1. Ta ko Adam im Iv rar luuji, im ta eo ear wal̦o̦k jãn pepe eo aerro?

KWÕL̦AK lale wõn eo ej tõllo̦kũn ñan letok kien ko kõn ta eo em̦m̦an im ta eo enana? Ke Adam im Iv rar m̦õñã jãn leen wõjke eo kõn jel̦ã em̦m̦an im nana, rar kaalikkar aerro jab lõke Jeova im kien ko an. Rar pepe ñan make kããlõt ta eo em̦m̦an im ta eo enana. (Jen. 3:22) Ak l̦õmn̦ak m̦õk kõn men ko erro ar luuji. Rar luuji kõtaan eo aer ippãn Jeova. Rar bar luuji jeraam̦m̦an eo ñan mour indeeo, im rar lel̦o̦k jerawiwi im mej ñan ajri ro nejierro. (Rom 5:12) Pepe eo an Adam im Iv ear kõm̦m̦an bwe armej ren iioon apañ im jorrããn.

2-3. (1) Ta eo ri-eunõk eo jãn Itiopia ear kõm̦m̦ane ke Pilip ear kwal̦o̦k naan ñane? (2) Ta jeraam̦m̦an ko jej bũki ñe jej peptaij, im ta kajjitõk ko jenaaj etali?

² Keidi m̦õk men eo Adam im Iv rar kõm̦m̦ane ñan men eo ri-eunõk eo ak ri-utiej eo jãn Itiopia ear kõm̦m̦ane ke Pilip ear kwal̦o̦k naan ñane. Joñan an kar ri-eunõk eo lukkuun kam̦m̦oolol Jeova im Jesus kõn men eo rar kõm̦m̦ane, ear m̦õkaj im peptaij ilo iien eo wõt. (Jrb. 8:34-38) Ñe jej ajel̦o̦k mour eo ad ñan Anij im peptaij ãinwõt kar ri-eunõk eo, jej kaalikkar bwe jej kam̦m̦oolol Jeova im Jesus kõn men eo rar kõm̦m̦ane ñan kõj. Jej bar kwal̦o̦k bwe jej lõke Jeova im kile bwe e eo ej tõllo̦kũn ñan letok kien ko kõn ta eo em̦m̦an im ta eo enana.

³ L̦õmn̦ak m̦õk kõn jeraam̦m̦an ko jej bũki ñe jej karejar ñan Jeova! Juon jeraam̦m̦an ej bwe Jeova enaaj letok aolep men ko Adam im Iv rar luuji, ekoba mour indeeo. Kõn ad tõmak ilo Jesus Christ, Jeova ej jeorl̦o̦k bõd ko ad im letok ñan kõj juon  bõklõkõt erreo. (Matu 20:28, UBS; Jrb. 10:43) Bareinwõt, jej erom baam̦le eo an Jeova me em̦õj an kõjeraam̦m̦an er kõn juon ilju im jekl̦aj em̦m̦an. (Jon 10:14-16; Rom 8:20, 21, UBS) Meñe jejel̦ã kõn jeraam̦m̦an kein, ewõr jet ro im rejel̦ã kõn Jeova ak rej jenliklik jãn aer l̦oore joñak eo an ri-eunõk eo jãn Itiopia. Ta eo ej bõbraik er jãn aer peptaij? Im ewi wãween aer maroñ anjo̦ ioon wãween eo epen rej iioone?

4-5. Ta wãween ko reppen juon l̦addik etan Avery im juon leddik etan Hannah rar iiooni?

⁴ Pere im jab lõke er make. Jemãn im jinen Avery rej Ri-Kõnnaan ro an Jeova. Jemãn ej juon eo em̦m̦an etan ilo eklejia eo kõn an em̦m̦an an lale baam̦le eo an im eklejia eo. Meñe ãindein ak Avery ear jenliklik jãn an peptaij. Etke? Ej ba: “Ijjab maroñ tõpari men ko jema ej kõm̦m̦ani.” Bareinwõt, Avery ej ba bwe enaaj jaje kilen loloorjake eddo ko renaaj lil̦o̦k ñane ilju im jekl̦aj. Ej wõnm̦aanl̦o̦k im ba: “Imijak ñe renaaj kajjitõk bwe in jar im̦aan mejãn aolep, im kwal̦o̦k katak ko ijo im̦aan, ak tõl juon kumi in kwal̦o̦k naan.”

