Utuku ulekela nyuma wa Nzambi ukulombola anyi?

“Nyuma webe muimpe andombole mu buloba bulandakane.”​—MUS. 143:10.

1, 2. (a) Fila bilejilu bidi bileja muvua Yehowa muenze mudimu ne nyuma wende bua kuambuluisha batendeledi bende. (b) Nyuma muimpe utuku ukuata mudimu anu mu nsombelu kampanda ya pa buayi anyi? Umvuija.

NTSHINYI tshitu tshikuluila mu lungenyi paudi wela meji bua mudimu udi nyuma muimpe wenza? Utuku uvuluka malu a kukema avua Gideona ne Shimishona benze anyi? (Bal. 6:33, 34; 15:14, 15) Udi pamuapa wela meji bua dikima divua nadi bena Kristo ba kumpala anyi bua lutulu luvua nalu Stefano pavuaye ku tshilumbuluidi. (Bien. 4:31; 6:15) Mu matuku etu aa, tudi tumvua disanka dia bungi patudi tubuela mu mpungilu yetu ya bantu bafumine mu matunga a bungi, bua lulamatu ludi nalu bana betu badibu bele mu maloko bua dibenga kubuelakana mu malu a tshididi ne bua mudi mudimu wa kuyisha wenda udiunda. Bilejilu bionso ebi bidi bitujadikila mudi nyuma muimpe wenza mudimu.

² Nyuma muimpe utuku wenza mudimu anu mu nsombelu kampanda misunguluke peshi ya pa buayi anyi? Tòo. Dîyi dia Nzambi didi diamba bua bena Kristo ‘kuenda mu nyuma,’ ‘kulombodibua kudi nyuma,’ ne ‘kuikala ne muoyo bua nyuma.’ (Gal. 5:16, 18, 25) Biambilu ebi bidi bileja ne: nyuma muimpe udi mua kutungunuka ne kutuambuluisha mu nsombelu wetu. Dituku dionso, tudi ne bua kulomba Yehowa bua aludike bieledi bietu bia meji, ngakuilu wetu ne malu atudi tuenza ku diambuluisha dia nyuma wende. (Bala Musambu wa 143:10.) Tuetu balekele nyuma wa Nzambi utulombola, neatupeteshe ngikadilu mimpe yatuambuluisha bua kusankisha bantu bakuabu ne yatumbisha Nzambi.

3. (a) Bua tshinyi tudi dijinga ne bulombodi bua nyuma muimpe? (b) Netuandamune nkonko kayi?

³ Bua tshinyi tudi dijinga ne bulombodi bua nyuma muimpe? Bualu kudi bukole kampanda budi bubengangana ne nyuma wa Nzambi budi bujinga kutulombola. Bible udi ubikila bukole abu ne: “dijinga dia malu a mubidi,” didi diumvuija lungenyi lua kuenza bubi ludi mu mubidi wetu anyi bubi butudi bapiane kudi Adama. (Bala Galatia 5:17.) Kadi kulekela nyuma wa Nzambi utulombola kudi kumvuija tshinyi? Kudiku malu atudi mua kuenza bua kukandamena bukole budi nabu majinga etu mabi anyi? Netuandamune nkonko eyi mu tshiena-bualu etshi patudi tukonkonona ngikadilu isambombo ya ‘dimuma dia nyuma’ idi mishale eyi: ‘lutulu, luse, buimpe, ditabuja, bupole malu ne kudikanda.’​—Gal. 5:22, 23, NW.

Bupole ne lutulu bidi bikebesha ditalala mu tshisumbu

4. Mmunyi mudi bupole ne lutulu bikebesha ditalala mu tshisumbu?

⁴ Bala Kolosai 3:12, 13. Mu tshisumbu, bupole ne lutulu bidi bienda pamue bua kukebesha ditalala. Ngikadilu yonso ibidi eyi idi ituambuluisha bua kuenzela bakuabu malu mimpe, kushala bapuwe padibu batuyobola ne kubenga kupingaja bubi ku bubi padi bakuabu batuamba mêyi mabi anyi batuenzela malu mabi. Tuetu bikale tshilumbu ne muena Kristo netu, lutulu nelutuambuluishe bua kukeba nende ditalala pamutu pa kumujila. Bupole ne lutulu bidiku ne mushinga mu tshisumbu anyi? Eyowa, bualu tuetu bonso tudi bena mapanga.

