1. Ta naanin kũr eo me Jesus ear lel̦o̦k ñan ri-eo̦ñõd ro emãn, im ewi wãween aer kar em̦m̦akũt ñan kũr in?

RI-KAL̦OOR ro etaer Piter, Andru, Jemes, im Jon ear wõr aer peejnej in eo̦ñõd ek. Pijaikl̦o̦k m̦õk joñan aer kar bwilõñ ke rar roñ naanin kũr eo an Jesus ke ear ba: “Kom̦win l̦oor eõ, im inaaj kõm̦m̦an bwe kom̦win ri-eo̦ñõd armej.” * Ewi wãween aer kar em̦m̦akũt ñan kũr in? Baibõl̦ eo ej ba: ‘Im em̦õkaj aer likũt ok ko aer im l̦oore.’ (Matu 4:18-22) Pepe in enaaj kar ukot mour ko aer ñan indeeo. Ijello̦kun aer naaj eo̦ñõd m̦oolin ek, kiiõ renaaj oktak im “ri-eo̦ñõd armej.” (Luk 5:10) Rainin, Jesus ej bar lel̦o̦k ejja naanin kũr in wõt ñan ro em̦ool bũrueer me rej yokwe m̦ool eo. (Matu 28:19, 20) Em̦õj ke am̦ eo̦roñ naanin kũr in an Jesus ñan erom juon ri-eo̦ñõd armej?

2. Etke eaorõk bwe jen lukkuun l̦õmn̦ak kake pepe eo ñan erom ri-eo̦ñõd armej, im ta eo enaaj jipañ kõj ñan kõm̦m̦ane men in?

² Bõlen em̦õj am̦ kõm̦m̦an wõnm̦aanl̦o̦k ko ilo am̦ katak Baibõl̦ im kiiõ kwõj pepe el̦aññe kokõn̦aan erom juon ri-kwal̦o̦k naan kõn ennaan eo em̦m̦an. El̦aññe kwõjjab lukkuun jel̦ã ñe kwõnaaj eo̦roñ naanin kũr in an Jesus, jab ebbweer. Am̦ jab m̦õkaj in kõm̦m̦ane men in emaroñ kaalikkar am̦ jel̦ã ewi joñan an aorõk pepe in. Em̦ool bwe Baibõl̦ ej ba bwe “em̦õkaj” an kar Piter im ro m̦õttan likũt ok ko aer. Meñe ãindein, ak Piter im l̦eo jatin rar jab kajju m̦õkaj in kõm̦m̦ane pepe in. Em̦õj aer kar katak im tõmak bwe Jesus ej Messaia eo elõñl̦o̦k jãn jiljino allõñ ko m̦oktal̦o̦k. (Jon 1:35-42) Ilo ejja wãween in wõt, bõlen elõñ men ko em̦õj am̦ katak kaki kõn Jeova im Jesus, im kokõn̦aan wõnm̦aanl̦o̦k wõt ilo am̦ kõm̦m̦an wõnm̦aanl̦o̦k ko. Bõtab, m̦okta jãn am̦ kããlõt ñan erom juon ri-kwal̦o̦k naan, kwõj aikuj in  lukkuun l̦õmn̦ak kake pepe in. Ta eo ear jipañ Piter, Andru, im ro jet ñan kõm̦m̦ane pepe in?

3. Kadkad ta ko renaaj jipañ eok ñan kõkajoorl̦o̦k kõn̦aan eo am̦ ñan eo̦roñ naanin kũr eo an Jesus?

³ Ear wõr ippãn ri-kal̦oor ro m̦oktata an Jesus kõn̦aan eo ñan em̦m̦akũt, ear wõr aer mel̦el̦e kõn jerbal eo, rar peran, im rar jel̦ã irooj ioon kõn̦aan ko aer make. Ejjel̦o̦k pere bwe kadkad kein rar jipañ er ñan lo tõprak ilo jerbalin eo̦ñõd armej. Katak in enaaj kwal̦o̦k kõn wãween am̦ maroñ kal̦apl̦o̦k kadkad kein bwe kwõn maroñ juon ri-kal̦ooran Christ me em̦m̦an an kõm̦m̦ane jerbal eo.

