Ukulonda uwila usuma uno umuntu angatemwa kutangupala foo. Pano aakupokelela aliwe akamanya ndi cakuti uwila usuma nanti foo. Nupya uwila uno ungazipila wenga asi uno ungazipila nu muze.

Uwacance angalola ukuti ukumupeela utuombelo twa ndakai wako foni nanti kompyuta ali wila usuma sana. Nomba uwikolo wene angatemwa ukumupeela icintu cino yasunga umu lupwa pa myaka iingi. Umu mpanga zimwi, uwila uno yatemwa ukupeela ance nanti akalamba, iimpiya pakuti umwineco alola vino angakalamo.

Nanti cakuti citangupala ukuzana uwila usuma, antu aingi akwata umwenzo wakupeela yakatwalilila ukulondesya amawila angazipila antu yano yatemwa sana. Ilingi cikatala ukuzana uwila ungalinga ukupeela umwi, nomba ukwelenganya pa vintu vimwi kungalenga ukuti catwangupalila ukusoolola amawila asuma. Lekini tulole ivintu 4 ivingatwazwa ukuti twalonda mawila yano umuntu wino tukupeela angatemwa.

Vino wino tukupeela angatemwa. Umonsi umwi akaikala ku katutu ka cilila ca Belfast, waweni ukuti incinga yakuomvya mu kucimvyanya ino yamupeezile ala ali ni myaka 10 nanti 11 ali wila ucindame sana uno wapokelilepo. U mulandu ci? Watile; “Nailondesyanga sana.” Cii cikutulanga ukuti ukulondesya kwa cintu cimwi ukungalanga ndi umuntu amataizya nanti foo. Fwandi mwaelenganya pa muntu wino mukulonda kupeela uwila. Mwaezya ukumanya vino angatemwa, pano umuntu akacindika sana cino akulonda. Wakwe akoloci, yakatemwa sana ukuya pamwi ni ndupwa zyao. Yangatemwa sana ukulalolana na ana yao na izikulu. Fwandi ukuyatandalila kungaya uwila usuma sana kuli aliyo.

Pakuti mumanye vino umuntu watemwa sana mufwile ukuya ya kakutika asuma. Baibo ikatukomelezya “kuuvwa zuwa, lelo atekele kulanda.” (Yakobo 1:19) Lino mukulanzyanya ni vyuza alino na ya lupwa, mwakutika sana lino yakulanda  pa vintu ivingalanga vino yatemwa na vino yapata. Kucita vivyo kulamwazwa ukuyapeela uwila usuma uno yangatemwa.

Kumanya vino wino mukupeela akulondekwa. Wino mukupeela uwila angataizya sana ndi cakuti uwila uno mwamupeela auno akulondekwa nanti icakuti unono. Nomba mungamanya uli vino umuntu akulondekwa?

Insita zimwi cingaloleka kwati inzila isuma iyakumanyilamo vino umuntu akulondekwa, u kumuuzya. Nomba aingi cisiyaletela insansa izyaya umukupeela ndi yacita vivyo, pano ala yangatemwa ukupeela umuntu vilingine na vino akulondekwa ukwaula ukumuneena napo. Insita zimwi, yamwi nayo yangalanda pali vino yatemwa na vino yapata, lelo ilingi yasilanda pali vino yakulonda.

Fwandi mwaikako sana amano kuli vino ivintu vili ku muntu wino mukupeela. Uzye u wacance, u wikolo, u musimbe, u mutwale nanti u mutwalwe, wafwilwa, aasiomba incito, nanti waleka ukuomba? Fwandi mwaelenganya pa wila ungalingana na vino umuntu akulondekwa.

Pakuti mwiluke nu kumanya vino wino mukupeela angatemwa, mwauzyako yamwi pali vino yacisile lino nayo yalondanga ukupeelako yauze uwila. Yangamuneena pa mawila acindame atamanyikwa sana uku yantu. Ndi muzyako yauze, cingamwazwa ukupeela umuntu uwila ungalenga akwate vino akulondekwa.

Insita isuma iya kupeelelapo. Baibo ikalanda ukuti: “Kulanda amazwi asuma [pa nsita ilinge] kwazipa.” (Mapinda 15:23) Ilembelo lii likutulanga ukuti kulanda mazwi asuma pa nsita ilinge kungalenga ivintu ukuzipa. I cili cimwi na vino tukacita. Wakwe vivi kwene vino amazwi aakalandwa pa nsita isuma yakalenga wino twaneena ukuvwa ningo, avino nu wila uwapeelwa pa nsita isuma ukalenga aakupokelela ukuya ni nsansa sana.

Tuti umuzo akutwala nanti ukutwalwa. Uwacance ali mupiipi nu kumala isukulu. Atwalane yakwenekela ukukwata umwana. Zii ali nsita zimwi zino antu yakapokelela sana mawila. Yamwi nayo yazana ukuti cikazipa ukulemba utantiko wa nsita iziiyele mu mwaka. Kucita vii kukalenga iyapekanyizizya limwi uwila ungazipa ukulingana ni vikucitika pa nsita iyo. *

Nanti ciye vivyo mutalinzile sile ukupeela amawila pa nsita iziiyele. Mungapeela na pa nsita ili yonsi. Nomba kuli vimwi vino mulinzile ukucenjelako. Wakwe, umonsi ndi wapeela mama uwila pa nsita isi ningo, mama angelenganya ukuti watamutemwa nupya limwi akumulonda. Nomba ndi cakuti pasi mapange ali yonsi, cingalenga pataya umutende nupya kungaya intazi. Fwandi lyene katulande pa cintu na cuze icicindame sana icingatwazwa—mulandu wa kupeelela umwi uwila.

Mulandu wa kupeelela umwi uwila. Wakwe vino itulandapo, cingazipa sana ukwelenganya ndi cakuti wino tukupeela uwila amaelenganya vyuze pa wila uwo. Fwandi aakupeela alinzile ukumanya ningo umulandu uno akupeelela umwi uwila. Antu yamwi yakaelenganya ukuti kupeela kwao kwaya sile ningo, lelo ilingi yakapeela mawila pa mulandu wakuti kuli kasita kamwi kaiyele. Yauze nayo yakapeela pakuti sile nayo yakayapeeleko.

Uzye mungacita uli pakuti mwapeela yauze uwila, pa mulandu usuma? Baibo ikalanda ukuti: “Ombini milimo inu yonsi mu kutemwa.” (1 Kolinto 16:14) Ndi cakuti mukupeela umuntu uwila pa mulandu nu kutemwa, wino mukupeela alapokelela uwila uwo nu luzango, nupya namwe kwene mulaya ni nsansa pali ukapekape winu uwa cumi. Ndi cakuti mukupeela kufuma pansi ya mwenzo, mulazanzya Tata witu uwa mwi yulu. Mutumwa Paulo wataizye sana Aina Klistu amu Kolinto pali vino yali na ukapekape na vino yaitemiilwe ukwazwilizya Aina Klistu yauze aku Yudeya aponilwe nu uzanzo. Wayanenyile ukuti  “Leza watemwa muntu wino akapeela ni nsansa.”—2 Kolinto 9:7.

Ndi cakuti mwikako sana mano kuli vino twalanda mu cipande cii cimamwazwa sana ukuti mwapeela uwila ungalenga wino mukupeela ukuya ni nsansa. Ivintu vii 4 ni vyeo na vyuze vyaomviwako nu ku wila ucindame ukuluta uno Leza watantike ukuti swe yantu tupokelele. Tukumukomelezya ukuwelenga icipande icilondelilepo pakuti mumanye ningo sana pa wila uwo.