ILO kar iien ko ilo Baibõl̦, juon ri-karejar ear lale im loloodjake m̦weo im̦õn ak men ko m̦weien bar juon armej. Ilo kajin Hibru im Grik naan eo kar ukote “ri-karejar” jet iien ej jitõñl̦o̦k ñan juon eo ej loloodjake juon men ak ñan juon eo me ej lale im bõk eddon m̦weo im̦õn juon armej im men ko otemjej ie.

Ke Josep, l̦eo nejin Jekob, ear juon ri-kõm̦akoko ilo Ijipt, ear erom juon ri-karejar me ej loloodjake m̦weo im̦õn irooj eo an. Ilo m̦ool, irooj eo an me ej juon ri-Ijipt “ear lel̦o̦k bwe Josep en bõk eddon men otemjej.” (Jen. 39:2-6, UBS) Tokãlik, ke Josep ear erom juon ri-tõl eutiej ilo Ijipt, ear jitõñ juon ri-karejar bwe en lale m̦weo im̦õn.​—Jen. 44:4.

Ilo tõre ko an Jesus, ekkã an al̦ap ro jokwe ilo bukwõn ko me rettol̦o̦k jãn jikin kallib ko aer. Kõn men in al̦ap ro rar jitõñ ri-karejar ro ñan loloodjake jerbal ko rar wal̦o̦k kajjojo raan ippãn ri-jerbal ro me rar jerbal ilo jikin kallib kein.

Wõn ro ear wõr aer maroñ ñan bõk jerbalin ri-karejar? Ilo tõre ko an rijjilõk ro, juon ri-jeje jãn Rom etan Columella ear kakapilõk im ba bwe juon ri-kõm̦akoko me kar jitõñe bwe en juon ri-loloodjake ak juon ri-karejar, ej aikuj “juon eo me ewõr kadede an jel̦ã im imminene.” Ear aikuj juon eo me enaaj “lale bwe ri-jerbal ro rej kõm̦m̦ane jerbal ko aer bõtab ejjab kõm̦m̦ane men in ilo juon wãween elãj.” Ear bareinwõt ba bwe men eaorõktata ñan juon ri-karejar ej bwe ejjab aikuj l̦õmn̦ak bwe ejel̦ã men otemjej, im aolep iien ej aikuj m̦õn̦õn̦õ in katak men ko rekããl.

Naanin Anij ej waanjoñak kõn juon ri-karejar im jerbal ko an ñan kwal̦o̦k kõn jet iaan m̦akũtkũt ko me rej wal̦o̦k ilo eklejia eo. Ñan waanjoñak, rijjilõk Piter ej rõjañ Kũrjin ro ñan kõjerbal maroñ ko Anij ear lil̦o̦k ñan er bwe ren ‘jipañ doon, ãinwõt ke rej ri-karejar ro rar bõk jouj eo el̦ap jãn Anij.’​—1 Pit. 4:10.

Jesus make ear kõjerbale joñak eo kõn juon ri-karejar ilo waanjoñak eo ilo bokin Luk 16:1-8. Bareinwõt, ilo juon kanaan me ej kwal̦o̦k kõn kõkal̦l̦en an naaj erom Kiiñ, Jesus ear kwal̦o̦k ñan ri-kal̦oor ro an bwe enaaj jitõñ “ri-karejar eo etiljek im mãlõtlõt” ak “ri-karejar eo etiljek.” Jerbal eo el̦aptata an ri-karejar eo ej ñan lel̦o̦k m̦õñã ko ilo kõkkar ilo iien eo ekkar im jejjet ñan ri-kal̦oor ro an Christ ilo raan ko ãliktata. (Matu 24:45-47; Luk 12:42) Jem̦õn̦õn̦õ bwe jej iaan ro rej ebõk bok ko me rej kõkajoor tõmak ko ad me ri-karejar eo etiljek ej kõpooji im kõm̦m̦an bwe en wõr ipel̦aakin lal̦ in.