1. En pek mane ma wajaromogo sama watemo chopo gombo ma wan-go e tij Nyasaye?

 BE ISEGAGOMBO timo gimoro e okang’ momedore e tij Nyasaye kae to ifwenyo ni ok yotni chopo gombonino? b Ka po ni en kamano, to ng’e ni ok in kendi. Owadwa moro ma nyinge Philip ne gombo ahinya bedo jakinda e lemo, kendo nodwaro bero lamo mage. Kata kamano, yudo thuolo mag wuoyo gi Jehova e lamo ne ok yotne. Erika ne gombo ahinya chopo chon e romo mag dhi lendo, kata kamano, chiegni ni e romo ka romo pod nochopoga kodeko. Tomáš notemo nyading’eny mondo osom Muma duto. Owacho kama: “Somo Muma ne ok mitna. Natemo nyadidek mondo asome duto, to naremga mana gi e bug Tim Jo-Lawi.”

2. Ang’o momiyo chunywa ok onego onyosre ka po ni nitie gimoro ma wagombo timo to pok wachope?

² Ka po ni sani nitie gimoro migombo timo e tij Nyasaye to ok yotni chopo gombonino, kik chunyi nyosre kata matin. Thothne kata mana chopo gombo moro matin dwaroga thuolo kod kinda. Omiyo, nikech pod itimo kinda mondo ichopo gombonino, mano nyiso ni ikawo mapek winjruok ma in-go gi Jehova, kendo ni diher miye gima berie moloyo. Jehova mor ahinya gi kinda mitimo. Ok ogen ni ibiro timo mathoth mohingo nyaloni. (Zab. 103:14; Mika 6:8) Omiyo, gomb gima inyalo chopoe mayot ka luwore gi nyalo mari. Bang’ yiero gima idwaro timo, ang’o minyalo timo mondo ichope? Wawuo ane e wi paro moko ma nyalo konyi.

3. Ang’o momiyo ng’ato onego obed gi gimoro ma chwale kodwaro chopo gombo moro ma en-go?

³ Sama nitie gima chwali mondo ichop gombo moro ma in-go e tij Nyasaye, biro bedoni mayot chopo gombono. Ng’at ma nigi gima chwale bedoga gi siso kod kinda mar chopo gombone. Wanyalo pimo gima chwaleno gi yamo ma konyo e chwalo yie mondo ochop kama odwaro dhiye. Ka po ni yamono odhi nyime kutho, jakwang’ yie biro chopo kama odhiye, kendo ka po ni yamono otegno moromo, onyalo chopo kama odhiyeno mapiyo moloyo. E yo ma chalo kamano, ka wan gi gimoro ma chwalowa mondo wachop gombowa moro, to biro bedo mayot chope. Owadwa David ma wuok El Salvador wacho kama: “Ka in gi gima chwali, to ibiro timo kinda ahinya, kendo ok ibi yie mondo gimoro amora ochochi.” Omiyo, ang’o minyalo timo mondo ichop gomboni?

4. En ang’o ma wanyalo kwayo Jehova e lamo? (Jo-Filipi 2:13) (Ne picha bende.)

⁴ Lem mondo ibed gi siso momedore mar chopo gomboni. Kokalo kuom roho maler, Jehova nyalo chwali mondo ibed gi siso mar chopo gombo ma in-go. (Som Jo-Filipi 2:13.) Nitie sama wanyalo gombo timo gimoro e tij Nyasaye mana nikech wang’eyo ni onego watim kamano, to mano ok rach. Kata kamano, nyalo bedo ni waonge gi siso mar timo gino. Mano e gima notimore ne nyaminwa moro miluongo ni Norina ma wuok Uganda. Nogombo tayo japuonjre mar Muma. Kata kamano, ne oonge gi gima ne chwale mondo ochop gomboneno nikech noparo ni ok en japuonj molony. Ang’o ma nokonye? Owacho kama: “Nachako kwayo Jehova e lamo pile mondo okonya bedo gi siso mar tayo japuonjre Muma. Gie kindego bende natimo kinda mondo amed lony e puonjo. Bang’ dweche matin, ne afwenyo ni gombona mar tayo jopuonjre Muma nosemedore. E higano nabedo gi jopuonjre ariyo mag Muma.”

5. Gin ang’o ma wanyalo paro matut kuomgi mondo okonywa chopo gombowa?

⁵ Par matut kuom gik ma Jehova osetimoni. (Zab. 143:5) Jaote Paulo noparo matut kuom ng’wono ma Jehova nosenyise, to mano nochwale mondo omed kinda e tij Jehova. (1 Kor. 15:9, 10; 1 Tim. 1:12-14) Kamano bende, ka imedo paro matut kuom gik ma Jehova osetimoni, mano biro chwali mondo ichop gomboni mar timo mathoth e tije. (Zab. 116:12) Ne ane gima nochwalo nyaminwa moro ma wuok Honduras mondo ochop gombone mar bedo painia mapile. Owacho kama: “Naparo matut kaka Jehova ohera. Jehova osekonya ma abedo achiel kuom joge. Osebedo kodewa kendo orita. Paro matut kuom weche kaka mago nokonya medo here ahinya, to mano nochwala mondo achop gombona mar bedo painia mapile.”

