1, 2. (a) Wang’eyo nade ni dhano nyalo bedo osiepe Nyasaye? (b) Wabiro nono ang’o e sulani?

CHAKRE nyuol ng’ato nyaka otho, gombo maduong’ mobedogago en ni mondo ohere. Dhano duto dwaroga ni mondo ohergi, to ok mana hera mar kisera kende. Wan-ga gi siso mar bedo gi osiepe kendo tudore gi jomamoko. Kata kamano, nitiere kit hera moro ma wadwaro ahinya. Wadwaro ni Jehova oherwa. Ji mathoth yudoga ka teknegi yie ni dhano nyalo mako osiep gi Nyasaye Manyalo Duto, modak e polo kendo ma ok nyal ne gi wang’. Be dibed ni wan be wan gi paro ma chalo kamano? Ooyo ngang’!

² Muma nyisowa ni dhano morem osegabedo osiepe Nyasaye. Ber paro ranyisigigo nikech mako osiep gi Nyasaye e gima duong’ie mogik ma ng’ato nyalo dwaro timo e ngimane. Achiel kuom joma noketo ranyisi makende mar bedo osiep Nyasaye ne en Ibrahim. (Som Jakobo 2:23.) Ang’o ma nokonyo Ibrahim obed osiep Jehova? Achiel kuom gik madongo ma nokonye  en bedo gi yie. Muma luongo Ibrahim ni “wuon ji duto ma nigi yie.” (Rumi 4:11) Omiyo, we wane ane kaka yie mare nokonye mondo osiep manie kinde gi Nyasaye obed motegno. Ng’ato ka ng’ato kuomwa nyalo penjore niya, ‘Ere kaka anyalo bedo gi yie kaka ma ne Ibrahim nigo, kendo tego osiep manie kinda gi Jehova?’

3, 4. (a) Ler ane gima nyalo bedo ni ne duong’ie mogik ma notemo yie mar Ibrahim. (b) Ang’o momiyo Ibrahim ne oyie chiwo Isaka wuode kaka misango?

³ Tem ane paro jaduong’ moro moti ma nyagore matek kotuenyo got. Nyaka bed ni mano e wuoth matekie mogik mosebedogo e ngimane. Kata obedo ni hike ng’eny, wuodhno tek nikech gimachielo. Nyalo bedo ni Ibrahim ne jahigni 125 kama, kata kamano pod notegno. ^[1] Rawera moro ma samoro jahigni 25 luwo bang’e. Rawerano en Isaka wuode kendo oting’o yien. Ibrahim oting’o pala kod gima ne dhi konye moko mach. Jehova ochike ni odhi ochiw wuode owuon kaka misango!—Cha. 22:1-8.

⁴ Ibrahim noromo gi tem ma nyalo bedo ni e ma ne duong’ie mogik ma notemo yiene. Nitie joma wachoga ni Nyasaye ne onge hera kata matin kuom nyiso Ibrahim mondo ochiw wuode, kendo jomoko wachoga ni Ibrahim ne oyie luwo aluwa chikno ka ok oparo maber. Giwacho kamano nikech gionge yie kendo ok ging’eyo gik ma yie nyalo miyo ng’ato otim. (1 Kor. 2:14-16) Ibrahim ok noluwo aluwa chik Nyasaye ma ok oparo malong’o. Kar mano, noluwo chikno nikech nitie gimoro ma ne oneno. Yie motegno ma ne en-go nomiyo oneno maler ni Jehova Wuon mare manie polo ok nyal nyiso jotichne otim gimoro ma nyalo kelonegi rach mosiko. Ibrahim nong’eyo ni koluwo kaka Jehova Nyasache ne chike, to ne idhi guedhe en kaachiel gi wuode. Ang’o momiyo Ibrahim ne nigi yie ma kamano? Gik ma nong’eyo kuom Nyasaye kendo ma noseneno gi wang’e nokonye.

