1-3. (a) Ang’o momiyo masira nochomo od Abigail? (b) Ang’o ma wabiro puonjore e wi dhako ma kite berni?

 ABIGAIL nofwenyo ni weche richo sama jatijgi moro nobirone ka nigi kibaji ahinya. Masira nochomogi. Jolweny 400 ne ni e yo kabiro e dalagi mondo gineg chwo duto ma ne ni kanyo. Ang’o ma ne rach?

² Nabal ema ne otugo wechego. Mana kaka timne mapile, ne owuok mager gi jomoko kendo ne oyanyogi. Wang’ni to noromo gi mak olwer, ne oyanyo ng’at maok tugi—jatelo mar jolweny motieg mong’ith. Achiel kuom jotich Nabal manyalo bedo ni ne en jakwath nobiro ir Abigail kong’eyo ni Abigail ne nyalo timo gimoro mondo ores ngimagi. Kata kamano, ang’o ma dhako achiel ne nyalo timo ne jolweny buora?

³ Mokwongo, we wanon ane weche manok e wi dhako ma kite berni. Abigail ne en ng’a? Ere kaka weche nokelo bedo matek kama? To ang’o mwanyalo puonjore kuom yie ma ne onyiso?

4. Nabal ne en ng’at machalo nade?

⁴ Kata obedo ni Abigail gi Nabal ne okendore, kitgi to ne opogore ahinya. Abigail ne en dhako maber ahinya, Nabal to ne en dichwo ma timbene richo. En adier ni Nabal ne nigi pesa kendo mano ne omiyo oparo ni en ng’ama lich ahinya. Kata kamano, jomoko to ne nene nade? E Muma mangima, tek yudo ng’at ma nyinge rach moloye. Tiend nyinge en “Ng’at maok riek,” kata “Ng’at mofuwo.” Be dibed ni jonyuolne ema nomiye nyingno koso en nying ma ji nomiye bang’e? Bed ni en kamano kata ooyo, kit ngimane nonyiso ni nyingno nowinjore kode. Nabal ne en ng’at ma ‘koch kendo ma timbene richo.’ Ne en ng’at majakwinyo kendo jamer. Ji ne oluore kendo ok nohere.—1 Sam. 25:2, 3, 17, 21, 25.

5, 6. (a) Kido mabeyo moloyo ma ne Abigail nigo ne gin mage? (b) Ang’o ma ne nyalo miyo Abigail oyie mondo okende gi ng’at mofuwo kaka Nabal?

 ⁵ Abigail to ne opogore ahinya gi Nabal. Tiend nyinge en “Wuonwa Obedo Mamor.” Wuone mang’eny winjo maber ka ginyuolo nyako majachia. Kata kamano, wuoro mariek bedo mamor moloyo ka ofwenyo ni nyathine nigi kido mabeyo. Kinde mang’eny, joma jochia ok ne gimomiyo onego giti gi rieko, gibed jochir, kata gibed gi yie. Abigail to ne ok en kamano. Muma pako riekone koda chia ma ne en-go.—Som 1 Samuel 25:3.

⁶ Nyalo bedo ni jomoko e kindegi penjore gimomiyo nyako mariek kamano ne nyalo yie mondo okende gi ng’at mofuwo kaka Nabal. Ng’e ni chon e kinde mag Muma, jonyuol ema ne hinyo yiero ne nyithindgi joma gikendorego. Kata kapo ni jonyuol ok otimo kamano, ne nyaka giyie gi kendno. Be dibed ni jonyuol Abigail noyie gi kendni koso ne gichano kend ma kamano nikech ne gihero mwandu koda huma ma ne Nabal nigo? Be dibed ni bedo jochan ema nomiyo giyie ni nyathigi okend gi ng’at ma kamano? Bed ni ne en kamano kata ooyo, pesa mar Nabal ne ok omiyo obedo dichwo mowinjore.

7. (a) Ang’o ma jonyuol ok onego otim kapo ni gidwaro ni nyithindgi one kend e yo maber? (b) Abigail ne ong’ado mar timo ang’o?

⁷ Jonyuol mariek puonjo nyithindgi mondo one kend e yo maber. Ok ginyis nyithindgi odonj e kend nikech pesa, kendo ok gichun nyithindgi mondo ochak osiep mag kisera kapok pachgi obedo motegno moromo chopo ting’ mar bedo dichwo kata dhako. (1 Kor. 7:36) Korka Abigail, pi noseduwore. Bed ni nochune donjo e kendno kata ooyo, koro to ne en chi Nabal, kendo nong’ado mar timo duto ma nonyalo mondo onyagre gi pekno e yo maber.

