1-3. a) Mmunyi muvua dîku dia Abigayila diambe kupeta njiwu? b) Netulonge malu kayi bua mukaji wa mushinga mukole eu?

ABIGAYILA uvua mumone nsongalume ne buôwa. Nsongalume eu uvua ne luzakalu lua bungi bualu uvua mumone basalayi batue ku 400 benda balua badisuike bua kushipa muntu mulume yonso wa mu dîku dia Nabala (Nabala uvua bayende wa Abigayila). Bua tshinyi?

² Nabala ke uvua mukebeshe malu onso aa. Anu bu mu tshilele tshiende, uvua muenze malu ne tshikisu ne dipanga dia malu. Musangu eu, muntu uvuaye mupende ki mmuntu wa bilele to, uvua mfumu wa basalayi uvua basalayi bende banange bikole, uvua mumanye malu a mvita bikole. Mpindieu, nsongalume kampanda, umue wa ku bantu ba Nabala, udi uya kudi Abigayila ne ditekemena dia ne: udiku mua kujikija bualu ebu. Imue misangu nsongalume eu uvua mulami wa mikoko. Kadi ntshinyi tshidi muntu mukaji umue mua kuenza kumpala kua basalayi?

³ Tshia kumpala, tuanji kumanya mamu wa mushinga mukole eu bimpe. Abigayila uvua nganyi? Ntshinyi tshivua tshikebeshe lutatu elu? Tshilejilu tshiende tshia ditabuja tshidi tshitulongesha tshinyi?

4. Nabala uvua muntu wa mushindu kayi?

⁴ Abigayila ne Nabala kabavua bakumbane bua kusomba bu mulume ne mukaji to. Nabala uvua mupete mukaji muimpe, kadi Abigayila yeye uvua musedibue kudi mulume mubi mutambe. Kakuyi mpata, Nabala uvua ne bubanji. Ke bualu kayi uvua udiangata ne mushinga wa bungi. Kadi bantu bakuabu bavua bamumona mushindu kayi? Kakuena muntu udibu batambe kuakula bibi mu Bible bu Nabala to. Dîna diende mene didi diumvuija ‘Mupote’ anyi “Mutatakane.” Baledi bende ke bavua bamuinyike dîna edi pakamulelabu anyi? Ndîna diakalua bantu kumuinyika anyi? Katuena bamanye to. Tshidi ne mushinga ntshia se: dîna edi divua dimukumbanyine. Nabala wakadi “muena lukinu,  wakadi ne bienzedi bibi.” Bu muvuaye upendangana, ukuatshika maluvu, bantu bavua bamutshina, kabavua bamusue to.—1 Sam. 25:2, 3, 17, 21, 25.

5, 6. a) Tela ngikadilu mimpe ivua nayi Abigayila. b) Abigayila uvua mua kuikala musedibue kudi mulume mutatakane nunku bua tshinyi?

⁵ Abigayila uvua mushilangane bikole ne Nabala. Dîna edi “Abigayila” didi diumvuija ne: “Tatu wanyi mmupete disanka.” Batatu ba bungi batu basanka bua kuikala ne muana wa bakaji udi ne mpala muimpe, kadi batatu badi ne meji batu basanka bikole bua muana wa ngikadilu mimpe. Misangu ya bungi, bantu ba mpala mimpe kabatu baditatshisha bua kuikala ne ngikadilu bu mudi: budimu, meji, dikima ne ditabuja to. Kadi Abigayila kavua nanku to. Bible udi umuanyisha bua budimu buende ne buimpe buende bua mpala.—Bala 1 Samuele 25:3.

⁶ Bamue bantu lelu badi mua kudikonka bua kumanya bua tshinyi nsongakaji wa meji nunku uvua musedibue kudi mulume mutatakane. Mbimpe tumanye ne: mu bikondo bia ba Abigayila, baledi ke bavua balongolola mabaka a bana babu. Nansha biobi kabiyi nanku, baledi bavua amu ne dîyi dia kuamba. Baledi ba Abigayila bavuaku mua kuikala basake muanabu bua asedibue kudi Nabala bua bubanji buvuaye nabu anyi? Bupele buvuaku mua kuikala bubasake bua kuenza nanku anyi? Nansha biobi nanku anyi kabiyi nanku, bubanji buvua nabu Nabala kabuvua bumuvuije mulume muimpe to.

