej katakin kõj kake kõn ilju im jekl̦aj?

⁴ Ilo kabwilõñlõñ, Jijej ear kõm̦m̦an bwe en lõñ wain enno̦ im ear bwe ñan aolep armej ro. Kwõj ke lo ta eo menin bwilõñ in ej katakin kõj kake? Ej katakin kõj bwe Jeova im Jijej relukkuun jouj im rem̦õn̦õn̦õ in jipañ armej ro. Menin bwilõñ in ej kõm̦m̦an ad tõmak bwe el̦ap aerro kea kõn eñjake ko an armej ro. Ej bareinwõt kaalikkar bwe ilo naaj jukjukun pãd eo ekããl, Jeova enaaj kõjerbal maroñ eo an ñan kõm̦m̦an bwe en lõñ m̦õñã ñan aolep armej ro ipel̦aakin lal̦ in.​—Riit Aiseia 25:6, UBS.

⁵ L̦õmn̦ak m̦õk kõn men in! Ejjabto jãn kiiõ, Jeova enaaj letok ñan kõj aolep men ko jej aikuji. Enaaj em̦m̦an m̦õko im̦õn kajjojo armej, im enaaj lõñ kijeer m̦õñã ko renno̦ im ũne. Jelukkuun m̦õn̦õn̦õ ñe jej kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn aolep men ko rem̦m̦an me Jeova enaaj litoki ñan kõj ñe lal̦ in enaaj erom juon Pedetaij.

6. (1) Ewi wãween an kar Jijej kõjerbal maroñ eo an? (2) Ewi wãween ad maroñ anõke joñak in an?

⁶ Jijej ear jab kõjerbal maroñ eo an ñan katõprak kõn̦aan ko an make. L̦õmn̦ak m̦õk kõn ta eo ear wal̦o̦k ke Tepil̦ eo ear kajjioñ kapo Jijej bwe en kõm̦m̦an bwe dekã ko ren erom pilawã. Jijej ear m̦akoko in kõjerbal maroñ eo an ñan kõn̦aan ko an make. (Matu 4:2-4) Bõtab, Jijej ear m̦õn̦õn̦õ in kõjerbal maroñ eo an ñan jipañ ro jet. Ewi wãween ad maroñ anõk joñak eo an ñan jab l̦õmn̦ak wõt kõn kõj make? Jijej ear ba bwe jen m̦õn̦õn̦õ in “lel̦o̦k” ñan ro jet. (Luk 6:38) Jemaroñ kõm̦m̦ane men in ilo ad kũrtok ro jet ñan m̦weo im̦õd im m̦õñã ippãer. Jemaroñ bareinwõt  pãd ãlikin kweilo̦k ko im jipañ ro jet. Ñan waanjoñak, jemaroñ roñjake an juon em̦m̦aan ak jo̦dikdik ilo eklejia eo kõmmãlmele katak eo an. Ak jemaroñ jipañ ro jet ilo jerbalin kwal̦o̦k naan im jipañ er kõn aikuj ko aer. Jej anõke Jijej ilo ad kwal̦o̦k jouj im jipañ ro jet jabdewõt iien jemaroñ.

7. Ta apañ eo jenaaj baj iioone wõt ilo jukjukun pãd in an Setan?

⁷ Jeram̦õl ejjab juon apañ jej kab iioone. Jeova ear ba ñan RiIsrael ro bwe “ro rejeram̦õl rejãmin jako jãn ãneo.” (Duteronomi 15:11) Elõñ bukwi iiõ ko tokãlik, Jijej ear ba: “Ro rej jeram̦õl rej pãd ippemi iien otemjej.” (Matu 26:11) Mel̦el̦e eo an Jijej ej ke bwe enaaj wõr wõt armej ro rejeram̦õl ilo lal̦ in? Ejjab. Mel̦el̦ein naan kein an ej bwe enaaj baj wõr wõt jeram̦õl toon wõt ad mour ilo jukjukun pãd in an Setan. Elukkuun naaj l̦ap an oktak ñe jenaaj mour ilo jukjukun pãd eo ekããl! Ilo naaj tõre en̦, enaaj ejjel̦o̦k bar jeram̦õl. Aolep enaaj wõr kijeer m̦õñã im aolep renaaj m̦õñã im mat!

8, 9. (1) Etke Jijej ear naajdik elõñ to̦ujin armej ro? (2) Ta l̦õmn̦ak n̦e am̦ kõn menin bwilõñ in Jijej ear kõm̦m̦ane?