4. Ta eo ear kõm̦akũt Piter bwe en juon ri-eo̦ñõd?

⁴ Piter ear eo̦ñõd ek ñan kabwe aikuj ko an baam̦le eo an, bõtab men in ear jab juon jerbal bajjek ñan e. Alikkar bwe emaroñ kar lukkuun em̦m̦an ippãn Piter eo̦ñõd. (Jon 21:3, 9-15) Ear bareinwõt katak bwe en yokwe jerbalin eo̦ñõd armej. Innem ikijjeen jipañ eo jãn Jeova, Piter ear erom juon eo me elukkuun em̦m̦an an kõm̦m̦ane jerbal in.​—Jrb. 2:14, 41.

5. Ekkar ñan Luk 5:8-11, etke Piter ear mijak, im ta ko remaroñ jipañ kõj ñe jej bõk ejja eñjake rot kein?

⁵ Jej kwal̦o̦k naan kõnke jej yokwe Jeova, eñin un eo el̦ap me ej kõm̦akũt kõj ñan kõm̦m̦ane jerbal in. Yokwe eo ad ñan Jeova emaroñ jipañ kõj ñan anjo̦ ioon ad bõk eñjake eo bwe ejabwe kapeel im jel̦ã ko ippãd. Ke Jesus ear kũr Piter bwe en erom juon ri-eo̦ñõd armej, ear ba ñane: “Kwõn jab mijak.” (Riit Luk 5:8-11.) Piter ear jab mijak kõn ta ko remaroñ wal̦o̦k ñe enaaj erom ri-kal̦ooran Jesus. Ijoke, ear kanooj in bwilõñ kõn joñan ek ko rar ko̦jeki ilo kabwilõñlõñ me Jesus ear lel̦o̦k ñan er, bareinwõt ke Jesus ear kajjitõk bwe en jerbal ippãn, Piter ear l̦õmn̦ak bwe ejjab tõllo̦kũn. Ãinwõt Piter,  kwõmaroñ bar mijak. Bõlen kwõj inepata kõn aolep eddo ko kwõnaaj aikuj in kõm̦m̦ani ãinwõt juon ri-kal̦ooran Christ. El̦aññe ãindein am̦ eñjake, kwõn kõkajoore yokwe eo am̦ ñan Jeova, Jesus, im ro ri-turum̦. Ilo am̦ kõm̦m̦ane men in enaaj kõm̦akũt eok ñan eo̦roñ naanin kũr eo an Jesus ñan erom juon ri-eo̦ñõd armej.​—Matu 22:37, 39; Jon 14:15.

6. Ta un ko jet unin ad kõn̦aan em̦m̦akũt im kwal̦o̦k naan?

⁶ L̦õmn̦ak kõn un ko jet unin ad kõn̦aan em̦m̦akũt im kwal̦o̦k naan. Jej kõm̦m̦ane kõnke jekõn̦aan pokake naanin jiroñ eo an Jesus ke ear ba: “Kom̦win ilo̦k . . . im kõm̦m̦an . . . ri-kal̦oora.” (Matu 28:19, 20) Jej bareinwõt kwal̦o̦k naan kõnke armej ro “rekinejnej im jebwãbwe” im rej lukkuun aikuj in jel̦ã m̦ool eo kõn Aelõñ eo. (Matu 9:36) Jeova ekõn̦aan bwe jabdewõt armej en bõk jel̦ãl̦o̦kjen̦ eo ejim̦we kõn m̦ool eo im bõk lo̦mo̦o̦r.​—1 Tim. 2:4.

7. Ewi wãween an Rom 10:13-15 kwal̦o̦k bwe eaorõk jerbalin kwal̦o̦k naan?

⁷ Ñe jej l̦õmn̦ak kõn wãween an jerbalin kwal̦o̦k naan eo jipañ armej ro, men in enaaj kõm̦akũt kõj ñan kwal̦o̦k naan. Jejjab ãinwõt juon ri-eo̦ñõd me ej wiakaki ak kañi ek ko ej ko̦jeki, ijoke jej “eo̦ñõd” armej ñan lo̦mo̦o̦ren er.​—Riit Rom 10:13-15; 1 Tim. 4:16.

8-9. Ta eo juon ri-eo̦ñõd ej aikuj in jel̦ã, im etke?