7. a) Baledi badi ne bua kuepuka tshinyi bikalabu basue kulongesha bana babu bua bikale ne mmuenenu muimpe bua dibaka? b) Abigayila uvua mudisuike bua kuenza tshinyi?

⁷ Baledi badi ne meji badi balongesha bana babu bimpe bua bamanye mua kunemeka dibaka. Kabena basaka bana babu bua kubuela mu dibaka bua makuta anyi babasaka bua kutuadija kutantshilangana pabu batshidi bana, kabayi bakumbane mua kuambula majitu a mu dîku to. (1 Kol. 7:36) Kadi Abigayila kavua kabidi ne tshikuabu tshia kuenza to. Bu mukavuabu bamusele kudi Nabala, uvua amu mudisuike bua kuenza muende muonso bua kutantamena lutatu elu.

8. Nabala uvua mupende nganyi? Tudi mua kuamba ne: tshivuaye muenze atshi tshivua dipanga dia meji bua tshinyi?

⁸ Nabala uvua muvuije nsombelu wa Abigayila mukole menemene. Uvua mupende Davidi. Muprofete Samuele uvua muele Davidi manyi bualu Davidi uvua muntu muimpe, yeye ke uvua Nzambi musungule bua kulua mukalenge pa muaba wa Shaula. (1 Sam. 16:1, 2, 11-13) Bua mukawu, mukalenge Shaula uvua ukeba bua kumushipa; ke bualu kayi Davidi uvua munyeme muye mu tshipela ne bantu 600.

9, 10. a) Davidi ne bantu bende bavua batata mushindu kayi bua kupeta tshiakudia? b) Nabala uvua ne bua kuikala ne dianyisha kudi Davidi ne bantu bende bua tshinyi? (Bala mêyi adi kuinshi mu tshikoso tshia 10.)

⁹ Nabala uvua musombele mu Maona, kadi uvua wenza mudimu pabuipi ne Kâmele, pamuapa uvua ne tshitupa tshia buloba mu  Kâmele. * Bimenga bibidi ebi bivua miaba mimpe ya kudishila mikoko. Nabala uvua ne mikoko 3000. Kadi kumpenga kua bimenga ebi kuvua buloba buvua kabuyi ne bufuke. Kuinshi kuabi kuvua tshipela tshia Palana. Ku dia balume pamue ne Mbuu wa Luepu kuvua mbuebue ne mbuwa. Davidi ne bantu bende bavua benza muabu muonso bua kupeta tshiakudia mu miaba eyi. Kakuyi mpata, bavua bakuata nyama ya kudia, kadi imue misangu bavua basomba ne nzala. Misangu ya bungi bavua batuilangana ne bantu bavua balama mikoko ya Nabala.

¹⁰ Mmushindu kayi uvua basalayi bavua benza mudimu mukole aba benzele balami ba mikoko malu? Dimue dituku bavua anu mua kubanyenga mukoko nansha umue, kadi kabavua benze nanku to. Kadi bavua balama bantu ba Nabala ne mikoko yende. (Bala 1 Samuele 25:15, 16.) Mikoko ne balami bayi bavua mu njiwu ya bungi. Nyama ya luonji ivuaku; ne bu muvua mikalu ya Isalele ya kuinshi mikale pabuipi menemene, bivi bavua balua misangu ya bungi bua kuiba mikoko. *

11, 12. a) Mmushindu kayi uvua Davidi muleje bukalanga ne kanemu mu mukenji uvuaye mutumine Nabala? b) Tshidi tshileja ne: Nabala uvua muandamune Davidi bibi ntshinyi?

¹¹ Kabivua bipepele bua kudisha bantu bonso aba mu tshipela to. Ke bualu kayi, dimue dituku, Davidi wakatuma bantu dikumi kudi Nabala bua kumulomba diambuluisha. Davidi uvua musungule tshikondo tshimpe. Tshivua tshikondo tshia kukosa mikoko miosa: tshikondo tshivua bantu benza fete, basanka ne bapeshangana bintu. Davidi uvua kabidi mubambile mêyi a bukalanga mimpe bua kumuambila. Uvua mudibikile ne: ‘muanebe Davidi,’ pamuapa bua kuleja kanemu, bu muvua Nabala muikale muntu mukole kudiye. Kadi Nabala wakamuandamuna tshinyi?—1 Sam. 25:5-8.