5. Nsombelu kayi uvua mufikile Paulo ne Bânaba? Bualu ebu budi butuleja tshinyi?

⁵ Tukonkonone nsombelu uvua mufikile Paulo ne Bânaba. Bavua benze mudimu wa kuyisha pamue bidimu bia bungi. Yonso wa  kudibu uvua ne ngikadilu mimpe. Kadi musangu kampanda, ‘bakatandangana, kufikabu ku diabulukangana.’ (Bien. 15:36-39, MMM) Tshilejilu etshi tshidi tshileja ne: bidi mua kuenzeka imue misangu bua batendeledi ba Nzambi badi bamulamate bikole kukokanganabu. Muena Kristo yeye tshilumbu ne muena Kristo nende, ntshinyi tshidiye mua kuenza bua kubenga kujula matandu makole adi mua kubanyangila malanda abu?

6, 7. (a) Mmubelu kayi wa mu Bible utudi mua kutumikila padi muyuki wetu ne muena Kristo netu usua kujula matandu? (b) Kuikala ne ‘lubilu ku diumvua, kutukija katuyi banji kuakula ne kubenga kukuata tshiji lubilu’ kudi mua kutupetesha masanka kayi?

⁶ Anu mudi Bible wamba ne: ‘bakatandangana,’ bidi bimueneka ne: matandu a Paulo ne Bânaba avua makole ne avua malue mu mpukapuka. Padi muena Kristo umona ne: bualu kampanda budiye uyukila ne muena Kristo mukuabu bukadi bumufikisha munda, mbimpe atumikile mubelu udi mu Yakobo 1:19, 20 wa ne: ‘Muntu yonso umvue biende lubilu, atukije kayi muanji kuakula, kakuatshi tshiji lubilu; bualu bua tshiji tshia muntu katshiena tshienza malu makane a Nzambi.’ Bikalaku mushindu, kumpala kua matandu kujuka udi mua kuteta bua kutuadija kuyukila muyuki wa tshianana, kulekela muyuki au anyi kumulomba bua kuyukila dîba dikuabu.​—Nsu. 12:16; 17:14; 29:11.

⁷ Mmasanka kayi atudi mua kupeta tuetu batumikile mubelu eu? Padi muena Kristo utukija, usambila bua tshilumbu atshi ne ukeba mushindu muimpe wa kuandamuna, udi wenza bua nyuma wa Nzambi amulombole. (Nsu. 15:1, 28) Nyuma wa Nzambi neamuambuluishe bua kuikala ne bupole ne lutulu. Dîba adi, neikale mudilongolole bua kutumikila mubelu udi mu Efeso 4:26, 29 udi wamba ne: ‘Nuikale ne tshiji kadi kanuenji bualu bubi. Dîyi dibi kadipatuki mukana muenu, kadi ambayi anu mêyi mimpe adi mua kudiundisha bantu bua kuvudijila bantu badi baumvua disanka.’ Bushuwa, tuetu bikale ne bupole ne lutulu, tudi tuambuluisha tshisumbu bua tshikale mu ditalala ne buobumue.

Ambuluisha bena mu dîku diebe ne bulenga ne buimpe

8, 9. Bulenga ne buimpe bidi biumvuija tshinyi? Mmunyi mudi ngikadilu eyi mua kuambuluisha bena mu dîku?

⁸ Bala Efeso 4:31, 32; 5:8, 9. Anu mutu muaba mutalale anyi mâyi matalale apesha muntu dikisha padiku munya mukole, ke mudi bulenga ne buimpe pabi bilongolola nsombelu wa bena mu dîku bua bikale ne disanka. Bulenga nngikadilu muimpe udi utusaka bua kuditatshisha bua bantu bakuabu ne muoyo mujima; ndijinga didi ditusaka bua kubenzela malu mimpe ne kubambila mêyi mimpe. Buimpe pabu nngikadilu muimpe utu umuenekela ku malu atudi tuenzela bakuabu. Utu umuenekela ku mushindu udi muntu  upeshangana bintu. (Bien. 9:36, 39; 16:14, 15) Kadi buimpe budi bumvuija kabidi bualu bukuabu bua mushinga.

