1-3. (a) Gin pek mage ma jomoko yudo korka wach yuto, to jomoko temo tiyo gi yore mage mondo gilogo pekgo? (Ne picha manie chak sulani.) (b) Gin gik mage ma jonyuol onego oket e paro kuom wach pidho nyathi?

NYAMINWA moro miluongo ni Marilyn * wacho niya: “Pile ka pile James jaoda ne jaduogo ot koa e tich ka ool, to pesa moduogogo bende tin maok rom nyiewo gik moko duto mwadwaro e odiechieng’ achiel. Nadwaro konye mondo wanyiew ne Jimmy wuodwa gik mabeyo ma nyithindo wetene ne nigo e skul.” Marilyn ne dwaro konyo wedene bende, kendo kuno pesa ne kinde mabiro. Thoth osiepene nodhi tich e pinje mamoko mondo giyud pesa mathoth. Kata kamano, en kane oparo timo kamano, to chunye ne chandore. Nikech ang’o?

² Marilyn ne paro ahinya gima ne nyalo timore koweyo joode mohero chien, kata koweyo chenro maber ma ne giseketo mar tiyo ne Jehova. Kata kamano, pod noneno ni jomoko osegadhi e pinje mamoko to joodgi pod dhi mana nyime tiyo ne Jehova. Noparore ahinya kuom kaka ne odhi pidho Jimmy ka en mabor. Be ne onyalo pidho wuode e yo maber ‘korieye kendo puonje kuom Ruoth’ kokalo kuom Intanet?—Efe. 6:4.

³ Marilyn nomanyo kony. Chwore ok ne dwar ni odhi omany tich e piny machielo, mak mana ni ne odhi wene Marilyn  thuolo mondo otim yiero kende owuon. Jodong-kanyakla gi owete moko notemo kwero Marilyn kik odhi, to nyimine moko to ne jiwe mondo odhi adhiya. Nyiminego ne wachone niya: “Kihero joodi adier, to dhi nikech pod ibiro mana dhi nyime tiyo ne Jehova.” Kata obedo ni ne en gi kiawa, Marilyn pod ne oweyo joode ma odhi tiyo e piny machielo. Nosingorenegi kama: “Ok abi budho ahinya kuno.”

4. Ang’o momiyo ji mang’eny dhiga tiyo kuonde maboyo, to jomage ma giwenega nyithindo?

⁴ Jehova ok dwar ni jotichne odag e chan, kuom mano dar ne en achiel kuom yore mane konyo e tieko dhier. (Zab. 37:25; Nge. 30:8) Mondo joode kik tho kech, jaduong’ Jakobo nooro yawuote Misri mondo gidhi ginyiew chiemo. * (Chak. 42:1, 2) Ndalowagi, thoth joma dar dhi dak kuonde mamoko, ok tim kamano ni nikech gichiegni tho kech. Samoro nyalo bedo ni gin gi gope mathoth. Jomoko to gombo mana ni joodgi odag e ngima moro mamalo. Mondo gichop dwachgigo e piny ma yuto ni piny, thoth ji dak mabor ahinya gi joodgi e pinygi, kata gidhi dak e piny moro machielo. Thothne, gijoweyo nyithindgi e lwet janyuol achiel, kata e lwet nyithindo makayo, deye, wede kata osiepe. Kata obedo ni en gima lit ka ng’ato oweyo joode chien, thoth joma dhiga tiyo mabor kata e pinje mamoko paroga ni onge gimachielo ma digitim.

5, 6. (a) Yesu nopuonjo ang’o e wi mor madier? (b) Yesu nojiwo jolupne mondo okwa ang’o? (c) Jehova gwedhowaga nade?

⁵ E ndalo Yesu, thoth ji nodhier, kendo ne ginyalo paro ni bedo gi pesa mang’eny ne nyalo miyo gidag e ngima maber. (Mari. 14:7) Kata kamano Yesu to ne dwaro ni giket genogi kamachielo. Nodwaro ni giket genogi kuom Jehova ma miyo ji gueth mosiko. E twak ma nogolo e Got, nolero ni mor madier ok otenore kuom gige ringruok kata kuom kindawa wawegi, to otenore kuom osiep manie kindwa gi Jehova Wuonwa.

