1, 2. En ang’o ma Nyasaye dwaro mondo jotichne duto ma lame otim bed ni gin rowere kata joma hikgi oniang’?

DIBED ni in rawera? Kapo ni en kamano, bed gadier ni Jehova ogeni ahinya kaka achiel kuom rombene manie kanyakla duto e piny. E pinje mang’eny thoth joma ibatiso gin rowere. En gima jiwowa ahinya ni thoth rowere oseyiero tiyo ne Jehova ka giriwore gi Jokristo mamoko.

² Ka in rawera, be imor bedo gi rowere weteni? Wageno ni en kamano. En adier ni bedo gi mbeseni nyalo mori. Kata kamano bed ni in rawera kata hiki oseniang’, kendo kata bed ni ne ipon kanye, Nyasaye dwaro ni waduto wariwre e lame. Jaote Paulo nondiko ni Nyasaye “dwaro mondo ji duto okwo, kendo ging’e adiera chuth.” (1 Tim. 2:3, 4) Bug Fweny 7:9 wacho ni jotich Nyasaye owuok e “pinje duto, gi dhoudi duto, gi ogendini duto, gi dhok duto.”

3, 4. (a) En paro mane ma thoth rowere nigo e kindegi? (b) En paro mane ma winjore gi gima bug Jo Efeso 4:25 wacho?

³ Nitie pogruok maduong’ ahinya e kind rowere ma tiyo ne Jehova kod rowere mamoko maok tine. Thoth joma ok tine Jehova oherore giwegi kendo gidich mana gi gik manyalo konyogi giwegi. Nikech rowere manie tieng’ ma wantiereni  oherore kamano, jotim nonro luongogi ni “Generation Me,” tiende ni tieng’ moketo mana dwachgi nyime. Kaka girwakore kod kaka giwuoyo nyiso ni ok gihero joma hikgi oseniang’ kendo ginenogi ka “joma ndalogi osekalo.”

⁴ Mano e chuny kata paro molworowa. Nikech mano, rowere ma tiyo ne Jehova nyaka tim kinda mondo gikwed chunyno kendo mondo gine gik moko kaka Nyasaye nenogi. Nochuno jaote Paulo osiem Jokristo mokwongo mondo otang’ gi “chuny ma tiyo . . . kuom jogo ma dagi,” ma kinde machon Jokristo mokwongogo ‘nowuothoe.’ (Som Jo Efeso 2:1-3.) Rowere duto ma kwedo chuny ma kamano kendo moriwore gi Jokristo wetegi onego opuo ahinya. Paro ma kamano winjore gi weche ma ne Paulo owacho ni “wan fuond ringruok achiel.” (Efe. 4:25) Kaka giko piny marachni medo kayo machiegni, e kaka wan bende onego wamed tiyo ka wariwore. We wane ane ranyisi moko e Muma ma biro konyowa ng’eyo kaka en gima dwarore mondo wasik ka wariwore.

5, 6. En puonj mane ma wayudo ma nyiso ni onego wasik ka wariwore kaka Lut gi nyige notimo?

⁵ E kinde machon, Jehova ne konyo jotichne sama giriwore mondo gikonyre e kinde ma chandruoge ochomogi. Jotich Jehova duto me kindegi, bed ni gin rowere kata jogo ma hikgi oseniang’ nyalo puonjore kuom ranyisi ma yudore e Muma. Achiel kuom ranyisigo en gima notimore ne Lut.

⁶ Ngima Lut kod joode ne ni e kind akuru gi asumbi nikech ne idhi keth Sodom, kama ne gidake. Nyasaye notiyo gi malaika mondo onyis Lut oringi odhi e got konyise kama: “Reti iwar ngimani.” (Chak. 19:12-22) Lut nowinjo wach kendo nyige ariyo noriwore kode mi giringo gia e dala ma ne idhi kethno. Gima lit en ni moko kuom wedegi gi osiepegi nodagi winjo wach. Muma wacho ni Lut “nobedo ni ochene ka ng’a mocharogi,” tiende ni ne giparo ni otugo kodgi. Mano nomiyo githo. (Chak. 19:14) Lut kende gi nyige ariyo ma nomakore kode e ma notony.