⁹ Buimpe budi bulomba kuikala ne bikadilu bimpe. Ngikadilu eu kena umvuija anu malu atudi tuenza to, kadi nangananga tshitudi. Ngikadilu eu udi anu bu tshimuma tshimpe tshidi katshiyi tshinyanguke munda ne pambelu. Bia muomumue, ngikadilu wa buimpe udi nyuma muimpe ufila udi ulenga nsombelu wa muena Kristo mujima.

10. Ntshinyi tshidi mfumu wa dîku mua kuenza bua kuambuluisha bena mu dîku diende bua kupeta ngikadilu ya dimuma dia nyuma?

¹⁰ Ntshinyi tshidi mua kuambuluisha bena mu dîku dia bena Kristo bua kuenzelangana malu ne bulenga ne buimpe? Dimanya dijalame dia Dîyi dia Nzambi didi ne mushinga wa bungi. (Kolos. 3:9, 10) Bamue bamfumu ba mêku batu balongolola bua kukonkonona bitupa bionso bia dimuma dia nyuma muimpe mu Ntendelelu wa mu Dîku udibu benza lumingu luonso. Ki mbikole bua kukonkonona ngikadilu ya dimuma dia nyuma to. Enza mudimu ne mikanda bua kuenza makebulula pa ngikadilu yonso wa dimuma dia nyuma. Udi mua kukonkonona bikoso bikese lumingu luonso ne kuenza mbingu ya bungi pa ngikadilu yonso. Panudi nuenda nulonga, nubale ne numvuije mvese idibu bafile. Kebayi mishindu ya kutumikila malu anudi nulonga ne nulombe Yehowa bua abeneshe bionso binudi nuenza. (1 Tim. 4:15; 1 Yone 5:14, 15) Dilonga dia nunku didi mua kuambuluisha bena mu dîku bua kuakaja mushindu udibu benzelangana malu.

11, 12. Mmunyi muvua dilonga dia bulenga diambuluisha mêku kampanda abidi a bena Kristo?

¹¹ Mulume mukuabu ne mukajende batshivua babuelelaku mu dibaka bakangata dipangadika dia kukonkonona mu buondoke ngikadilu ya dimuma dia nyuma bualu bavua basue kuikala ne disanka mu dibaka diabu. Mmalu kayi mimpe akapetabu? Muanetu wa bakaji udi wamba ne: “Kulonga malu a bungi pa bidi bitangila buimpe nkutuambuluishe bikole mu mushindu utudi tuenzelangana malu too ne lelu. Tudi balonge mua kuenzelangana malu mimpe ne kufuilangana luse. Dilonga edi diakatuambuluisha bua kumanya mua kuela ‘tuasakidila’ ne ‘kulomba luse’ padibi bikengela.”

¹² Bena dibaka bakuabu bavua ne bilumbu bakafika ku dimona ne: kabavua benzelangana malu ne bulenga to. Bakangata dipangadika dia kulonga pamue tshiena-bualu tshivua tshiakula bua bulenga. Bakapeta tshinyi? Mulume udi uvuluka ne: “Dilonga dietu edi diakatuambuluisha bua kumanya ne: muntu yonso wa kutudi udi mua kuleja mudiye udiumvua ne kumanya mua kuanyisha ngikadilu  milenga ya mukuabu. Yonso wa kutudi wakatuadija kuangata majinga a mukuabu ne mushinga. Kuikala ne bulenga kudi kumvuija kulekela mukajanyi wamba idiye nayi munda tshiyi mmukosa ku mêyi anyi mfika munda to. Bivua bindomba bua kulekela lutambishi. Patuakatuadija kuenzelangana malu ne bulenga mu dîku, tuakabangisha kulekela didibingisha ne biakatuambuluisha bikole.” Dikonkonona dia ngikadilu ya dimuma dia nyuma didiku mua kuambuluisha dîku diebe anyi?

