Kwoj Aikwij Ke Kejbãrok Ran in Sabat?
Kwoj Aikwij Ke Kejbãrok Ran in Sabat?
ILO 1980 jima ko, jet kumi ko redrik jen kabuñ in Methodist rar etal im kabole Suva, kiãptõl eo an ailiñ in Fiji. Eman, kõra, im ajiri ro rar kõnõk nuknuk in jar ko, im eor 70 kumi in rein rar jutõk im binej ial ko. Rar kabwijrõk wa ko jen air ettõr im bareinwõt kabwijrõk balun ko jen air ekãke. Ta eo ear kõmõn bwe ren eindrein? Rar kõnan kõmõn juõn kakien bwe ailiñ eo en bar jeblak im lukkun kejbãrok ran in Sabat.
Ilo ailiñ in Israel, aolep moko reutiej kar kaleki jen 2001 eo ej aikwij or juõn elevator ie me ej mõke bwijrõk ilo kajjojo teek. Ta unin? Kinke dri Ju ro rekijejeto im rej kejbãrok ran in Sabat jen joten Friday ñõn joten Saturday, rejjab aikwij jerbal ilo air jibed batin ko ilo elevator eo.
Ilo ailiñ in Tonga, emo air kõmõn jabrewõt jerbal ilo ran in Sunday. Ejelok balun ej aikwij ekãke, im ejelok tima ej aikwij ejerakrõk. Jabrewõt kon rej kõmõni ilo air kane peba ko im emwij kowãppene ilo Sunday, renaj kajitokjen. Kien eo ilo Tonga ej kakien bwe aolep rej aikwij kokwojarjar Sunday jekron ta kabuñ eo an juõn armij. Etke? Kinke aolepen ailiñ eo en kejbãrok ran in Sabat.
Einwõt an wanjoñok ko itulõñ kwalok, elõñ armij rej lemnok bwe ej juõn kien jen Anij bwe ren kejbãrok ran in Sabat. Ilo mol, elõñ rej ba bwe kejbãrok ran in Sabat ej men eo elap an aurõk kinke rej tõmak bwe ñe rej kejbãroke, renaj bõk mour indrio. Ro jet rej lemnok bwe kejbãrok ran in Sabat ej kien eo eaurõktata jen Anij. Ta in Sabat? Im Baibel eo ej ke rejañ dri Kristian ro ñõn kejbãrok ran in Sabat?
Ta in Sabat?
Nan eo Sabat ear itok jen juõn nan in Hibru im ej melelen “kakije im jab kõmõn jabrewõt.” Bwebwenato eo ilo buk in Jenesis ej ba bwe ilo ran eo kein kajiljilimjuõn Jeova Anij ear kakije jen jerbal ko otemjej ear kõmõni. Bõtab, tokelik ilo ran ko an Moses kar jino kakien armij ro an Anij bwe ren kejbãrok ran in Sabat iomin 24 auõ. (Jenesis 2:2) Elikin an dri Israel ro kar drioijlok jen Ijipt ilo yiõ eo 1513, mokta jen an kar Jisõs itok ñõn lõl, ilo kabwilõñlõñ Jeova ear lelok kijeir manna ilo ene jemaren. Kar lelok nan in jiroñ in ikijen air aini manna ko: “Iomin jiljino ran kom naj aini; a ilo ran eo ken ka jiljilimjuõn, eo ran in Sabat, ien eo enaj ejelok.” (Exodus 16:26) Inem, Baibel eo ej wõnmanlok wõt im ba bwe “armij ro rar kakije ilo ran eo ken ka jiljilimjuõn,” jen tulok in al ilo Friday ñõn tulok in al ilo Saturday.—Exodus 16:30.
Elikin wõt an kar Jeova lelok nan in jiroñ kein, ear lelok kien eo kin kejbãrok ran in Sabat im kobaiki bwe en mõtõn Kien ko Joñoul ear lilok ñõn Moses. (Exodus 19:1) Kien eo kein kemen ian Kien kein ej ba: “Kwon kememej ran in Sabat, bwe kwon kokwojarjar e. Iomin jiljino ran kwon jerbal, im kõmõn jerbal otemjej ko am; a ran eo ken ka jiljilimjuõn, juõn Sabat ñõn Jeova am Anij.” (Exodus 20:8-10) Kejbãrok ran in Sabat ear erom juõn men eaurõk ilo mour ko an dri Israel ro.—Duteronomi 5:12.