⁸ Juon iaan ro rar je bokin Sam ear kwal̦o̦k kõn Jeova ilo an ba: “Kwõj erl̦o̦ke peim̦ im kamaat aer kõn̦aan ñan men otemjej remour.” (Sam 145:16) Ke Jijej ear pãd ioon lal̦ in, ear anõke Jemãn ilo an jipañ armej ro kõn aikuj ko aer. Ear jab kõm̦m̦ane men in ñan kwal̦o̦k an kajoor. Jijej ear lukkuun kea kõn armej ro. Ñan waanjoñak, jen lale bwebwenato eo ilo Matu 14:14-21. (Riit.) Juon jar el̦ap ear l̦oorel̦o̦k Jijej jãn jikin kweilo̦k ko. (Matu 14:13) Im ke ejota, rũkal̦oor ro rar jino inepata kõn an armej ro jino m̦õjn̦o̦ im kwõle. Kõn men in, rar kajjitõk ippãn Jijej bwe en jilkinl̦o̦k er bwe ren wia kijeer m̦õñã. Ak ta eo Jijej ear kõm̦m̦ane?

⁹ Jijej ear naajdik 5,000 em̦m̦aan ekoba kõrã im ajri ro kõn l̦alem l̦oob in pilawã im ruo ek. Etke Jijej ear kõm̦m̦ane menin bwilõñ in? Kõnke ear l̦ap an yokwe armej ro im kea kake er. Ejjel̦o̦k pere bwe ear l̦ap m̦õñã ko Jijej ear kõm̦m̦ani kõnke armej ro rar “m̦õñã im mat.” M̦õñã ko rar kañi rar kakajoor er bwe ren maroñ jepl̦aak ilo ial̦ eo aer eaetok ñan kapijukunen ko aer. (Luk 9:10-17, UBS) Im ãlikin aer aolep m̦õñã im mat, rũkal̦oor ro rar kanne joñoul ruo iep kõn bween m̦õñã ko aer!

10. Ilo naaj ilju im jekl̦aj, ta eo enaaj wal̦o̦k ñan jeram̦õl?

¹⁰ Elõñ bukwi milien armej ro relukkuun jerata im jeram̦õl kõn an rũtõl ro ilo lal̦ in kũbbon̦ im jab jim̦we aer jerbal. Jet iaan ro jeid im jatid ejabwe m̦õñã ko kijeer. Ak m̦õttan jidik, armej ro rej pokake Jeova renaaj mour ilo juon lal̦ me ejjel̦o̦k bar jeram̦õl im jerbal ko rejjab jim̦we. Jeova ej Anij eo ekajoor bõtata. Ekõn̦aan jipañ aolep armej ro kõn aikuj ko aer, im ewõr an maroñ ñan kõm̦m̦ane men in. Em̦õj an kallim̦ur bwe m̦õttan wõt jidik enaaj kõjem̦l̦o̦k eñtaan otemjej!—Riit Sam 72:16, UBS.

11. (1) Etke kwõj tõmak bwe Kũraij enaaj kõjerbal maroñ eo an ñan jipañ aolep armej ro ipel̦aakin lal̦ in? (2) Kõn am̦ jel̦ã men in, ta eo kokõn̦aan kõm̦m̦ane?

¹¹ Ke Jijej ear pãd ioon lal̦ in, ear kõm̦m̦an menin bwilõñ ko ilo jikin ko ear pãd ie ium̦win 3 jimattan wõt iiõ. (Matu 15:24, UBS) Bõtab, ãinwõt juon Kiiñ, Jijej enaaj jipañ aolep armej ro ilo iien eo enaaj tõl ium̦win 1,000 iiõ. (Sam 72:8) Menin bwilõñ ko an Jijej rej kaalikkar ñan kõj bwe ekõn̦aan kõjerbal maroñ eo an ñan jipañ kõj. Meñe jejjab maroñ kõm̦m̦an menin bwilõñ  ko, ak jemaroñ kõjerbal iien im maroñ ko ad ñan jiroñ armej ro jet kõn juon ilju im jekl̦aj em̦m̦an me Baibõl̦ ej kallim̦ur kake. Eñin ej eddo eo ad ãinwõt Ri Kõnnaan ro an Jeova. (Rom 1:14, 15) El̦aññe jenaaj kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn men ko Kũraij enaaj kõm̦m̦ani ilju im jekl̦aj, jenaaj kõn̦aan jiroñ ro jet kake men in.​—Sam 45:1, UBS; 49:3.

