ANU muudi mumanye, lelu bantu badi bakulakaja, basama ne bafua. Nansha bana bakuabu badi bafua. Udi mua kutshina lufu anyi kutshina muntu ukadi mufue anyi?​— Udi mumanye tshidi tshienzeka patudi tufua anyi?​—

Bushuwa, kakuena muntu nansha umue lelu’eu uvua mufue ne mubike bua kutuambila tshitu tshienzeka padi muntu ufua to. Kadi pavua Yezu Mulongeshi Munene muikale pa buloba, kuvua muntu wakafua ne kubika. Tubala bualu buende bua tumanye tshidi tshifikila aba badi bafua. Muntu au uvua mulunda wa Yezu ne uvua musombele ku Betania, tshimenga tshikese tshivua pabuipi ne tshia Yelushalema. Dîna diende divua Lazalo, uvua ne bana babu ba bakaji babidi: Mâta ne Mariya. Tumonabi tshidi Bible wamba pa mushindu uvua malu menzeke.

Dimue edi, Lazalo kusamaye bikole. Yezu uvua kule menemene. Nunku Mâta ne Mariya bakatuma muntu bua kuambila Yezu ne: muanabu Lazalo udi usama. Bakenza nanku bualu bavua bamanye ne: Yezu uvua mua kulua ne kuenza bua muanabu umvue bimpe. Yezu kavua munganga to, kadi udi ne bukole bua kudi Nzambi bua kuondopa masama a mishindu yonso.​—Matayo 15:30, 31.

Kadi kumpala kua Yezu kuya kumumonaye, Lazalo wakasama bikole ne kufuaye. Pabi Yezu wakambila bayidi bende ne: Lazalo mmulale tulu, kabidi ne: uvua uya bua kumubisha. Bayidi kabavua bumvue tshivua Yezu usua kuamba to. Ke Yezu kubambila patoke ne: ‘Lazalo mmufue.’ Bualu ebu budi buleja tshinyi pa bidi bitangila lufu?​— Budi buleja ne: lufu ludi anu bu tulu tukole. Ntulu tukole menemene tua muntu kayi nansha ulota to.

 Yezu udi uya mpindieu kukumbula Mâta ne Mariya. Balunda ba bungi ba dîku adi bakavua balue pabu. Bavua balue kusamba bana babu ne Lazalo ba bakaji bualu muanabu mmufue. Pakumvua Mâta ne: Yezu uvua ulua, kuyaye bua kusambakana nende. Mutantshi mukese Mariya pende wakapatuka pambelu bua kumona Yezu. Uvua ne kanyinganyinga kakole wenda udila muadi ne kuponaye ku makasa a Yezu. Balunda bakuabu ba Mariya bavua bamulonda bavua pabu benda badila miadi.

Mulongeshi Munene kuebejaye muaba uvuabu bateke Lazalo. Bantu abu bakaya ne Yezu ku lubuebue luvuabu bajike Lazalo. Pakamona Yezu bantu bonso benda badila miadi, yeye pende kutuadija kudila. Uvua mumanye mudi difuisha muntu dikale dibungamija bikole.

Dibue dinene divua ku mushiku kua lubuebue alu, nenku Yezu wakamba ne: “Umushayi dibue.” Bavua ne bua kumbusha dibue adi anyi?​— Mâta uvua wela meji ne: kaluvua lungenyi luimpe to. Ke kuambaye ne: ‘Mukalenge, yeye ukadi ununka, ukadimu matuku anayi.’

Kadi Yezu kumuambila ne: ‘Tshiakakuambila ne: biwitabuja, neumone butumbi bua Nzambi anyi?’ Yezu uvua musue kuamba ne: Mâta uvua mua kumona bualu buvua mua kupa Nzambi butumbi. Ntshinyi tshivua Yezu ukeba kuenza? Pakumushabu dibue, Yezu wakasambila Yehowa ne dîyi dikole. Pashishe Yezu kuambaye ne dîyi dikole ne: ‘Lazalo, patuka!’ Uvua mua kupatuka anyi? Uvua mua kukokesha bua kupatuka anyi?​—

Udiku mua kubisha ku tulu muntu udi mulale anyi?​— Eyowa, wewe mumubikile ne dîyi dikole, neabike. Kadi udiku mua kubisha muntu udi mufue anyi?​— Tòo. Nansha wewe mumubikile ne dîyi dikole dia mushindu kayi, muntu udi mufue kêna mua kukumvua to. Kakuena tshintu nansha tshimue tshiudi wewe anyi meme anyi muntu mukuabu pa buloba apa mua kuenza lelu eu bua kujula muntu mufue to.