Jisõs Ear Ke Kejbãrok Ran in Sabat?
Aet, Jisõs ear kejbãrok ran in Sabat. Baibel ej jiroñ kij kin e: “A ke ien eo ejejit, Anij e ar jilkintok Nejin, lotak jen kõra, lotak iomin kien.” (Dri Galetia 4:4) Jisõs ear lotak einwõt juõn dri Israel im ear ber iomin Kien eo, im men in ej kitibuj kejbãrok ran in Sabat. Bõtab elikin an kar Jisõs mij, Kien eo ear joko. (Dri Kolosse 2:13, 14) Ar jela kin ñãt eo ien kein rar walok ej jibõñ kij melele kin lemnok eo an Anij kin men in.—Lale jaat eo ilo peij 15.
Emol, Jisõs ear ba: “Komin jab lemnok bwe I ar iten kokkure kien, ak an dri kanan ro katak: Iar jab iten kokkure a kajejit.” (Matu 5:17) Ak ta melelen nan in “kajejit”? Ñõn wanjoñok: Juõn dri ekkal ej kajejit kon eo ear kõmõne ñõn karerelok mweo ear kaleke, jab ilo an kokkure kon eo, ak ikijen an kamwijlok mweo. Bõtab, ñe ererelok jerbal eo im ej juburuen armij eo imõn mweo, kon eo emwij an jejit kitien im dri ekkal eo ejjab aikwij wõnmanlok im lore. Eindreinlok wõt, Jisõs ear jab kokkure Kien eo ak ear kajejite ilo an lukkun lore. Inem, ke ear kajejit Kien eo ak “kon” eo, ro dron Anij rar jab aikwij wõnmanlok im lore.
Dri Kristian ro Rej Aikwij Ke Lore?
Kinke emwij an Kraist kajejit Kien eo, dri Kristian ro rej aikwij ke kejbãrok ran in Sabat? Ikijen kajur eo an Anij, dri jilik Paul ej uak: “Inem ejelok armij en ekajet kom kin mõña ak irak ak kin ran in kwojkwoj, ak kin aliñ ekal, ak kin ran Sabat: Men ko anõñin men ko re naj itok, a enbwin eo enbwinin Kraist.”—Dri Kolosse 2:16, 17.
Nan kein emwij kakõrmoli rej kalikar juõn oktõk ilo kien ko an Anij ñõn dri korijer ro an. Etke? Kinke dri Kristian ro rej ber iomin juõn kien ekãl, ej “kien Kraist.” (Dri Galetia 6:2) Bujen Kien eo mokta me kar lelok ñõn dri Israel ro ikijen Moses ear jemlok ke Jisõs ear kajejite ikijen mij eo an. (Dri Rom 10:4; Dri Epesõs 2:15) Kien eo kin kejbãrok ran in Sabat ear ke bar jemlok? Aet. Elikin an kar Paul ba bwe “emwij kõtlok kij jen kien,” ear wõnmanlok im jitõñlok ñõn juõn ian Kien ko Joñoul. (Dri Rom 7:6, 7) Inem Kien ko Joñoul, ekoba kien eo ñõn kejbãrok ran in Sabat, rej mõtõn Kien eo me ear jemlok. Kin men in, dri kabuñ ro an Anij rejjab aikwij in kejbãrok Sabat.
Jemaroñ wanjoñok kin oktõk eo jen wãwen an dri Israel ro kabuñ ñõn wãwen eo dri Kristian ro rej kabuñ ilo wãwen in: Juõn ailiñ emaroñ ukot kien ko an. Ilo ien eo emwij an kowãppene kien ko rekãl, armij ro rejjab aikwij lore kien ko kar mokta. Meñe jet ian kien ko rekãl remaroñ einwõt kar kien ko mokta, jet remaroñ oktõk. Inem juõn armij ej aikwij lukkun katak kin kien ko rekãl ñõn lale ta kien ko rej jerbal kiõ. Bareinwõt, juõn armij etiljek im ej dron ailiñ eo enaj kõnan jela ñãt eo ear jino jerbal kien ko rekãl.
