Ya Sarah * yalanzile iyati: “Nakwata insonyi nupya ntasipa sana. Fwandi nsiuvwa ningo ndi cakuti indi pamwi na antu asipa sana nupya ankalwe. Lelo nkauvwa ningo ndi cakuti indi pamwi nu muntu mufuuke. Ninganena umuntu wiyo vino nkuyuvwa nu kulanzyanya nawe intazi zino nkweti. Vikwene avino ya cuza yano nakwata yaya.”

Amazwi yano ya Sarah yalanzile, yakulanga ukuti ndi cakuti sweswe yafuuke antu yalalonda ukuya ya cuza itu. Nupya ukuya umufuuke kukazanzya Yeova. Izwi lyakwe likatunena ukuti: “Mulinzile kuya . . . afuke.” (Kolo. 3:12) Uzye ufuuke i cani? Yesu walangilile uli ukuti wali u mufuuke? Nupya imiyele ii ingalenga uli tuye ni nsansa?

Ufuuke i miyele iikalenga umuntu ukuya uwa mutende. Umuntu mufuuke akacitila yauze ivisuma, mu cikuuku nupya akateeka umwenzo ndi cakuti vimwi ivya kumusosya vyacitika.

Yamwi yakaelenganya ukuti ufuuke uutonte, nomba umuntu uwaya ni miyele ii wasipa sana. Izwi lya Cigliki ilikapiliula “ufuuke” lyaomviwanga sana nga yakulanda pa mfwalasi ino yasambilizya. Ikatwalilila ukuya na maka, nomba ikasambiliziwa ukuikanya. Naswe kwene ndi cakuti tukulanga ufuuke, tukaikanya ku miyele iikaiza pa mulandu nu kukanamalilika nupya tukaya amutende ku antu yauze.

Limwi tungelenganya ukuti tutaya afuuke. Tukaikala umu nsi umwaya antu ankalwe nupya aatatekela, fwandi naswe kwene cingatutalila ukuya ni miyele ya kufuuka. (Loma 7:19) Cikalondekwa ukuombesya pa kuya nu ufuuke, lelo Yeova angatupeela umupasi wa muzilo uungatwazwa ukutwalilila ukwezya ukuya afuuke. (Gala. 5:22, 23) U mulandu ci uno tulinzile ukwezezya na maka ukuya afuuke?

Ufuuke i miyele iikalenga yauze yalondesya ukuya pamwi naswe. Wakwe vino ya Sara yano itulandapo yalanzile, tukauvwa ningo ukuya pamwi na antu afuuke. Yesu wali u mufuuke nupya wali ni cikuuku. (2 Kol. 10:1) Nanti sile ance aatamumanyile, yalondesyanga ukuya pamwi nawe.—Mako 10:13-16.

Ufuuke ukatucingilila nu kucingilila antu yauze. Ndi cakuti sweswe yafuuke, tutalasoka  zuwa nanti ukusoka pa tuntu ututalinzile. (Mapi. 16:32) Tutalasosya yauze ukwikako sile na antu yano twatemwa, nupya cico cilalenga tutayuvwa amulandu. Nupya nga tuli afuuke, yauze yalacingililwa pano vino tulacita na vino tukuyuvwa vitalayasosya.

Nanti icakuti Yesu wakweti ivyakucita ivingi nupya wali umupamviwe, wateekelelanga antu yonsi. Aingi pa nsita iya yacuulanga nupya yali anyomelwe, nupya yalondekwanga ukuteekeziwa. Fwandi yateekeziwanga sana nga yuvwa amazwi yano Yesu wayanenyile akuti: “Izini kunondi, . . . pano nene wa mutembo, nupya nkaicefya mu mwenzo.”—Mate. 11:28, 29.

Tungacita uli pakuti tuye afuuke wakwe vino Yesu wali? Tukawelenga Izwi Lyakwe Leza pakuti tumanye vino Yesu wacitilanga antu yauze na vino wacitanga ndi cakuti ivintu vyatala. Lyene ndi cakuti twakwata amezyo aangalenga tufilwe ukutwalililla ukuya afuuke, tukaezya na maka ukukolanya Yesu. (1 Pet. 2:21) Lekini tulande pa vintu vitatu ivyazwilizye Yesu ukuya mufuuke.

Yesu wali umufuuke. Yesu walanzile ukuti wali uwa ‘mutembo, nupya umuicefye mu mwenzo.’ (Mate. 11:29) Baibo yalumbula imiyele ii pamwi, pano ukufuuka nu kuicefya vyalemana. (Efes. 4:1-3) U mulandu ci uno twalandila vivyo?

Kuicefya kukatwazwa ukukanasoka zuwa nanti ukukanasoka lino yauze yalanda iviipe pali sweswe. Uzye Yesu wacisile uli lino yauze yamunenyile ukuti “wapunuka nupya umukolesi”? Walangilile ukuti vino yalandanga vyali ivya ufi muli vino wacitanga nupya vino wali umufuuke walangilile ukuti “amano yakwe Leza alungame ndi yalola milimo yakweyo.”—Mate. 11:19.

Ndi cakuti umwi walanda iviipe pa nkulilo inu nanti pa nkanda inu, mungamwasuka mu ufuuke. Ya Peter, ya eluda aku South Africa yalanzile ukuti: “Ndi cakuti vino umwi walanda vyansosya, papo kwene nkayuzya nemweneco inti ‘Uzye Yesu wene nga wacisile uli?’” Yalanzile nu kuti: “Nasambilila ukuti ntalinzile ukulaikako sana mano nga umwi wansosya.”

