1-2. (a) Uzye Mose walondololwa uli, nupya i vyani vino wacisile? (b) I cani icikalenga twalondesya ukuya afuuke?

BAIBO ikalondolola Mose ukuti: “Wali umuntu umwi mufuuke cuze ukuluta antu yonsi amuno nsi.” (Mpe. 12:3) Uzye cii cikupiliula ukuti ataakweti amaka, watiinanga ukupingula pa vintu, nanti ukuvwa intete ndi yamwi yamupaazya pali vimwi? Vikwene avino yamwi yangalondolola umuntu umufuuke. Nomba cico cisi cacumi. Mose wali sana na maka, ataatinanga ukupingula pali vimwi, nupya wali u muomvi wakwe Leza umusipe. Yeova wamwavwile ukuyalanda na Falao kateeka wa ku Eguputo, watungulwile antu mupipi na 3 milyoni umu lwanga, nupya wazwilizye uluko lwa ina Izlaeli ukucimvya alwani yao.

² Swemo tusikwata intazi wakwe zino Mose wacimvizye, nomba cila wanda tukaomba na antu nanti ukuya umu miyele iikalenga catutalila ukuya afuuke. Nomba kwaya icikaleenga twalondesya ukuya afuuke. Yeova walaya ukuti: “Lelo yao aicefya [afuuke] yalapyana impanga nu kusyukila ulongo ulumalilike.” (Masa. 37:11) Uzye mungailondolola ukuti mwafuuka? Uzye yauze yangalanda ukuti avino mwaya? Lino tutali twasuke amauzyo yaa, tulinzile ukumanya vino ukufuuka kukapiliula.

3-4. (a) Uzye tungakolanya ufuuke kuli cani? (b) I miyele ci na yuze ino tulinzile ukukwata pakuti tuye afuuke, nupya u mulandu ci?

³ Ufuuke * i miyele iyaya wa kuleenga icikope. Yaya uli vivyo? Wakwe vino kaleenga wa vikope akauminkanya makaala asuma sana pa kuleenga, tulinzile ukukwata imiyele ipusanepusane  isuma sana pakuti tuye afuuke. Imiyele imwi pali iiyo u kuicefya, ukutontela, nu kusipa. U mulandu ci uno tulinzile ukukwatila imiyele kwene ii ndi tukulonda kuti twazanzya Yeova?

⁴ Antu aicefya sile aliyo yakacita ukulonda kwakwe Leza. Ufuuke waya pa miyele ikalondekwa pakuti twacita ukulonda kwakwe Leza. (Mate. 5:5; Gala. 5:23) Ndi tukucita ukulonda kwakwe Leza, tukasosya sana Satana. Fwandi nanti icakuti twaicefya nupya twafuuka, antu aingi aakateekwa na Satana yatupata. (Yoa. 15:18, 19) Fwandi tukalondekwa ukuya asipe pakuti tucimvye Satana.

5-6. (a) U mulandu ci uno Satana wapatila antu afuuke? (b) A mauzyo ci yano tumaasuka?

⁵ Umuntu umufuuke wapusana sana nu muntu wa cilumba, wino asiikaanya ndi wasoka nu kukana uvwila Yeova. Vikwene avino Satana waya. Fwandi ali mulandu uno wapatila antu afuuke! Yakalanga vino waya ni miyele iipisye pano yakwata imiyele isuma ino wene ataakwata. Ni caipisya kuli Satana icakuti yakalanga ukuti u waufi. U mulandu ci? Pano asi mulandu na vino angacita nanti ukulanda, atanga alesye antu ukutwalilila ukuombela Yeova!—Yobo 2:3-5.

⁶ A lilaci lino cingatutalila sana ukutwalilila ukuya afuuke? Nupya u mulandu ci uno tulinzile sile ukutwalilila ukuya afuuke? Pakuti twasuke mauzyo yaa, tumatala tulole vino Mose wacisile, vino Ayebulai yatatu yacisile lino yaali umu uzya uku Babiloni, na vino Yesu wacisile.

