Baibõl̦ ej kakkõl kõj: “Bwe jãn bũruon ej itok l̦õmn̦ak ko rettoon im rej tõl e ñan uror im lejãn im ko̦o̦t im riab im kõnono n̦ae ro jet.” (Matu 15:19, UBS) Bũruod emaroñ m̦on̦e kõj im tõll̦o̦k kõj ñan kõm̦m̦ani men ko Anij ejjab kõn̦aan bwe jen kõm̦m̦ani. Jemaroñ jab kile men in m̦ae iien eo ej kab m̦õj ad kõm̦m̦ane men eo ejjab jim̦we. Kajjitõk eo in kiiõ, ta eo emaroñ jipañ kõj ñan kile el̦aññe em̦m̦an ak enana kõn̦aan ko an bũruod m̦okta jãn ad kõm̦m̦ane juon bõd?

Riiti Baibõl̦ eo aolep raan im kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kake men ko kwõj riiti.

Rijjelõk Paul ear ba, “Naan eo an Anij ej mour im ej maroñ jerbal. Ekkañ jãn jabdewõt jãje ko ruo mejãer.” Naan ko an Anij ilo Baibõl̦ remaroñ “ekajete kõn̦aan ko im l̦õmn̦ak ko ilo bũruon armej.” (Hibru 4:12, UBS) Ñe jej keidi men ko Baibõl̦ ej ba ñan men ko jej kõm̦m̦ani, men in emaroñ jipañ kõj ñan kile el̦aññe em̦m̦an ak enana kõn̦aan ko ilo bũruod. Eñin unin ekanooj aorõk bwe jen riiti Baibõl̦ eo kajjojo raan im kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn wãween ko jemaroñ jerbali. Ñe jej kõm̦m̦ane men in, l̦õmn̦ak kab kõn̦aan ko ad renaaj ekkar ñan l̦õmn̦ak im kõn̦aan ko an Jeova!

Eaorõk bwe jen jerbali naan in kakapilõk ko jãn Baibõl̦. Ñe jej kõm̦m̦ane men in, enaaj jipañ kõj bwe en jim̦we ad kõjerbal maroñ eo ad ñan kile em̦m̦an im nana. Maroñ in emaroñ “ba” ñan kõj ta eo jen kõm̦m̦ane ak jab kõm̦m̦ane. (Rom 9:1, UBS) Bareinwõt  emaroñ kabõjrak kõj jãn ad m̦on̦e kõj make im kõm̦m̦ane juon bõd. Baibõl̦ eo ej bar kwal̦o̦k kõn bwebwenato ko an armej ro jãn kar etto. Bwebwenato kein rej “kein kakkõl kõj.” (1 Korint 10:11, UBS) Ñe jenaaj katak jãn rein ilo Baibõl̦, jenaaj maroñ jeer jãn ad kõm̦m̦ani men ko rebõd. Kiiõ, ta ko kõj kajjojo jej aikuj kõm̦m̦ani?

Jar ñan Anij im kajjitõk ippãn bwe en jipañ eok ñan kile el̦aññe em̦m̦an ak enana kõn̦aan ko ilo bũruom̦.

Jeova ej etale ak “mãlejjoñe bũruon kajjojo” armej. (1 Kronikel 29:17, UBS) “Anij el̦ap jãn bũruod, im Ejel̦ã men otemjel̦o̦k.” (1 Jon 3:20) Jeban m̦on̦e Anij. El̦aññe jej kwal̦o̦k bũruod ekoba eñjake ko ad, l̦õmn̦ak ko ad kab kõn̦aan ko ad ñan Jeova, enaaj jipañ kõj ñan kile el̦aññe ejim̦we ak ebõd kõn̦aan ko ilo bũruod. Jemaroñ bar kajjitõk ippãn Anij bwe en kõm̦m̦an bwe en “erreo” bũruod. (Sam 51:10) Innem, bwe jen maroñ kile el̦aññe em̦m̦an ak enana kõn̦aan ko ilo bũruod, ekanooj aorõk bwe jen jar.

