1. I vyani vino Izwi Lyakwe Leza likatusambilizya?

TUNGACIMVYA intazi zyonsi zino tukakwata pano Yeova ali Kasambilizya Witu wa Papelapela. (Eza. 30:20, 21) Izwi lyakwe likatunena vyonsi ivikalondekwa pakuti ‘tuye aaiteyanye kucita misango yonsi ya vicitwa visuma.’ (2 Tim. 3:17) Ndi cakuti tukulondela vino Baibo ikalanda, tukaya na mano ukucila antu aakalanda ukuti tulinzile ukulondela ‘amano ya mu nsi.’—1 Kol. 3:19; Masa. 119:97-100.

2. I vyani vino tumasambilila mu cipande ci?

² Wakwe vino tumalola, amano ya mu nsi yakaizako pa mulandu na ukaitemwe. Fwandi limwi cingaatutalila ukukana amelenganyo ni vicitwa vya yantu ya muno nsi. Acino Baibo ikatunenela ukuti: “Mutaleka umuntu nanti umwi amutumpike na mazwi a uwelewele.” (Kolo. 2:8) Umu cipande cii tumalola vino antu yatandike ukuzumila ufi uno Satana akasomba. Nupya tumalola umulandu uno amano ya mu nsi yayela aauwelewele alino na vino amano aya umwi Izwi Lyakwe Leza yaluta sana amano ya mu nsi.

3-4. I vyani ivyasenwike muli vino antu yakalola ukupanga icupo mu mpanga ya United States pakasi ka myaka yakwe 1920 na 1929?

³ Pakasi ka myaka yakwe 1920 na 1929 kwali kusenuka ukukalamba sana mu mpanga ya ku United States muli vino antu yalolanga kupanga icupo. Ku cisila antu aingi yazumiile ukuti atwalane sile aliyo yazumiliziwa ukupanga icupo nupya kusi aalinzile ukulanda pa kupanga cupo pa cintuwingi. Nomba pataalengile antu yatandike ukwelenganya ivipusaneko nu kulola kwati ukupanga icupo u kwa muntu aliwensi sile.

⁴ Ukufuma mu 1922 kufika mu 1929 ivintu vyasenwike sana  pano antu yatandike ukulondesya ivya kuizanzya ni mpiya nupya vino antu yalolanga ukupanga icupo vyasenwike sana. Mama umwi uwalondelizye api lyasi lii walanzile ukuti: “Mu mafilimu, mu vyangalo, mu nyimbo, mu mabuku na pa kulumbilizya ivintu vya kukazya, antu yatandike ukulanda sana pa vya kupanga icupo.” Umu myaka iiya, imicinile ya yantu yamwi yatandike ukulenga yauze yaelenganya sana pa kupanga icupo, nupya imizwalile itaali iya mucinzi. Wakwe vino Baibo yasoowile pali vino amanda ya kusyalikizya yali nu kuya, antu yatandike “ukutemwa vya kuizanzya kuluta kutemwa Leza.”—2 Tim. 3:4.

5. I vyani ivyacitika kuli vino antu amu nsi yakalola ukupanga icupo kutandika mu myaka yakwe ya 1960?

⁵ Ku ma 1960, ukwikala pamwi lino yamwi yatatwalana, ukulalana kwa onsi yatupu nanti ya mama yatupu alino nu kutaana apaula mulandu wa mpomvu vyaseesile sana. Mu vya kuizanzya ivingi yatandike ukulangizya antu akupanga icupo apaswe. I vyani ivyacitika ndakai pa mulandu ni vintu vii vino twalandapo? Mama umwi umusambilile sana walanzile ukuti kwaya iviipe ivingi ivikacitika ndi cakuti antu yata ukulondela amasunde aakalanda pa miyele isuma. Indupwa muno avyazi yasiikala pamwi, nanti muno umuvyazi wenga wapuuka ulupwa, alino na antu yonsi aakakwata intazi mu melenganyo nanti ukuteekwa uzya ku kutamba ivikope vya uzelele alino na vyuze, i vikacitika sana ndakai. Nupya “antu yata ukwika sana mano uku masunde aakulondela pali vino antu yalinzile ukulola ukupanga icupo.” Intazi yuze iyakuti kwaya amalwale aingi yano antu yakaambula pa mulandu na ucintuvwa, aali wakwe AIDS nupya vyonsi vivyo vikalangilila sile ukuti amano ya mu nsi auwelewele sana.—2 Pet. 2:19.

6. U mulandu ci uno vino antu ya mu nsi yakalola ukupanga icupo vyakolana na vino Satana akalonda?

⁶ Vino antu ya mu nsi yakalola ukupanga icupo avino Satana akalonda. Akatemwa sana ukulola antu yakuomvya uyi uyi uwila wa kupanga icupo uno Leza wapeela antu. (Efes. 2:2) Ndi cakuti antu yakucita uzelele ala yakulanga ukuti uwila uno Yeova wapeela antunze uwa kukwata ana utacindama nupya cingalenga yakane nu kwizaya nu umi wa pe ku nkoleelo.—1 Kol. 6:9, 10.