7. Ere kaka Jehova nokonyo Jo-Israel kane ginyiso chuny mar riwruok sama ne iresogi ka giwuok Misri?

⁷ Ne ane ranyisi machielo. Kane Jo-Israel wuok Misri, ne ok giwuok ka gin grube mopogore opogore ka moro ka moro ochomo yore. Ka Musa “norieyo luete kuom nam” kendo ka Jehova nopogo nam, Musa ok nokalo kende ng’ato achiel, kendo ok Jo-Israel manok kende e ma nokalo kode. Kar mano, nikech Jehova e ma ne ritogi, ogandano duto nokalo nam. (Wuok 14:21, 22, 29, 30) Ne ginyiso ni giriwore kendo “oganda ma moko mayore” ma ne ok Jo-Israel noriwore kodgi. (Wuok 12:38) Onge kaka jomoko ne nyalo pogore. Kuom ranyisi rowere ne ok nyal luwo yo ma giparo ni bernegi. Donge timo kamano ne nyalo bedo tim fuwo kendo miyo kik Jehova ritgi?—1 Kor. 10:1.

8. E kinde Jehoshafat, ere kaka jotich Nyasaye nonyiso ni giriwore?

⁸ E ndalo Ruoth Jehoshafat, “oganda mang’ongo” mar wasik jotich Nyasaye ma nodak machiegni kodgi, nomonjogi. (2 Weche 20:1, 2) Gima ber en ni jotich Nyasaye ne ok otemo loyo jowasigugo gi tekogi giwegi. Kar mano ne gikwayo Jehova kony. (Som 2 Weche mag Ndalo 20:3, 4.) Kendo ok ne gitimo kamano ng’ato achiel achiel kaka ne ng’ato neno ni berne. Muma nyisowa niya: “Juda duto nochung’ e nyim Jehova, kod  jogi matindo, mondgi, kod nyithindgi.” (2 Weche 20:13) Giduto joma dongo gi joma tindo ne giriwore e yie achiel mondo giluw kaka Jehova ne chikogi, kendo Jehova noresogi e lwet jowasikgi. (2 Weche 20:20-27) Donge ma en ranyisi maber ma nyiso kaka wanyalo nyagore gi pek moko ka wan jotich Nyasaye?

9. En ang’o ma wanyalo puonjore kuom kaka Jokristo mokwongo ne oriwore e lamo?

⁹ Jokristo mokwongo nong’ere kaka joma oriwore e lamo achiel. Kuom ranyisi, kane Jo-Yahudi gi joma ok Jo-Yahudi obedo Jokristo, ne gisiko “e puonj joote, kendo e lalruok kaachiel, kendo e ng’ingo makati, kendo e lemo.” (Tich 2:42) Yo ma ne giriworego nonenoro ayanga kinde ma ne isandogi, kendo mano e kinde ma ne dwarore ni giriwre moloyo. (Tich 4:23, 24) Donge en adier ni kinde mag chandruok e kinde monego wasik ka wariwore?

10. En kinde mane ma Jokristo biro dwarore ni oriwree moloyo?

¹⁰ Odiechieng’ malich ma pok ne one chiegni. Janabi Joel nokoro ni obiro bedo “ndalo mar mudho kendo matiptip.” (Joel 2:1, 2; Zef. 1:14) Biro dwarore ni jotich Nyasaye oriwre. Par weche ma ne Yesu owacho niya: “Piny moro amora ma joge opogore e kindgi giwegi ok nyal betie.”—Math. 12:25, The Bible in Luo, 1976.

11. Weche manie Zaburi 122:3, 4 inyalo pim nade gi jotich Nyasaye e kindegi? (Ne picha manie chak sulani.)

¹¹ Kaka giko mar pinyni medo kayo machiegni, biro dwarore ni wariwre. Yo ma wabiro riworego inyalo pim gi udi ma ne oger e dala mar Jerusalem machon. Nikech udigo ne oger machiegni machiegni, nomiyo jandik-zaburi moro owacho ni Jerusalem en “dala maduong’ modich gi udi.” Yo ma nogergo udigo ne nyalo miyo joma odak e igi omire rit kendo gikonyre. E wi mano, udigo ne nyiso kaka ogandano noriwore tiyo ne Jehova kinde ma “libembini mag Jehova” ne chokore kanyachiel mondo gilame. (Som Zaburi 122:3, 4.) E kindegi, dwarore ni wasik ka wan machiegni mana ka “dala maduong’ modich gi udi,” kendo mano e gima biro dwarore ni watim e kinde marach mokayo machiegni.