⁶ E lamo ma nopuonjo jolupne, Yesu nowacho ni wakwa mana ‘chiembwa ma tinende,’ to ok mwandu. Nonyiso jolupne ayanga kama: “Kik ukan mwandu ni ngimau e piny . . . To kanuru mwandu ni ngimau e polo.” (Math. 6:9, 11, 19, 20) Wanyalo geno adier ni Jehova biro guedhowa mana kaka osesingore. Gueth mag Jehova oriwo gik mang’eny moloyo mana yie kodwa kaka jotichne. Obiro miyowa gik moko duto ma wachando. Ka kuom adier, yo achiel kende mar yudo mor madier en keto geno kuom Jehova Wuonwa ma jahera, kar geno pesa.—Som Mathayo 6:24, 25, 31-34.

7. (a) En ng’ano ma Jehova omiyo migawo mar pidho nyithindo? (b) Ang’o momiyo ber ka jonyuol duto ariyo okonyore e pidho nyithindgi?

⁷ ‘Keto wach makare mar Nyasaye obed mokwongo’ oriwo neno ting’ mar joot kaka Jehova nene. Chik Musa oting’o puonj manyalo konyo Jokristo e kindegi: Jonyuol dwarore opuonj nyithindgi giwegi wach Nyasaye. (Som Rapar mar Chik 6:6, 7.) Mani en ting’ ma Jehova omiyo jonyuol to ok kwere kata deye kata ng’at machielo. Ruoth Suleman nowacho kama: ‘Wuoda, winj weche ma wuoru opuonji, kendo kik iwe timo kaka meru opuonji.’ (Nge. 1:8) Suleman nonyiso ni jonyuol ariyo onego obedie sama gitayo kendo puonjo nyithindgi. (Nge. 31:10, 27, 28) Thoth gik ma nyithindo puonjore kuom jonyuolgi to ahinya wuon korka wach Nyasaye,  giyudo kuom winjo mbaka ma jonyuolgi goyo e wi Jehova pile ka pile, kendo neno ranyisi ma jonyuolgi ketonegi.

8, 9. (a) En lokruok mane ma jatimore ka janyuol odak mabor gi nyithindo? (b) Gin chandruoge mage ma jabetie sama jonyuol gi nyithindo ok odak kanyachiel?

⁸ Thoth joma darga ka giweyo joodgi chien, ong’eyoga ni timno jakelo chandruoge moko. Kata kamano, gima ok ging’eyoga en ni parono dhi hinyo joodgi e okang’ maromo nade. (Nge. 22:3) * Mapiyo bang’ kane Marilyn osedar, nochako bedo gi lit mang’eny e chunye kuom weyo joode. Chwore gi nyathine bende nowinjo malit. Jimmy ne siko penjo min niya, “Ang’o momiyo ne iweya?” Marilyn nochano ni ne odhi mana tieko dweche matin kende kae to oduogo. Kata kamano dwechego nobedo higini, kendo kaka ndalo ne medo sudo e kaka nomedo bwok neno kaka kit joode lokore. Chuny Jimmy nochako wuok kuom min mosmos kendo noweyo tudore kode. Marylin wacho niya, “Hera ma Jimmy noherago chon norumo.”

⁹ Sama jonyuol gi nyithindo ok odak kanyachiel, hera manie kindgi nyalo chako rumo kendo ng’ato ka ng’ato nyalo chako timo gik moko kaka ohero. * Kapo ni jonyuol odar modak aming’a oko ka nyithindo pod tindo ahinya, mano nyalo kelo lit ne joodno duto. Marilyn ne nyiso Jimmy ni otiyone matek mondo odag maber. Kata kamano, Jimmy to ne neno ni min-gi ojwang’e. Mokwongo ne owinjo malit ni min-gi onge. Kata kamano kane Marylin oduogo, Jimmy ok ne mor kode. Mana kaka jatimore ne nyithindo ma jonyuolgi oweyo chien, Jimmy ne winjo e chunye ni min-gi onge gi ratiro mar chike.—Som Ngeche 29:15.

10. (a) Sama jonyuol miyo nyithindgi gige ringruok ahinya kar bedo machiegni kodgi, ang’o manyalo timore ne nyithindgi? (b) Sama janyuol temo pidho nyithinde ka en mabor kodgi, en ang’o ma giduto ginyalo remo?