5. Nyalo bedo ni Ibrahim nong’eyo Jehova nade, to gik ma nong’eyogo nomiyo otimo ang’o?

⁵ Gik ma nong’eyo kuom Nyasaye. Kata obedo ni Ibrahim nodongo Ur, dala Jo-Kaldayo ma nopong’ gi lamo nyiseche ma nono, Ibrahim nong’eyo Jehova. Mano ne nyalore nade ka Tera wuon mare ne lamo nyiseche ma nono? (Jos. 24:2) Muma ok wachnwa achiel kachiel. Kata kamano, ofwenyonwa ni Ibrahim ne en tieng’ mar ochiko kowuok kuom wuod Noa ma nyinge Shem ma bende ne nigi yie motegno ndi. Shem nodak aming’a kendo ne otho ka Ibrahim jahigni 150 kama. Ok wanyal wacho gadier ni Ibrahim nopuonjore e wi Jehova koa kuom Shem. Kata kamano, nenore ni Shem nopuonjo joode gik mathoth ma noseng’eyo e wi Jehova. Nyalo bedo ni weche ma Shem nong’eyogo nochopo ne Ibrahim momulo chunye. Noduogo ohero Nyasaye ma nosepuonjore gik mathoth kuomeno, kendo mano nokonye bedo gi yie.

6, 7. Ere kaka gik ma Ibrahim noneno nokonye bedo gi yie motegno?

⁶ Gik ma noseneno. Gin ang’o ma Ibrahim noneno ma nomiyo obedo gi yie motegno kuom Jehova? Wachorega ni gik ma ng’ato paro e pache donjoga e chunye kendo gik manie chunyego miyo okawo okang’. Gik ma Ibrahim nopuonjore e wi Nyasaye nomiyo obedo gi luor matut ne “Jehova, Nyasaye man Malo Moloyo, Jachwech polo gi piny.” (Cha. 14:22) Muma wacho ni ‘luoro Nyasaye,’ dwarore ahinya mondo ng’ato olos osiep motegno kode. (Hib. 5:7; Zab. 25:14) Miyo Nyasaye luor e yo  ma kamano, nochwalo Ibrahim ma okawo okang’.

⁷ Nyasaye nonyiso Ibrahim gi Sara owuog Ur mondo gidhi e piny ma wendo. Ne gidhi dak e hembe kuom ngimagi duto. Nikech Ibrahim noluwo kaka nochike, Jehova norite kendo noguedhe. Kuom ranyisi, Ibrahim noluor ni ne inyalo maye Sara, chiege ma jaber, kae to en owuon inege. Ne oluor kare, kata kamano, ok noweyo gik ma ne chandego omone winjo Jehova. Jehova nokawo okang’ mar rito Ibrahim gi Sara kendo notimo kamano nyading’eny e yor hono. (Cha. 12:10-20; 20:2-7, 10-12, 17, 18) Gik ma nonenogo nokonye medo bedo gi yie motegno.

8. Ere kaka wanyalo medo ng’eyo Jehova kendo neno gik motimonwa mondo osiep manie kindwa kode obed motegno?

⁸ Be wan be wanyalo bedo osiepe Jehova? Mano nyalore maber! Nitie gik mathoth ma waseng’eyo e wi Nyasaye kod ma waseneno ma nyalo konyowa timo kamano. Ibrahim ne ok ong’eyo gik mathoth kod rieko miwuoro ma yudore e Muma sani. (Dan. 12:4; Rumi 11:33) Wach Nyasaye oting’o rieko mathoth ma nyalo konyowa ng’eyo “Jachwech polo gi piny” e yo matut kendo ma konyowa miye luor kendo here. Sama luor kod hera ma kamano chwalowa winjo Nyasaye, wamedo neno ber mar luwo kaka ochikowa. Wafwenyo ni chikene ritowa, to en bende oguedhowa kendo otegowa. Wapuonjore ni tiyo ne Nyasaye gi chunywa duto kelo kuwe kod mor mogundho. (Zab. 34:8; Nge. 10:22) Kaka wamedo ng’eyo Jehova kendo neno gik motimonwa, e kaka yie ma wan-go kuome kod osiep me kindwa kode medo bedo motegno.

9, 10. (a) Ang’o ma dwarore mondo osiep obed motegno? (b) Ang’o ma nyiso ni Ibrahim nogeno kendo notego osiep ma ne nie kinde gi Jehova?

⁹ Osiep en gima ji ogeno ahinya. (Som Ngeche 17:17.) Kata kamano, osiep ok en gimoro ma inyalo nyiew kae to ikano akana kamoro. Osiep en gima dongo ma nyaka rit eka obed maber. Ibrahim nogeno osiep ma ne nie kinde gi Jehova kendo norito osiepno. Notimo kamano nade?