7-8. U mulandu ci uno vino Baibo ikalanda pa kupanga icupo vyazipila sana ukuluta vino antu amu nsi yakalanda?

⁷ Antu akalondela amano ya muno nsi yakasuula amasunde akalanda pa miyele isuma, nu  kulola ukuti aufi. Antu yayo limwi yangaelenganya ukuti, ‘U mulandu ci uno Leza watuumbiile ni nsuna ya kupanga icupo alino nupya atulesya ukucita vivyo?’ Yakauzya iuzyo lii pa mulandu wakuti yakaelenganya ukuti ndi cakuti antu yakulonda ukucita cimwi, yalinzile ukucita sile ukwaula nu kutiina iciliconsi. Nomba Baibo yene ikalanda ivipusaneko. Ikatunena ukuti tulinzile ukuikanya ndi cakuti tukulonda ukucita iviipe. (Kolo. 3:5) Nupya, Yeova wapekanya icupo, muno antu atwalane yangaipakizya ukupanga icupo. (1 Kol. 7:8, 9) Umu nzila kwene ii, iya nu muci yangaipakizya ukupanga icupo ukwaula ukulanguluka iciliconsi nanti ukusakamikwa pa ntazi izikaiza pa mulandu nu uzelele.

⁸ Ukupusanako na mano ya mu nsi, Baibo ikatusambilizya ivya cumi pali vino tulinzile ukulola ukupanga icupo. Ikalanda ukuti ukupanga icupo kukaleta uluzango. (Mapi. 5:18, 19) Nomba Baibo ikati: ‘Umuntu wensi alinzile ukumanya ivya kusunga umwili wakwe muli umuzilo nupya umu mucinzi. Mutaya azya ku nsuna zinu nanti kwikala wa antu atataila.’—1 Tesa. 4:4, 5.

9. (a) Uzye antu yakwe Yeova yakomeleziwe uli ukulondela amano aaya umwi Izwi Lyakwe Leza pa kasi ka myaka yakwe 1920 na 1929? (b) U kusunda ci ukusuma sana ukukazanwa pali 1 Yoane 2:15, 16? (c) Ukulingana na mazwi aaya pali Loma 1:24-27, i vicitwa vya musango ci iviipe vino tulinzile ukutalukako?

⁹ Pakasi ka myaka yakwe 1920 na 1929, antu yakwe Yeova yataasomvilwe uku yantu ‘aatuvwanga insonyi.’ (Efes. 4:19) Yezyanga na maka ukulondela sana masunde yakwe Yeova. Lupungu Lwa Mulinzi lwakwe Mei 15, 1926 lwalanzile ukuti: “Umonsi nanti umwanaci alinzile ukuya umusanguluke umu melenganyo nu mu miyele ukulozya uku kupanga icupo.” Asi mulandu na vino antu amu nsi yacitanga, antu yakwe Yeova yene yalondelanga amano aaya umwi Izwi Lyakwe Leza. (Welengini 1 Yoane 2:15, 16.) Tukataizya sana pa kukwata Izwi Lyakwe Leza! Nupya tukataizya kuli Yeova pali vino akatusambilizya nu kutwazwa ukukanasombwa uku mano ya yantu amu nsi ii pali vino tulinzile ukulola kupanga icupo. *—Welengini Loma 1:24-27.

10-11. I vyani vino Baibo yalanda ukuti i vilacitika mu manda yakusyalikizya?

¹⁰ Baibo yatucelula ukuti mu manda ya kusyalikizya, antu “yalaitemwa.” (2 Tim. 3:1, 2) Tusizunguka ndi twalola ukaitemwe mu nsi ukuya ukuvulilako. Ibuku limwi lyalanzile ukuti mu myaka yakwe ya 1970 kwali amabuku alandanga pali vino “umuntu angatunguluka mu umi.” Amabuku yamwi pali yaa yalanzile ukuti “umuntu atalinzile ukusenuka nanti ukwelenganya ukuti kwaya viimwi ivyaluwana pali vino yaya.” Ibuku limwi lyalanzile ukuti: “Ulinzile ukuitemwa sana pano wewe musuma sana ukucila antu yonsi ayako.” Ibuku lii lyalanzile nu kuti, “umuntu alinzile ukuipingwila umwineco ivya kucita, nupya alinzile ukucita iciliconsi cino akwelenganya ukuti icili cisuma ukucita.”

¹¹ Uzye mwatala muvwapo ivya musango uwo? Satana wakomelizye Eva ukucita icintu cimwi icikolineko. Walanzile ukuti Eva angalingana na Leza nu kumanya visuma ni viipe.’ (Utan. 3:5) Ndakai, antu aingi yakaika sile mano kuli vino yakulonda aineco nupya yakaelenganya ukuti kusi aliwensi nanti sile a Leza angayanena ukuti cii i cisuma nanti iciipe. Imiyele iyo yambukila na vino antu yakalola icupo.