8. Nabal noyanyo ng’a, to ang’o momiyo mano ne en gima ofuwo ahinya?

⁸ Nabal nomiyo weche omedo kethore ne Abigail. Noyanyo Daudi! Daudi ne en jatich Jehova ma ne janabi Samuel owalo gi mo konyiso ni Nyasaye noyiere mondo okaw kar ruoth Saulo. (1 Sam. 16:1, 2, 11-13) Nikech Ruoth Saulo ne nigi nyiego kendo ne dwaro nego Daudi, Daudi ne koro odak e thim kaachiel gi jolweny 600 ma ne omakore kode.

9, 10. (a) Daudi gi joge ne nyagore gi chal mage? (b) Ang’o momiyo Nabal ne onego odwok erokamano ne Daudi koda joge? (Ne bende weche moler piny e paragraf mar 10.)

⁹ Nabal nodak Maon, kata kamano, nenore ni notiyo Karmel  kendo ne en gi puodho moro kuno. a Gwengego ne oting’ore kendo ne nigi lum ma ne ber kwayoe rombe, kendo Nabal ne nigi rombe 3,000. Kata kamano, kuonde modong’ ne gin thim. Yor masawa, ne nitie thim mar Paran to yor wuok chieng’ ne nitie Nam Chumbi ma ne kalo e thimbe motimo hohni. Onge kiawa ni ngima ne tek ne Daudi gi joge e thimbego. Yudo chiemo ne ok yot. Nyalo bedo ni ne gidhi dwar mondo eka gichiem. To e kindego ema ne gijoromoe gi yawuoyi ma ne kwayo rombe mag Nabal.

¹⁰ Ne nitie winjruok machal nade e kind jolwenj Daudi gi jokwath mag Nabal? Kapo ni ne gidwaro, ne yot mondo jolwenygo okwal rombego kinde ka kinde mondo gicham, to ne ok gitimo kamano. Mopogore gi mano, ne gibedo kaka rageng’ ne rombe mag Nabal koda ne jotichne ka giritogi kik monjgi. (Som 1 Samuel 25:15, 16.) Kindego, jokwath koda rombegi ne romo gi masiche mang’eny. Le mag thim ne ng’eny kendo tong’ mar yo milambo mar Jo-Israel be ne chiegni gi kanyo ma ne miyo jokwoye mawuok e pinje mamoko siko monjo jokwath. b

11, 12. (a) Ere kaka Daudi notiyo gi rieko kendo nyiso luor kane okwayo Nabal kony? (b) Ang’o ma ne rach gi kaka Nabal nodwoko Daudi?

¹¹ Nyaka bed ni ne en tich matek yudo chiemo e thim ne jolwenygo duto. Omiyo chieng’ moro, Daudi nooro jotichne apar mondo okwa Nabal chiemo. Daudi noyiero kinde maber mar kwayo kony ma kamano. Ne en kinde mag ng’ado yie rombe, ma ne en kinde ma ji nyisoe chuny mar chiwo. Daudi noyiero wechene maber kotiyo gi weche manyiso luor. Kuom wacho ni “wuodi Daudi,” nonyiso Nabal luor nimar nenore ni hik Nabal ne ng’eny moloye. Nabal notimo ang’o?—1 Sam. 25:5-8.

¹² Nabal ne iye owang’! Jatich ma ne owuo kuome e chak sulani nowacho ne Abigail ni Nabal “nomwomore” gi wach kuom joma ne oorgo. Nabal ma ne ngudi ne obodhore gi dwol maduong’ e wi gimomiyo ne ikwaye makatene, pige, koda ringe ma ne oseyang’o. Ne ojaro Daudi konyise ni en ng’at manono, kendo nopime gi misumba moringo. Nyalo bedo ni Nabal ne nigi paro machalo gi mar Saulo, jal ma ne osin gi Daudi. Saulo gi Nabal ne ok ne Daudi kaka Jehova ne nene. Nyasaye nohero Daudi kendo ne nene kaka ruodh Israel mar kinde mabiro, to ok kaka misumba mong’anjo.—1 Sam. 25:10, 11, 14.

13. (a) Daudi nokwongo timo ang’o kane Nabal oyanye? (b) Puonj mayudore e bug Jakobo 1:20 nyisowa ang’o e wi paro ma ne Daudi nigo?

 ¹³ Kane joote Daudi oduokone wach, mirima ne omake. Nonyisogi niya: “Ng’ato ka ng’ato mondo otwe liganglane!” Ka giikore ne lweny, Daudi nowuok gi ji 400 mondo gidhi gimonj jood Nabal. Nong’ado mar dhi nego chwo duto e od Nabal. (1 Sam. 25:12, 13, 21, 22) En adier ni gima Nabal notimo ne nyalo miyo Daudi obed gi mirima, kata kamano, yo ma ne Daudi dwaro nyisogo mirimano ne ok ni kare. Muma wacho niya: “Mirimb dhano ok mew tim makare ma Nyasaye dwaro.” (Jak. 1:20) To koro ang’o ma Abigail ne nyalo timo mondo ores joode?

