1. En yiero mane ma rawera nyaka tim e wi kinde ma biro, to ang’o momiyo ok onego oluor? (Ne picha man malo.)

UN ROWERE ung’eyo maber ni ka ng’ato pok ochako wuoth, nyaka okwong ochan maber kuma odwaro dhiye. Ngima dhano chalo gi wuoth kendo sama pod itin e ma ber ka ichanee kuma idwaro dhiye. En adier ni timo chenro seche moko nyalo bedo matek. Nyako moro miluongo ni Heather wacho niya: “Timo chenro ok yot. Nyaka iyier kaka ibiro tiyo gi ngimani.” Kata kamano, kik iluor. Jehova nyiso joge niya: “Kik iluor, ni kech an kodi; we ng’eng’, ni kech an Nyasachi: anamii teko; ee, nakonyi.”​—Isa. 41:10.

2. Ing’eyo nade ni Jehova dwaro ni ibed ma mor e kinde ma biro?

² Jehova dwaro ni iti gi rieko sama itimo chenro e wi kinde ma biro. (Ekl. 12:1; Mat. 6:20) Odwaro ni ibed ma mor. Gik ma beyo ma waneno, wawinjo, kod ma wabilo ma Jehova nochueyo nyiso mano. Par ane bende kaka odewowa kendo opuonjowa mondo wabed gi ngima maber. Jehova wacho kama ne joma kwedo puonjne: “Nuyiero tim ma ok namorgo. . . . Neuru, jotichna nomor, to un wiu nokuodi: neuru, jotichna nower ni kech mor manie chunygi.” (Isa. 65:12-14) Jehova yudo pak sama jotichne otimo yiero ma beyo e ngimagi.​—Nge. 27:11.

3. Gin chenro mage ma Jehova diher ni ibedgo?

³ Gin chenro mage ma Jehova diher ni ibedgo? Nochueyo dhano mondo obed ma mor mana ka ging’eye kendo gitiyone gi chunygi duto. (Zab. 128:1; Mat. 5:3) Mano opogore ahinya gi le ma bende nochueyo, nikech le odak mana ni mondo gichiem, gimodhi, kendo ginyuol. Nyasaye dwaro ni ibed ma mor kuom bedo gi chenro mar timo gik mamoko mopogore mana gi ma le timo. Jachuechni en “Nyasach hera” kendo “Nyasaye mamor,” ma nochueyo dhano e “kite owuon.” (2 Kor. 13:11; 1 Tim. 1:11; Cha. 1:27) Ibiro bedo ma mor sama iluwo ranyisi mar Nyasachwa ma jahera. Be iseneno adiera mar weche ma yudore e ndiko ma wacho ni: “Chiwo kelo mor mogundho moloyo kawo”? (Tich 20:35) Mano e gima timorega e ngima dhano. Kuom mano, Jehova dwaro ni itim chenro ma biro nyiso ni ihero jomoko kendo ihere.​—Som Mathayo 22:36-39.

4, 5. Ang’o ma ne miyo Yesu bedo ma mor?

⁴ Yesu Kristo noketo ranyisi maber ahinya ne rowere. Onge kiawa ni en bende notugoga ka ne pod en nyathi. Wach Nyasaye wacho ni nitie “chieng’ nyiero . . . kendo chieng’ timo miel.” (Ekl. 3:4) Yesu bende nosudo machiegni gi Jehova kuom puonjore Ndiko. Ka ne en jahigni 12, jopuonj manie hekalu nowuoro ahinya “riekone mar ng’eyo tiend weche kod kaka ne odwoko” penjo motudore gi weche manie ndiko.—Luka 2:42, 46, 47.

⁵ Yesu nobedo ma mor e ngimane ka nosebedo ng’at maduong’. Ang’o ma ne miye mor? Nong’eyo ni achiel kuom gik ma Nyasaye ne dwaro ni otim ne en ‘lando wach maber ne joma odhier kendo wach yawo wenge muofni.’ (Luka 4:18) Timo dwach Nyasaye nomiyo Yesu obedo ma mor. Zaburi 40:8 nyiso paro ma Yesu ne nigo kowacho niya: “A Nyasacha, amor ahinya timo gi midwaro.” Yesu ne mor ahinya puonjo ji e wi Wuon-gi manie polo. (Som Luka 10:21.) Chieng’ moro ka ne osepuonjo dhako moro e wi lamo madier, Yesu nonyiso jopuonjrene niya: “Chiemba en timo dwaro mar ng’at ma ne oora kendo mondo atiek tichne.” (Joh. 4:31-34) Hero Nyasaye kod hero jomamoko nomiyo Yesu obedo ma mor. Timo kamano nyalo miyo in bende ibed ma mor.

