AMABUKU yayo yayamanga yakuti umulalamfuti. Lino natandike ukuyawelenga, nazanyilemo ivikope ivyalenzile ntandike ukwelenganya sana. Ni cacitike icakuti, ukufuma sile ku wance natandike ukulondesya ukusambilila icumi, wakwe ciici kwene icali mu mabuku yaaya.

Lino inkondo yakwe ciili yakomile mu India, umi wane watandike ukwipilako. Avyazi yane yapatukine nupya pa cisila izile yataana. Nafizilwe ukuvwikisya umulandu uno antu yaili yano natemilwe sana yapatukaniile. Nuvwile kwati intazyelwa. Navilwe sile nenga, nupya nalolanga kwati pataali uwali nu kuntekezya alino nu kuntungilila muli vino nalondekwanga.

Nemo na ya mayo twatandike ukwikala mu musumba wa Karachi. Wanda umwi umwina Fred Hardaker uwali dokota wacikalamba uwali Inte Yakwe Yeova wizile pa ng’anda. Nawe kwene waombesyanga mu mulimo wa kusimikila wakwe misyonali wiya uwapeezile ulupwa lwitu mabuku yaya 10. Uzizye ya mayo ngi cakuti yangatemwa ukusambilila Baibo. Ya mayo yakanyile nomba yalanzile yati limwi nemo ningatemwa.  Fwandi natandike ukusambilila nu mwina Hardaker mulungu kwene uwakonsilepo.

Lino papisile sile milungu inono, natandike ukuya mu kulongana pa cipatala ca Mwina Hardaker. Paali ya Nte 12 acikalamba aizanga mu kulongana. Yanteekezyanga nupya yankomelezyanga wa mwanao. Nkaiusya vino ikalanga pamwi nani, nupya yalanzyanyanga nani ningo sana pano avino nalondekwanga insita iiya.

Pataalengile Umwina Hardaker wanenyile ukuti tuye swensi mu mulimo wa kusimikila. Wansambilizye ivya kulizya fonogalafu pakuti nalizizya antu amalyasi aipi amuli Baibo. Amalyasi yamwi yatapitanga nu mu mbali, nupya antu aingi yano twazananga pa mang’anda yatayatemilwe. Nomba natemilwe ukusimikilako yauze. Natemilwe sana icumi ica muli Baibo nupya natemilwe ukunenako na yauze.

Lino asilika ya ku Japani yavuzile mu India, amu uteeko wa ku Britain yatandike ukucuzya sana ya Nte Yakwe Yeova. Nupya nani kwene mu Julai 1943, yatandike ukuncuzya. Simapepo wa ku Anglican wanzinzile pa sukulu pa mulandu wakuti watiile nkusambilizya yauze imiyele iipe. Wanenyile ya mayo ati ukuzanwa na ya Nte Yakwe Yeova kwatikulenga nalangizya yauze miyele iipe. Fwandi ya mayo yasosile sana nupya yandesizye ukulazanwa na ya Nte. Pa cisila yantumile ukuya mu kwikala na ya tata ku Peshawar, umusumba uwali patali paali makilomita 1,370 ukuya ku katutu. Vino natile ukulongana nu kuzanwa pamwi na ina na ya nkazi, nawelile sana pansi muli vyakwe Leza.

Mu 1947, naswilile ku Karachi ku kulonda incito. Lino nali kuuku naile mu kutandala pa cipatala ca Mwina Hardaker. Wampokelile ningo sana.

Wanguzizye ati: “I vyani ivikukucuzya?” Pano welenginye ukuti limwi inja kuti yampime.

Nani naswike inti: “Ntalwile nanti acimwi, nomba insi ningo muli vyakwe Leza. Nkulonda mutandike ukunsambilizya Baibo.”

Nawe wanguzizye ati: “A lilaci lino ungatemwa ukutandika ukusambilila?

Nani natiile: “Likwene sile nga vingaomba?”

Twatandike ukusambilila amanguzi uwanda kwene uwa nupya naipakizye. Nuvwile ningo sana pano nateekeziwe pa kutandika ukuya pamwi na antu yakwe Leza nupya kwene. Ya mayo yezizye ukundesya ukulazanwa pamwi na ya Nte, lelo umuku uu wene yafizilwe pano nalondanga ukuipingwila ne mwineco ukuombela Yeova. Pa 31 Ogasiti 1947 naipeezile kuli Yeova nu kuwatiziwa. Nupya pataalengile, lino nali ni myaka 17 natandike upainiya.

