1. Ere kaka Musa nonyiso ni nogeno Jehova ka notayo Jo-Israel kogologi Misri?

 BUG Jo-Hibrania wuoyo kuom jotich Jehova mang’eny ma nonyiso yie. Achiel kuomgi ne en Musa ma nonyiso yie e yo makende ahinya. (Hib. 3:2-5; 11:23-25) Nonyiso yie ka notayo Jo-Israel kogologi e piny Misri. Ne ok oluoro Farao kod jolwenyge. Nikech nogeno Jehova, notayo Jo-Israel ma gikalo Nam Makwar, kendo nodhi nyime tayogi e thim. (Hib. 11:27-29) Thoth Jo-Israel noweyo geno nyalo ma Jehova ne nigo mar ritogi kendo pidhogi. Musa to nodhi nyime geno Nyasache chuth. Notimo maber geno kuom Jehova nikech bang’e Jehova nomiyo Jo-Israel chiemo kod pi ma nokonyogi ahinya e kinde ma ne gidak e thim. a—Wuok 15:22-25; Zab. 78:23-25.

2. Ang’o momiyo Nyasaye nopenjo Musa ni: “Be lwet Jehova chiek, koso”? (Kwan 11:21-23)

² Kata obedo ni Musa ne nigi yie motegno, higa achiel kama bang’ ka Jo-Israel noseres e yor hono e Nam Makwar, nobedo gi kiawa ka be Jehova ne nyalo miyo joge ring’o. Jo-Israel ma nogoyo kambi e thim motwo ne ng’eny ahinya, to mano nomiyo Musa ochako penjore ka be Jehova ne nyalo miyogi ring’o ma romogi giduto. Jehova nopenjo Musa niya: “Be lwet Jehova chiek, koso?” (Som Kwan 11:21-23.) Wach motigo kanyo ni “lwet Jehova” tiende en rohone maler kata tekone motiyogo e chopo dwache. Kuom mano, gima Jehova ne penjo Musa en ni, ‘Be iparo ni ok anyal timo gima asewacho?’

3. Ang’o momiyo dwarore ni wanon ranyisi mar Musa gi Jo-Israel?

 ³ Be isegapenjori ka be Jehova nyalo pidhi in kaachiel gi joodi? Bed ni isepenjori penjono kata ooyo, nyalo bedo maber ka wanono ranyisi mar Musa kod Jo-Israel ma noketo kiawa kuom teko ma Jehova nigo mar pidhogi. Puonj mag Muma ma wabiro yudo sama wanono ranyisigo biro konyowa bedo gadier ni lwet Jehova pok obedoga machiek.

PUONJRI KUOM RANYISI MAR MUSA KOD JO-ISRAEL

4. Ang’o ma samoro nomiyo thoth Jo-Israel obedo gi kiawa ka be Jehova ne nyalo pidhogi?

⁴ Wane ane kaka weche ne chalo. Jo-Israel kaachiel gi oganda maduong’ ma noriwore kodgi, nodak kuom higni moko e thim bang’ ka ne gisewuok Misri ka gidhi e Piny ma Nosingi. (Wuok 12:38; Rap. 8:15) Oganda ma noriwore gi Jo-Israelgo nool gi chamo manna, kendo Jo-Israel mathoth noriwore kodgi ka ne ging’ur. (Kwan 11:4-6) Ne gichako gombo chiemo ma ne giweyo Misri. Nikech jogo nothung’o Musa gi wach, nochako paro ni en e ma nonego omigi ring’o.—Kwan 11:13, 14.

5-6. Ang’o ma wapuonjore kuom Jo-Israel ma noluwo pach oganda ma noriwore kodgi ka giwuok Misri?