7-8. Uzye Mose wacisile uli lino antu yamwi yataamucindike?

⁷ Cikatala sana ukutwalilila ukuya afuuke ndi twapeelwa amaka ya kutungulula: Cikatala sana kuli yano yapeelwa amaka ukutwalilila ukuya afuuke, sana sana ndi cakuti wino yakwangalila asikuyacindika nanti ndi walanda ukuti yasipingula ningo pa vintu. Uzye icamusango uwo catala camucitikilapo? Nga ndi cakuti uwa mu lupwa u wacisile vivyo? Uzye ngamwacisile uli? Elenganyini pali vino Mose wacisile lino ivya musango uwo vyamucitikiile.

⁸ Yeova wapeezile Mose amaka ya kutungulula uluko lwa ina Izlaeli nupya wamupiile ni nsambu zya kulemba masunde aatungululanga uluko kwene luu. Fwandi Yeova watungililanga Mose. Nanti cali vivyo, nyinalenzi wakwe Mose Milyamu na Isilenzi Aaloni, yatandike ukulanda iviipe pali aliwe nu kuti ataacisile ningo pa  kufumalila mama wino wali nawe. Aonsi yamwi iyakwata maka wakwe Mose nga yasosile sana nu kwezya ukulandula, nomba Mose wene asi vino wacisile. Atasokanga zuwa. Wapaapatileko na Milyamu kuli Yeova ukuti amwelele. (Mpe. 12:1-13) U mulandu ci uno Mose wacitiile vivyo?

9-10. (a) Uzye Yeova wazwilizye uli Mose? (b) I vyani vino imitwe ya ndupwa na ya eluda yangasambilila kuli Mose?

⁹ Mose wazumiile ukusambiliziwa na Yeova. Imyaka 40 uku cisila ala acili akwikala umu lupwa lwa mu wene ku Eguputo, Mose ataali umufuuke. Wali umusepukilwe sana icakuti wakomile nu monsi umwi wino waweni ukuti ivicitwa vyakwe vitaalimo umulinganya. Mose welenginye ukuti Yeova watemilwe pali vino wacisile ivyalanganga ukuti wali ni cilumba. Yeova wazwilizye Mose pa myaka 40 ukuti ataalondekwanga sile ukuya umusipe pa kutungulula aina Izlaeli, lelo walondekwanga nu kuya umufuuke. Nupya pakuti aye umufuuke, walondekwanga kuicefya nu kutontela. Wasambiliile kuli vino Yeova wamusambilizye nupya wizile aya umwangalizi umusuma sana.—Kufu. 2:11, 12; Mili. 7:21-30, 36.

¹⁰ Na ndakai kwene, aonsi akwata indupwa alino na ya eluda, yangaomba ningo ndi yakukolanya Mose. Ndi cakuti yamwi yasikuyacindika, yatalinzile ukusoka zuwa. Cikazipa ndi yakuicefya nu kuzumila ndi yaluvyanya muli vimwi. (Kasa. 7:9, 20) Yalinzile ukulondela utunguluzi wakwe Yeova lino yakuombela pa ntazi zimwi. Nupya yalinzile ukulanga uluse pa kwasuka umwi uwayasosya umu mivwangile. (Mapi. 15:1) Imitwe ya ndupwa na ya eluda aakacita vivyo yakazanzya Yeova, ukwazwilizya ukuti paye umutende, nupya yauze yangaakolanya ukufuuka kwao.

11-13. Uzye tungakolanya uli Ayebulai yatatu?

¹¹ Ivya kucita pakuti tutwalilile ukuya afuuke lino yakutuzunya: Ukufuma sile na mpiti, ya kateeka yakacuzya sana antu yakwe Yeova. Yangatupeela imilandu ya kucita iviipe, nomba icikalenga yatusokele a pa mulandu wakuti tukauvwila Leza ukuluta ukuvwila aliyo. (Mili. 5:29) Insita zimwi yangaalanda iviipe pali sweswe, ukutunyepa, nanti sile ukutuuma. Nomba Yeova angatwazwa ukutwalilila ukuya ateekele lino tukweziwa.