¹² Kadi bualu bua dikema, Nabala wakafiika munda bikole! Bilondeshile tshivua nsongalume utuvua batele ku ntuadijilu mumvuije Abigayila, Nabala “wakabatandisha.” Bu muvua Nabala muena buiminyi, kavua musue kufila mampa ende ne mâyi ende ne munyinyi wa mikoko yende to. Wakangata Davidi bu muntu wa tshianana, umufuanyikija ne: muena mudimu udi munyeme kua mfumuende. Nabala uvua umona Davidi anu bu muvua Shaula umumona pende. Shaula ne Nabala kabavua ne mmuenenu wa buena wa Yehowa to. Nzambi uvua munange Davidi. Uvua umumona bu muntu uvua ne bua kulua mukalenge mu Isalele, ki mbu mupika uvua mutombokele mfumuende to.—1 Sam. 25:10, 11, 14.

13. a) Davidi wakanji kuenza tshinyi pakumvuaye ne: Nabala mmumupende? b) Yakobo 1:20 utu utuleja ne: Davidi uvua musue kuenza bualu kayi bubi?

 ¹³ Pavua bantu bavuaye mutume bamuambile diandamuna dia Nabala, Davidi wakafiika munda bikole. Ke kutumaye dîyi ne: ‘Suikayi mikaba, muntu ne muntu ne muele wende.’ Davidi muine kuluataye bia mvita, kuangataye bantu bende 400. Yeye kuditshipa bua kuya kushipa muntu mulume yonso wa kua Nabala. (1 Sam. 25:12, 13, 21, 22) Tshiji tshia Davidi katshivua tshibi to, kadi mushindu uvuaye usua kutshileja ke uvua mubi. Bible udi wamba ne: “Tshiji tshia muntu katshiena tshikumbaja buakane bua Nzambi to.” (Yak. 1:20) Kadi Abigayila uvua mua kuenza tshinyi bua kupandisha bena mu dîku diende?

14. a) Mu ngumvuilu kampanda, Abigayila ukavua muenze bualu kayi kumpala bua kuakaja tshilema tshivua Nabala muenze? b) Bua dishilangana didi pankatshi pa Nabala ne Abigayila, tudi tupeta dilongesha kayi? (Bala mêyi adi kuinshi kua dibeji.)

¹⁴ Mu ngumvuilu kampanda, Abigayila ukadi muenze bualu bua kumpala bua kuakaja tshilema etshi tshinene, bualu yeye uvua uteleja bantu. Uvua mushilangane ne bayende Nabala. Pamutu pa kuya kuambila Nabala bualu, muena mudimu wende uvua muambile Abigayila ne: ‘Nabale udi muntu mulembakane, kakuena muntu udi mumanye mua kuakula nende.’ * (1 Sam. 25:17) Bu muvua Nabala udiangata ne mushinga wa bungi, kavua musue kuteleja muntu to. Nansha mu matuku etu aa, diambu nditue ntanga tshibua. Kadi muena mudimu wabu au uvua mumanye ne: Abigayila yeye uvua mushilangane ne Nabala, ke bualu kayi wakamukuatshila bualu abu.

15, 16. a) Abigayila uvua muenze tshinyi bua kuleja ne: uvua bu mukaji wa meji udibu batele mu mukanda wa Nsumuinu? b) Tudi tuamba ne: Abigayila kavua mutombokele bumfumu bua bayende bua tshinyi?

¹⁵ Abigayila wakela meji, e kuenza malu ne lukasa luonso. Bible udi wamba ne: “Abigayila wakaya lubilu.” Mu muyuki eu, badi bamba misangu inayi ne: Abigayila uvua muenze malu “lubilu.” Wakalongoluela Davidi ne bantu bende bintu bia bungi be! Kuvua: mampa, mvinyo, mikoko, ntete mikanga, mikata ya rezen ne mikata ya bimuma bia mfigi. Mu bulelela, Abigayila uvua mumanye bimpe bintu bivuaye nabi; yeye ke uvua wambula majitu a mu dîku bimpe anu bu mukaji wa meji udibu batele mu mukanda wa Nsumuinu. (Nsu. 31:10-31) Uvua mutume bintu kumpala ne bena mudimu bende, yeye uvua wenda ubalonda nkayende panyima. Bible udi wamba ne: ‘Yeye kakambila bayende Nabala bualu ebu.’—1 Sam. 25:18, 19.