6. Ang’o machielo ma nyalo chwali mondo imed bedo gi siso mar chopo gombo ma in-go?

⁶ Ket pachi kuom gueth mibiro yudo kichopo gombo ma in-go. Ne ane gima nokonyo Erika ma nosewuo kuome motelo mondo ochopga  chon e romo mag dhi lendo. Owacho kama: “Nafwenyo ni gik mang’eny ne baya nikech nachopoga modeko e romo mag dhi lendo. To ka nachopo chon, nayudoga thuolo mar moso owete gi nyimine kendo goyo mbaka kodgi. Bende, chopo chon ne konyaga yudo paro mabeyo ma nanyalo tiyogo e tij lendo mondo amed lony e tijno.” Erika noketo pache kuom gueth ma nodhi yudo kochopo chon e romo mag dhi lendo, kendo mano nokonye chopo gombone. Gin gueth mage ma in iwuon inyalo keto e pachi? Ka po ni igombo somo Muma pile kata bero lamo magi, temie paro kaka timo kamano biro medo tego osiep manie kindi gi Jehova. (Zab. 145:18, 19) Ka igombo bedo gi kido moro ma dwarore kuom Jokristo, temie paro kaka kidono biro konyi bedo gi winjruok maber gi jomamoko. (Kol. 3:14) Donge inyalo loso list moro ma nyiso gimomiyo diher chopo gombo ma in-go? Kae to kinde ka kinde, rang listno mondo ine dongruok misetimo. Tomáš ma nosewuo kuome motelo wacho kama: “Sama nitie gik mang’eny ma chwala mondo achop gombo moro, mano konyaga timo kinda mondo achop gombono.”

7. Ang’o ma nokonyo Julio gi jaode mondo gichop gombo ma ne gin-go?

⁷ Mak osiep gi joma biro jiwi mondo ichop gomboni. (Nge. 13:20) Ne ane gima nokonyo owadwa moro miluongo ni Julio gi jaode mondo gichop gombo ma ne gin-go mar tiyo ne Jehova kuom thuolo momedore. Owadwano wacho kama: “Ne wamako osiep gi joma ne jiwowa mondo wachop gombowa, kendo ne wawuoyoga kodgi e wi gombowago. Thothgi nosechopo gombo kaka mago, omiyo, ne gimiyowa paro ma nokonyowa ahinya. Osiepewago ne penjowaga okenge ma ne wasekawo motudore gi gombowago, kendo ne gijiwowaga sa asaya ma chunywa ne dwaro jok.”

8. Ang’o ma nyalo timore ka po ni watimo kinda mar chopo gombowa mana sama wan gi gima chwalowa? (Ne picha bende.)

⁸ Nitie kinde ma wanyalo winjo ka chunywa dwaro jok gi gombo moro ma wan-go e tij Nyasaye. Be mano nyiso ni koro onego wawere gi wachno? Ooyo. Par ane ranyisini: Yamo nyalo konyo yie chopo kama onego odhiye. Kata kamano, nitie odiechienge ma yamo nyalo bedo mang’eny, to odiechienge moko, yamo nyalo bedo ma onge. Be mano nyiso ni koro jakwang’ yie ok nyal sudo? Ok en kamano. Nitie yiedhi moko ma nigi injin, to moko nigi ngai. Omiyo, jakwang’ yie pod nyalo tiyo gi gigo mondo ochop kama odwaro dhiye. Wan bende, nitie sama wanyalo bedo gi gik mang’eny ma chwalowa mondo wachop gombowa moro, to nitie sama gigo nyalo bedo ma onge. Omiyo, ka wawacho ni wabiro timo kinda mondo wachop gombowa mana sama nitie gima chwalowa, samoro ok wabi chopo gombono. Kata kamano, mana kaka jakwang’ yie manyoga gik mamoko ma nyalo konye chopo kama odwaro dhiye, e kaka wan bende dwarore ni wamany gik mamoko ma nyalo chwalowa  mondo wachop gombowa kata mana sama chunywa ochako jok. Kata obedo ni timo kamano nyalo dwaro ni wabed gi ritruok, gueth ma wabiro yudo ng’eny nyowuoyo. Ka pok wawuoyo kuom gima wanyalo timo, wawuo ane e wi penjo moro ma nyalo sieko.