Kuno natandikile ukuomba upainiya u ku Quetta mu 1947, ukwali asilika aina Britain mpiti, impanga ii yankanikine paili, India na Pakistan. * Vii ivyacitike vyalenzile kuye sana unkalwe pa yantu ali mu mipepele, nupya calenzile antu aingi yakuukile ku mpanga zyuze. Imbutusi zyavuzile sana ukufika ku mpendwa yakwe 14 milyoni. Ya mozilemu ya mu India yaile ku Pakistan, lyene Aindu na Asikh amu Pakistan yaile ku India. Pa mulandu na vyonsi vii, nakwezile isitima umwali antu aingi cuze mu Karachi nupya nalemelile sile kunzi iisitima mpaka ukuyafika ku Quetta.

Mu Quetta, nazanyile George Singh painiya muiyele uwacance uwali ni myaka ku ma 20. George wampeezileko incinga iya mpiti ino nakwelanga nanti uku kunkulusya mu cifulo cino naombelangamo icakweti imyamba iingi. Ilingi nasimikilanga sile nenga. Mu myezi sile 6 nakweti masambililo 17 nupya yamwi pali yaa yasambilile icumi. Wenga wali a Sadiq Masih umusilika uwatwazwilizye ukusenula impapulo izyalandanga pali Baibo mu lulimi lwa Ciurdu, ulwaomviwanga sana mu mpanga ya Pakistan. Pataalengile ya Sadiq izile yaya acincile sana mu mulimo wa kusimikila.

Lino papisile insita naswilile ku Karachi nupya natandike ukuomba na ya Henry Finch na ya Harry Forrest, ya misyonali apya afumile kwi Sukulu Lya Gilyadi. Ala yansambilizye ivingi sana muli vyakwe Leza! Umuku onga nasukilile ya Finch ku katutu ka mpanga ya Pakistan mu kusimikila. Mu mbali ya mwamba umwi, twazanyile antu aingi avwanganga Ciurdu alondesyanga ukumanya icumi ca muli Baibo. Lino Papisile imyaka iili, nani naile ku Sukulu Lya Gilyadi, nupya nawezile ku Pakistan ala nene  mwangalizi wa ciputulwa. Nikalanga mu Lahore mu ng’anda yakwe ya misyonali pamwi na ina yatatu ali ya misyonali.

Icaifile i cakuti, mu 1954 ya misyonali aali mu Lahore yatandike ukupusana, na cii calenzile aku musambo yatusalanganye. Vino nani kwene napusanangako na ina yaa, yankalipile sana. Nuvwile uyi sana nupya nasondwelile ukuti imfilwa ukuomba ningo muli vyakwe Leza. Naswilile ku Karachi nupya naile inja ku London mu England, pakuti nkatandike ukuomba ningo nupya.

Mu cilongano cino nalimo ku London mwali aomvi ya pa Betele ya ku London aingi. Ya Pryce Hughes aaombelanga pa Betele yansambilizye ivingi. Wanda umwi, yansimikile pali vino yayakalipile ku mwina Joseph F. Rutherford, uwangalilanga umulimo wa kusimikila mu nsi yonsi pa nsita iiya. Lino Umwina Hughes wezizye ukuipokolola Umwina Rutherford wamulungike. Nazungwike sana ukulola ukuti lino umwina Hughes wansimikilanga wamwentulanga nu kumwentula. Walanzile ukuti pa kutandika wasosile sana pali vino vyacitike. Nomba lino wizile ailuka ukuti walondekwanga ukukalipilwa umu nzila kwene iya waweni ukuti u kutemwa kwakwe Yeova. (Ayeb. 12:6) Vino umwina Hughes walanzile vyangazwile sana nupya vyalenzile ntandike ukuombela Yeova ni nsansa nupya.

Pa nsita iya, ya mayo yakukiile uku London nupya yazumile ukusambilila Baibo na ya John E. Barr aomvilepo umwi Umba Ilikatungulula ala yatatala yafwa. Yalundulwike sana muli ukapepa, iiza iyawatiziwa nu kuwatiziwa umu 1957. Pataalengile nuvwile ukuti lino ya tata yatatala yafwa nayo kwene yaatandike ukusambilila Baibo na ya Nte Yakwe Yeova.