⁵ Nenore ni oganda ma noriwore gi Jo-Israelgo ne ok goga erokamano nikech gik ma Jehova nosetimonegi, kendo moko kuom Jo-Israel bende nochako timo kamano. Wan bende ka ok watang’, wanyalo chako bedo gi chuny mosenya ahinya e pinyni, tiende ni, weyo goyo ne Jehova erokamano kuom gik mosetimonwa. Gima kamano nyalo timorenwa ka wachako gombo gik ma ne waseweyo chien, kata ka wachako neno nyiego ne jowetewa nikech gik ma gin-go. Kata kamano, onego wabed mamor gi gik ma wan-go kar gombo gik ma waongego, bed ni wan e chal mane.

⁶ Wi Jo-Israel ne ok onego wil ni Nyasaye nosesingo ni nodhi miyogi gige ringruok mang’eny ka gisechopo e Piny ma Nosingi. Singono ne ok dhi chopo e thim kama ne gintiereno. E yo ma kamano, kar keto pachwa kuom piny ma wadakieni, dwarore ni waket pachwa kuom gik ma Jehova osingo ni obiro miyowa e piny manyien. Bende, wanyalo paro matut e wi ndiko ma nyalo konyowa medo geno Jehova.

7. Ang’o momiyo wanyalo bedo gadier ni lwet Jehova ok chiek?

⁷ Nyalo bedo ni pod ipenjori gimomiyo Nyasaye nopenjo Musa ni: “Be lwet Jehova chiek, koso?” Samoro Jehova ne dwaro ni Musa kik ket pache mana kuom teko ma en-go, to bende oket pache kuom gik ma nonyalo timo gi teko mang’eny ma en-go. Nyasaye ne nyalo miyo Jo-Israel ring’o mang’eny kata obedo ni ne gidak e thim. Nonyiso ni onyalo ‘rieyo bade’ ma chop kamoro amora modwaro. (Zab. 136:11, 12) Kuom mano, sama wan e chal moro matek, ok onego wabed gi kiawa ka be lwet Jehova nyalo chopo kama wantie.—Zab. 138:6, 7.

8. Ere kaka wanyalo tang’ mondo kik watim richo ma thoth joma ne nie thim notimo? (Ne picha bende.)

⁸ Mapiyo nono, Jehova nomiyo oganda Jo-Israel ring’o. Nomiyogi aluru mang’eny ahinya. Kata kamano, ne ok gigoyo ne Nyasaye erokamano kuom honono. Kar mano, thothgi “ne obedo gi ich lach.” Ne giriyo odiechieng’ gi otieno  mangima ka gichoko mana aluru kendo ne gichoko aluru mang’eny. Jehova ne oolo mirimbe kuom joma nonyiso chuny mar ‘ich lachgo’ kendo nokumogi. (Kwan 11:31-34) Wanyalo yudo puonj moro kuom gima notimoreno. Dwarore ni watang’ ahinya mondo kik wabed joma igi lach. Bed ni wadhier kata wamewo, dwarore ni watem matek mondo ‘wakan mwanduwa’ e polo kuom bedo gi winjruok motegno gi Jehova kod Yesu. (Mat. 6:19, 20; Luka 16:9) Ka watimo kamano, wanyalo bedo gadier ni Jehova biro ritowa.

9. Ang’o momiyo wanyalo bedo gadier ni Jehova biro ritowa kinde duto?

⁹ Jehova rieyoga lwete mondo okony jotichne e kindegi. Kata kamano, mano ok nyis ni kinde duto wabiro bedo gi pesa kata gige ringruok mochuno. b Gima wan-go gadier en ni kinde duto Jehova ok bi jwang’owa, to obiro ritowa kata warom mana gi tem ma chalo nade. Ere kaka wanyalo nyiso ni wan gadier ni Jehova biro ritowa kendo pidhowa? Wanon ane weche moko ariyo ma wanyalo nyisogo mano: (1) sama wanyagore gi pek mag yuto, kod (2) sama wachano kaka wabiro konyore ka hikwa oseniang’.