Ilo ejja wãwen in lok wõt, Jeova Anij ear lelok elõñlok jen 600 kien ko, ekoba kien ko 10 relap ñõn ailiñ in Israel. Kien kein rej kitibuj kien ko kin mour erreo, katok, ejmour im kejbãrok ran in Sabat. Bõtab, Jisõs ear ba bwe dri kalor ro an emwij kabit ir renaj ejaake juõn “ailiñ” ekãl. (Matu 21:43) Jen yiõ eo 33 im manlok, ailiñ in ekãl ear or an kien ekãl me ej berber ion kien kein ruo, yokwe Anij im yokwe dri turid. (Matu 22:36-40) Meñe “kien Kraist” ej kitibuj nan in tel ko me rej einlok wõt kien ko kar lilok ñõn dri Israel ro, jejjab aikwij bwilõñ ñe jet ian kien kein relukkun oktõk im jet rejjab menin aikwij ñõn lori. Juõn ian kien ko im ejoko ar aikwij lori ej kien eo kin kejbãrok ran in Sabat.
Anij Ear Ke Ukot Kien ko An?
Oktõk in jen Kien Moses ñõn kien Kraist ej melelen ke bwe Anij ear ukot kien ko an? Jaab. Einwõt an juõn jemen naj kõmõn oktõk ñõn kien ko ej lilok ñõn ro nejin, enaj lemnok kin ridtair im wãwen ko ibeir, Jeova ear kõmõn oktõk ñõn kien ko me armij ro an rej aikwij lori. Dri jilik Paul ear kemelele kake men in ilo wãwen in: “Mokta jen an tõmak itok ar kejbãrok kij im kili kij iomin kien, ñõn tõmak eo ej walok tokelik. Ein drein kien juõn ar dri lale in tel kij ñõn Kraist, bwe jen wãnik kin tõmak. A kiõ e mottok tõmak, im emwij ar ber iomin dri lale eo.”—Dri Galetia 3:23-25.
Ewi wãwen nan ko an Paul rej jerbal ñõn ran in Sabat? Lemnok kin wanjoñok in: Ilo jikuul, emaroñ menin aikwij ñõn an juõn dri jikuul bõk jet ian katak ko einwõt kilen karpenter ilo juõn ran kajjojo wik. Bõtab, ñe ej jino jerbal, emaroñ aikwij kajerbal men ko ear katak kaki, ejjab ilo juõn wõt ran ilo kajjojo wik ak aolep ran. Eindrein, ke dri Israel ro rar ber iomin Kien eo, rar aikwij kajenolok juõn ran ñõn air kakije im kabuñ. Ijo turãjet, dri Kristian ro rej aikwij kabuñ ñõn Anij aolep ran im ejjab ilo juõn wõt ran ilo kajjojo wik.
Kin men in, ebwir ke ñõn kajenolok juõn ran kajjojo wik ñõn kakije im kabuñ? Jaab. Nan in Anij ej letok juõn jokãlet ñõn kajjojo armij, ej ba: “Juõn armij ej lemnak bwe juõn ran elablok tokjen jen ran ko jet, ak bar juõn ej lemnak bwe ran otemjej rej einwõt juõn. Kajjojo armij en kabin an lemnak make kin men kein.” (Dri Rom 14:5, UBS) Meñe jet rej kãlet bwe juõn ran en ekwojarjar jen ran ko jet, Baibel eo ej kwalok bwe Anij ejjab kõtõmene jen dri Kristian ro bwe ren kejbãrok ran in Sabat.