12. En ang’o ma biro konyowa kinde ma ibiro monjie jotich Nyasaye?

¹² Ang’o momiyo biro dwarore ahinya ni wariwre e kindego? Bug Ezekiel sula mar 38 nokoro ni “Gog, manie piny Magog” biro monjo jotich Nyasaye. Mano ok e kinde monego gimoro amora opogwae. E ndalogo, ok bi bedo gima nyiso rieko manyo kony koa kuom piny. Kar mano, wabiro gombo bedo machiegni gi owetewa. Mano koro ok nyis ni wabiro tony mana nikech wariwore gi jomamoko. Jehova gi Wuode biro reso mana joma luongo nyinge kogologi e masira ma nobedie ndalogo. (Joel 2:32; Math. 28:20) Kata kamano, be iparo ni joma ok osebedo koriwore gi jotich Nyasaye ibiro resi?—Mika 2:12.

13. En puonj mane ma rowere moluoro Nyasaye yudo kuom gik mwasepuonjore chop kae?

¹³ Donge koro en gima nenore maler ni ok en gima ber ka rowere opogore kendgi giwegi? Wachomo kinde ma biro dwarore ni wariwre kendo wakonyre waduto. Kendo mano oriwo ji duto bed ni ng’ato en rawera kata hike oseniang’. Ee, magi e kinde monego wapuonjre tiyo kaachiel kendo ka wariwore, nikech mano biro konyowa e kinde mokayo machiegnini ma biro dwarore ni wariwree moloyo.

14, 15. (a) Jehova nigi paro mane sama otiego rowere gi joma ok rowere? (b) Jehova chiwonwa puonj mage mondo wasik ka wariwore?

¹⁴ Jehova konyowa mondo watine gi “chuny achiel.” (Zef. 3:8, 9) Otiegowa ne kinde mabiro ma obiro chopoe dwache mochwere. Mano oriwo timo ang’o? Ochano mondo “oriw gik moko duto kaachiel e Kristo.” (Som Jo Efeso 1:9, 10.) Odwaro mondo chuech duto me piny gi polo oriwre e tiyone, kendo onge gima nyalo mone timo mano. Donge wachni konyi ka in rawera mondo ine gimomiyo onego iti kaachiel gi riwruok mar oganda Jehova?

¹⁵ Jehova puonjowa mondo wariwre e kindegi, kendo mano biro konyowa mondo wabi wasik ka wariwore nyaka chieng’. Muma jiwowa nyadinwoya ni ‘wakonyre kaachiel,’ ‘waherre ng’ato gi ng’ato,’ ‘wahore ng’ato gi ng’ato,’ kendo mondo ‘watiegre.’ (1 Kor. 12:25; Rumi 12:10; 1 Thes. 4:18; 5:11) Jehova ong’eyo ni Jokristo gin joma orem, kendo mano nyalo miyo siko ka wariwore obed gima tek. Omiyo dwarore ni kinde duto ‘wawere richo ng’ato gi ng’ato.’—Efe. 4:32.

16, 17. (a) Achiel kuom gimomiyo wan gi chokruoge mag Jokristo en mane? (b) Rowere nyalo puonjore ang’o e wi Yesu kane pod en rawera?

¹⁶ Jehova bende omiyowa kanyakla mar Jokristo mondo okonywa siko ka wariwore. Kinde mang’eny wajasomo weche ma jiwowa e bug Jo Hibrania 10:24, 25. Achiel kuom gimomiyo wabedo gi chokruoge en ni “ng’ato ka ng’ato opar owadgi mondo wami hera gi timbe mabeyo omedre.” Kata kamano, gima duong’ momiyo olos chenro mar bedo gi chokruoge en ni mondo ‘wajiwre ng’ato gi ng’ato, moloyo to ka koro waneno ni chieng’no sudo machiegni.’

¹⁷ Kane Yesu pod en rawera, noketonwa ranyisi maber mar kawo mapek wach chokruoge. Kane ojahigni 12, jonyuolne ne odhi kode e chokruok moro maduong’. Chieng’ moro nolal, ok ni nikech nobayo abaya gi rowere wetene, to nikech ne en e hekalu kowuoyo e wi weche Nyasaye gi jopuonj din kendo kanyo e kama Josef gi Mariam noyudee.—Luka 2:45-47.