¹² Elenganyini pali vino tungakolanya Ayebulai yatatu, kuli kuti Hananiya, Misyaeli, na Azaliya. * Umwene wa ku Babiloni wayanenyile ukuti yafukame nu kupepa iciluwi cino wimiike cakwe goldi. Yateekile nu kulondolwela umwene umulandu uno yataali nu kupepela iciluwi. Yatwalilile ukutontela Leza nanti  icakuti umwene wayatiinyizye ukuti wali nu kuyoca umwi lungu lya moto. Yeova wasoolwilepo ukupususya aonsi yaaya papokwene sile, nomba yatelenginyepo ukuti avino wali nu kuyacitila. Lelo yaitemilwe ukuzumila ivilivyonsi vino Yeova wali nu kuleka kuti viyacitikile. (Dan. 3:1, 8-28) Yapeezile usininkizyo wakuti lino kateeka watuneena ukuta ukuuvwila Yeova, na lino antu yalanda ukuti yamatuuma ndi twakana vino yakulonda tucite, nanti sile lino yakutucuzya, kusi icingatulesya ukuta ukupepa Yeova.—Kufu. 20:4, 5.

¹³ Tungakolanya uli Ayebulai yatatu ndi cakuti ucisinka witu kuli Leza weziwa? Tukaicefya nu kutaila ukuti Yeova amatwazwa. (Masa. 118:6, 7) Tukaasuka yonsi aakatupeela imilandu yakuti sweswe ya kacita ya viipe ala ituteeka umwenzo nupya umu nzila ya mucinzi. (1 Pet. 3:15) Nupya tukakana ukucita ivili vyonsi ivingonona ucuza witu na Tata witu uwaya nu kutemwa.

14-15. (a) I vyani ivingacitika ndi vimwi vikutusakamika? (b) Ukulingana ni lembelo lyakwe Ezaya 53:7, 10, u mulandu ci uno tungalandila ukuti Yesu wali umufuuke lino wasakamikwanga?

¹⁴ Vino tungatwalilila ukuya afuuke na lino tukusakamikwa: Kwaya ivingi ivikalenga twasakamikwa. Limwi cingaya vivyo lino kwasyala panono ukuti tulembe amasindano uku sukulu, nanti ukuomba umulimo umwi uno iyatupeela uku ncito. Nanti limwi tungatandika ukusakamikwa ndi twelenganya pali vino vimacitika nga twaya uku cipatala. Cikatala sana ukutwalilila ukuya afuuke ndi vimwi vikutusakamika. Tungatandika ukusoka na pa tuntu sile utunono. Tungaalanda kuli yauze nanti ukuyacitila ivintu ukwaula uluse. Ndi cakuti mwasakamikwapo, elenganyini pali vino Yesu wacisile lino wasakamiikwe.

¹⁵ Umu myezi ya kusyalikizyako ukuya pano nsi, Yesu wasakamikwe sana. Wamanyile ukuti wali nu kucula sana alino nu kukomwa. (Yoa. 3:14, 15; Gala. 3:13) Lino kwasile imyezi inono ukuti afwe, walanzile ukuti wasakamikwe sana. (Luka 12:50) Nupya lino kwasiile manda anono ukuti afwe, Yesu walanzile ukuti: “Nuvwa ulanda.” Cikatwazwa ukumanya vino waicefizye nu kutontela Leza lino wapefile kuli aliwe ati: “Tata, untuule mu kasita kaa ka macuzi. Lelo uli mulandu uno nizile, kuti mpite mu kasita kaa ka ucuzi. Tata, langa antu yonsi lulumbi lwi zina lyako!” (Yoa. 12:27, 28) Lino insita yafisile, Yesu wasifile nu kuipeela uku yalwani yakwe Leza amukomile umu nzila iipisye nupya iya muzewanya. Nanti icakuti wasakamikwe nu kucula, Yesu waicefizye nu kutwalilila ukucita ukulonda kwakwe Leza. Fwandi tungati Yesu wali u mufuuke sana na lino wali na masakamika!—Welengini Ezaya 53:7, 10.