12. Etke jemaroñ tõmak bwe Jijej elukkuun jel̦ã kõn aolep men ko ilo lal̦ in?

¹² Ke Anij ear kõm̦anm̦an lal̦ in im aolep men ko ie, Jijej ear “pãd iturin ãinwõt juon eo ekapeel ilo jerbal.” (Jabõn Kõnnaan 8:22, 30, 31; Kolosse 1:15-17) Kõn men in, Jijej ear jel̦ã kõn aolep men ko ilo lal̦ in. Ejel̦ã kilen kõjerbal maroñ eo an ioon men ko ãinwõt kõto im l̦añ ko rel̦l̦ap.

13, 14. Ta waanjoñak eo ej kaalikkar bwe ewõr an Kũraij maroñ ioon kõto im l̦añ ko rel̦l̦ap?

¹³ Ke Jijej ear pãd ioon lal̦ in, ear alikkar an maroñ eo an Anij pãd ippãn ke ear kalur kõto im l̦añ ko rel̦l̦ap. Ñan waanjoñak, l̦õmn̦ak m̦õk kõn iien eo Jijej ear kalur juon kõto el̦ap. (Riit Mark 4:37-39, UBS.) Juon rũmmãlõtlõt me ej ekkatak kõn Baibõl̦ ej ba bwe naanin Grik eo me kar kõjerbale ñan naan in “kõto l̦apl̦ap” ilo bokin Mark, rekõn kõjerbale ñan kõmel̦el̦eik juon l̦añ el̦ap. Ej jitõñl̦o̦k ñan juon l̦añ ej wal̦o̦k jãn an kilmeej lañ, l̦ap kõto, jourur, im ibwij kõn an wõt mijeljel. Ãlikin an jako l̦añ in, aolep men rejorrããn im el̦ap an meno̦kno̦k aolep jikin. Ke rijjilõk Matu ear kõmel̦el̦eik kõto eo ear wal̦o̦k ilo tõre eo, ear ba bwe ear juon “l̦añ el̦ap.”—Matu 8:24.

¹⁴ Pijaikl̦o̦k m̦õk an lim̦aajn̦on̦o lo̦jet im an del̦o̦ñ dãn ilowaan wa eo. Jekdo̦o̦n ñe elukkuun l̦ap n̦o im ellãle wa eo ak Jijej ear lukkuun kiki im ettoñ kõn an lukkuun m̦õk. Ak rũkal̦oor ro rar lukkuun mijak. Kõn men in, rar ko̦ruj Jijej im ba: “Jenañin mej wõt jidik!” (Matu 8:25, UBS) Ta eo Jijej ear kõm̦m̦ane? Ear jerkak im jiroñ kõto im lo̦jet im ba: “Kwõn jab m̦akũtkũt, kwõn lur.” (Mark 4:39) Im kõto eo ear jako, im “el̦ap lur.” Waanjoñak in ekabwilõñlõñ ej kaalikkar bwe ewõr an Jijej maroñ ñan kabõjrak kõto im l̦añ ko rel̦l̦ap!

15. Ewi wãween an kar Jeova kam̦ool bwe ewõr an maroñ ioon kõto im l̦añ ko rel̦l̦ap?

¹⁵ Maroñ eo an Kũraij ej itok jãn Jeova. Kõn men in, jejel̦ã bwe Anij eo Ekajoor Bõtata ewõr an maroñ ioon kõto im l̦añ ko rel̦l̦ap. Ñan waanjoñak, m̦okta jãn Ibwijleplep eo, Jeova ear ba: “M̦õttan jiljilimjuon raan, im Inaaj kawõt ioon lal̦ ium̦win eñoul raan im eñoul boñ.” (Jenesis 7:4) Im ilo bokin Exodus 14:21, ej ba: “Jeova ear kõm̦m̦an bwe lom̦al̦o en ilo̦k kõn juon kõto jãn rear.” Bareinwõt ilo bokin Jona 1:4 (UBS) ej ba: “Irooj ear jilkinl̦o̦k juon kõto el̦ap ioon lo̦meto; joñan an kajoor l̦añ eo wa eo enañin rup wõt jidik.” Elukkuun em̦m̦an ñan jel̦ã bwe ilo naaj jukjukun pãd eo ekããl, Jeova enaaj kõjerbal maroñ in an aolep iien ñan kõjparok lal̦ in jãn kõto im l̦añ ko rel̦l̦ap.