Leja ditabuja paudi pa nkayebe

13. Njiwu kayi idi mua kutunyangila malanda etu ne Yehowa itudi ne bua kuepuka?

¹³ Bena Kristo badi ne bua kulekela nyuma wa Nzambi ubalombola padibu munkatshi mua bantu ne padibu pa nkayabu. Lelu eu bindidimbi bibi ne dijikija lutetuku mu mushindu mubi mbitangalake mu bulongolodi bua Satana ebu. Bintu ebi bidi mua kunyanga malanda etu ne Nzambi. Ntshinyi tshidi muena Kristo mua kuenza? Dîyi dia Nzambi didi ditubela ne: ‘Umushayi bukoya buonso ne divulangana dia malu mabi, nuitabuje dîyi ne kalolo didi dikunyibua munda muenu, didi dimanye mua kusungila mioyo yenu.’ (Yak. 1:21) Tukonkononayi mpindieu mudi ditabuja didi dikale ngikadilu mukuabu wa dimuma dia nyuma mua kutuambuluisha bua kushala bakezuke ku mêsu kua Yehowa.

14. Mmunyi mudi kupanga ditabuja kufikisha muntu ku dienza malu mabi?

¹⁴ Tuetu bikale ne ditabuja dia bushuwa, netumone Yehowa bu muntu mulelela kutudi. Tuetu katuyi tumona Nzambi bu muntu mulelela, mbipepele bua tuetu kuditua mu dienza malu mabi. Tukonkonone tshivua tshienzekele batendeledi ba Nzambi ba kale. Yehowa wakajinguluila muprofete Yehezekele muvua bantu benza malu mabi mu musokoko wamba ne: ‘Muana wa muntu, udi umona bu mudi bakulu ba tshisamba tshia bena Isalele benza mu mîdima, muntu ne muntu mu nzubu wende wa mindidimbi anyi? Bua badi bamba ne: Yehowa kena utumona, Yehowa wakulekela buloba buetu wakumuka.’ (Yeh. 8:12) Udiku mumone tshivua tshibafikishe ku bionso ebi anyi? Kabavua bitaba ne: Yehowa uvua umona malu avuabu benza to. Kabavua bamona Yehowa bu muntu mulelela to.

15. Mmunyi mudi kuitabuja Yehowa ne muoyo mujima kutulama?

¹⁵ Tukonkononayi mpindieu tshilejilu tshia Yosefe. Nansha muvuaye kule ne dîku diabu ne tshisamba tshiabu, Yosefe wakabenga bua kuenda masandi ne mukaji wa Potifâ. Bua tshinyi? Wakamba ne: “Ndi mua kuenza bualu ebu bubi bunene ne mua kuenzela Nzambi bibi munyi?” (Gen. 39:7-9) Uvua umona Yehowa bu muntu mulelela. Tuetu bikale tumona Nzambi bu muntu mulelela, katuena mua kutangila malu mabi anyi kuenza bualu kampanda mu musokoko butudi bamanye ne: kabuena busankisha Nzambi to. Netuangate dipangadika anu bu muimbi wa misambu wakamba ne: ‘Nengende mu nzubu muanyi ne mutshima  udi muakane tshishiki. Tshiena nteka tshintu tshibi ku mêsu kuanyi.’​—Mus. 101:2, 3.

Ikala udikanda bua kulama mutshima webe

16, 17. (a) Anu mudibi bileja mu mukanda wa Nsumuinu, mmunyi muvua “nsongalume wakadi kayi ne meji” mukuluke mu bubi? (b) Anu mudibi bileja mu dibeji dia 26, mmunyi mudi bualu bua mushindu eu mua kufikila bana ne bakulumpe lelu?

¹⁶ Didikanda didi dikale ngikadilu wa ndekelu wa dimuma dia nyuma didi dituambuluisha bua kubenga malu adi Nzambi mukandike. Didi mua kutuambuluisha bua kulama mutshima wetu. (Nsu. 4:23) Tuangate tshilejilu tshidi mu Nsumuinu 7:6-23 tshia “nsongalume wakadi kayi ne lungenyi” uvua mukuluke mu mateyi a mukaji wa masandi. Wakakuluka mu mateyi aa pavuaye ‘upitshila mu musesu pepi ne masangu akadi nzubu wa mukaji.’ Pamuapa uvua mupitshile muaba au anu bua disanka patupu. Kavua mujingulule diakamue ne: ukavua mubuele mu njila mubi uvua mua ‘kujimija muoyo wende’ to.