⁵ Hannah, eo im 18 an iiõ, ekõn lukkuun pere e make im l̦õmn̦ak bwe ejjel̦o̦k tokjãn. Ear dik im rũttol̦o̦k ippãn jemãn im jinen me rej jim̦or karejar ñan Jeova. Bõtab, joñan an kar lukkuun pere e make, ear l̦õmn̦ak bwe ejjab maroñ mour ekkar ñan kien ko an Jeova. Etke? Kõnke Hannah ear l̦õmn̦ak bwe ejjel̦o̦k tokjãn. Jet iien, joñan an nana an mour ekõn make kakinejnej ãnbwinnin, im men in ear kõm̦m̦an bwe en nanal̦o̦k wõt an mour. Ej ba: “Iar jab ba ñan juon kõn men eo iar kõm̦m̦ane. Joñan, iar jab bar ba ñan jema im jinõ. Kõn men in, iar l̦õmn̦ak bwe Jeova eban kõn̦aan bwe in juon ri-karejeran kõn men eo iar kõm̦m̦ane ñan ña make.”

6. Ta eo ear bõbraik Vanessa jãn an peptaij?

⁶ Ro m̦õttaer. Vanessa, eo im 22 an iiõ, ej ba: “Ekar wõr juon m̦õtta ilukkuun epaake me enañin 10 iiõ in am̦ro jel̦ã kajjeen doon.” Bõtab, ledik eo m̦õttan Vanessa ear jab itoklimo kõn tõmak eo an im ear jab rejetake e kõn kõttõpar eo an ñan peptaij. Im men in ear kõmetak Vanessa, ej ba: “Ij juon eo me epen an ellolo m̦õttan, im iar inepata bwe ñe inaaj jol̦o̦k aõ m̦õttãiki ledik eo, iban bar lo juon m̦õtta me ilukkuun epaake.”

7. Ta eo juon ledik etan Makayla ear mijak ñe enaaj kõm̦m̦ane, im etke?

⁷ Mijak ñe renaaj kõm̦m̦an bõd. Makayla ear l̦alem an iiõ ke l̦adik eo jein ear bukwel̦o̦k. Ke ear rũtto m̦aantak, ear lo wãween an kar kõm̦m̦an ko an l̦eo jein jelõt jemãn im jinen.  Makayla ej ba: “Iar mijak bwe ñe ipeptaij, inãj kõm̦m̦an bõd, renaaj bukwel̦o̦k eõ, im inãj kabũrom̦õjl̦o̦k wõt jema im jinõ.”

8. Ta eo juon l̦adik etan Miles ear mijak in kõm̦m̦ane?

⁸ Mijak ñe renaaj iioon jum̦ae. Jemãn Miles im kõrã eo pãleen jemãn rej karejar ñan Jeova, bõtab jinen ejjab juon iaan Ri-Kõnnaan ro an Jeova. Miles ej ba: “Iar jokwe ippãn jinõ ium̦win 18 iiõ, im iar mijak in ba ñane bwe ikõn̦aan peptaij. Kõnke iar lo an dike jema ke ear erom juon iaan Ri-Kõnnaan ro an Jeova, iar mijak ñe enaaj bar kapañ eõ.”

9. Ta eo enaaj wal̦o̦k ñe kwõnaaj jel̦ã kõn joñan an Jeova kijenmej im yokwe?

⁹ Adam im Iv rar kããlõt ñan jab karejar ñan Jeova kõn aer kar jab kõkajoor yokwe eo aer ñan e. Bõtab, Jeova ear kõtl̦o̦k wõt bwe ren mour im wõr nejierro im bwe ren make kããlõt wãween aer katakin ajri ro nejier. Ak wãween ko rar wal̦o̦k tokãlik rej kaalikkar bwe pepe eo an Adam im Iv ñan jenolo̦k jãn Jeova ebõd. Ñan waanjoñak, l̦adik eo erũttotata nejierro ear m̦an l̦adik eo jatin me ejjel̦o̦k ruõn, im ejjabto tokãlik ear l̦apl̦o̦k wõt an armej ro lãj im kowadoñ im l̦õmn̦ak wõt kõn er make. (Jen. 4:8; 6:11-13) Ijoke, Jeova ear kõm̦m̦an juon ial̦ ñan lo̦mo̦o̦ren aolep ro nejin Adam im Iv me rekõn̦aan karejar ñane. (Jon 6:38-40, 57, 58) Ilo am̦ naaj kal̦apl̦o̦k am̦ jel̦ã kõn joñan an Jeova kijenmej im yokwe, enaaj l̦apl̦o̦k am̦ yokwe e. Im kwõnaaj kõn̦aan ajel̦o̦k mour eo am̦ ñane im jab l̦oore wãween mour eo Adam im Iv rar kããlõte.