⁸ Ilo tõre ko an Jesus, juon ri-Israel me ej juon ri-eo̦ñõd ej aikuj in jel̦ã ek rot ko emaroñ in ko̦jeki. (Liv. 11:9-12) Ej aikuj in bar jel̦ã ia eo ek ko rej pãd ie. Ekkã an ek ko pãd ijoko me ekkar ñan er im elõñ kijeer m̦õñã. Eaorõk ke ñããt eo juon ri-eo̦ñõd ej etal im eo̦ñõd? Eokwe ñan mel̦el̦e kõn men in, l̦õmn̦ak kõn ta eo juon jeid im jatid em̦m̦aan jãn juon ãne ilo Pacific ear ba ke ear kũr juon jeid im jatid mijinede ñan etal ippãn bwe erro en eo̦ñõd. Mijinede eo ear ba, “Inaaj lo eok ilju jibboñ ilo ratimjuon awa.” Em̦m̦aan eo jeid im jatid ear ba ñane, “Kwõjjab mel̦el̦e. Ekkã an ri-eo̦ñõd ro etal ilo awa ko em̦m̦an bõkã, ejjab ilo awa eo em̦m̦an ñan er.”

⁹ Ãindeinl̦o̦k wõt, ro rar ri-eo̦ñõd armej ilo tõre ko an rijjilõk ro rar etal ilo iien ko im jikin ko me ek ko ilo kõkkar remaroñ kar pãd ie. Ñan waanjoñak, ri-kal̦oor ro an Jesus rar kwal̦o̦k naan ilo tampel̦ eo im ilo jikin kweilo̦k ko, jãn em̦ ñan em̦, im ilo jikin wia ko. (Jrb. 5:42; 17:17; 18:4) Kõj bareinwõt jej aikuj in jel̦ã m̦akũtkũt ko me ekkã an ro ilo teretore ko ad kõm̦m̦ani. Jej aikuj in jel̦ã ukoktak im kwal̦o̦k naan ilo ijoko im iien ko me ekkã ad naaj lo armej ro ie.​—1 Kor. 9:19-23.

10. Ta kein jerbal ko em̦õj an doulul eo an Jeova litok ñan kõj?

¹⁰ Juon ri-eo̦ñõd ej aikuj in wõr ippãn kein jerbal ko me rejejjet im rekkar im ej aikuj in jel̦ã kilen kõjerbali. Kõj bareinwõt ej aikuj in wõr ippãd kein jerbal ko rejejjet im rekkar ñan kõm̦m̦ane jerbal eo ad. Im jej aikuj in jel̦ã kilen kõjerbali kein jerbal kein. Jesus ear lel̦o̦k naanin jiroñ ko ralikkar ñan ri-kal̦oor ro an kõn kilen aer eo̦ñõd armej. Ear jiroñ er ta ko ren bõk ippãer, ia ko ren kwal̦o̦k naan ie, im ta ko ren ba. (Matu 10:5-7; Luk 10:1-11) Ilo raan kein ad, em̦õj an doulul eo an Jeova letok ñan kõj Nien Kein Jerbal eo Ad ñan Katakin me ewõr kein jerbal ko ie me em̦õj ad loe aer jipañ kõj lo tõprak. * Im doulul eo ej katakin kõj kilen kõjerbali kein jerbal kein. Ad bõk katak im kamminene kein rej jipañ kõj ñan peranl̦o̦k im ñan kal̦apl̦o̦k jel̦ã im imminene ko jenaaj aikuji ñan lo tõprak ilo jerbal in ad.​—2 Tim. 2:15.

11. Etke ro rej ri-eo̦ñõd armej rej aikuj in peran?

¹¹ Ri-eo̦ñõd ro rej aikuj in peran. Ewõr iien ko rar jelm̦ae wãween ko me rar jab kõtmãne  bwe enaaj kar wal̦o̦k ilo lo̦jet. Ekkã aer jerbal ilo boñ im ilo jikin ko me emaroñ jidimkij an nana lañ. Ro rej ri-eo̦ñõd armej rej aikuj in bar kwal̦o̦k peran. Ñe jej jino kwal̦o̦k naan im kwal̦o̦k ñan ro jet bwe jej Ri-Kõnnaan ro an Jeova, jemaroñ iioon l̦añ ko ilo kõkkar ãinwõt jum̦ae jãn baam̦le ko ad, kajjirere jãn ro m̦õttad, im an ro jet m̦akoko in roñjake ennaan eo ad. Bõtab jejjab bwilõñ kõn men in. Jesus ear kakkõl ri-kal̦oor ro an bwe enaaj jilkinl̦o̦k er bwe ren kwal̦o̦k naan ñan armej ro me renaaj jum̦aik er.​—Matu 10:16.