[Kamelele ilo peij 12]
“Iomin jiljino ran kom naj aini; a ilo ran eo ken ka jiljilimjuõn, eo ran in Sabat, ien eo enaj ejelok.”—EXODUS 16:26
[Kamelele ilo peij 14]
“Kien juõn ar dri lale in tel kij ñõn Kraist, bwe jen wãnik kin tõmak. A kiõ e mottok tõmak, im emwij ar ber iomin dri lale eo.”—DRI GALETIA 3:24, 25
[Box im pija ilo peij 13]
Kejbãrok Ran in Sabat ilo Juõn Wõt Ien Ijoko Otemjej
Ebin ñõn ro rej tõmak bwe rej aikwij kejbãrok ran in Sabat ilo juõn wõt ien ijoko otemjej, kinke jet ailiñ remõkaj juõn ran jen ailiñ ko jet. Ilo map eo eor juõn lain emwij je ikijen wõt lomalo in Pacific. Ailiñ ko ilo turear in lain in rej juõn ran mõkõj jen ailiñ ko ilo turilik.
Ñõn wanjoñok, ñe ej Sunday ilo Fiji im Tonga, ej Saturday ilo Samoa im Niue. Inem ñe juõn armij ilo Fiji ej kejbãrok ran in Sabat ilo Saturday, ro uan kabuñ eo an ilo Samoa, eo ej 711 wõt mail ettolokin, ej jerbal kinke ej Friday ilo ijo.
Kabuñ in Seven-Day Adventist ilo Tonga ej Kejbãrok ran in Sabat ilo ran in Sunday, kinke ej lemnok bwe ñe ej eindrein, rej jimor Kejbãrok ran in Sabat ilo ejja ien eo wõt iben ro uan kabuñ eo air ilo Samoa, im ej 500 wõt mail ettolokin. Bõtab, ilo ejja ien eo wõt, ro uan ejja kabuñ in wõt ilo Fiji im ej 500 im driklok mail ettolokin, rejjab kakije kinke ej Sunday ilo ijo, im rej kakije wõt ilo ran in Saturday.
[Pija]
(For fully formatted text, see publication)
\
\
\
\ SAMOA
\
— ― ― ― ― ― ― ―
FIJI \
Sunday \ Saturday
\
\
TONGA \
\
\
\
[Pija ilo peij 15]
(For fully formatted text, see publication)
Men ko ñõn Kememej Ran in Sabat:
Meñe Baibel eo ej kwalok kin aikwij eo ñõn kejbãrok ran in Sabat,
jej aikwij jela ñãt kar kwalok nan kein.
Yiõ eo 4026 mokta
jen an kar Jisõs itok ñõn lõl MOKTA JEN IEN EO AN MOSES
KAR KÕMÕNMÕN ADAM Kien eo ñõn kejbãrok Sabat
kar jab lelok moktalok jen ien
eo an Moses im dri Israel ro.
—Duteronomi 5:1-3,12-14.
Yiõ eo 1513 mokta
jen an kar Jisõs itok ñõn lõl KIEN EO AN ANIJ ÑÕN DRI ISRAEL RO
KAR KÕMÕN KIEN ÑÕN DRI ISRAEL RO Kar jab lelok kien eo ñõn
kejbãrok ran in Sabat ñõn ailiñ
ko jet. (Sam 147:19, 20) Kar
lelok einwõt juõn kein “kakõle”
ikõtan Jeova im ro nejin Israel.
—Exodus 31:16, 17.
Ran in Sabat ilo kajjoo wik
ej juõn ian sabat ko me kar
kakien dri Israel ro ñõn
kejbãroke.—Livitikõs 16:29- 31;
23:4-8; 25:4, 11; Bwinbwin
28:26.
Yiõ eo 33 KIEN KRAIST
EAR JEMLOK KIEN EO KAR LELOK
ÑÕN DRI ISRAEL RO Ke kar bebe kin ta eo Anij
ekõnan jen dri Kristian ro ilo
kar yiõ eo 29, dri jilik ro im
elder ro ilo Jerusalem rar jab
kwalok bwe dri Kristian ro rar
aikwij kejbãrok Sabat.—Jerbal
15:28, 29.
Dri jilik Paul ear inebata kin
dri Kristian ro me ear lap
air kejbãro ran ko relap.
—Dri Galetia 4:9-11.
Yiõ eo 2010
[Pija ilo peij 11]
Juõn nuujpeba ej kwalok kin kumi ko jen kabuñ in Methodists rej binej ial ko im akwelap bwe ailiñ in Fiji en bar jeblak im koutiej ran in Sabat
[Etan eo Ej Kõmõn]
Jen nuujpeba eo etan Fiji Times