10. Etke am̦ kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn Sam 19:7 emaroñ jipañ eok ilo am̦ karejar ñan Jeova?

¹⁰ Wõnm̦aanl̦o̦k wõt im katak kõn Jeova. Ñe el̦apl̦o̦k am̦ katak kõn Jeova, enaaj l̦apl̦o̦k am̦ lõke bwe kwõmaroñ lo tõprak ilo am̦ karejar ñane. Avery, eo kar kwal̦o̦k kake m̦oktal̦o̦k, ej ba: “Iar jino lõke eõ make ãlikin aõ kar riit im kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn kallim̦ur eo ilo Sam 19:7.” (Riit.) Im ke Avery ear lo wãween an kar Jeova kajejjet kallim̦ur eo An ilo eoon in, yokwe eo an ñan Anij ear jino kajoorl̦o̦k. Yokwe ejjab kõkajoor wõt kõj bwe jen maroñ lõke kõj make ak ej bar jipañ kõj ñan l̦õmn̦ak  kõn Jeova im ta eo ekõn̦aan bwe jen kõm̦m̦ane. Hannah, eo kar bar kwal̦o̦k kake m̦oktal̦o̦k, ej ba: “Ilo aõ kar riit Baibõl̦ im katak ippa make, iar lo bwe ñe ij kõmetak ña make, ij bar kõmetak Jeova.” (1 Pi. 5:7) Kiiõ Hannah ejjab juon eo ej ‘roñjake wõt naan eo, ak ej bar kõm̦m̦an ãinwõt an ba.’ (Jem. 1:22, UBS) Im ta tokjãn an kõm̦m̦ane men in? Ej ba: “Ke iar lo tokjãn aõ pokake Jeova, ear jino kajoor yokwe eo aõ ñane. Kiiõ ij lukkuun lõke bwe aolep iien Jeova enaaj tõl eõ ñe ij aikuji jipañ eo an.” Hannah ear maroñ anjo̦ ioon eñjake eo ejjab em̦m̦an ñan kõn̦aan kakinejnej e make. Im em̦õj an ajel̦o̦k mour eo an ñan Jeova im peptaij.

11. Ta eo Vanessa ear kõm̦m̦ane bwe en maroñ lo ro m̦õttan me rem̦m̦an, im ta eo jemaroñ katak jãn men in?

¹¹ Kããlõt ro m̦õttam̦ ilo mãlõtlõt. Vanessa, eo kar kwal̦o̦k kake m̦oktal̦o̦k, ear kile tokãlik bwe ledik eo m̦õttan ear bõbraiki jãn an karejar ñan Jeova. Kõn men in, ear jol̦o̦k an m̦õttãiki. Ak ebar wõr men ko jet Vanessa ear kõm̦m̦ani. Ear kate e ñan kappok m̦õttan jãn ilowaan eklejia eo. Ej ba bwe waanjoñak eo an Noa im baam̦le eo an rar jipañe. Vanessa ej ba: “Meñe rar mour ibwiljin armej ro rejjab yokwe Jeova, bõtab rar maroñ kõm̦m̦ao wõt ippãn doon.” Ãlikin an kar Vanessa peptaij, ear erom juon bainier. Kiiõ ej ba: “El̦ap an kar men in jipañ eõ ñan lo ro m̦õtta rekããl, ejjab jãn ilowaan eklejia eo wõt aõ ak jãn bar eklejia ko jet.” Kwe bareinwõt kwõmaroñ lo ro m̦õttam̦ me rem̦m̦an ilo am̦ poub ilo jerbal eo Jeova ear letok bwe jen kõm̦m̦ane.​—Matu 24:14.

