Tuikale ne dinanga didi kadiyi dipanga
Tuikale ne dinanga didi kadiyi dipanga
‘Dinanga didi didikankamika mu malu onso. Dinanga kadiena dipanga tshiendelele.’—1 KOL. 13:7, 8.
1. (a) Mmushindu kayi utubu baleja dinanga misangu ya bungi? (b) Dinanga dia bantu ba bungi ndifile ku tshinyi ne kudi nganyi?
BANTU mbakule bikole bua dinanga. Mbatumbishe dinanga bikole bitambe ne mbadimbe mu misambu. Muntu udi dijinga ne dinanga. Mikanda ne filme mbiuule ne malu a dinanga ne bidi mu tshisalu bitule bipuwe. Kadi dinanga dilelela dia Nzambi ne muntu netu ndikepe mu bantu. Tudi tumona dikumbana dia tshikavua Bible muambe bua matuku aa a ku nshikidilu. Bantu mbalue ‘badisui, banangi ba biuma, banangi ba masanka kabayi banangi ba Nzambi.’—2 Tim. 3:1-5.
2. Mmubelu kayi udi Bible ufila bua dinanga dibi?
2 Bantu badi ne mushindu wa kuleja dinanga. Kadi Dîyi dia Nzambi didi ditudimuija bua dinanga dibi. Bible udi uleja tshidi mua kufikila muntu padi dinanga dia mushindu eu diela miji mu mutshima wende. (1 Tim. 6:9, 10) Udiku uvuluka tshivua mupostolo Paulo mufunde bua Dema anyi? Nansha muvua Dema wenda ne Paulo, wakalonda dinanga dia bintu bia pa buloba. (2 Tim. 4:10) Mupostolo Yone wakadimuija bena Kristo bua kuepukabu njiwu eyi minene. (Bala 1 Yone 2:15, 16.) Diananga dia malu a pa buloba ne bintu bidipu bia tshitupa tshîpi kadiena dipetangana ne dinanga dia Nzambi ne malu adi afuma kudiye.
3. Ndutatu kayi lutudi nalu? Nkonko kayi idi ijuka?
3 Nansha mutudi basombele pa buloba, katuena ba pa buloba to. Ke bualu kayi tudi ne lutatu bua kulekela mmuenenu mubi wa dinanga udi nende bena panu. Mbimpe tuenze muetu muonso bua katukuatshibu kudi dinanga didi kadiyi dilelela. Nnganyi utudi ne bua kuleja dinanga dilelela? Ntshinyi tshidi mua kutuambuluisha bua kuikala ne dinanga didi ditantamena malu onso ne didi kadiyi dipanga tshiendelele? Mmushindu kayi udi njila wa dinanga utuambuluisha mpindieu ne mu matuku atshilualua? Tudi basue kupeta mandamuna adi afuma kudi Nzambi bua atulombole bimpe menemene.
Tukoleshe dinanga bua Yehowa
4. Mmunyi mutudi mua kukolesha dinanga bua Nzambi?
4 Kukolesha kudi kulomba bua kulongolola tshintu kampanda ne kuenza bua tshidiunde bimpe. Elabi meji bua tshidime udi wenza mudimu mukole wa kulongolola buloba ne kukuna maminu. Mmutekemene bua maminu akole. (Eb. 6:7) Bia muomumue, dinanga dietu bua Nzambi didi ne bua kukola. Ntshinyi tshitudi ne bua kuenza bua kukolesha dinanga dietu? Tudi ne bua kuenza mudimu mukole wa kulongolola mutshima wetu muaba udibu bakuna bulelela bua Bukalenge bua Nzambi. Tudi mua kuenza nanku, patudi tudifila ku dilonga dia Bible bua kuvudija dimanya dietu dia Nzambi. (Kolos. 1:10) Tuetu tubuela mu bisangilu bia tshisumbu ne tuandamunamu, nebituambuluishe bua kuvudija dimanya dietu. Yonso wa kutudi utuku wenza muende muonso bua kupeta dimanya diondoke anyi?—Nsu. 2:1-7.
5. (a) Mmunyi mutudi mua kulonga ngikadilu minene ya Yehowa? (b) Ntshinyi tshiudi mua kuamba bua buakane bua Nzambi, meji ende ne bukole buende?