 Kadi Yezu mmushilangane netu. Udi ne bukole bua mushindu mukuabu bua kudi Nzambi. Pavua Yezu mubikile Lazalo, bualu bukuabu bua dikema buakenzeka. Muntu uvua mufue kukadi matuku anayi majima wakapatuka mu lubuebue! Bakamupingajila muoyo! Mpindieu uvua weyela, wendakana ne wakula kabidi! Bushuwa, Yezu wakabisha Lazalo ku lufu.​—Yone 11:1-44.

Mpindieu anji kuelabi meji pa bualu ebu: Ntshinyi tshivua tshifikile Lazalo pavuaye mufue? Kuvuaku tshitupa tshiende kampanda (anyima peshi nyuma) tshivua tshipatuke mu mubidi wende tshiye kusombela muaba mukuabu anyi? Anyima wa Lazalo uvua muye mu diulu anyi? Uvuaku ne muoyo matuku anayi mu diulu amu pamue ne Nzambi ne banjelu bansantu anyi?​—

Tòo, kabivua nanku to. Vuluka ne: Yezu wakamba ne: Lazalo mmulale tulu. Utu umvua tshinyi pautu mulale? Paudi mu tulu tukole, kuena umanya malu adi enzeka ku luseke luebe to, ki mmuomu anyi?​— Ne paudi ujuka, kuena umanya bungi bua mêba audi mulale to, anu paudi ulua kutangila bua kumanya dîba ditukadi.

 Bidi mushindu umue ne bantu badi bafua. Ki mbamanye bualu nansha bumue to. Kabena bumvua tshintu nansha tshimue to. Ne kabena mua kuenza tshintu nansha tshimue to. Ke muvua Lazalo nanku pavuaye mufue. Lufu ludi anu bu tulu tukole mudi muntu kayi uvuluka tshintu nansha tshimue. Bible udi wamba ne: “Bafue kabena bamanye bualu [nansha] bumue.”​—Muambi 9:5, 10.

Ela kabidi meji ku bualu ebu: Bu Lazalo muikale mu diulu mu matuku anayi au, kavuaku mua kuakula bualu abu anyi?​— Kabidi bu yeye muikale mu diulu, Yezu uvuaku mua kumumbushisha muaba mulenga nanku ne kumupingaja pa buloba apa anyi?​— Tòo, nansha kakese!

Pabi, bantu ba bungi batu bamba ne: tudi ne anyima, anyima eu udi utungunuka ne kuikala ne muoyo padi mubidi wa muntu ufua. Badi bamba kabidi ne: anyima wa Lazalo uvua ne muoyo muaba kampanda. Kadi Bible kêna wamba nanku to. Udi wamba ne: Nzambi wakenza muntu wa kumpala Adama “anyima udi ne muoyo.” Adama uvua anyima. Bible udi kabidi wamba ne: pakenza Adama mpekatu, wakafua. Wakalua “anyima mufue,” ne wakapingana ku lupuishi luvuabu bamuenze nalu.. Bible udi kabidi wamba ne: ndelanganyi yonso ya Adama ivua mipiane payi mpekatu ne lufu.​—Genese 2:7; 3:17-19; Nomba 6:6; Lomo 5:12.

 Mbimueneke patoke ne: katuena ne anyima udi mutapuluke ne mubidi wetu to. Muntu yonso udi anyima. Ne bu mudi bantu bonso bapiane mpekatu kudi Adama muntu mulume wa kumpala, Bible udi wamba ne: ‘Anyima udi wenza mpekatu neafue.’​—Yehezekele 18:4, NW.

Bantu bakuabu batu batshina bafue. Kabatu basue kuya pabuipi ne nkita bualu badi bela meji ne: bafue badi ne anyima mitapuluke ne mibidi yabu ne anyima eyi idi mua kuenzela badi ne muoyo bibi. Kadi muntu mufue udiku mua kuenzela muntu udi ne muoyo bibi anyi?​— Tòo, kabiena mua kuenzeka to.

Banga bantu batu bela meji ne: bafue badi nansha mua kupingana pa buloba bu nyuma bua kulua kumona badi ne muoyo. Nunku badi batekela bafue biakudia. Kadi bantu badi benza nunku kabena menemene bitabuja tshidi Nzambi wamba bua bafue to. Tuetu tuitaba tshidi Nzambi wamba, katuakutshina bafue nansha. Kabidi, tuetu bikale ne dianyisha kudi Nzambi bua muoyo utudi nawu, netuleje ne: tudi ne dianyisha pa kuenza malu adi Nzambi wanyisha.

Kadi udi mua kudiebeja ne: ‘Nzambi neapingajile bana badi bafue muoyo anyi? Mmusue kubapingajilawu bulelela anyi?’ Tumone bualu ebu mu nshapita udi ulonda.