16. Etke elukkuun kaenõm̦m̦an ñan ad jel̦ã bwe ewõr an Jeova im Jijej maroñ ñan kabõjrak kõto im l̦añ ko rel̦l̦ap?

¹⁶ Elukkuun kaenõm̦m̦an ñan jel̦ã bwe ewõr an Jeova im Jijej maroñ ñan kabõjrak kõto im l̦añ ko rel̦l̦ap. Ilo naaj tõre en̦ me Kũraij enaaj tõl ium̦win 1,000 iiõ, aolep ro me renaaj mour ilo lal̦ in renaaj mour ilo aenõm̦m̦an im jokwane. Ejjel̦o̦k juon enaaj bar jorrããn ak mej itok wõt jãn taibuun, n̦o ko rel̦l̦ap, an wal̦o̦k lõñtak kijeek jãn tol̦ ko, ak m̦akũtkũt lal̦. Jeban bar uwõta kõn jabdewõt jorrããn kõnke Anij enaaj  pãd ippãn armej ro! (Revelesõn 21:3, 4) Jemaroñ lõke Jeova bwe enaaj lel̦o̦k ñan Jijej maroñ eo ñan kõjparok lal̦ in jãn kõto im l̦añ ko rel̦l̦ap ilo tõre en̦ enaaj tõl ium̦win 1,000 iiõ.

17. Ta juon iaan wãween ko jemaroñ kõm̦m̦ani ñan anõke Anij im Kũraij kiiõ?

¹⁷ M̦ool bwe ejjel̦o̦k ad maroñ ñan kabõjrak jorrããn ko rej wal̦o̦k. Jeova im Jijej wõt remaroñ. Bõtab, ewõr juon men jemaroñ kõm̦m̦ane. Jemaroñ l̦oore naan ko ilo bokin Jabõn Kõnnaan 3:27. (Riit.) Ñe ro jeid im jatid rej iioon apañ, jemaroñ jipañ er kõn aikuj ko aer im kaenõm̦m̦an er. (Jabõn Kõnnaan 17:17) Ñan waanjoñak, kwõmaroñ jipañ er ãlikin an wal̦o̦k juon jorrããn ak taibuun. Juon kõrã me emej l̦eo pãleen me ear jorrããn m̦weo im̦õn kõn juon l̦añ ej ba: “Elukkuun l̦ap aõ kam̦m̦oolol bwe ij pãd ilo doulul in an Jeova. Doulul in ejjab baj jipañ wõt eõ kõn men ko ij aikuji ak ej bar jipañ eõ bwe en em̦m̦an wõt jem̦jerã e aõ ippãn Jeova.” Bar juon jeid im jatid kõrã me ejjel̦o̦k pãleen ear lukkuun bũrom̦õj bwe ear jorrããn m̦weo im̦õn kõn juon l̦añ. Ak ãlikin an ro jeid im jatid jipañ kõkããl m̦weo im̦õn, ear ba: “Elukkuun pen aõ kõmel̦el̦eiki! Ilukkuun jaje kilen kõmel̦el̦eik eñjake e aõ.” Kõrã in ear wõnm̦aanl̦o̦k im ba: “Kom̦m̦ool, Jeova!” Jelukkuun m̦õn̦õn̦õ bwe ro jeid im jatid rej lukkuun kea kõn ro jet im m̦õn̦õn̦õ in jipañ er. Bareinwõt, el̦apl̦o̦k ad m̦õn̦õn̦õ bwe el̦ap an Jeova im Jijej Kũraij kea kake kõj.

18. Ta eo em̦m̦an ippam̦ kõn an Jijej kar kõm̦m̦an menin bwilõñ ko?

¹⁸ Ke Jijej ear kõm̦m̦ane jerbal eo an ilo lal̦ in, ear kam̦ool bwe e ej “kajoor an Anij.” Ear jab kõjerbal maroñ ak kajoor eo an ñan kabwilõñ armej ro ak katõprak kõn̦aan ko an make. Bõtab, ear kõjerbal maroñ eo an ñan kõm̦m̦an menin bwilõñ ko kõnke ear lukkuun yokwe armej ro. Jenaaj kal̦apl̦o̦k ad katak kake men in ilo katak in tok juon.