12. Ekkejell̦o̦k ippãn Joshua 1:7-9, ta eo emaroñ jipañ kõj ñan kal̦apl̦o̦k ad peran?

¹² Ewi wãween am̦ maroñ kal̦apl̦o̦k am̦ peran? M̦oktata, kwõj aikuj in lõke im tõmak bwe Jesus ej wõnm̦aanl̦o̦k wõt im tõl jerbal in jãn lañ. (Jon 16:33; Rev. 14:14-16) Innem tokãlik, kõkajoorl̦o̦k tõmak eo am̦ kõn kallim̦ur eo an Jeova bwe enaaj lale aikuj ko am̦. (Matu 6:32-34) Ilo an naaj kajoorl̦o̦k tõmak eo am̦, enaaj l̦apl̦o̦k wõt am̦ peran. Piter im ro m̦õttan rar kwal̦o̦k an kajoor tõmak eo aer ke rar ilo̦k jãn peejnej eo aer me rej eo̦ñõd ek bwe ren l̦oore Jesus. Ãindeinl̦o̦k wõt, kwaar kwal̦o̦k an kajoor tõmak eo am̦ ke kwaar kwal̦o̦k ñan ro m̦õttam̦ im ro uwaan baam̦le eo am̦ bwe em̦õj am̦ jino katak Baibõl̦ ippãn Ri-Kõnnaan ro an Jeova im kobal̦o̦k ippãer ilo kweilo̦k ko aer! Ejjel̦o̦k pere bwe em̦õj am̦ kõm̦m̦an oktak ko rel̦l̦ap ilo mour eo am̦ bwe kwõn maroñ mour ekkar ñan kien ko an Jeova me rewãnõk. Kwaar aikuj in bar kwal̦o̦k am̦ tõmak im peran ilo am̦ kar kõm̦m̦ane men in. Ilo am̦ wõnm̦aanl̦o̦k wõt  im kal̦apl̦o̦k am̦ peran, kwõmaroñ lõke bwe “Jeova am̦ Anij ej ippam̦, ijoko jabdewõt kwõj ilo̦k iel̦o̦k.”​—Riit Joshua 1:7-9.

13. Ewi wãween an jar im am̦ kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ maroñ jipañ eok kal̦apl̦o̦k am̦ peran?

¹³ Wãween ta ko jet remaroñ jipañ eok ñan kal̦apl̦o̦k am̦ peran? Jar im kajjitõk kõn peran. (Jrb. 4:29, 31) Jeova enaaj uwaake jar ko am̦ im ejjãmin ilo̦k jãn eok. Aolep iien ej pojakin jipañ eok. Kwõmaroñ bareinwõt kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn wãween an kar Jeova jipañ ro jet ilo iien ko etto. Kwõmaroñ bar kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn wãween an kar Jeova jipañ eok ñan anjo̦ ioon apañ ko kwaar iiooni im an kar lewaj ñan eok kajoor ñan ukot mour eo am̦. Alikkar bwe Eo me ear tõl armej ro an ilo Lom̦al̦o Ekilmir emaroñ jipañ eok ñan erom juon ri-kal̦ooran Christ. (Ex. 14:13) Dãpij wõt am̦ lõke im tõmak ãinwõt ri-jeje Sam eo ke ear ba: ‘Jeova ej pãd ippa, innem ijãmin mijak, kõn men in ta eo armej remaroñ kõm̦m̦ane ñan eõ?’​—Sam 118:6, UBS.