14. (a) Ang’o ma Abigail notimo manyiso ni ne okawo okang’ mokwongo mar rieyo ketho mar Nabal? (b) Ang’o mwanyalo puonjore kuom pogruok mantie e kit Nabal gi Abigail? (Ne bende weche moler piny.)

¹⁴ Kuom chiko ite ne rawera ma ne okelone wach, Abigail ne kawo okang’ mokwongo mar rieyo wachno. Ne opogore gi chwore Nabal, ma ne ok oikore chiko ite. Jatijno nowacho niya kuom Nabal: “En mana wuod belial ma ng’ato ok nyal loso kode wach.” c (1 Sam. 25:17) Nikech Nabal ne paro ni en ng’at malich ahinya, ne ok ochik ite sama iwuoyo kode. Omiyo, tero ne wach ne chal kanono. Ng’ayi ma kamano nenore ahinya kata mana e kindewagi. Kata kamano, rawerano nong’eyo ni Abigail to nopogore e momiyo noterone wachno.

15, 16. (a) Abigail nonyiso nade ni nochalo gi dhako maber miwuoyo kuome e bug Ngeche? (b) Ang’o momiyo wanyalo wacho ni okang’ ma Abigail nokawo ok nyis ni nong’anjo ne chwore?

¹⁵ Abigail noparo mapiyo kendo okawo okang’. Wasomo kama eri: “Eka Abigail noreto.” Muma nyisowa ding’wen ni “noreto” kata notimo mapiyo. Noiko mich maduong’ ne Daudi koda joge. Mich ma nochiwogo noriwo makate, divai, rombe, chamb aloda, makate molos gi mzabibu, koda makate molos gi olemb ng’ow. Nenore maler ni Abigail nong’eyo maber gik ma ne nie ode, kendo ne ochung’ ne tije ode maber mana kaka dhako maber miwuoyoe e bug Ngeche. (Nge. 31:10-31) Nooro jotichne otelne gi michgo, kae to noluwo bang’gi ka en kende. Kata  kamano, “ok nonyiso Nabal ma chwore gi ma notimo.”—1 Sam. 25:18, 19.

¹⁶ Be mano nyiso ni Abigail ne koro ng’anjo ne chwore ma ne en wi ot? Ooyo; ng’e ni Nabal notimo marach ne jatich mowal mar Jehova kendo mano ne nyalo miyo oneg jood Nabal mang’eny. Ka dine Abigail ok okawo okang’ moro amora, donge ne inyalo kwane e richo mar chwore? E wachni, nyaka ne oket winjruokne gi Nyasaye obed mokwongo ne winjruokne gi chwore.

17, 18. Abigail nochopo ne Daudi e yo mane, nowachone ang’o, kendo ang’o momiyo wechenego ne beyo?

¹⁷ Matin nono, Abigail noromo gi Daudi gi joge. E kindeni bende, notimo mapiyo kolor e kanje mondo okulre kobolore ne Daudi. (1 Sam. 25:20, 23) Kae to nowacho ne Daudi gik moko duto ma ne nie chunye kosaye ahinya mondo onyisgi ng’wono kata obedo ni chwore notimo marach. Ang’o momiyo wechenego ne okonyo kama duong’?

¹⁸ Abigail ne oketo kethono e wiye kendo ne okwayo Daudi ni en ema Daudi owene richono. Nowacho adier ni jaode ne ofuwo mana kaka nyinge ne en, konyiso ni ne ok owinjore Daudi oduokre piny kotemo kumo ng’at manono kamano. Nonyiso ni ne oriwo Daudi lwedo, jal ma ne tiyo e lo Jehova kogoyo “lwenje mag Jehova.” Nonyiso bende ni nong’eyo kaka Jehova nosingo ne Daudi loch, nimar nowacho ni: ‘Jehova. . . oseketi ibed jaloch kuom Israel.’ Nodhi nyime mokwayo Daudi ni kik otim gimoro amora manyalo kelone buch tho kata ma bang’e ne nyalo kelone ‘lit’—ma tiende ni chuny machandore. (Som 1 Samuel 25:24-31.) Mano kaka nonyise weche mang’won kendo machopo e chuny!

19. Daudi norwako nade weche mag Abigail kendo nopuoye gi weche mage?

¹⁹ Daudi to norwako wechego nade? Nokawo mich ma Abigail nomiye kendo nowacho niya: “Odend Jehova, Nyasach Israel, moseoroi tinendeni ni mondo iromna: ogwedh riekoni, kendo ogwedhi in bende, nikech isegeng’a kawuono ni kik aketh remo.” Daudi nopuoyo Abigail nikech chir ma nonyiso kuom timo mapiyo mondo oromne kendo nonyiso Abigail ni okang’ ma nokawono nogeng’e kik obed gi buch tho. Daudi nokone ni: “Dogi e odi gi kuwe,” kendo nomedo wachone niya kobolore: “Ne, asewinjo duondi.”—1 Sam. 25:32-35.