¹⁰ Nikech Marilyn ne ni mabor gi Jimmy, ne ojaorone pesa kod mich mamoko. Kata kamano, noduogo ofwenyo ni oketho Jimmy. Nomiyo Jimmy obedo ng’at mohero gige ringruok moloyo hero Jehova gi joodgi. (Nge. 22:6) Jimmy ne jawachone kama: “Kik iduog, michgo to med ameda orona.” Marilyn noyudo ni ok onyal pidho nyathineno mana kotiyo gi barupe, simo, kata video minenogo ng’at ma wuoyo e  Intanet. Marilyn wacho ni, “Ok inyal kwako nyathini e Intanet, kigone oriti sama odhi nindo.”

11. (a) Ere kaka dak mabor nikech weche mag tich kelo hinyruok e kend? (b) Marilyn nofwenyo nade ni ne ber mondo odog ir joode?

¹¹ Winjruok ma Marilyn ne nigo gi Jehova ok ne dhi maber. Ne ojachokore gi kanyakla mana dichiel e juma to seche moko bende ne obare. Hera ma ne nie kinde gi chwore bende nodok chien. Nosiko okedo gi tem nikech wuon tich ne dwaro mondo oterre kode. Nikech James gi Marilyn ok ne ni machiegni mondo giwuo kuom chandruoge ma ne yudogi, ne gichako wuoyo gi jomoko e wi chandruogego, to nikech mano, giduto ne gichiegni donjo e obadho mar terruok. Marilyn nofwenyo ni kata bed ni ok ne gidonjo e obadho mar terruok, pod ok ne giluw puonj mag Muma madwaro ni dichwo gi dhako ochop gombo mag nindruok e kend, kendo chiwo hoch madwarore. Nikech giduto ne gin mabor, ok ne ginyal nyisore ‘hera’ kata chiwo “gi mowinjore” e kend. (Wer 1:2; 1 Kor. 7:3, 5) Kendo ne ok ginyal lamo Jehova kanyachiel gi wuodgi. Marilyn wacho niya: “Kane adhi e chokruok moro mar distrikt, nawinjo kijiwo ahinya ni ka joot otimo lamo mar joot maok gibare, mano biro konyogi tony e odiechieng’ maduong’ mar Jehova. Nafwenyo ni onego adog ir jooda mondo ateg winjruokna kodgi kendo gi Nyasaye.”

12. En puonj mane mayudore e Muma minyalo konygo chwo koda mon modak mabor gi joutegi?

¹² Paro ma Marilyn nong’ado mar dok dala nomiyo ji ochako miye puonj mopogore opogore. Jodong-kanyakla e kanyakla ma ne entiereno, nopwoye ahinya kuom yie koda chir ma nonyisono. Kata kamano, jomoko mabende nodak mabor gi joutgi to ne temo jiwe ni kik odog. Kar luwo ranyisi mare maber, gin ne gitemo yondhe mondo olok pache. Ne giwachone niya: “Kidhi to ibiro mana duogo bang’ ndalo matin. Ibiro konyori nade ka in dala?” Jokristo ok onego onyos chuny jomoko gi weche ma kamago, kar mano, onego “gijiw mon matindo oher chwogi, gi nyithindgi, . . . girit pacho,” matiende ni girit joutegi “mondo Wach Nyasaye kik oyany.”—Som Tito 2:3-5.

13, 14. Ang’o momiyo dwarore ni ng’ato obed gi yie motegno mondo oket dwach Jehova obed motelo ne chike anyuola? Chiw ane ranyisi.

¹³ Thoth joma dhiga tich kuonde maboyo ne opon e ogendni ma ji luwo ahinya chike mag anyuola to ahinya wuon chike jonyuolgi. Dwarore ni Jakristo obed gi yie motegno mondo okwed chike anyuola kapo ni chikego ok mor Jehova.