Lukkuun roñjake katak ko ilo iien kweilo̦k ko.

Ñe jej lukkuun roñjake katak ko ilo iien kweilo̦k ko ad, enaaj jipañ kõj ñan lukkuun etale im kile kain armej rot kõj. Ejjab aolep iien jej roñ mel̦el̦e ko rekããl ilo kweilo̦k ko ad, bõtab ewõr tokjãn ad pãd ilo aolep kweilo̦k kein. Ñan waanjoñak, enaaj l̦apl̦o̦k ad mel̦el̦e kõn naan in kakapilõk ko ilo Baibõl̦. Bareinwõt jenaaj bõk naan in kakeememej ko jãn Baibõl̦ me remaroñ jipañ kõj ñan kile el̦aññe em̦m̦an ak enana kõn̦aan ko ilo bũruod. Uwaak ko an ri tõmak ro m̦õttad remaroñ bar jipañ kõj ñan kakõm̦anm̦anl̦o̦k bũruod. (Jabõn Kõnnaan 27:17, UBS) Jemaroñ jorrããn el̦aññe jej kamakel̦o̦k iaad im jakkeini ad kweilo̦k im kõm̦m̦ao ippãn ri tõmak ro m̦õttad. Jenaaj ‘l̦õmn̦ak wõt kõn kõj make’ itok wõt jãn ad kamakel̦o̦k iaad. (Jabõn Kõnnaan 18:1, UBS) Kõn men in, em̦m̦an bwe jen kajjitõk ippãd make, ‘Ij ke pãd ilo aolep kweilo̦k ko? Ij ke bõk tokjãn jãn aolep katak ko ilo kweilo̦k ko?’​—Hibru 10:24, 25.

Bũruod emaroñ m̦on̦e kõj ilo elõñ wãween ko. Jenaaj kiiõ kõnnaan kõn emãn iaan wãween kein. (1) Arõk m̦weiuk. (2) Wãween ad watõk dãnnin arkool. (3) Ro me jej aetõl ad ippãer. (4) Men ko jej kõm̦m̦ani ñan limo.

Arõk m̦weiuk.

Aolep armej rekõn̦aan bwe en tõprak aikuj ko aer im ãindein kõj armej. Bõtab, Jijej ear kwal̦o̦k juon bwebwenato me ej katakin kõj kõn joñan an kauwõtata ñe armej ro rej arõk m̦weiuk. Ilo bwebwenato in, Jijej ej kwal̦o̦k kõn juon em̦m̦aan em̦weiie im eobrak im̦õn kakon̦kon̦ ko an kõn m̦õñã. Kõn men in, ear jabwe jikin an bar likũt keinikkan ko jet. Em̦m̦aan eo ej pepe ñan rupe im kal̦apl̦o̦k im̦õn kakon̦kon̦ ko an. Innem ear ba: “Inaaj aini aolep leen jikin kallib ko ie, kab aolepen men ko m̦weiõ. Innem inaaj make ba ilo bũruõ, ‘Kwõ jeraam̦m̦an! Elõñ men ko rem̦m̦an repojak ñan aikuj ko am̦ ium̦win elõñ iiõ. Kwõn kakkije wõt, m̦õñã im idaak im m̦õn̦õn̦õ!’” Ekabũrom̦õjm̦õj bwe l̦ein ear jab l̦õmn̦ak bwe emaroñ mej ilo raan eo wõt.​—Luk 12:16-20, UBS.