12. Kain mijak rot eo ear ejjel̦o̦k ippãn Adam im Iv, im ta eo ear wal̦o̦k ñan erro tokãlik?

¹² En jim̦we unin ad mijak. Ewõr jet kain mijak rem̦m̦an ñan kõj. Ñan waanjoñak, jej aikuj mijak in kabũrom̦õj Jeova. (Sam 111:10) El̦aññe ear wõr kain mijak rot in ippãn Adam im Iv, reban kar oktak im jum̦aik Jeova. Bõtab, rar jum̦aiki. Ãlikin aer kar kõm̦m̦ane men in, mejãerro ear pel̦l̦o̦k im rar jino aer jel̦ã bwe rar jerawiwi im kõm̦m̦an bõd. Im men eo wõt erro ar maroñ lel̦o̦k ñan ro nejierro ej jerawiwi im mej. Kõnke rar maroñ lo, ak jel̦ã, kõn wãween eo ewal̦o̦k ñan erro, rar jino jook  kõn aer keelwaan im erro ar kalbubuuk ãnbwinnierro.​—Jen. 3:7, 21.

13-14. (1) Ekkar ñan 1 Piter 3:21, etke jejjab aikuj mijak ñe jenaaj mej? (2) Ta un ko unin ad yokwe Jeova?

¹³ Kõj aolep, jej aikuj mijak in kabũrom̦õj Jeova. Bõtab, jejjab aikuj mijak ñe jenaaj mej, kõnke Jeova ear kõm̦m̦an juon ial̦ ñan ad maroñ bõk mour indeeo. El̦aññe jej kõm̦m̦an bõd im jej m̦oolin ukel̦o̦k, Jeova enaaj jol̦o̦k ad bõd. Enaaj jol̦o̦k ad bõd el̦aññe jej tõmak ilo katok in mour eo an Nejin. Im juon iaan wãween ko rel̦l̦aptata jej kwal̦o̦k ad tõmak ej ilo ad ajel̦o̦k mour eo ad ñan Anij im peptaij.​—Riit 1 Piter 3:21, UBS.

¹⁴ Elõñ un ko unin ad yokwe Jeova. Ejjab letok wõt men ko rem̦m̦an bwe jen m̦õn̦õn̦õ kaki kajjojo raan, ak ej bar katakin kõj m̦ool eo kõn e im karõk ko an. (Jon 8:31, 32) Em̦õj an letok eklejia eo bwe en tõl im jipañ kõj. Ej jipañ ineeki men ko jej eddodo kaki kiiõ, im em̦õj an letok ñan kõj kõjatdikdik eo ñan mour indeeo ilju im jekl̦aj ñe enaaj ejjel̦o̦k bar apañ im jorrããn. (Sam 68:19, UBS; Rev. 21:3, 4) Ñe jej kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn joñan an lõñ men ko Jeova ear kõm̦m̦ani ñan kwal̦o̦k an yokwe kõj, men in ej kõm̦m̦an bwe jen yokwe e. Im ñe jej yokwe Jeova, enaaj jim̦we unin ad mijake. Jej mijak in kabũrom̦õje Jeova, Eo im el̦ap ad yokwe.

15. Ta eo ear jipañ Makayla bwe en jako an mijak ñe enaaj kõm̦m̦an bõd?

¹⁵ Makayla, eo kar kwal̦o̦k kake m̦oktal̦o̦k, ear mijak ñe enaaj kõm̦m̦an bõd, ak ear jako an mijak ãlikin an mel̦el̦e bwe Jeova el̦ap an jol̦o̦k bõd. Ej ba: “Iar kile bwe kõj aolep jejjab weeppãn im jenaaj baj kõm̦m̦an wõt bõd. Ak iar bar mel̦el̦e bwe Jeova ej yokwe kõj im enaaj jol̦o̦k ad bõd ikijjeen katok in mour eo an Jesus.” Yokwe eo an Makayla ñan Jeova ear kõm̦akũt e ñan ajel̦o̦k mour eo an im peptaij.