18. Ere kaka lamo magwa nyalo konyowa mondo wamed siko ka wariwore?

¹⁸ Mopogore gi hero jowetewa kendo bedo kodgi kaachiel e chokruogewa  mag Jokristo, wanyalo lemonegi bende. Sama wanyiso Jehova achiel kachiel kaka dwaher ni mondo okony owetewa, mano paronwa kaka onego wadewgi. Mano ok nyis ni Jokristo madongo kende e ma onego otim kamano. Kapo ni in rawera, be itiyo gi yorego mondo imed sudo machiegni gi owete gi nyimineni? Timo kamano nyalo konyi imed bedo gadier ni ok bi kethi kinde ma ikethoe piny marachni.

19-21. (a) En yo mane makende ma wanyisogo ni “wan fuonde mag jowadwa”? Chiw ane ranyisi. (b) En puonj mane ma wanyalo yudo ka luwore gi gima owete moko notimo ka masira noyudo jowetegi?

¹⁹ Oganda Jehova luwo puonj ma yudore e bug Jo Rumi 12:5 ma wacho ni “waduto wan fuonde mag jowadwa.” Wanyalo neno mano sama masira moro oyudo Jokristo wetewa. E dwe mar Desemba e higa mar 2011, kodh yamo moro nochue matek e chula mar Mindanao e piny Philippine, mi pi otak e chulano. E otieno achiel, ute mokalo 40,000 ne pi oimo, moriwo nyaka ute owetewa mathoth. Kata kamano, ofis ma kuno nowacho ni “kata kane pok komiti mar chiwo kony okawo okang’, Jokristo wetewa moa kuonde mamoko nosechako oro kony.”

²⁰ E wi mano, kane piny oyiengni Japan moyiengo nyaka bwo nam (tsunami), owete gi nyimine mang’eny nolalo gigegi mathoth. Moko kuomgi nodong’ mana gi lwetgi nono. Nyaminwa Yoshiko ma ode nokethore chuth, nodak kilomita 40 kowuok e Od Romo. Nowacho niya: “Bang’ masirano, ne wawuoro ahinya ka kinyne jarit-alwora kod owadwa machielo nobiro manyowa.” Nomedo wacho kama kobuonjo: “Ne wamor ahinya nikech kanyakla nojiwowa gi chiemb chuny mogundho. E wi mano, nomiwa kode mirwako, wuoch, bege, kod lep nindo.” Owadwa moro manie komiti ma chiwo kony nowacho kama: “Owete duto mowuok e alwora mar Japan noriwore kaachiel, ka gikonyore. Owete nowuok nyaka Amerka mondo gibi gikonywa. Ka nopenjgi gimomiyo ne gia mabor kamano, ne giwacho niya, ‘Wan gimoro achiel gi owetewa man Japan, kendo dwarore ni okonygi.’” Donge imor bedo e riwruok ma jaber ma dewo chal mar joge kamano? Bed gadier ni Jehova mor sidang’ koneno kaka joge oriwore kamano.

²¹ Bedo gi chuny ma kamano biro konyowa mondo wachung’ motegno e kinde ma weche nobedie matek e ndalo mabiro, kata kapo ni wabiro bedo mabor gi owetewa man e pinje mamoko. Chuny ma kamano ikowa chon chon ne pek ma wanyalo romogo e kinde ma ibiro kethie piny marachni. Fumiko, ma notony kane kodh yamo moro mager (typhoon) ochue Japan wacho kama: “Giko chiegni miwuoro. Dwarore ni wadhi nyime konyo Jokristo wetewa sama pod wakiyo kinde ma masiche nobedi maonge.”

22. En ber mane mosiko ma wanyalo yudo kwasiko ka wariwore kaka Jokristo?

²² Waduto bed ni wan rowere kata hikwa oniang’, wanyalo puonjore timo kinda mondo wamed riwore sama waikore ne giko mar piny marachni. Nyasachwa biro resowa mana kaka noreso joge e kinde machon. (Isa. 52:9, 10) Kinde duto bed king’eyo ni inyalo bedo achiel kuom jogo mabiro tony ka itimo kinda mondo isik ka in e kind jotich Nyasaye moriwore kaachiel. Gimachielo mabiro konyowa en medo hero adiera ma wasepuonjore. Mano e wach ma sula ma luwo mae biro wuoye.