Kõnke epenl̦o̦k mour raan kein, emaroñ l̦ap ad inepata kõn ewi wãween jenaaj kabwe aikuj ko ad. Kõn men in, jemaroñ jino l̦õmn̦ak bwe ejjel̦o̦k jorrããn ñe jejjab kweilo̦k ak kõm̦m̦ani jerbal ko ad jãn Jeova bwe jen jerbal elõñl̦o̦k awa ko ilo jikin jerbal ko ad. Jej aikuj kõjparok kõj jãn l̦õmn̦ak rot in.  Ak ta kõn kom̦ jodrikdrik ro? Eokwe, kwõmaroñ jel̦ã bwe ejjel̦o̦k juon jerbal em̦m̦anl̦o̦k jãn jerbal in pioneer. Jekdo̦o̦n ak kwõj l̦õmn̦ak bwe kwõnaaj pioneer ãlikin wõt an lõñ am̦ jããn. Bõtab, em̦m̦anl̦o̦k bwe jen kiiõ kate kõj im kõm̦m̦ani men ko me rej kabuñbũruon Anij. Jen jab kõttar kõnke jejaje ta eo emaroñ wal̦o̦k ñan kõj ilju.

Wãween ad watõk dãnnin arkool.

Ilo bok in Jabõn Kõnnaan 23:20 (UBS) ej ba: “Kwõn jab kobal̦o̦k ippãn armej ro el̦ap aer idaak wain.” El̦aññe juon armej ej lukkuun ijol̦ dãnnin arkool, emaroñ l̦õmn̦ak bwe ejjel̦o̦k jorrããn ñe ekutkut an idaak. Bõlen ej ba bwe ejjab idaak ñan kadek ak ej baj idaak ñan jol̦o̦k m̦õk. Bõtab, el̦aññe juon ej l̦õmn̦ak bwe ej aikuj dãnnin arkool ñan jol̦o̦k an m̦õk, em̦m̦an bwe en lukkuun etale el̦aññe ejim̦we kõn̦aan in an ilo bũruon.

Ro me jej aetõl ad ippãer.

Jet iien jej aikuj kõnnaan ippãn ro im rejjab Ri Kõnnaan ro an Jeova. Ñan waanjoñak, jej kõnnaan ippãn armej rein ilo jikin jikuul̦, jikin jerbal im ñe jej kwal̦o̦k naan. Bõtab, ejjab mel̦el̦ein bwe jej aikuj aetõl er im m̦õttaik er. Jej ke l̦õmn̦ak bwe ejjel̦o̦k jorrããn ñe jej epaake er kõnke rej armej em̦m̦an? Kõjparok! Baibõl̦ ej kakkõl kõj im ba: “Kom̦win jab bõd, kõm̦m̦ao ko renana rej kakõt m̦anit ko rem̦m̦an.” (1 Korint 15:33) Keememej bwe meñe jidik wõt ettoon ak emaroñ kattoone aebõj eo erreo. Ilo ejja wãween in wõt, el̦aññe jej m̦õttaik ro im rejjab Ri Kõnnaan ro an Jeova, men in emaroñ kattoon ak ko̦kkure jem̦jerã eo ad ippãn Jeova. Bareinwõt jidik kõn jidik jemaroñ jino ad l̦oor l̦õmn̦ak ko an armej in lal̦ in, wãween aer nuknuk, aer kõnnaan im kõm̦m̦an ko aer.

Men ko jej kõm̦m̦ani ñan limo.

Elõñl̦o̦k kain men ko rekapeel ilo raan kein im jemaroñ kõjerbali ñan limo. Bõtab, enañin aoleper rejekkar im nana ñan ro im rej Kũrjin. Rijjelõk Paul ear ba, ‘ettoon otemjej en jab wal̦o̦k ippemi.’ (Epesõs 5:3) Ak ta el̦aññe jekõn̦aan alwõj ak roñjaki men ko rettoon? Emaroñ bõd ad l̦õmn̦ak im ba bwe ej an juon armej make pepe ta ko ekõn̦aan kõm̦m̦ani ñan an limo im bwe aolep rej aikuji men in. Bõtab, jen likũt wõt ilo bũruod naan in kakapilõk eo an Paul. Jen jab alwõji ak roñjaki men ko rettoon.

