“BANN dimunn an Angleterre ankor krwar dan Bondye, me zot pale angaz zot anver le Christ,” se seki Stephen Tirwomwe, enn pret Ougandais dir. Vint an desela, li ti reysi sape kan bann solda ti asasinn plizir manb so legliz, an Ouganda. Zordi li pe pres dan bann klib, dan Leeds an Angleterre. Li fer enn diskur pandan 10 minit avan ki bann zom sa bann klib-la kumans zwe loto.

De lot kote losean Atlantique, an Amérique, lasosyasyon Anglican Mission pe konn usi enn kriz spirityel. Get seki so sit Internet dir: “Zordi, l’Amérique se peyi kot pli buku dimunn pa manb dan enn legliz ek ki byin indiferan avek la relizyon. Asterla, bizin bann misyoner dan sa peyi-la.” Bann manb sa legliz-la ti agase parski zot pa’nn kapav fer sanzman dan zot prop legliz, alor olye ki zot ti kontiyne swiv la tradisyon, zot inn prefer fer enn lalyans avek bann pret Asiatique ek Africain ek zot inn kumans “enn aktivite misyoner dan l’Amérique mem.”

Me kifer eski bann misyoner Africain, Asiatique ek Latino-Américain pe pres avek bann dimunn an Europe ek an Amérique du Nord, alor ki se bann peyi ki swadizan Kretyin?

Anrealite Kisannla Pe Sov So Kamarad?

Pandan plis ki 400 an, buku misyoner Européen byin devwe, finn kontiyn al dan bann rezyon ki zot peyi ti kolonize. Zot finn al par egzanp an Afrique, an Asie, dan Pacifique ek dan l’Amérique du Sud. Zot ti ena lobzektif pu konverti bann abitan sa bann peyi-la, ki zot ti konsider kuma bann payin. Avek letan, bann koloni Américain ki dapre lord, ti swiv bann prinsip Kretyin, ti fer parey kuma bann misyoner Européen. Zot finn fer mem plis, zot finn al etabli zot prop grup evanzelik atraver lemond. Asterla, sityasyon finn sanze.

Andrew Walls, direkter ek fondater enn sant ki apel Centre for the Study of Christianity in the Non-Western World, (enn sant ki etidye la  relizyon Kretyin dan bann peyi andeor l’Europe ek l’Amérique), dir: “Bann peyi kot la Kretyinte ena linflyans, finn sanze.” An 1900, 80 % bann dimunn ki ti dir zot Kretyin, ti res swa an Europe swa an Amérique du Nord. Me zordi, 60 % tu bann dimunn ki dir zot Kretyin, res an Afrique, an Asie ek an Amérique Latine. Enn rapor resan dir: “Bann legliz Catholique an Europe depann lor bann pret ki sorti Philippines ek l’Inde,” ek “enn pret lor sis, ki servi dan bann legliz an Amérique, asterla sorti letranze.” Dan Pays-Bas, enn grup pret evanzelik Africain (la plipar se bann Ghanéen), konsider ki zot “pe fer enn travay misyoner dan enn peyi kot pena lafwa.” Asterla bann misyoner Brésilien pe fer kanpayn pu konverti bann dimunn dan plizir landrwa an Grande Bretagne. Enn ekrivin dir: “Laktivite bann misyoner Kretyin inn sanz direksyon.”

Enn ‘Loraz’ Pe Forme

Li posib ki pu bizin bann misyoner an Europe ek an Amérique du Nord, kot deplizanpli dimunn nepli ena lafwa. Enn magazinn dir: “An Écosse, mwins ki 10% bann Kretyin al legliz regilyerman.” An France ek an Allemagne, pli tigit ki sa al legliz. Enn lot rapor dir ki dapre enn sondaz, “apepre 40% Américains ek 20% Canadiens dir zot al legliz regilyerman.” Par kont, ena enn gran diferans dan Philippines, kot preske 70% dimunn al legliz, ek li parey dan bann lezot peyi an vwa devlopman.

Enn kitsoz ki nu remarke usi, se ki bann dimunn ki al legliz dan l’hémisphère Sud, zot plis atase ar bann tradisyon, ki bann dimunn ki res dan l’hémisphère Nord. Par egzanp, kan kestyonn bann Catholiques an Amérique ek an Europe, zot pa aret dir ki zot pena konfyans dan lotorite bann pret, ek zot dir ki bann manb ordiner dan legliz, bizin ena plis lotorite. Zot dir usi ki bann fam bizin ena mem drwa ki bann zom. Par kont, dan l’hémisphère Sud, bann Catholiques aksepte san kestyone, seki legliz dir lor sa bann size-la. Etandone ki sa sutyin pu legliz-la pe kontiyne vinn pli for dan lesid ki dan lenor, sa pe prepar enn konfli pu lavenir. Get ki Philip Jenkins, enn spesyalis dan listwar ek dan relizyon, predir: “Li byin posib ki dan 10 u 20 an, ni bann Kretyin dan l’hémisphère Nord, ni seki dan Sid, pa pu rekonet zot kamarad kuma bann vre Kretyin.”

Etandone ki ena sa bann diferans-la, Wells dir ki enn kestyon inportan ki suleve se: “Kuma eski bann Kretyin ki dan l’Afrique, l’Amérique Latine, l’Amérique du Nord ek l’Europe, kapav pretann ki zot dan mem relizyon ek ki zot partaz mem lafwa.” Ki u panse u? Eski ena enn lespwar pu bann relizyon la Kretyinte dan enn lemond divize kumsa? Ki kitsoz bizin inir bann vre Kretyin? Dan prosin lartik nu pu gete ki la Bib dir lor sa bann kestyon-la. Nu pu get usi bann prev ki zordi, ena enn kominote Kretyenn ki pe viv dan linite ek ki pe prospere dan lemond antye.

[Zimaz lor paz 4]

Enn legliz ki finn transforme an restoran

[Orizinn]

AP Photo/Nancy Palmieri