6. Ang’o momiyo wuoyo gi Jokristo motegno e wi gik michano timo e kinde ma biro en gima ber?

⁶ Jokristo mang’eny osebedo ma mor kuom tiyo ne Jehova ka gin jopainia e kinde ma ne gin rowere. Donge inyalo wuoyo kodgi e wi chenro ma in-go? Muma wacho kama: “Ka onge jong’ad rieko, to ji ok tim gik ma gichano, to ka jong’ad rieko ng’eny, to gik ma gichano dhi maber.” (Nge. 15:22, The Bible in Luo, 1976) Owete gi nyimine ma ohero Nyasaye kamano biro nyisi ni tiyo ne Nyasaye gi thuoloni duto biro miyo iyud puonj ma konyi ahinya e ngimani. Kata obedo ni Nyasaye ne opuonjo Yesu ka ne en e polo, ne odhi nyime puonjore gik mang’eny ka ne obiro e piny. Kuom ranyisi, nong’eyo mor ma ng’ato bedogo sama opuonjo jomoko wach maber kod sama omakore gi Nyasaye e bwo tem. (Som Isaiah 50:4; Hib. 5:8; 12:2) Koro, wanon ane moko kuom yore ma inyalo tiyogo ne Nyasaye gi thuoloni duto ma biro miyo ibed ma mor.

7. Ang’o momiyo rowere mathoth ohero puonjo ji Muma?

⁷ Yesu nowacho niya: “Dhiuru . . . ulok ji obed jopuonjrena . . . kupuonjogi.” (Mat. 28:19, 20) Ka diher tiyo tij lendo e okang’ malach, mano nyiso ni iyiero tich maber ma biro keloni mor mogundho kendo ma kelo ne Nyasaye duong’. Mana kaka tije mamoko, biro kawo kinde mondo ibed molony.  Owadwa moro miluongo ni Timothy ma nobedo painia ka en jahigni 19 nowacho niya: “Ahero tiyo ne Jehova gi thuolona duto nikech mano e yo ma anyisego ni ahere. Ka ne achako, bedo gi jopuonjre mag Muma ne ok yot, kata kamano, ka ne adhi e alwora machielo, ne abedo gi jopuonjre mag Muma mogwaro kochakore gi dwe ma ne adhiyeno. Japuonjre moro nochako biro e chokruok. Bang’ dhi e Skund Muma ne Owete Maok Nie Kend, * ne ayudo migawo e alwora machielo kendo aseyudo jopuonjre ang’wen mag Muma. Ahero puonjo ji Muma nikech aneno kaka roho maler konyogi timo lokruok e ngimagi.”​—1 The. 2:19.

8. Rowere moko osetimo ang’o mondo gipuonj ji Muma?

⁸ Rowere moko osepuonjore dhok machielo. Kuom ranyisi, Jacob ma wuok Amerka wacho niya: “Ka ne an jahigni abiriyo, thoth joma ne wan-go e klas ne gin Jo-Vietnam. Nikech ne agombo puonjogi e wi Jehova, mano nomiyo atimo chenro mondo apuonjra dhok ma giwacho. Kuom kinde mogwaro, ne apuonjora dho Vietnam kuom pimo weche manie Ohinga mar Jarito mar Kisungu kod mar Vietnam. Bende, ne amako osiep gi owete gi nyimine ma ne nitie e kanyakla ma ne itimee chokruok gi dho Vietnam. Ka ne achopo jahigni 18, ne abedo painia. Bang’e, ne adhi e Skund Muma ne Owete Maok Nie Kend. Gik ma ne apuonjora e skundno osekonya ahinya e migawo mar painia ma sani atimo, nikech an e jaduong’-kanyakla kende e grup mitimee chokruok gi dho Vietnam. Jo-Vietnam mang’eny ma aromogo wuoro ahinya ni ang’eyo wacho dhoggi. Girwakaga e utegi, kendo apuonjogiga Muma. Moko kuomgi osetimo dongruok mobatisi.”​—Pim gi Tich Joote 2:7, 8.