¹⁷ Mmunyi muvua nsongalume eu mua kuikala muepuke tshilema tshinene etshi? Uvua mua kuteleja didimuija edi: ‘Kupambuki bua kubuela mu njila idiye wendela.’ (Nsu. 7:25) Tshilejilu etshi tshidi tshitulongesha ne: tuetu basue bua nyuma wa Nzambi kutulombolaye, tudi ne bua kubenga kudiela mu mateta nkayetu. Mushindu udi muntu mua kuendela mu njila mubi wa “nsongalume wakadi kayi ne lungenyi,” mpadiye utangila malu ku Televizion nansha ku Enternete kayi ne bua nsongo budiye ukeba. Nansha musue anyi kayi musue, udi mua kukuluka pa bindidimbi bidi bijula majinga a tshiendenda. Udi mua kupeta ku kakese ku kakese tshibidilu tshibi tshia kutangila bindidimbi bia bantu butaka, biobi ebi bidi mua kunyanga kondo kende ka muoyo ne malanda ende ne Nzambi. Udi mua kujimija muoyo wende.​—Bala Lomo 8:5-8.

18. Ntshinyi tshidi muena Kristo mua kuenza bua kulama mutshima wende? Bua tshinyi kuenza nunku kudi kulomba kuikala ne didikanda?

¹⁸ Tudi ne bua kudienzeja bua kuleja didikanda patudi tumbusha mêsu etu diakamue ku bindidimbi bibi. Kadi nebikale bitambe buimpe tuetu badianjile kuepuka nsombelu udi mua kutufikisha ku bualu ebu. (Nsu. 22:3) Bua tuetu kuditekela mikalu ne kuyilonda tudi ne bua kudienzeja bua kuikala tudikanda. Tshilejilu, tuetu bateke ordinatere muaba udi bantu bapitshila bidi mua kutuambuluisha bua katutangidi malu mabi. Bamue batu basue kuenza mudimu ne ordinatere anyi kutangila Televizion anu padi bantu bakuabu bikalepu. Bakuabu mbangate dipangadika dia kubenga kuenza mudimu ne Enternete. (Bala Matayo 5:27-30.) Tuenze tshionso tshidi tshikengela bua kudilama ne dîku dietu bua kutendelela Yehowa ne ‘mutshima mutoke ne muoyo mukese muimpe ne ditabuja didi kadiyi ne lubombo.’​—1 Tim. 1:5.

19. Tuetu balekele nyuma wa Nzambi utulombola netupete tshinyi?

¹⁹ Ngikadilu idi nyuma muimpe utupetesha idi ituambuluisha bikole. Bupole ne lutulu bidi bikebesha ditalala mu tshisumbu. Bulenga ne buimpe bidi bivudija disanka mu dîku. Ditabuja ne didikanda bidi bituambuluisha bua kushala pabuipi ne Yehowa ne kushala bakezuke ku mêsu kuende. Mukanda wa Galatia 6:8 udi utujadikila kabidi ne: ‘Muntu udi ukunyina nyuma bintu, neapole muoyo wa tshiendelele bua nyuma.’ Bushuwa ku diambuluisha dia mulambu wa bupikudi wa Yezu Kristo, Yehowa neapeshe bantu badi balekele nyuma wende ubalombola muoyo wa tshiendelele ku diambuluisha dia nyuma eu.

Newandamune munyi?

• Mmunyi mudi bupole ne lutulu bikebesha ditalala mu tshisumbu?

• Ntshinyi tshidi mua kuambuluisha bena Kristo bua kuenzelangana malu ne bulenga ne buimpe mu dîku?

• Mmunyi mudi ditabuja ne didikanda biambuluisha muena Kristo bua kulama mutshima wende?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 24]

Ntshinyi tshiudi mua kuenza bua muyuki kaunufikishi ku matandu?

[Tshimfuanyi mu dibeji 25]

Dikonkonona ngikadilu ya dimuma dia nyuma didi mua kuambuluisha bena mu dîku diebe

[Tshimfuanyi mu dibeji 26]

Patudi tuleja ditabuja ne didikanda, nnjiwu kayi itudi tuepuka?