20, 21. (a) Bedo ni Abigail noikore dok ir chwore, nyiso kido mane maber kuome? (b) Abigail nonyiso nade chir koda rieko e yiero kinde mar wuoyo gi Nabal?

²⁰ Bang’ kane gisewere, nyaka bed ni Abigail noneno kaka  Daudi ma ne oluoro Nyasaye ne opogore ahinya gi chwore ma ne en ng’at mager. Kata kamano, ne ok osiko koparo wechego. Wasomo niya: “Abigail nodok ir Nabal.” Ee, nodok ir chwore kong’ado e chunye ni obiro dhi nyime chopo migawone kaka chiege e yo maber kaka nyalore. Ne nyaka to onyis Nabal mich ma ne omiyo Daudi koda joge. Ee, Nabal ne nigi ratiro mar ng’eyo mano. Bende ne dwarore ni Abigail onyise kaka noreso joode wuok e masira maduong’ nikech kapo ni ng’at machielo ema dinonyise, mano domedo mana wichkuot. Kata kamano, gie sano ne ok onyal nyise. Noyudo Nabal omer tak thing’.—1 Sam. 25:36.

²¹ Kae bende Abigail nonyiso chir gi rieko korito nyaka kinyne mondo wang’ Nabal obed maler mondo eka Nabal owinj gima ne odhi nyise. Kata kamano, nenore ni Nabal ne nyalo bedo mager moloyo sama pache liw. To mano ne ok omono Abigail nyise gik moko duto ma ne otimore. Onge kiawa ni nong’eyo ni Nabal ne dhi wuokne mager kata mana goye. Kar mano, Nabal nobet abeta kama ne entiereno maok otimo gimoro amora.—1 Sam. 25:37.

22. Ang’o ma notimore ne Nabal, kendo ang’o mwapuonjore e wi kwinyo kata gero duto manyalo bedo e ot?

²² Ang’o ma ne rach gi Nabal? “Chunye notho e iye, mobedo ka kidi.” Nyalo bedo ni abach nogoye. Bang’ ndalo apar, ne otho, to ok mana nikech tuwo. Inyisowa ni: “Jehova nogoyo Nabal, motho.” (1 Sam. 25:38) Nikech Jehova nonego Nabal, kend marach ma ne Abigail nanoe koro nochopo e gikone. Kata obedo ni kindewagi Jehova ok neg ji kamano, wachni puonjowa ni Nyasaye neno kwinyo kata gero moro amora madhi nyime e ot. Obiro kelo lokruok e kindene mowinjore.—Som Luka 8:17.

23. Abigail noyudo gweth mane machielo, to nonyiso nade ni wachno ne ok omiyo oloko kite mabeyo?

²³ Bang’ ka kend marach ma ne entiere oserumo, Abigail nochako oyudo gweth machielo. Kane Daudi owinjo ni Nabal otho, nooro joote kokwayo Abigail mondo obed chiege. Abigail nodwoko niya: ‘Ne, jatichni madhako, obed misumba mar luoko tiend jotich ruodha.’ Nenore maler ni sunga ne ok odonjo e chuny Abigail kata ka nowinjo ni odhi bedo chi Daudi; nokwayo kata mana ni obed jatich mar jotichne! Kendo wachako wasomo ni notimo  mapiyo, to gie kindeni, mondo oikre dhi ir Daudi.—1 Sam. 25:39-42.

24. Abigail noyudo pek mage e ngimane manyien, to chwore koda Nyasaye to ne nene nade?

²⁴ Mani ne ok onyiso ni koro ngima mar Abigail ne dhi mana bedo mayom; dak gi Daudi ne ok dhi bedo mayot. Noyudo Daudi osekendo Ahinoam, to kata obedo ni gie kindego Nyasaye noyie ne ji kendo mon mang’eny, wachno ne kelo pek makende ne mon ma noluoro Nyasaye. Kendo Daudi ne pok obedo ruoth; ne nitie chandruoge ma ne nyaka onyagrego kapok otiyo ne Jehova e migawono. Kata kamano, bang’ bedo gi Daudi ka okonye kendo oriwe lwedo ma onyuolone wuoyi, nofwenyo ni noyudo dichwo mohere kendo marite. Kuom ranyisi, kinde moro Daudi norese a e luet joma noyudo okawogi. (1 Sam. 30:1-19) Omiyo, Daudi noluwo ranyisi mar Jehova, ma en Nyasaye mohero mon mariek, ma jochir, kendo ma ochung’ motegno.