SAMA WANYAGORE GI PEK MAG YUTO

10. Wanyalo bedo gi pek mag yuto nikech weche kaka mage?

¹⁰ Kaka giko mar pinyni medo kayo machiegni, e kaka pek mag yudo bende  biro medore. Tungni e weche siasa, lwenje, masiche ma timore apoya, kata tuoche ma landore, nyalo miyo walal tijewa, mwanduwa, kata utewa. Weche kaka mago nyalo miyo wamany tich machielo e alworawa, kata e alwora machielo mondo wayud kaka dwakonyore gi joodwa. Ang’o ma nyalo konyowa timo yiero ma biro nyiso ni wan gadier ni lwet Jehova ok chiek?

11. Ang’o ma nyalo konyi nyagori gi pek mag yuto? (Luka 12:29-31)

¹¹ Okang’ maduong’ ma biro konyi ahinya en keto parruokni kuom Jehova. (Nge. 16:3) Kwaye mondo omiyi rieko ma biro konyi timo yiero mabeyo, kod chuny mokuwe mondo kik ibed gi “parruok ahinya” e chal ma intie. (Som Luka 12:29-31.) Sik kikwaye mondo okonyi neno ni gik ma in-go oromi. (1 Tim. 6:7, 8) Tim nonro e bugewa e wi yore minyalo nyagorigo maber gi pek mag yuto. Owete gi nyimine mang’eny oseyudo ber kuom nono sula ma yudore e jw.org ma wuoyo kuom nyagruok gi pek mag yuto.

12. Gin penjo mage ma nyalo konyo Jakristo timo yiero maber e weche mag tich?

¹² Nitie joma osegayie dhi tiyo mabor gi joutegi, kata kamano, thothgi oseywago ang’e nikech yiero ma ne gitimono. Kuom mano, sama imanyo tich, kik ing’i mana pesa kod ber mobiro keloni, to ng’i bende kaka odhi mulo winjruokni gi Nyasaye. (Luka 14:28) Inyalo penjri kama: ‘Kend mara biro chalo nade ka abedo mabor gi jaoda? Be abiro yudo thuolo mag dhi e chokruoge ma ok abara, dhi e tij lendo, kendo bedo gi owete gi nyimine?’ To ka po ni in gi nyithindo, dwarore ni ipenjri penjo maduong’ni: ‘Ere kaka abiro pidho nyithinda ka arieyogi kendo puonjogi kaka Jehova dwaro ka an mabor kodgi?’ (Efe. 6:4) Yie mondo Nyasaye e motayi, to ok joodu kata osiepeni ma ok chiw luor ne puonj mag Muma. c Owadwa Tony modak e pinje mag Asia, noyudo tije mopogore opogore e pinje mamoko ma ne nyalo miyo obed gi pesa mang’eny. To bang’ lamo e wi wachno kendo wuoyo gi jaode, nong’ado ni ok obi dhi tiyo tijego, kar mano, ne gidwoko bajedgi piny. Tony wacho kama koparo chien: “Aseyudo thuolo makende mar puonjo ji mang’eny e wi Jehova, kendo nyithindwa ohero adiera. Jooda osefwenyo ni ka wadak ka luwore gi weche ma yudore e Mathayo 6:33, to Jehova biro ritowa.”

SAMA WACHANO KAKA WABIRO KONYORE KA HIKWA OSENIANG’

13. Ang’o ma wanyalo timo sani mondo okonywa e kinde ma biro ka koro hikwa oseniang’?

¹³ Inyalo tem okang’ ma wagenogo Jehova sama wachano kaka wabiro yudo gige ringruok mochuno e kinde ma biro ka koro hikwa oseniang’. Muma jiwowa ni wati matek kendo wabed jokinda mondo wabedie gi gima wanyalo konyorego e kinde mabiro. (Nge. 6:6-11) Ka po ni nyalore, en gima owinjore kano gimoro ne kinde mabiro. En adier ni pesa nyalo konyowa loyo chandruoge moko. (Ekl. 7:12) Kata kamano, onego watang’ mondo kik waket manyo pesa e mobed mokwongo e ngimawa.