16. Ta eo ear jipañ Miles ñan jol̦o̦k an mijak ñe enaaj iioon jum̦ae?

¹⁶ Miles, eo ear mijak ñe jinen enaaj jum̦aiki bwe en jab peptaij, ear kappok jipañ ippãn juon em̦m̦aan me ej lol̦o̦k eklejia. Ej ba: “E bareinwõt ear rũttol̦o̦k ilo baam̦le rot en̦ me juon iaan jemãer ak jineer ejjab karejar ñan Jeova. Ear jipañ eõ ñan l̦õmn̦ak kõn men ko imaroñ ba ñan kõmel̦el̦eik jinõ bwe ej aõ make pepe eo ñan peptaij im bwe jema ear jab iuuni eõ ñan kõm̦m̦ane men in.” Jinen Miles ear jab m̦õn̦õn̦õ kõn pepe eo an. Tokãlik, Miles ear aikuj diwõjl̦o̦k jãn m̦weo im̦õn jinen, bõtab ear eddãp wõt ñan pepe eo an. Ej ba: “Aõ kar katak kõn men ko rem̦m̦an Jeova ear kõm̦m̦ani ñan ña ear kõm̦akũt bũruõ. Ke iar lukkuun kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn katok in mour eo an Jesus, iar jino kile joñan an Jeova yokwe eõ. Men in ear kõm̦akũt eõ ñan ajel̦o̦k mour eo aõ ñan Jeova im peptaij.”

17. Ta iien eo epel̦l̦o̦k ñan kõj aolep?

¹⁷ Ke Iv ear m̦õñã jãn leen wõjke eo ilo jikin  kallib Iden, ear jum̦aik Jemãn ilañ. Im ke Adam ear kobal̦o̦k ippãn, ear kwal̦o̦k an jab kam̦m̦oolol ñan jidik kõn aolep men ko Jeova ear kõm̦m̦ani ñane. Kõj aolep ewõr juon iien epel̦l̦o̦k ñan ad kwal̦o̦k bwe jejjab errã ilo pepe eo Adam im Iv rar kõm̦m̦ane. Ñe jej peptaij, jej kwal̦o̦k ñan Jeova bwe jej tõmak bwe ewõr an maroñ ñan letok kien ko ñan kõj kõn ta eo ejim̦we im ta eo ebõd. Im jej kam̦ool bwe jej yokwe Jemãd ilañ im lõke e.

18. Ewi wãween bwe kwõn maroñ lo tõprak ilo am̦ karejar ñan Jeova?

¹⁸ Men eo jenaaj kate kõj ñan kõm̦m̦ane ãlikin ad peptaij ej ñan mour ekkar ñan kien ko an Jeova kajjojo raan, im jab ñan kõn̦aan ko ad make. Eñin men eo elõñ milien ri-karejar ro an Jeova rej kõm̦m̦ane kajjojo iiõ. Kwõmaroñ ãinwõt rein el̦aññe kwõj wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kam̦wilal̦l̦o̦k am̦ mel̦el̦e kõn Naanin Anij, Baibõl̦ eo, keini am̦ kobal̦o̦k ippãn ro ilo eklejia eo, im kijejeto ilo am̦ jiroñ ro jet kõn men ko em̦õj am̦ katak kaki kõn Jemãd ilañ. (Hi. 10:24, 25, UBS) Ñe kwõj itõn kõm̦m̦an pepe, em̦m̦an kwõn roñjake naanin kakapilõklõk ko Jeova ej liwaj ikijjeen Baibõl̦ eo im doulul eo an. (Ais. 30:21) Innem, kwõnaaj lo jeraam̦m̦an ilo aolep men ko kwõj kõm̦m̦ani.​—JK. 16:3, 20, UBS.

19. Ta eo kwõn wõnm̦aanl̦o̦k wõt im l̦õmn̦ak kake, im etke?

¹⁹ Ñe kwõj wõnm̦aanl̦o̦k wõt im l̦õmn̦ak kõn tokjãn ko kwõj loi jãn an Jeova tõl eok, enaaj l̦apl̦o̦k am̦ yokwe e im kien ko an. Innem, ejjel̦o̦k juon men ilo lal̦ in an Setan enaaj maroñ kareel eok jãn am̦ karejar ñan Jeova. Baj pijaikl̦o̦k m̦õk kwe make juon to̦ujin iiõ jãn kiiõ! Kwõnaaj maroñ reilikl̦o̦k im kile bwe pepe eo am̦ ñan peptaij ej pepe eo em̦m̦antata kwaar kõm̦m̦ane ilo mour n̦e am̦!