¹⁰ Ibrahim ne ok oparo ni nikech noluoro Nyasaye chon kendo nowinjo dwonde ni mano koro oromo. Sama nomako wuoth gi joode duto ka gichiko Kanaan, ne odhi nyime geno Jehova mondo otaye timo yiero duto te, gibed matindo kata madongo. Higa achiel ka pok onyuol Isaka ka Ibrahim jahigni 99, Jehova nochiko Ibrahim ni chwo duto manie ode oter nyange. Be Ibrahim nochako rendore kopenjo penjo moko mag badhruok, koso noyie timo kaka nochike? Ne ok orendore to nogeno Nyasaye  mi notimo kamano “chieng’ nogono.”—Cha. 17:10-14, 23.

11. Ang’o momiyo chuny Ibrahim nochandore ka nowinjo ni idhi keth Sodom gi Gomorra, to ere kaka Jehova nokonye?

¹¹ Nikech kinde duto Ibrahim nong’iyo luwo chike Jehova kata mana e gik matindo, mano nomiyo osiep ma ne nie kinde gi Jehova odhi nyime dongo. Nojawuoyo gi Jehova ka chunye ni thuolo, kokwaye kony sama penjo moko ma korgi tek chande. Kuom ranyisi, ka nofwenyo ni Nyasaye ne dhi ketho Sodom gi Gomorra, chunye nochandore koparo ni joma kare be ne idhi keth kanyachiel gi joma richo. Samoro gima ne chando chuny Ibrahim ne en Lut wuod owadgi ma ne odak gi joode e dala mar Sodom. Ibrahim nobolore sama nopenjo “Ja-ng’ad bura mar piny duto” penjo ma ne chande kendo nogeno kuome. Jehova nohore kokonyo Ibrahim ong’e ni en Nyasaye ma kecho ji, ma nono chuny ji duto, kendo ma manyo joma kare mondo oresgi kata e kinde ma ochiwoe kum.—Cha. 18:22-33.

12, 13. (a) Ng’eyo ma Ibrahim nong’eyogo Nyasaye kod gik ma noseneno nokonye nade bang’e? (b) Ang’o ma nyiso ni Ibrahim ne nigi yie kuom Jehova?

¹² Onge kiawa ni ng’eyo ma Ibrahim nong’eyogo Nyasaye kaachiel gi gik ma noneno, nokonye rito osiep ma ne nie kinde gi Jehova. Kae to bang’e ka ne Jehova onyise ni otim gimoro ma ne dhi temo yiene, tiende ni chiwo Isaka wuode kaka misango, nong’eyo maber ni Jehova osiepne ne en Nyasaye ma chalo nade. We wadog ane e wach jaduong’ ma ne tuenyo god Moria ma wasengeko wachnecha. Be nonyalo paro ni Jehova ne nyalo lokore apoya ma bed ma kwiny kendo ma onge hera? Ibrahim nong’eyo ni mano ne en gima ok nyalre kata matin! Ang’o momiyo wawacho kamano?

¹³ Ka pok Ibrahim oweyo jotichne ma ne kowogi, nowachonegi kama: ‘Beduru ka kod kanyna, to an gi rawera wanadhi kucha; wanalam, mi wanawir iru kendo.’ (Cha. 22:5) Ibrahim ne temo wacho ang’o? Be nowuondo jotichne, konyisogi ni Isaka ne dhi duogo kong’eyo ni ne odhi chiwe kaka misango? Ooyo. Muma konyowa ng’eyo gima Ibrahim ne paro. (Som Jo-Hibrania 11:19.) Ibrahim “nong’ado ei chunye ni Nyasaye ne nigi nyalo mar chiero Isaka kata mana kuom joma otho.” Noyie ni chier nitie. Nong’eyo ni Jehova noduokone en kaachiel gi Sara chiege teko mar nyuol kata obedo ni ne giseti. (Hib. 11:11, 12, 18) Nong’eyo ni onge gima nyalo tamo Jehova. Omiyo ne en gadier ni kata ang’o ma ne dhi timore chieng’ono, to wuode ma nohero ne idhi duogne mondo gik moko duto ma Jehova nosingo otimre. Kare e gini iluongo Ibrahim ni “wuon ji duto ma nigi yie”!