 ¹⁴ Winj ane gima Carin wacho: “Ka nanyuolo wuoda ma Don, an kaachiel gi chwora ne watiyo e piny moro kendo noyudo asechako puonjora Muma. Wedena duto ne dwaro ni ater Don dala ir jonyuolna nyaka chop chieng’ ma wabiro bedo gi yuto maber.” Kane Carin oramo ni obiro dak gi Don mondo opidhe en owuon, wedene duto moriwo nyaka chwore, nowacho ni oyom yom kendo ne ginyiere ahinya. Carin wacho kama: “Ka kuom adier, e kindeno ok ne ane gimarach ahinya ka atero Don mondo odag gi jonyuolna kuom higini matin. Kata kamano nang’eyo ni wan kaka jonyuol ema Jehova omiyowa ting’ mar pidho wuodwa.” Kane Carin omako ich machielo, chwore maok ne en Janeno ne dwaro ni mondo ogol ijno. Paro maber ma Carin noseng’ado choncha notego yie mare kendo mano nomiyo omakore gi Jehova ka noromo gi tem mar golo ich. Sani en kaachiel gi chwore gi nyithindgi, gimor ni ne gisiko ka gidak kanyachiel. Ka dine bed ni Carin oweyo mondo wedegi ema opidhnegi nyithindo, ngimagi dikoro rach moloyo.

15, 16. (a) Ler ane kaka nyaminwa moro ne opon kane oweye mondo odag gi dane, (b) Ang’o momiyo en to nodagi mondo nyare kik odag gi min-gi?

¹⁵ Janeno moro miluongo ni Vicky wacho kama: “Ne adak gi dana kuom higini moko ka jonyuolna to nodak gi nyaminwa matin. Kane adhi dak gi jonyuolna noyudo chunya osewuok kuomgi. Nyaminwa maluwa to ne ni thuolo wuoyo gi jonyuolna kendo ne gin osiepe ahinya. Chunya ne ni mabor ahinya gi jonyuolna kendo kata kane abedo maduong’ nawinjo ka tekna nyisogi pacha. An kaachiel gi nyaminwa ne wasesingone jonyuolwa ni wabiro ritogi ka giti. Kata kamano an abiro ritogi mana nikech gin jonyuolna, nyaminwa to biro ritogi nikech hera moherogigo.”

¹⁶ Vicky medo wacho niya: “Koro mamana wachona ni amiye nyara mondo odaggo mana kaka an bende notera ir dana. Natiyo gi rieko ma adagi wachno. An kaachiel gi jaoda wadwaro pidho nyathiwa e yo ma Jehova dwaro. Kendo ok daher ni bang’e winjruok manie kinda gi nyathina okethre.” Vicky osefwenyo ni yo maber moloyo en keto puonj mag Jehova obed mokwongo kar keto pesa gi chike mag anyuola obed motelo. Yesu nowacho maler niya: ‘Onge ng’at manyalo tiyo ne ruodhi ariyo,’ matiende ni tiyo ne Nyasaye koda Mwandu.—Math. 6:24; Wuok 23:2.

17, 18. (a) Jokristo madier onego otim yiero mane kinde duto? (b) Gin penjo mage ma wabiro nono e sula mabiro?

¹⁷ Jehova Wuonwa osesingo ni obiro konyowa mondo wayud gik mochuno kapo ni waketo Pinyruoth kod wachne makare obedo mokwongo e ngimawa. (Math. 6:33) Omiyo kinde duto Jokristo madier nigi thuolo mar timo yiero. Jehova singo ni obiro chiwonwa “yo mar wuok” e pek moro maok waketho chike mag Muma kata bed ni en pek machalo nade. (Som 1 Jo Korintho 10:13.) Sama ‘wakiyo Jehova gi kinda,’ sama waketo ‘geno kuome’ kokalo kuom lamo mondo omiwa rieko, kendo sama waluwo chikene, obiro ‘timonwa kaka wakwaye.’ (Zab. 37:5, 7) Obiro guedho kinda ma watimo mondo walame en kende kaka Ruodhwa madier. Ka waketo Jehova obed mokwongo e ngimawa, obiro ‘guedhowa.’—Pim gi Chakruok 39:3.

¹⁸ Ang’o minyalo tim mondo olos winjruok ma nokethore nikech joot ne odak mopogore? Ere kaka wanyalo rito joodwa e yor ringruok maok ochuno ni wadag mabor kodgi? To ere kaka wanyalo jiwo jomoko mondo otim yiero maber kuom wachni? Sula maluwo mae biro dwoko penjogi.