14. Ta eo kwõj katak jãn bwebwenato ko an Masae im Tomoyo?

¹⁴ Bar juon wãween jemaroñ kal̦apl̦o̦k ad peran ej ilo ad katak kõn wãween an kar Jeova jipañ ro remmijakjak bwe ren maroñ peran. L̦õmn̦ak kõn bwebwenato eo an juon jeid im jatid kõrã etan Masae. Ear juon eo emmijakjak im ear l̦õmn̦ak bwe an kwal̦o̦k naan kõn tõmak eo an ñan ro jet ej juon men ejjab maroñ kõm̦m̦ane. Ear l̦õmn̦ak bwe elukkuun pen ñan an kõnnaan ippãn armej ro ejaje kajjier, ear watõke bwe ej ãinwõt juon wõrwõr elukkuun utiej me ej kajjioñ tallõñe, im ear l̦õmn̦ak bwe ejjab maroñ kõm̦m̦ane men in. Kõn men in, ear lukkuun kate ñan kõkajoorl̦o̦k yokwe eo an ñan Anij im ro ri-turin. Ear kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn ad mour ilo juon iien ekkaiuriur im ear jar bwe Jeova en jipañe ñan kõkajoore kõn̦aan eo an ñan kwal̦o̦k naan. Ear maroñ anjo̦ ioon an mijak im joñan ear juon rekũl̦ar bainier. Jeova emaroñ bar jipañ ri-kwal̦o̦k naan ro rekããl bwe ren “kanooj peran.” L̦õmn̦ak kõn bwebwenato eo an juon jeid im jatid kõrã etan Tomoyo. Ke ear jino kwal̦o̦k naan jãn em̦ ñan em̦, armej eo ear iioone jinointata ear lam̦õj ñane im ba: “Ijjab kõn̦aan kõm̦m̦an jabdewõt ippãn Ri-Kõnnaan ro an Jeova ñan jidik!” im ear bokkol̦o̦ke kõjãm eo. Tomoyo ekar jab mijak, ak ear ba ñan ri-kwal̦o̦k naan eo m̦õttan: “Kwaar ke roñ ta eo ej ba? Iar jab aikuj in ba jabdewõt, ak ear kajju kile bwe ñaij juon iaan Ri-Kõnnaan ro an Jeova. Ilukkuun m̦õn̦õn̦õ!” Tomoyo ej kiiõ juon rekũl̦ar bainier.

15. Ta mel̦el̦ein an juon jel̦ã irooj ioon kõn̦aan ko an make, im etke eaorõk men in ñan Kũrjin ro?

¹⁵ Ri-eo̦ñõd ro me el̦ap aer lo tõprak ilo jerbal eo aer, rejel̦ã irooj ioon kõn̦aan ko aer make. Kar kõmel̦el̦eik im ba bwe kadkad in, jel̦ã irooj ioon kõn̦aan ko ad make, ej mel̦el̦ein, ñe juon armej emaroñ iuuni e make bwe en kõm̦m̦ani men ko me rej menin aikuj ñan an kõm̦m̦ani. Ri-eo̦ñõd ro rej aikuj in jel̦ã irooj ioon kõn̦aan ko aer make ilo aer kate er ñan ruj in jimmarok, jerbal ñan ñe ededel̦o̦k jerbal eo aer, im ñan jerbal wõt meñe enana lañ. Kõj bareinwõt jej aikuj in jel̦ã irooj ioon kõn̦aan ko ad make bwe jen maroñ kijenmej wõt im kadedeikl̦o̦k jerbal eo ad.​—Matu 10:22.

16. Ta eo emaroñ jipañ kõj ñan kõm̦m̦ani men ko me ejjab pidodo ñan ad kõm̦m̦ani?

¹⁶ Kadkad in ñan jel̦ã irooj ioon kõn̦aan ko ad make, ejjab juon men jej jolõte. Ekkã ad kõn̦aan kõm̦m̦ani men ko me repidodo ñan kõj. Bõtab, jet iien, men ko me el̦ap aer aorõk bwe jen kõm̦m̦ani rej men ko me ejjab pidodo ñan ad kõm̦m̦ani. Kõn men in, jej aikuj in katak ñan jel̦ã irooj ioon kõj make. Jej aikuj jipañ bwe jen maroñ kammineneik kõj ñan kõm̦m̦ani men ko  me remaroñ pen ñan ad kõm̦m̦ani. Im Jeova ej jipañ kõj ikijjeen jetõb kwõjarjar eo an.​—Gal. 5:22, 23.

17. Ilo 1 Korint 9:25-27, ta eo Paul ear ba ej aikuj in kar kõm̦m̦ane bwe en maroñ kal̦apl̦o̦k an jel̦ã irooj ioon kõn̦aan ko an make?