14. Gin pek mage miromogo nikech itiyo ne Jehova, to ranyisi mar Ibrahim nyalo konyi nade?

 ¹⁴ To nade wan? En adier ni Nyasaye ok kwawa watim gik ma kamago e kindegi. Kata kamano, odwaro ni waluw chikene kata ka chikego teknwa luwo kata ka po ni ok wang’eyo maber gimomiyo dwarore ni waluwgi. Be inyalo paro gimoro ma Nyasaye dwaro ni itim to iyudo ka tekni? Jomoko neno ni tij lendo e ma teknegi. Mano en nikech seche moko wigi kuot kendo mano miyo dhi lendo ne ng’at ma ok ging’eyo bedo matek. Bedo mopogore gi jomamoko samoro e skul kata kar tich e ma tekne jomoko. (Wuok 23:2; 1 The. 2:2) Be seche moko iwinjoga kaka Ibrahim ne winjo ka notuenyo god Moria sama wach moro matek ochomi tir ma kata item manade? Ka po ni in e chal ma kamano, bed gi chir kod yie kaka Ibrahim. Paro matut e wi chwo gi mon ma notiyo ne Nyasaye nyalo chwalowa luwo ranyisigi kendo sudo machiegni gi Jehova ma en osiepwa.—Hib. 12:1, 2.

15. Ang’o momiyo wanyalo bedo gadier ni Ibrahim ne ok oyuago ang’e kata matin kuom luwo chike Jehova?

¹⁵ Be iparo ni Ibrahim noyuago ang’e e yo moro amora nikech noluwo kaka Jehova nochike? Ne ane kaka Muma wuoyo kuome e giko ngimane: “Kendo chuny Ibrahim nochot, ma notho ka hike thoth maber, ng’ato moti, ma hike ng’eny ruok.” (Cha. 25:8) Ka Ibrahim ne jahigni 175, tekone norumo, to nonyalo paro komor ngima ma nodakie kaka ne ber miwuoro. Osiep ma nomako gi Jehova Nyasaye e ma ne duong’ e ngimane. Kata kamano, sama Muma wacho ni Ibrahim ne en “ng’ato moti, ma hike ng’eny ruok,” mano ok nyis ni koro ngima nojoge ma ok nogomb dak kinde ma biro.

16. Gin ang’o ma biro moro Ibrahim e Paradiso?

¹⁶ Muma wuoyo e wi Ibrahim kowacho kama: “Noyudo orito dala ma nigi mise madier ma Nyasaye owuon e ma ne ochano kendo ogero.” (Hib. 11:10) Ibrahim ne nigi yie ni chieng’ moro obiro neno dalano, ma en Pinyruodh Nyasaye ma biro locho e wi piny duto! Tem ane paro kaka Ibrahim biro bedo mamor kodak e Paradiso e piny kendo komedo tego osiep me kinde gi Jehova. Obiro bedo mamor ng’eyo ni yie ma ne en-go nokonyo jotich Jehova kuom higni alufe bang’ thone! (Hib. 11:19) Kendo obiro ng’eyo ni kare lit ma nowinjo ka oikore chiwo Isaka wuode kaka misango, osekonyo ji tara gi tara otem paro lit ma Jehova owuon nowinjo kochiwo Wuode Yesu Kristo obed kaka misango mar rawar. (Joh. 3:16) Ranyisi maber mar Ibrahim osekonyowa mondo wamed duoko erokamano maduong’ nikech rawar, ma e chiwo maduong’ie mogik ma nyiso kaka Nyasaye ohero dhano!

17. Ing’ado mar timo ang’o, to wabiro nono ang’o e sula ma luwo mae?

¹⁷ Mad waduto wang’ad mar bedo gi yie kaka mar Ibrahim! Kaka wamedo ng’eyo Jehova e yo maber kendo dhi nyime luwo kaka ochikowa, e kaka wamedo neno ber mathoth ma yudore kuom tiyone ka wamakore kode. (Som Jo-Hibrania 6:10-12.) Mad Jehova obed osiepwa nyaka chieng’! E sula ma luwo mae, wabiro nono ranyisi mamoko adek mag jotich Nyasaye ma bende nobedo osiepene.