 ¹⁶ Bualu buvuaye muenze ebu, buvua buleja ne: uvua mutombokele bumfumu bua bayende anyi? Tòo; tumanye ne: Nabala uvua mupotele muela manyi wa Yehowa; bualu ebu buvua mua kushipesha bantu ba bungi ba mu dîku dia Nabala bavua kabayi benze bualu. Bu Abigayila kayi muenze tshivuaye muenze atshi, bivua mua kumueneka ne: uvua muanyishe tshivua bayende muenze. Dîba adi bivua bimueneka ne: uvua ukokela bayende bikole kupita muvuaye ukokela Nzambi.

17, 18. Abigayila wakenza tshinyi pakapetanganaye ne Davidi? Wakamuambila tshinyi? Ntshinyi tshivua tshienze bua mêyi ende ikale mimpe?

¹⁷ Abigayila kakanenga bua kusambakena ne Davidi ne bantu bende to. Dîba adi kabidi, wakatuluka lubilu pa kabalu, kudiela ne didipuekesha dionso ku makasa a Davidi. (1 Sam. 25:20, 23) Pashishe wakaleja Davidi muvuaye udiumvua, e kulombela Nabala ne bena mu dîku diende luse. Tshivua tshienze bua mêyi ende ikale mimpe ntshinyi?

¹⁸ Wakambula bujitu bua bubi bua bayende, kulomba Davidi bua amufuile yeye luse. Wakitaba mu bulelela ne: bayende uvua mutatakane anu mudi dîna diende diumvuija; ne pamuapa usua kuleja Davidi ne: kunyoka muntu wa buena eu nkudipuekesha milongo. Wakaleja kabidi muvuaye wangata Davidi bu muleji mpala wa Yehowa. Wakamba kabidi ne: Davidi uvua ‘uluila Yehowa mvita.’ Abigayila wakaleja kabidi muvuaye mumanye malu avua Yehowa mulaye bua Davidi ne bumfumu buende, bualu wakamba ne: ‘Bushuwa Yehowa neakuteke bu mukalenge ku mutu kua bena Isalele.’ Pashishe, wakalomba Davidi bua kubenga kuenza bualu buvua mua kumupisha dibanza dia mashi, anyi buvua mua kulua ‘kunyingalaja mutshima wende, ne kuunemesha bujitu,’ mbuena kuamba ne: kuikala pamuapa ne kondo ka muoyo kalubakana. (Bala 1 Samuele 25:24-31.) Mêyi a Abigayila aa avua malenga be!

19. Ntshinyi tshiakenza Davidi bua mêyi akamuambila Abigayila? Davidi wakamutumbisha bua tshinyi?

¹⁹ Davidi wakenza tshinyi? Wakangata bivua Abigayila mumutuadile, e kuamba ne: ‘Yehowa, Nzambi wa Isalele, wakukutuma kundi lelu, asankishibue. Wewe usankishibue kabidi bua lungenyi luebe, bualu bua wewe wakunkanda lelu ne: kumatshishi mashi a bakuabu panshi.’ Davidi wakamutumbisha bua muvuaye muenze malu ne lukasa bua kutuilangana nende, ne wakitaba ne: Abigayila wakamukanda bua kapi dibanza dia mashi. Davidi wakamuambila ne didipuekesha dionso ne: ‘Uye biebe ku nzubu kuebe talalaa, ngakumvua dîyi diebe.’—1 Sam. 25:32-35.

20, 21. a) Pavua Abigayila muitabe bua kupingana kudi bayende, bidi bikukemesha bua tshinyi? b) Mmunyi muvua Abigayila muleje dikima ne budimu mu disungula dîba dia kuyikila ne Nabala?

²⁰ Abigayila mumane kushiyangana ne Davidi, uvua mua kuikala muele meji bua dipetangana diabu edi: kumonaye muvua Davidi muikale muntu muimpe, munange Nzambi, mushilangane ne Nabala  (muena malu makole uvua mumusele). Kadi kakatungunuka ne kuela meji bua bualu ebu to. Bible udi wamba ne: ‘Abigayila wakapingana kudi Nabala.’ Wakapingana kudi bayende mudisuike bua kuambula bujitu buende bua mukaji wa nzubu. Uvua ne bua kuambila bayende bintu bivuaye mupeshe Davidi ne bantu bende. Bayende uvua ne bukenji bua kumanya. Uvua kabidi ne bua kumuambila bua njiwu ivua ikeba kubafikila kumpala kua yeye kumvuila bualu ebu kudi muntu mukuabu, bualu bivua mua kumuenza bundu bu yeye mua kubumvuila kudi muntu mukuabu. Kadi pakafikaye, kakuvua mushindu wa kumuambilaye diakamue to. Bualu uvua musangane bayende usanka, muenze anu bu mfumu kampanda, ne uvua kabidi mukuatshike maluvu bikole.—1 Sam. 25:36.