16-17. (a) Uzye ya cuza yakwe Yesu yacisile vyani ivyali nu kulenga Yesu afilwe ukutwalilila ukuya umufuuke? (b) Uzye tungakolanya uli Yesu?

¹⁶ Pa wanda wa kusyalikizyako lino Yesu atatala wafwa, ya cuza yakwe yacisile ivyali nu kulenga ukuti cimutalile ukutwalila ukuya umufuuke. Elenganyini pali vino Yesu wasakamikwe pa wanda kwene uuwa usiku. Uzye wali nu kutwalilila ukuya uwa cisinka ukufikila na lino wafwa? Akana ukuya na ucisinka, nga pataali umuntu nanti wenga uwali nu kukwata upaalilo wa kuya nu umi wa pe. (Loma 5:18, 19) Nupya vino wali nu kucita, vyali nu konona izina lyakwe Isi nanti ukulenga ukuti licindikwe. (Yobo 2:4) Lyene lino wali pa cakulya ca kulekelezyako na atumwa yakwe, yatandike ukupaazyanya pali wino wali nu kuya umukalamba ukuluta auze. Yesu walungikepo atumwa yakwe pi lyasi kwene lii pa miku iingi, nupya na pa wanda kwene uu manguzi walanzilepo! Nomba icakuzungusya icakuti Yesu atasosile. Lelo wateesile umwenzo. Walondolwile nupya  kwene pa myelenganyizizye ino atumwa yaalinzile ukukwata. Lyene wayataizye pali vino yatwalilile ukuya acisinka kuli aliwe.—Luka 22:24-28; Yoa. 13:1-5, 12-15.

¹⁷ Uzye icamusango uu ndi camucitikiile ngamwacisile uli? Tungakolanya Yesu nu kutwalilila ukuteeka umwenzo na lino tukusakamikwa. Mwaitemelwa ukuvwila isunde lyakwe Yeova ilyakuti: “Mwateekelelana.” (Kolo. 3:13) Cilangupala ukuvwila isunde lii ndi cakuti tukwiusya ukuti swensi kwene tukalanda nu kucita ivintu ivikasosya yauze. (Mapi. 12:18; Yako. 3:2, 5) Nupya lyonsi mwataizya yauze pa miyele yao isuma.—Efes. 4:29.

18. Uzye Yeova akaazwa uli antu afuuke ukupingula ningo pa vintu, nomba i vyani vino yalinzile ukucita?

¹⁸ Ukufuuka kulaleenga twapingula ningo pa vintu. Ndi twakwata intazi pa kupingula pali vimwi, Yeova alatwazwa ukupingula ningo, nomba cingaya sile vivyo ndi twalangizya ukuti sweswe yafuuke. Walaya ukuti aluvwa “amapepo yakwe yao aicefya.” (Masa. 10:17) Nupya alatucitila na vyuze ukuluta sile pa kuuvwa mapepo itu. Baibo ikati: “Akatungulula aicefya umu nzila isuma, nu kuyasambilizya ukulonda kwakwe.” (Masa. 25:9) Yeova akatutungulula ukuomvya Baibo ni mpapulo izikalanda pali Baibo * kwikako na mavidyo, nu kulongana ukukapekanyiziwa nu ‘muomvi mutailwe uwa mano.’ (Mate. 24:45-47) Tulinzile ukuicefya nu kumanya ukuti tukalondekwa ukwazwa kwakwe Yeova lino tukuwelenga impapulo zino akatupeela, alino nu kumutontela lino tukuomvya vino twasambilila.