9. Tij puonjo ji Muma tiegowa e yore mage?

⁹ Tij puonjo ji Muma tiegowa e yore mathoth. Okonyowa bedo joma ochanore e tijwa, wang’eyo wuoyo e yo maber, wabedo jochir, kendo joma tiyo gi rieko. (Nge. 21:5; 2 Tim. 2:24) Tij puonjo ji bende ber nikech omiyo ing’eyo kaka inyalo lero ne jomoko gik ma iyiego kitiyo gi Muma. E wi mano, iyudo thuolo mar tiyo kanyachiel gi Jehova.​—1 Kor. 3:9.

10. Ere kaka inyalo bedo ma mor puonjo ji Muma kata e alwora ma ji ok rwakie wach ahinya?

¹⁰ Inyalo bedo ma mor puonjo ji Muma kata ka ji manok kende e ma oyie rwako wach maber e alworau. Tij puonjo ji ok en gima ng’ato timo kende. Kanyakla duto riwore e manyo joma nigi chuny mar rwako wach. Kata obedo ni jalendo achiel e ma samoro biro yudo japuonjre ma timo dongruok ma tisi, kanyakla duto bedo ma mor nikech giduto ne gikonyo japuonjreno. Kuom ranyisi, Brandon nobedo painia kendo nolendo kuom higni ochiko e alwora ma ji ne ok rwakie wach ahinya. Owacho niya: “Ahero lando wach maber nikech mano e tich ma Jehova dwaro ni mondo atim. Nabedo painia bang’ tieko skul. Ahero jiwo rowere manie kanyaklawa kendo amor neno dongruok ma gitimo. Bang’ dhi e Skund Muma ne Owete Maok Nie Kend, ne ayudo migawo mar bedo painia e alwora machielo. En adier ni pok apuonjo ng’ato Muma ma obatisi, jomamoko to osetimo kamano. Amor ni natimo chenro mar puonjo ji Muma.”​—Ekl. 11:6.

11. Rowere mang’eny oseyudo thuolo mane mar tiyo ne Jehova?

¹¹ Nitiere thuolo mang’eny mag tiyo ne Jehova. Kuom ranyisi, rowere mathoth  ochiwore mondo gikony e tije mag gedo. Ute mag Romo mathoth pod dwarore ni oger. Tij gerogi en tich maler, ma miyo Nyasaye duong’, kendo nyalo keloni mor. Mana kaka tiyo e migepe mamoko kelo mor, tiyo kanyachiel gi owete gi nyimine e tij gedo bende kelo mor. Gero Ute mag Romo bende puonjowa gik mang’eny. Ipuonjowa yore mag geng’o hinyruok kar tich, bedo jotich ma jokinda, kendo luwo kaka itayowa.

12. Ere kaka bedo painia nyalo yawo thuolo mamoko mag tiyo ne Nyasaye?

¹² Owadwa moro miluongo ni Kevin wacho niya: “Ne achako gombo tiyo ne Jehova gi thuolona duto ka ne pod atin. Omiyo ka ne aromo jahigni 19, ne abedo painia. Ne atiyoga gi owadwa moro ma en jagedo kuom odiechienge moko mondo ayud kaka nanyalo konyora. Ne apuonjora goyo tado, kaachiel gi rwako dirisni kod dhoudi. Bang’e ne atiyo kuom higni ariyo gi grup ma ne konyo e alwora ma kodh yamo mager nokethee udi. Ne wagero Ute Romo ma nokethore kaachiel gi ute owete gi nyimine. Ka ne awinjo ni jogedo ne dwarore e piny South Africa, ne aoro kwayo kendo ne ayudo thuolo mar dhi kuno. E Afrika ka, wagero Od Romo moro bang’ machielo kuom jumbe manok. Owete gi nyimine ma wagedogo gin kaka joodwa. Wadak kanyachiel, wapuonjore Muma kanyachiel, kendo watiyo kanyachiel. Bende amor ahinya lendo gi owete gi nyimine juma ka juma. Chenro ma ne aketo ka ne pod atin osekelona mor mang’eny ahinya.”