²¹ Abigayila wakaleja kabidi dikima ne budimu. Wakindila too ne mu dinda dia dituku diakalonda pakavua maluvu mamutenduke. Bualu bu mukavua maluvu mamane kumutenduka bivua mua kuikala bipepele bua yeye kumvua, nansha muvuaye muena lukutukutu. Wakatuadija kumulondela malu onso avua mapitakane. Kakuyi mpata, uvua wela meji ne: Nabala uvua mua kutomboka diakamue ne tshiji, anyi ne tshikisu. Kadi ki ntshiakenzeka to, wakashala mupuwe, kayi unyunga.—1 Sam. 25:37.

22. Tshiakafikila Nabala ntshinyi? Ndilongesha kayi ditudi mua kupeta bua dikengeshibua ne tshikisu tshidi mu amue mêku?

²² Tshivua tshifikile Nabala ntshinyi? Bible udi wamba ne: ‘Mutshima wende wakafua tshipuka ne yeye wakandamuka bu dibue.’ Imue misangu disama dia mioyo divua mua kuikala dimukuate. Kadi, wakalua kufua kunyima kua matuku dikumi. Kadi ki mbua ne: bavua bapange mua kondopa disama divuaye nadi to. Bible udi wamba ne: “Yehowa wakakuma Nabala, yeye wakafua.” (1 Sam. 25:38) Lufu luvua lumukumbanyine. Lufu elu luakajikija dikenga dia Abigayila dia bidimu bia bungi. Nansha mudi Yehowa katshiyi kabidi ushipa bantu mushindu eu lelu, muyuki eu udi utulongesha ne: Yehowa udi umona makenga onso adi mu mbanza yetu emu. Nealongolole malu pakumbana tshikondo.—Bala Luka 8:17.

23. Abigayila wakapeta dibenesha kayi dikuabu? Mmunyi muvuaye muleje ne: kavua ubandisha makaya bua muvuaye usua kulua mukaji wa Davidi?

²³ Pa kumbusha disanka divua Abigayila mupete dia kupatuka mu dibaka dibi, kuvua dibenesha dikuabu divua dimuindile. Pakumvua Davidi ne: Nabala mmufue, wakatuma bantu bende bua kulomba Abigayila bua amusele. Abigayila wakandamuna ne: ‘Monayi muntu wenu udi bu mupika bua kuoweshaye makasa a bapika ba mukalenge wanyi.’ Mu bulelela, kavua mubandishe makaya bua muvuaye  usua kulua mukaji wa Davidi to; kadi wakalomba bua kuikala muena mudimu wa bena mudimu ba Davidi. Bible udi wamba ne: wakenza kabidi malu ne mitalu bua kuya kudi Davidi.—1 Sam. 25:39-42.

24. Abigayila uvua mupete ntatu kayi mu dibaka diende ne Davidi? Yehowa ne Davidi bavua bamuangata ne mushinga kayi?

²⁴ Kabiena bisua kuleja ne: Abigayila kavua mua kupeta kabidi lutatu pa buloba to. Davidi ukavua ne mukaji mukuabu, diende Ahinoama. Nansha muvua Nzambi ulekela bua bantu basele bakaji ba bungi tshikondo atshi, bakaji abu bavua batata. Tshikuabu tshintu, Davidi kavua muanji kulua mukalenge to. Davidi uvua ne bua kupetangana ne ntatu ya bungi kumpala kua yeye kulua mukalenge. Kadi Abigayila wakambuluisha Davidi, kumueyemena mu nsombelu wende mujima. Pashishe wakamulelela muana wa balume, e kumona ne: uvua mupete mulume uvua umuangata ne mushinga, uvua umutabalela. Umue musangu Davidi wakamupandisha too ne mu bianza bia bantomboji! (1 Sam. 30:1-19) Nunku Davidi uvua muidikije Yehowa Nzambi, bualu utu wangata bakaji badi ne budimu, dikima ne lulamatu anu bu Abigayila ne mushinga.