9. Sama ok wawinj ka wamor gi gimoro ma wagombo timo e tij Nyasaye, be en gima rach ka wadhi nyime timo kinda mondo wachope? Ler ane.

⁹ Jehova dwaro ni watine ka wamor, kendo ma ok ochunwa. (Zab. 100:2; 2 Kor. 9:7) Omiyo, sama ok wawinj ka wamor gi gimoro ma wagombo timo e tij Nyasaye, be onego wadhi nyime timo kinda mondo wachope? Ee. Ne ane ranyisi mar jaote Paulo. Nowacho kama: “Asiko ka agoyo ringra kendo chike kaka misumba.” (1 Kor. 9:25-27) Paulo notemo matek mondo otim gik makare kata mana sama timo kamano ne ok more. Be Jehova ne mor gi gik ma Paulo notimo e tije? Ee, kendo Jehova noguedhe ahinya.​—2 Tim. 4:7, 8.

10. Gin ber mage ma bedoe sama ng’ato timo kinda mondo ochop gombo moro ma en-go e tij Nyasaye kata mana sama timo mano ok more?

¹⁰ Mana kaka Jehova ne mor gi Paulo, e kaka wan be omor kodwa sama watimo kinda mondo wachop gombo ma wan-go e tije, kata mana sama timo mano ok morwa. Omor nikech ong’eyo ni nitie sama watimoga gimoro, ok nikech wahero gino, to nikech wahere en owuon. To mana kaka Jehova noguedho Paulo, e kaka wan bende obiro guedhowa nikech kinda ma watimo. (Zab. 126:5) Kaka wamedo neno gueth mag Jehova, e kaka wabiro medo timo kinda e chopo gombo ma wan-go e tije. Nyaminwa moro miluongo ni Lucyna ma wuok Poland wacho kama: “Nitie seche ma ok adwarga dhi e tij lendo, to moloyo sama aol. Kata kamano, abedoga gi mor makende sama achukora ma adhi e tij lendo.” Omiyo, waneuru ane gima wanyalo timo sama wawinjo ka chunywa chako jok gi gimoro ma wagombo timo e tij Nyasaye.

11. Ere kaka Jehova nyalo konyowa bedo gi ritruok?

¹¹ Kwa Jehova mondo okonyi ibed gi ritruok. Ritruok en nyalo mar chiko kaka iwinjo e chunyi kod timbeni. Kinde mang’eny itiyoga gi wachno sama iwuoyo kuom kinda ma watimo mondo kik watim richo. Kata kamano, kidono dwarore bende mondo ochwalwa timo gik mabeyo, to moloyo ka po ni migawo ma wadwaro timo ok yot, kata sama onge gima chwalowa mondo wachop gombo moro ma wan-go. Ng’e ni ritruok en achiel kuom olembe ma roho nyago. Omiyo, kwa Jehova rohone maler mondo okonyi nyago kidono. (Luka 11:13; Gal. 5:22, 23) David ma ne wasewuoyo kuome wacho kaka lamo nokonye. Nogombo timo puonjruokne mar Muma ma ok obare. Owacho kama: “Nakwayoga Jehova mondo okonya bedo gi kido mar ritruok. Jehova nokonya ma achako timo puonjruok ma ok abara.”

12. Ere kaka puonj ma yudore e Eklesiastes 11:4 otudore gi gombowa mag tiyo ne Jehova?

¹² Kik irit nyaka chalni obed maber. Ka pod wadak e piny marachni, onge chieng’ ma chalwa biro bedo makare chuth. Omiyo, ka warito mondo chalwa obed makare, samoro ok wabi chopo gombo ma wan-go. (Som Eklesiastes 11:4.) Owadwa moro miluongo ni Dayniel wacho kama: “Onge kinde ma wanyalo wachoe ni koro weche beyo chuth. Kata kamano, weche nyalo dhinwa maber ka wachako achaka timo gima wasechano.” Owadwa moro miluongo ni Paul ma wuok Uganda wacho gimachielo momiyo ok onego wachor nyime chenro ma waseketo mag tiyo ne Jehova. Owacho kama: “Ka wachako chon kata mana sama weche tek, e ka Jehova nyalo guedhowa.”​—Mal. 3:10.