14. Ang’o momiyo ber keto Jo-Hibrania 13:5 e paro sama wachano kaka wabiro konyore e kinde mabiro?

¹⁴ Yesu nogoyo ngero moro ma nyiso ni  ng’at ma timo kinda mondo okan pesa mang’eny to “ok en jamwandu e wang’ Nyasaye,” en ng’at mofuwo. (Luka 12:16-21) Onge ng’at mong’eyo kaka weche biro chalo kiny. (Nge. 23:4, 5; Jak. 4:13-15) Nitie pek moro ma waromogago nikech wan jolup Kristo. Yesu nowacho ni nyaka waikre ‘weyo gigewa duto’ mag ringruok ka wadwaro bedo jopuonjrene. (Luka 14:33) Mano e gima Jokristo ma nodak Judea noyie timo. (Hib. 10:34) E kindewagi, osema owetewa gi nyiminewa mwandugi mana nikech ne gitamore riwo lwedo weche siasa mag pinyni. (Fwe. 13:16, 17) Ang’o mosekonyogi chung’ motegno e kinde kaka mago? Gin gadier chuth gi singo ma Jehova chiwo ma wacho niya: “Ok anaweu, kendo ok anajwang’u.” (Som Jo-Hibrania 13:5.) Watimoga duto ma wanyalo mondo wachan kaka wabiro konyore e kinde mabiro, kendo ka masiche ma timore apoya oyudowa, wan gadier ni Jehova biro konyowa.

15. En paro mane mowinjore ma jonyuol ma Jokristo onego obedgo kuom nyithindgi? (Ne picha bende.)

¹⁵ E ogendni moko, jonyuol bedoga gi nyithindo mondo nyithindogo e ma obi okonygi ka koro giseti kata ka giseritaya.  Muma wacho ni jonyuol e monego oken ne nyithindgi. (2 Kor. 12:14) En adier ni nyalo dwarore ni nyithindo okony jonyuolgi kaka gimedo bedo moti, kendo nyithindo morga ahinya timo chenro mondo jonyuolgi oyud kony ma gidwaro. (1 Tim. 5:4) Kata kamano, jonyuol ma Jokristo ong’eyo ni mor maduong’ biroga sama gikonyo nyithindgi tiyo ne Jehova, to ok kuom pidho nyithindgi mondo gibi giritgi ka koro giseti.—3 Joh. 4.

16. Ere kaka jonyuol nyalo iko nyithindgi mondo nyithindogo obi oyud kaka ginyalo konyore e kinde ma biro? (Jo-Efeso 4:28)

¹⁶ Kokalo kuom ranyisi ma iketo ne nyithindi, janyuol nyalo konyo nyithinde mondo gipuonjre geno Jehova sama otiegogi kaka ginyalo konyore e kinde ma biro. Chakre ka pod gitindo, puonjgi mondo ging’e gimomiyo dwarore ni gibed jokinda. (Nge. 29:21; Som Jo-Efeso 4:28.) Kaka gimedo dongo, konygi mondo gibed jokinda e skul. Jonyuol ma Jokristo nyalo timo nonro mondo giyud puonj mag Muma ma nyalo konyogi tiego nyithindgi timo yiero mabeyo e wi kit somo ma gibiro luwo. Mano biro konyo nyithindgi yudo kaka ginyalo konyore giwegi kendo timo momedore e tij Nyasaye.

17. En wach mane ma wanyalo bedogo gadier?

¹⁷ Joma ogeno Jehova tiyoga gi puonj mochiwo ka gin gadier ni en gi nyalo mar ritogi kendo ogombo timo kamano. Kaka giko mar pinyni medo kayo machiegni, wang’eyo ni wabiro romo gi pek ma biro temo okang’ ma wamakorego gi Jehova. To kata warom mana gi tem mane, wang’aduru e chunywa ni wabiro siko ka wageno ni Jehova biro pidhowa. Wanyalo bedo gadier ni lwete pok obedoga machiek, kendo ni obiro rieyo bade mondo okonywa kamoro amora ma wantie.