El̦aññe em̦õj an bũruod m̦on̦e kõj im jej imminene in ba bwe ejjel̦o̦k jorrããn ilo men ko renana, jemaroñ kõm̦m̦an oktak kiiõ. (Epesõs 4:22-24, UBS) Jen lale kiiõ ruo waanjoñak ko.

Maikeel̦ * (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) ear aikuj kajim̦we l̦õmn̦ak eo an kõn jããn im m̦weiuk ko. Ej ba: “Kõmro lio pãleeõ kab l̦addik eo nejimro ej itok jãn juon aelõñ me armej ro ie rej kate er joñan wõt aer maroñ ñan wia m̦weiuk ko rekããltata im bwe en em̦m̦an kõjeiier. Juon iien iar kate eõ joñan wõt aõ maroñ bwe en wõr aolep men kein ippa. Iar l̦õmn̦ak bwe men in ejjab mel̦el̦ein bwe ij arõk m̦weiuk. Ak ejjabto tokãlik, iar kile bwe ro me rej pukot wõt m̦weiuk ko enaaj itok wõt bwe ren kõn̦aan bwe en wõr m̦weier. Iar jar ñan Jeova im kwal̦o̦k ñan e kõn men ko iar l̦õmn̦aki kab kõn̦aan ko ilo bũruõ. Iar bar ba ñan e bwe kõmjel ej kõn̦aan karejar wõt ñan e. Kõmjel ar kõm̦m̦an oktak ko bwe en maroñ dikl̦o̦k ad aikuj jããn ñan mour. Bareinwõt, kõmjel ar em̦m̦akũt ñan juon jikin me rej aikuj elõñl̦o̦k ri kwal̦o̦k naan ro ie, im tokãlik kõm ar jino pioneer. Kõmjel ej kile kiiõ bwe ejjab aikuj lõñ amim jããn im m̦weiuk bwe kõmin maroñ m̦õn̦õn̦õ.”

Jen lale bar juon bwebwenato. Juon em̦m̦aan etan Lee ej kwal̦o̦k bwe ear m̦ool an etale e make im men in ear jipañ e ñan bõjrak jãn an aetõl im m̦õttaik ro me rejjab yokwe Jeova. Ej ba: “Kõn wõt jerbal eo aõ, ekkã aõ aetõl ri wiakake ro jãn aelõñ ko jet. Meñe iar jel̦ã bwe enaaj l̦ap aer idaak im kadek ilo iien ko me kõm naaj kweilo̦k ippãn doon, ak kweilo̦k kein rar em̦m̦an ippa. Elõñ alen iar jino eñjake aõ tab im tokãlik iar ajl̦o̦k. Kõn men in, iar lukkuun etale bũruõ. Naan in kakapilõk ko an Anij kab naan in rõjañ ko jãn em̦m̦aan ro rej lale eklejia eo rar jipañ eõ ñan kile bwe ilo m̦ool iar kõn̦aan kobal̦o̦k ippãn armej ro me rejjab yokwe Jeova. Kiiõ ij kõjerbal talboon ñan kõm̦m̦ane jerbal eo aõ im kate eõ ñan kadikl̦o̦k aõ pukotl̦o̦k ri wiakake ro.

Jej aikuj bar m̦ool ñan kõj make im lale el̦aññe em̦m̦an ak enana kõn̦aan ko ilo bũruod. Ñe jej kõm̦m̦ane men in, jen jar ñan Jeova im kajjitõk bwe en jipañ kõj. Keememej bwe “ejel̦ã men ko rettino in bõro.” (Sam 44:21) Em̦õj an Anij letok Naan ko An ilo Baibõl̦ me ej ãinwõt juon kilaaj ñan kõj ñan kaalikkar ta ko jej aikuj kajim̦we ippãd. (Jemes 1:22-25) Bareinwõt, naan in kakeememej im kakapilõk ko ilo bok ko ad im kweilo̦k ko ad remaroñ lukkuun jipañ kõj! Tokjãn an wõr men kein ippãd, jemaroñ kõjparok bũruod im kõm̦m̦ani wõt men ko rejim̦we.