19-21. I vyani vino Mose waluvyanyizye umu mpanga ya Kadesyi, nupya tungasambililako cani?

¹⁹ Ukufuuka kukatwazwa ukuti tutaaluvyanya. Elenganyini pali Mose nupya kwene. Pa myaka iingi watwalilile ukuya umufuuke nupya wazanzyanga Yeova. Lyene lino kwasiile panono ukuti imyaka 40 ikwane ala yali umu lwanga, Mose wafizilwe ukulanga imiyele ya kufuuka. Pa nsita ii ala Milyamu kaci wakwe watafwa nu kuziikwa pa mpanga ya Kadesyi. Milyamu u wamwazwilizye ukuti yatamukoma umu Eguputo ala acili akanya. Nupya kwene pa nsita ii, aina Izlaeli yatandike ukuilizyanya ukuti yatasakamalwanga ningo. Pa nsita ii antu yatandike “ukuilizyanya kuli Mose” pa mulandu nu kuulizya manzi. Nanti icakuti Yeova wapeezile Mose amaka ya kucita ivizungusyo  ivingi nupya watungulwile antu ukwaula ukaitemwe pa nsita itali, antu yatwalilile ukuilizyanya. Yatailizyanyizye sile pa kuulizya manzi lelo yailizyanyizye na pali Mose, kwati aliwe walenzile ukuti yauvwa ulusala.—Mpe. 20:1-5, 9-11.

²⁰ Mose wasosile sana nupya camutaliile ukuteeka umwenzo. Umu cifulo ca kulanga utailo nu kulanda uku ciliwe wakwe vino Yeova wamunenyile, Mose walanzile uku yantu ala akuyakalipila nu kuyanena ati wali nu kuyacitila icizungusyo. Lyene umile umu ciliwe amaila yaili nupya mwatandike ukufuma amanzi aingi. Waluvyanyizye pa mulandu wakuti wizile aya ni cilumba nupya wasosile sana. (Masa. 106:32, 33) Pa mulandu nu kuituumika kwa pa kasita, Yeova ataazumilizye Mose ukwingila umu Mpanga ya Ulayo.—Mpe. 20:12.

²¹ Tukasambilila amasambililo acindame sana uku cintu kwene cii icacitiike. Ica kutandikilako, tulinzile ukuombesya pakuti tutwalilile ukuya afuuke umu myelenganyizizye itu. Ndi twaitazyela pa kasita sile kanono, tungatandika ukuya ni cilumba nu kutulenga ukulanda nu kucita ivya uwelewele. Cakwe ciili, ukusakamikwa kungatumala maka, fwandi tulinzile ukuombesya pakuti tutwalilile ukuya afuuke na lino ivintu ivitutalila sana.

22-23. (a) U mulandu ci uno tulinzile ukutwalilila ukuya afuuke? (b) Uzye amazwi aya pali Zefaniya 2:3 yakalangilila cani?

²² Ndi twatwalilila ukuya afuuke tulacingililwa. Likwene sile Yeova wasya ace afumyepo antu aipe pano nsi, nupya antu sile afuuke aalasyalapo. Lyene umu nsi mulaya sana umutende. (Masa. 37:10, 11) Uzye namwe mulaya pa yantu yayo afuuke? Mungayapo ndi mukucita vino Yeova akamukomelezya ukucita pali Zefaniya 2:3. (Welengini)

²³ U mulandu ci uno pali Zefaniya 2:3 payela amazwi yakuti: ‘Limwi mulafisama’? Amazwi kwene yaa yasilozya umukuti Yeova atanga acingilile antu amutemwa aakalonda ukumuzanzya. Lelo yakalanga ukuti tulinzile ukucitapo vimwi pakuti tukacingililwe. Tungaca tupusuke ‘uwanda uno Yeova alasokolola ukali wakwe’ nu kwikala manda pe ndi tukwezya na maka ukuya afuuke nu kuzanzya Yeova.