JO-YAHUDI ma nodak e Piny Manosingi ne chakoga kwano higa e kinde ma ne ji puro kendo pitho, to mano ne timorega e kind dweche ma sani iluongo ni Septemba/Oktoba.

Ji ne kwanoga odiechienge ma dwe kawo ka luwore gi odiechienge ma dwe manie kor polo lworogo piny, ma kinde mang’eny en-ga odiechienge 29 kata 30. Ne gikwanoga higa ka luwore gi odiechienge ma piny lworogo chieng’. Kata kamano, odiechienge ma piny lworogo chieng’ ng’eny moloyo ma dwe lworogo piny. Kuom mano, jogo ne manyo yo ma ne nyalo miyo odiechiengego oromre. Mondo ne gitim kamano, ne gimedoga odiechienge moko kata ne gimedoga dwe achiel e chak higa. Mano ne nyalo konyogi ng’eyo kinde mag pitho kod keyo.

Kata kamano, e ndalo Musa, Nyasaye nonyiso joge ni gichak kwano higa e dwe mar Abib kata Nisan, mondo ging’e kinde ma nonego gitimie gik motudore gi lamo. Dwe mar Abib kata Nisan tinde bedoga e kind dweche mag Mach/April. (Wuok 12:2; 13:4) Sawo ma ne itimo dweno noriwo nyaka kayo shayiri.​—Wuok 23:15, 16.

Jasomo moro ma nyinge Emil Schürer nondiko e buk miluongo ni The History of the Jewish People in the Age of Jesus Christ (175 B.C.–A.D. 135) kama: “Ne yotga ng’eyo kinde ma nonego omedie dwe moro e kalenda.” Kae to nomedo niya: “Ne itimoga Pasaka sama dwe ne owuok oduto e kor polo e dwe mar Nisan (14 Nisan), to mano ne bedoga sama seche mag odiechieng’ kod seche mag otieno romre. . . . Ka po ni nofweny ni Pasaka ma higa moro ne ok dhi timore sama seche mag odiechieng’ kod seche mag otieno romre, Jo-Yahudi ne medoga dwe machielo [mar 13] ka pok dwe mar Nisan ochopo.”

E kindegi, Joneno mag Jehova tiyoga gi yorno sama gidwaro ng’eyo tarik sie mar Chiemo Modhiambo mar Ruoth ma bedoga e kind dweche mag Mach/April kendo ma luwore gi Nisan 14 e kalenda mar Jo-Yahudi. Inyisoga kanyakla duto e piny mangima tarigno chon. a

Kata kamano, ere kaka Jo-Yahudi ne ng’eyo giko dwe moro kod chak dwe machielo? E ndalowagi, wan gi kalenda ma nyaloga konyowa ng’eyo mano. Kata kamano, e kinde ma nindiko Muma, ne ok yotga ng’eyo wachno.

E kinde Ataro ma ndalo Noa, dwe achiel ne niga gi odiechienge 30. (Cha. 7:11, 24; 8:3, 4) Bang’e e kinde Jo-Yahudi, dwe achiel ne ok bedga mana gi odiechienge 30. Jo-Yahudi ne chakoga kwano odiechienge mag dwe e kinde ma dwe ne ochako neno e kor polo. Mano ne nyalo miyo dwe moro obed gi odiechienge 29 kata 30 ka pok ochak kwan dwe machielo.

Nitie kinde ma Jonathan kod Daudi nowacho niya e wi dwe moro: “Kiny en . . . dwe manyien.” (1 Sa. 20:5, 18) Omiyo, nenore ni chop senchari mar 11 Ka Kristo Podi, ji ne nyalo goyo kwano ma ging’e odiechienge ma dwe moro ne dhi kawo ka pok dweno ochopo. Ere kaka Jo-Israel ne nyalo ng’eyo odiechieng’ ma dwe moro ne dhi chakoree? Mishnah ma en buk moro moting’o chike Jo-Yahudi nyalo konyowa yudo dwoko mar penjono. Bugno wacho ni bang’ ka ne Jo-Yahudi osea e tuech Babulon, Sanhedrin (kot maduong’ mar Jo-Yahudi) ne konyoga ji ng’eyo odiechieng’ ma dwe moro ne dhi chakoree. E dweche abiriyo ma ne itimoega sewni, kotno ne jaromo e odiechieng’ mar 30 dwe ka dwe. Joma ne ni e Sanhedrin e ma ne nigi ting’ mar nyiso oganda ni dwe manyien ne dhi chakore karang’o. Ang’o ma ne konyogiga?

Ne iketoga chwo e gode ma nolworo Jerusalem mondo ging’i kor polo gotieno ka ne ginyalo neno ka dwe manyien wuok. Ka ne gineno dwe manyienno, ne ginyisoga Sanhedrin mapiyo. Ka ne joma ni e Sanhedrin osebedo gadier ni dwe manyien osewuok e kor polo, ne gilandoga ne oganda ni koro gichako dwe manyien. To nade ka boche polo kata ong’ueng’o ne nyalo geng’o ne chwo ma noketgo mondo kik gine dwe manyien  ka wuok? E chal ma kamano, ka ne dwe ma ne dhi nyimeno ochopo e odiechieng’ mar 30, ne ikwano ni orumo kendo dwe manyien ne chakore.

Bug Mishnah wacho ni gima Sanhedrin nong’ado nilandoga ne oganda kokalo kuom mach ma ne imoko e wi Got Zeituni ma ne ni but Jerusalem. Ne imokoga mach e Israel duto e kuonde ma noting’ore malo kaka yo ma ne ilandogo ne ji wachno. E higni moko bang’e, ne ioroga joote. Kuom mano, Jo-Yahudi ma nodak Jerusalem kod ma nodak e piny Israel duto, kaachiel gi ma nodak e gwenge maboyo ne yudoga wach e wi odiechieng’ mokwongo ma dwe manyien chakoree, kendo giduto ne ginyalo timo sewni e kinde ma chalre.

Inyalo yudo weche momedore e chat moket e sulani, ma nyiso kaka Jo-Yahudi ne kwanoga dweche kendo kaka ne ginyalo ng’eyo kinde ma nonego gitimie sewni mopogore opogore.