¹⁷ Rijjilõk Paul ear jel̦ã irooj ioon kõn̦aan ko an make. Bõtab, ear make ba bwe ej aikuj in “deñl̦o̦ke” ãnbwinnin bwe en maroñ kõm̦m̦ane men eo ejim̦we. (Riit 1 Korint 9:25-27.) Ear rõjañ ro jet bwe ren jel̦ã irooj ioon kõn̦aan ko aer make im ñan kõm̦m̦an men otemjej ilo juon wãween “ejim̦we im elaajrak.” (1 Kor. 14:40) Jej aikuj in jel̦ã irooj ioon kõn̦aan ko ad make bwe jen maroñ wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kõm̦m̦ani men ko me renaaj kõkajoorl̦o̦k kõtaan eo ad ippãn Jeova, im men in ej kitibuj ad niknik ilo ad kõm̦m̦ane jerbalin eo̦ñõd eo ilo kõkkar.​—Jrb. 2:46.

18. Ta eo enaaj kõm̦m̦an bwe Jeova en watõk kõj juon eo me el̦ap an lo tõprak?

¹⁸ Juon ri-eo̦ñõd ejel̦ã bwe el̦ap an lo tõprak ikijjeen joñan ek ko kun̦aan. Ijoke, jejjab ba bwe el̦ap ad lo tõprak ikijjeen joñan armej ro jaar jipañ er bwe ren del̦o̦ñtok ñan doulul eo an Jeova. (Luk 8:11-15) Ñe jenaaj kijenmej wõt ilo ad kwal̦o̦k naan kõn ennaan eo em̦m̦an im katakin ro jet, Jeova enaaj watõk kõj bwe jej juon eo me el̦ap an lo tõprak. Etke? Kõnke jej pokake E im eo Nejin.​—Mark 13:10; Jrb. 5:28, 29.

19-20. Ta unin an aorõk bwe jen kwal̦o̦k naan kiiõ?

¹⁹ Ilo jet aelõñ, rej kamãlim an ri-eo̦ñõd ro eo̦ñõd ilo jet wõt allõñ ko. Ri-eo̦ñõd ro ilo aelõñ kein remaroñ lukkuun kate er ñan kal̦apl̦o̦k aer eo̦ñõd m̦okta jãn an jem̦l̦o̦k allõñ kein. Ãinwõt ro rej ri-eo̦ñõd armej, eñin unin an aorõk bwe jen kwal̦o̦k naan kiiõ: Jem̦l̦o̦kin jukjukun pãd in elukkuun epaaktok! El̦apl̦o̦k an kadu iien ñan ad maroñ bõk kun̦aad ilo jerbal in me ej ñan lo̦mo̦o̦ren armej ro. Kwõn jab aepedped ak l̦õmn̦ak bwe kwõj aikuj in kõttar ñan iien eo me aolep men im jejjet ñan kwe bwe kwõn maroñ bõk kun̦aam̦ ilo jerbal in eaorõk.​—Ekl. 11:4.

²⁰ Ej iien kiiõ ñan am̦ kõkajoorl̦o̦k kõn̦aan eo am̦ ñan em̦m̦akũt, kam̦wilal̦l̦o̦k jel̦ã eo am̦ kõn Baibõl̦ eo, kal̦apl̦o̦k am̦ peran, im ñan kal̦apl̦o̦k am̦ jel̦ã irooj ioon kõn̦aan ko am̦ make. Ñe kwõnaaj kobal̦o̦k ippãn ro rej ri-eo̦ñõd armej me elõñl̦o̦k jãn ralitõk milien uwaaer, kwõnaaj eñjake lañlõñ in Jeova. (Nih. 8:10) Peek ippam̦ make ñan kate eok ekkar ñan joñan maroñ eo am̦ ilo jerbal in im ñan wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kõm̦m̦ane ñan ñe ededel̦o̦k. Ilo katak eo tok juon, jenaaj etale jilu wãween ko me jemaroñ kõm̦m̦ani ñan kõkajoore kõn̦aan eo ad ñan wõnm̦aanl̦o̦k wõt ilo jerbalin kwal̦o̦k naan kõn Aelõñ eo ãinwõt ro rej ri-eo̦ñõd armej.