12. Uzye amu nsi yakalola uli icupo?

¹² Baibo ikasambilizya ya iya na aci ukulacindikana  nu kusungilila imilapo ya cupo ino yalafile lino yatwaline. Ikakomelezya ya iya na aci ukulalondesya ukwikala pamwi amanda yonsi, ikalanda ukuti: “Umonsi akasya isi na nyina nu kuilundanya ku muci wakwe, ngi iyaya umwili onga.” (Utan. 2:24) Ukupusanako na vino Baibo ikalanda, akalondela amano ya mu nsi yakaelenganya ukuti atwalane yalinzile ukwika amano kuli vino cila muntu akulonda. Ibuku limwi ilikalanda pa kutaana lyalanzile ukuti: “Umu mpanga zimwi, pa mawinga yamwi yakasenula umulapo wa kuti tulatwalilila ukuya pamwi ‘amanda yonsi yano fweili tulaya nu umi’ yene yakalanda ukuti tulatwalilila ukuya pamwi ‘amanda yonsi yano tulatwalilila ukutemwana.’” Ukulola icupo mu nzila ii kwalenga indupwa izingi ukononeka nupya calenga ukuti antu aingi yauvwa sana uyi. Cii cikulanga sile apaswe ukuti vino amu nsi yakalola icupo uwelewele sana.

13. U mulandu ci onga uno Yeova wapatila antu ya cilumba?

¹³ Baibo ikalanda ukuti: ‘Yeova wapata umwenzo wacilumba.’ (Mapi. 16:5) U mulandu ci uno Yeova wapatila antu ya cilumba? Umulandu onga u wakuti antu ya cilumba nupya aitemwa yakakolanya Satana. Mutale mwelenganye pali cii, Satana walolanga ukuti Yesu wino Leza waomvizye pa kupanga ivintu vyonsi wali nu kuzumila kumufukamila nu kumupepa! (Mate. 4:8, 9; Kolo. 1:15, 16) Antu ya musango uwo aakailola ukuti yacindama ukuluta yauze yakalangilila sile ukuti amano ya muno nsi auwelewele sana kuli Leza.

14. Uzye amazwi aya pali Loma 12:3 yakatwazwa uli ukumanya vino tulinzile ukuilola?

¹⁴ Baibo ikatwazwa ukumanya vino tulinzile ukuilola. Ikatunena ukuti ukuitemwako sweineco kutaipa. Yesu walanzile ukuti: “Ulinzile ukutemwa umuzo vino nawe waitemwa,” nupya amazwi yaa yakatulanga sile ukuti tulinzile ukuisakamala muli vino tukulondekwa. (Mate. 19:19) Nomba nanti ciye vivyo, Baibo isisambilizya ukuti tulinzile ukwelenganya ukuti twacindama kucila yauze. Lelo ikati: “Mutacita  cimwi mukuitemwa nanti mu cilumba, lelo muicefye nu kulola auzo ukuya acindame kuluta mwemwe.”—Filipi 2:3; welengini Loma 12:3.

15. U mulandu ci uno mukwelenganyizizya ukuti ukusunda kwa muli Baibo ukukalanda pali vino tukailola kwazipa sana?

¹⁵ Ndakai, antu aingi yano antu yakati amano sana yasuula isunde ilya muli Baibo ilikalanda pa kuilola ukuti umwi wacindama ukuluta auze. Yakalanda ukuti ukulola auzo ukuti yacindama ukukucila kukalenga usuulwa, nupya antu yangakunyata. Nomba i vyani ivyacitika pa mulandu ni miyele iiyo iipe ino antu ya mu nsi yakwe Satana yakwata? Ukulingana na vino mukalola, uzye antu aitemwa yaya ni nsansa? Uzye yaya ni nsansa mu ndupwa zyao? Uzye yakwata ya cuza ya cumi? Uzye yakwata ucuza usuma na Leza? Uzye ukulingana na vino mukalola, i cani icazipapo pa kulondela amano ya muno nsi nanti amano akazanwa umwi Izwi Lyakwe Leza?

16-17. I vyani vino tulinzile ukutaizya, nupya u mulandu ci?

¹⁶ Antu akalondela ukupanda amano kwa yantu yano amu nsi yakalola ukuti yakwata sana amano, yaya kwati umuntu akutandala lyene akuzya umutandazi muze ukuti amulange inzila lino yonsi yoili iyaponga. Yesu walanzile pa yonsi ya “mano” aliko mu manda yano wali pano nsi ati: “Yene intunguluzi mpafu. Impafu ndi yatungulula impafu yuze, ale zyoili kwene zingaponela mu ciwina.” (Mate. 15:14) Icacumi, amano ya mu nsi ii auwelewele sana kuli Leza.

¹⁷ Ukusunda ukwaya muli Baibo u kwa mano lyonsi pano kukaomviwa “mu kusambilizya cumi, kukanya kuluvyanya, kulungika kuluvyanya, nga nu kupeela utunguluzi ku antu pa kucita vyawololoke.” (2 Tim. 3:16) Tukataizya sana ukuti Yeova ukupitila umwi iuvi lyakwe akatucingilila ku mano ya muno nsi. (Efes. 4:14) Ivyeo vino watupeela vikalenga tuye na maka yakutwalilila ukulondela amasunde aya umwi Izwi Lyakwe Leza. Ala isyuko sana ukulatungululwa na mano aya muli Baibo!