13. Ere kaka tiyo e Bethel miyo rowere bedo ma mor?

¹³ Rowere moko ma bende notimo chenro mar tiyo ne Jehova gi thuologi duto sani ni e Bethel. Tiyo Bethel miyo ng’ato bedo ma mor nikech gimoro amora ma otimo, otimo ne Jehova. Owete gi nyimine ma tiyo e  Bethel timo kinda mondo wayud Muma kod buge mamoko ma lero Muma ma konyowa puonjore adiera. Owadwa moro miluongo ni Dustin ma tiyo Bethel wacho niya: “Natimo chenro mar tiyo ne Nyasaye gi thuolona duto ka ne an jahigni ochiko, kae to ne abedo painia ka ne atieko skul. Bang’ higa achiel gi nus, ne oluonga mondo adhi ati e Bethel. Ne apuonjora tiyo gi masinde mag goyo buge kae to bang’e ne apuonjora timo tije mag kompyuta. E Bethel kae, wan gi thuolo mar winjo motelo kaka tij puonjo dhi nyime e piny ma ngima. Ahero tiyo kae nikech tich ma watimo konyo ji mondo osud machiegni gi Jehova.”

14. Ere kaka inyalo chano mondo iti ne Jehova gi thuoloni duto?

¹⁴ Ere kaka inyalo chano mondo iti ne Jehova gi thuoloni duto e kinde ma biro? Nyago kido mag roho maler e ma biro konyi mondo iti ne Jehova e yo momedore. Omiyo, puonjri wach Nyasaye e yo mong’ith, par matut tiend weche ma ipuonjori, kendo many yore ma inyalo jiwogo owete gi nyimine e chokruoge mag kanyakla. E kinde ma pod idhi skul, inyalo medo tiegori mondo ibed gi lony e lando wach maber. Puonjri bedo ng’at ma ohero ji kuom wuoyo kodgi kendo chikonegi iti maber sama giwuoyo. Bende, inyalo chiwori mondo iti tije mopogore opogore e kanyakla kaka rito Od Romo osik ka ler kendo kondisore maber. Jehova mor tiyo gi joma obolore kendo mohero chiwore. (Som Zaburi 110:3; Tich 6:1-3) Jaote Paulo noyie dhi gi Timotheo e tij misonari nikech owete ne “wuoyo maber kuome.”​—Tich 16:1-5.

15. Inyalo timo nang’o mondo iyud kaka ikonyori?

¹⁵ Joma tiyo ne Nyasaye gi thuologi duto kaka jopainia mapile pod nyaka many pesa ma ginyalo konyorego e ngimagi. (Tich 18:2, 3) Samoro inyalo puonjori tij lwedo moro ma nyalo miyo iyud pesa ma inyalo konyorigo. Sama ichano timo kamano, inyalo wuoyo gi jarit-alwora maru kod jopainia mamoko. Penjgi ni en tich mane ma owinjore gi jopainia. Bende, inyalo timo mana kaka Muma wacho niya: “Ket tichni e luet Jehova; mi weche miparo timo notimre.”​—Nge. 16:3; 20:18.

16. Ere kaka tiyo ne Nyasaye gi thuoloni duto kapod in rawera nyalo konyi e migepe mamoko momedore e kinde ma biro?

¹⁶ Bed gadier ni Jehova dwaro ni ‘imak matek’ ngima ma biro miyo ibed ma mor e kinde ma biro. (Som 1 Timotheo 6:18, 19.) Tiyo ne Nyasaye gi thuoloni duto miyo iriwori gi owete gi nyimine mamoko ma bende tiyo ne Nyasaye gi thuologi duto, to mano miyo ibedo Jakristo motegno. Jokristo mang’eny bende osefwenyo ni tiyo ne Jehova gi thuologi duto kapod gin rowere, nokonyogi mondo gidag gi mor kod kuwe gi joma gikendorego. Kinde mang’eny, joma nobedo jopainia kapok gidonjo e kend, dhiga nyime bedo jopainia gi nyawadgi ma gikendorego.​—Rumi 16:3, 4.

17, 18. Ang’o momiyo tiyo ne Nyasaye en gima nyaka wuog e chuny ng’ato?

¹⁷ Timo chenro mondo iti ne Jehova en gima nyaka wuog e chunyi. Muma wacho kama kuom Jehova: “Mad omiyi gima chunyi gombo kendo omi chenro magi duto dhi maber.” (Zab. 20:4, Luo New Testament, 2003) Omiyo, par matut kaka diher tiyo gi ngimani. Par gik ma Jehova timo e kindewagi kod kaka inyalo riwe lwedo. Kae to ichan timo gik ma more.

¹⁸ Tiyo ne Jehova gi ngimani duto biro keloni mor mogundho nikech itimo gik ma miye duong’. Ee, “chunyi mondo omor kod Jehova; kendo nomiyi gi ma chunyi dwaro.”​—Zab. 37:4.