Umu 1958 natwazile Lene nkazi uwafumile uku Denmark nomba wakukiile uku London. Umwaka uwalondelilepo twakweti umwana umukazyana uwakutandikilapo pa ana 5 wino twatemiile ukuti Jane. Nupya napeezilwe imilimo umu cilongano ca Fulham. Pataalengile, twakukiile uku ncende iyaliko ikaye pa mulandu wakuti umi wakwe Lene utaali ningo sana. Fwandi umu 1967 twakukiile umu Adelaide ku Australia.

Mu cilongano cino nalimo mu Adelaide mwali apakwe akoloci 12. Yaali ancincile sana mu mulimo wa kusimikila. Fwandi calenzile naswe tuyelele zuwa nu kutandika ukuombela ningo Yeova.

Mu 1979 twakweti umwana na muze uwalenga 5 wino twatemiile tuti Danieli. Walwile ulwale uwipisye  uno yakati Down syndrome * nupya ataali nu kulengela. Na ndakai kwene ncili nkafilwa ukulondolola ulanda uno tuvwile. Twezizye na maka ukumusakamala ningo, ku ala tukusakamala na ana yonsi 4 asyala. Insita zimwi Daniel wasenukanga aya bulu pa mulandu wakuti ulizyanga muza uno tukafuuta (oxygen) pa mulandu ni vipongo viili vino wakweti uku mwenzo nupya twamusimuzizyanga ku cipatala. Nomba asi mulandu nu ulwale uu uno wakweti uwipisye, wali umucenjele sana nupya watemilwe sana antu na Yeova. Ndi cakuti twapepela capamwi nu lupwa lino tutatala twatandika ukulya, watotanga nu tumakasa twakwe tutu kwene utwali utunono sana, kuzumilila ku mutwe alino nu kupunda ati “Ameni” ni zwi lya maka sana. Lyene alino atandika ukulya.

Lino Danieli wali ni myaka 4, wakweti kansa wa mu wazi nu mu mimfyompo. Nemo na Lene twatonsile sana lwa ku mwili alino nu mumelenganyo. Nuvwanga ukuti iikusyala sile panono kuti ntoovoke. Nomba wanda umwi lino twayuvwile ukuti itutoovoka umwina Neville Bromwich umwangalizi wa ciputulwa uwaombelanga ku ncende ya ku mwitu wizile pa ng’anda. Watukumbatiile ala na minsozi yakupona. Swensi kwene twalizile sana. Ukutemwa kuno watulanzile alino na mazwi ya cikuku yano walanzile vyalenzile tuteekeziwe sana. Wapisile ku macaca uwanda uwakonsilepo. Pataalengile ukufuma pano umwina wii wapitile Daniel wafwile. Imfwa yakwe ali cintu icipiisye sana mu umi witu. Nomba nanti ciye vivyo, twazizimizye, ukutaila ukuti kusi nanti acimwi icingalenga Yeova akane ukutemwa Daniel nanti sile imfwa. (Loma 8:38, 39) Tukalondesya ukwiza mulola umu nsi ipya lino alatutuluka!—Yoa. 5:28, 29.

Ndakai, pa cisila ca kulwala situloko umwipisye imiku iili, ncili nkaomba ueluda mu cilongano cino nayamo. Ivyancitikila vyalenga inje sana ni cikuku kuli yauze, sana sana yaya akakwata intazi. Nkaezya na maka ukukanayapingula. Nkayuzya nemwineco inti: ‘Uzye ivyayacitikila mu umi vyalenga yauvwa nu kwelenganya uli? Ningalanga uli ukuti nayasakamala? Ningacita uli pakuti njakomelezye ukulondela vino Yeova akalonda?’ Natemwa sana umulimo wa ucemi mu cilongano! Nupya ndi cakuti nateekezya nu kukomelezya yauze muli vyakwe Leza, nkamanya ukuti nkuiteekezya nu kuikomelezya nemwineco.

Nkauvwa wakwe kalemba wa masamu uwalanzile ukuti: ‘Amizu yane nanti yangamvulila uli, Yeova akantekezya nu kunsansamusya.’ (Masa. 94:19) Wangavwa sana mu ntazi zyonsi zino nakweti mu lupwa lwane, lino yankanyanga ukupepa, alino na pa uyi uno nkauvwa. Icumicumi Yeova a Tata wane!