Yesu wamanyile ukuti antunze yatamalilika. Alondezi yakwe Yesu yalondanga ukucita ivisuma, nomba pa mulandu wakuti yataali amalilike insita zimwi yafilwanga ukucita ivisuma. Usiku lino Yesu atali afwe, Petulo, Yakobo na Yoane yafizilwe ukuya apempule wakwe vino Yesu wayanenyile ukucita. Yesu walangilile ukuti wamanyile umulandu uno yalaalile lino walanzile ukuti: “Umwenzo ukulondesya, lelo umwili uutonte.” (Mate. 26:40, 41) Pa mulandu wakuti wamanyile ukuti yataali amalilike, ataayasokiile.

Nkazi Mandy watemilwe ukulondelezya iviipe muli yauze, nomba ndakai aakaezya na maka ukuya umufuuke wakwe Yesu. Watiile: “Nkaezya na maka ukwiusya ukuti antu yonsi yatamalilika nu kwika amano ku miyele isuma ino yakwata wakwe vino Yeova akacita.” Uzye vino Yesu walolanga antu ukuti yatamalilika kungamwazwa nu kuya afuuke muli vino mukucitila yauze?

Yesu wataile Leza. Lino wali pano nsi wazizimizyanga lino yamufyenga. Yamubepezyanga, ukumusaalula nu kumucuzya. Nanti ciye vivyo watwalilile ukuya umufuuke pano “wapaalilanga muli Leza, kapingula uwaula lufyengo.” (1 Pet. 2:23) Yesu wamanyile kuti Isi uwa kwi yulu wali nu kumwazwa ukuzizimizya nupya wali nu kufulula yonsi amucitilanga iviipe.

Ndi cakuti twasoka lino yatufyenga, tungalenga ivintu ukwipilako. Ali mulandu uno malembelo yakatunenela ukuti “kusoka kwa muntu kusyafikilizya kulonda kwakwe Leza.” (Yako. 1:20) Nanti icakuti icilinga ukusoka, ukukanamalilika kungalenga tucite iviipe.

Nkazi Cathy uwa ku Germany welenganyanga ukuti: ‘Ndi cakuti usikuipokolola wemwineco, kusi aangakupokolola.’ Nomba lino wasambilile ukutaila Yeova, wasenwile imyelenganyizizye yakwe. Walanzile ukuti: “Ndakai lyene nsilonda ukuipokolola. Nkayuvwa umuntungwa ukuya umufuuke pano ale imanya ukuti Yeova alasisya  ivintu vyonsi iviipe.” Ndi cakuti yamufyengapo, kukolanya vino Yesu wataile Yeova kulamwazwa ukutwalilila ukuya afuuke.

Yesu walanzile ukuti nga tukulonda ukuya ni nsansa, tulinzile ukuya afuuke. Watiile: “Ansansa aantu afuuke.” (Mate. 5:5, NWT) Lolini vino ufuuke ukaazwa mu vintu ivyalondelelapo.

Ndi cakuti mu cupo muli intazi, ufuuke ungalenga ivintu kuzipa. Umwina Robert uwa ku Australia walanzile ukuti: “Nalandanga amazwi aipe kuli mamane ukwaula ukwelenganyapo. Nomba ndi cakuti walanda amazwi aipe, amazwi yayo yatanga ililike. Nuvwile sana uyi lino namanyile vino akayuvwa pali vino namusosyanga.”

“Lili lingi swensi kwene tukaluvyanya” mu milandile, nupya ukulanda amazwi aula ukwelenganyapo kungaleta intazi mu cupo citu. (Yako. 3:2) Ndi cakuti caya vivyo, ufuuke ungatwazwa ukulaelenganya pali vino tukulanda.—Mapi. 17:27.

Ya Robert yaombisye pakuti yateeka umwenzo nu kuikanya. I vyani vyacitika? Yalanzile iyati: “Ndakai lyene nga twapusana na mamane, nkaezya na maka kukutikisya, kuya umufuuke pa kulanda nu kukanasoka. Cii calenga twauvwana sana na mamane.”

Ufuuke ukatwazwa ukulauvwana ningo na yauze. Antu aakasoka zuwa yasikwata ya cuza aingi. Nomba ufuuke ukatwazwa ukutwalilila ‘ukwikala mu mutende.’ (Efes. 4:2, 3) Nkazi Cathy wino itulandapo mpiti watiile: “Kuya nu ufuuke kukandenga naipakizya kuya pamwi na yauze nanti icakuti insita zimwi cikatala ukuvwana na yamwi.”

Ufuuke ukatulenga ukuya amutende. Baibo ikalemanya “mano yano yakafuma kwi yulu” ku ufuuke nu mutende. (Yako. 3:13, 17) Umuntu umufuuke wakwata “umwenzo utambalale.” (Mapi. 14:30) Ya Martin yano yaombisye ukuya ni miyele ya ufuuke yalanzile iyati: “Ndakai nsilonda ukuti vintu vino nkulonda ali vino vicitike, nupya naya sana nu mutende ni nsansa.”

I cacumi insita zimwi cingatutalila ukuya afuuke. Umwina umwi walanzile ukuti: “Ukulanda sile icisinka na ndakai kwene insita zimwi nkasoka sana.” Nomba Yeova, aakatukomelezya ukuya afuuke alatwazwa ukucimvya intazi iyo. (Eza. 41:10; 1 Tim. 6:11) Angaleka muye “afumaluke, nupya akomeleke.” (1 Pet. 5:10) Nga papita insita, wakwe Paulo tungatandika ukuya nu “ufuke nga nu luse lwakwe Klistu.”—2 Kol. 10:1.