13. Ang’o momiyo ber chako gi gik ma yotni chopoe?

¹³ Chak gi timo gik ma yotni chopoe. Chunywa nyalo jok nikech wagombo timo gimoro ma ok yotnwa chopoe. Ka po ni mano e gima timoreni, donge inyalo pogo gima idwaro  timono e kidienje matindo tindo minyalo chopoe mayot? Kuom ranyisi, ka po ni igombo bedo gi kido moro ma dwarore kuom Jokristo, donge inyalo chako nyiso kidono mosmos e yore moko matindo tindo? Ka po ni igombo somo Muma duto, donge inyalo chako somo sula moko matin-matin kuom kinde moro? Tomáš ma nowuo kuome e chak sulani noyudo ka ne ok yotne somo Muma duto kuom higa achiel. Owacho kama: “Nafwenyo ni natemo somo sula mang’eny ahinya dichiel. Omiyo, nang’ado ni atem ane somo mana wes matin pile ka pile kendo paro matut kuomgi. Mano nomiyo achako hero somo Muma ahinya.” Kaka Tomáš ne medo hero somo Muma, e kaka nochako some kuom kinde malach. Gikone nosomo Muma duto. c

14. Gin pek mage ma wanyalo romogo?

¹⁴ Gima lit en ni kata ka wan gi gik mang’eny ma chwalowa mondo wachop gombowa kendo wan gi ritruok e okang’ malach, pod wanyalo romo gi pek moko. Kuom ranyisi, ‘gik ma yudowaga apoya’ nyalo mayowa thuolo ma waseketo mar chopo gombowa moro. (Ekl. 9:11) Wanyalo romo gi wach moro ma nyoso chunywa kendo mayowa teko. (Nge. 24:10) Nikech warem, wanyalo timo gik ma dwokowa chien, to mano nyalo monowa chopo gombowa. (Rumi 7:23) Kata, samoro wanyalo winjo ka waol aola. (Mat. 26:43) Ang’o ma nyalo konyowa sama waromo gi pek kaka mago?

15. Sama iromo gi pek moro, be mano nyiso ni ok inyal chopo gomboni? Ler ane. (Zaburi 145:14)

¹⁵ Ng’e ni pek miromogo ok nyis ni ok inyal chopo gombo moro ma in-go. Muma nyisowa ni wabiro romo gi chandruoge kata pek moko. Kata kamano, Muma nyisowa bende ni wanyalo siko ka wachung’ motegno ka Jehova okonyowa. (Som Zaburi 145:14.) Owadwa Philip ma ne wasewuoyo kuome motelo wacho kama: “Ka ok achopo gombo moro ma an-go, ok aketga pacha kuom wachno ahinya. Kar  mano, aketoga pacha kuom kinda ma adhi nyime timo mondo achop gombono.” David ma bende nosewuo kuome wacho kama: “Atemoga matek mondo kik ane pek ma aromogo kaka gik ma mona chopo gombona, to kar mano, atemo mondo anegi kaka thuolo mag nyiso Jehova ni ahere.” Ee, sama itemo matek mondo ichop gomboni kata kiromo gi pek moko, inyiso Jehova ni idwaro moro chunye. To mano kaka Jehova morga sama oneno kitimo kinda mondo ichop gombo ma in-go e tije!

16. Ang’o ma wanyalo puonjore sama waromo gi pek e chopo gombowa?

¹⁶ Puonjri kuom pek miromogo. Tem ane paro gima nokelo pekno, kae to ipenjri kama: ‘Be nyalo dwarore ni atim lokruoge moko mondo kik arom gi pek ma kama e kinde mabiro?’ (Nge. 27:12) Kata kamano, nitie seche ma pek ma waromogo nyalo konyowa fwenyo ni samoro ne wagombo timo gima ohingowa. Ka po ni en kamano, tem ane nono gomboni mondo ine ka dibed ni ohingo nyaloni. d Jehova ok bi kawi kaka ng’at manono mana nikech ne ok ichopo gombo moro ma nohingo nyaloni.​—2 Kor. 8:12.

17. Ang’o momiyo wiwa ok onego owil gi gik ma wasetimo?

¹⁷ Kik wiyi wil gi gik misetimo. Muma wacho kama: “Nyasaye ok en ng’at ma ok kare ma wiye diwil gi gik ma usetimo.” (Hib. 6:10) In bende wiyi ok onego owil gi gik misetimo. Tem paro gik mamoko ma isetimo kaka loso winjruok maber gi Jehova, lando wachne, kata chiworine michopo e batiso. Mana kaka nitimo dongruok michopo gombo ma ne in-go e tij Nyasaye e kinde mokalo, e kaka inyalo timo dongruok michop gombo ma in-go sani.​—Fil. 3:16.

18. Ang’o monego wapar sama watimo kinda mondo wachop gombo ma wan-go e tij Nyasaye? (Ne picha bende.)

¹⁸ Jehova nyalo konyi michop gombo ma in-go e tije, mana kaka jakwang’ yie bende gikone chopoga kama nochano dhiye. Kata kamano, par ni thoth jokwang’ yie morga gi wuodhgi. E yo ma chalo kamano, sama idhi nyime timo kinda mondo ichop gombo ma in-go e tij Jehova, bed mamor gi kaka oguedhi kendo okonyi e wuodhi. (2 Kor. 4:7) Ka ok iol, ibiro yudo gueth mogundho.​—Gal. 6:9.