5 Yehowa udi utuleja bumuntu buende mu Dîyi diende. Patudi tulonga Bible ne tutungunuka ne kupeta dimanya dia Yehowa, tudi tukolesha dianyisha dietu bua ngikadilu yende bu mudi: buakane, bukole, meji ne dinanga didi dikale ngikadilu wende munene ku yonso. Yehowa udi uleja buakane mu njila yende yonso ne mu mikenji yende mipuangane. (Dut. 32:4; Mus. 19:7) Tudi mua kuela meji bua bintu bidi Yehowa mufuke ne kukema bua meji ende. (Mus. 104:24) Buloba ne diulu ne bionso bidimu bidi bileja ne: Yehowa ke mpokolo wa makanda ne bukole budi kabuyi kuelekeja.—Yesh. 40:26.
6. (a) Mmushindu kayi udi Nzambi mutuleje dinanga? (b) Mmunyi mudi bualu ebu bukutangila?
6 Ntshinyi tshitudi mua kuamba bua dinanga didi ngikadilu mutambe bunene wa Nzambi? Dinanga diende ndinene ne didi dituambuluisha tuetu bonso. Wakaleja dinanga edi pakafilaye mulambu bua kupikula bantu. (Bala Lomo 5:8.) Mulambu eu udi bua bantu bonso, kadi udi wambuluisha anu bantu badi bitaba dinanga dia Nzambi ne baleja ditabuja mu Muanende. (Yone 3:16, 36) Nzambi wakafila Yezu bu mulambu bua kutubuikidila mibi yetu ne bua tuetu tumunange petu.
7, 8. (a) Ntshinyi tshidibu batulombe bua kuleja Nzambi dinanga? (b) Ntshinyi tshidi bantu ba Nzambi benza bua kutumikila mikenji yende?
7 Mmunyi mutudi mua kuleja Nzambi dinanga bua bionso bidiye mutuenzele? Mukanda wa Nzambi udi wamba ne: ‘Bua edi ndinanga dia Nzambi, bua tuetu tutumikile mikenji yende; ne mikenji yende kayena itunemena bujitu.’ (1 Yone 5:3) Eyowa, dinanga dia Yehowa Nzambi didi ditusaka bua tuetu kutumikila mikenji yende. Ke bualu kayi tudi tumanyisha bantu bakuabu dîna diende ne Bukalenge buende. Kuenza mudimu eu ne muoyo mujima kudi kuleja ne: tudi tutumikila mikenji ya Nzambi ne meji mimpe.—Mat. 12:34.
8 Bana betu bena Kristo ba pa buloba bujima badi batungunuka ne kutumikila mikenji ya Nzambi nansha padi bantu kabayi basue kuteleja lumu luimpe anyi balubenga. Kabena balukila tshianyima bua kuyisha to. (2 Tim. 4:5) Bia muomumue, tudi balombibue bua kuabanyangana ne bakuabu dimanya dia Nzambi mutudi tutumikila mikenji yende mikuabu yonso.
Tshitudi banangile Mukalenge wetu Yezu Kristo
9. (a) Mmalu kayi avua Kristo mutantamene? (b) Ntshinyi tshivua tshimusake bua kutantamena ntatu?
9 Kumbusha dinanga Nzambi, kudi malu makuabu a bungi adi atusaka bua tuetu kunanga Muanende. Nansha mutudi katuyi banji kumona Yezu, tudi tulonga malu a bungi pa bidi bimutangila ne dinanga dietu buende yeye didi dikola. (1 Pet. 1:8) Mmalu kayi avua Yezu mutantamene? Nansha muvua Yezu wenza disua dia Tatuende, bavua bamukine kakuyi bualu, bamukengeshe, bamushiminyine malu ne bamupuekeshe milongo. Bakamuenzela kabidi malu makuabu mabi. (Bala Yone 15:25.) Dinanga dia Yezu bua Tatuende wa mu diulu diakamusaka bua kutantamena ntatu eyi. Bua dinanga wakafila muoyo wende bua kupikula bantu ba bungi.—Mat. 20:28.
10, 11. Ntshinyi tshitudi ne bua kuenza bua malu adi Kristo mutuenzele?
10 Tshilejilu tshia Yezu tshidi tshitusaka bua tuetu kuenza petu bia muomumue. Patudi tuela meji bua bidi Kristo mutuenzele, dinanga dietu kudiye didi dikola. Bu mutudi bayidi bende, tudi ne bua kuikala ne dinanga dia buena dia Kristo ne kudileja bua kumona mua kutantamena ntatu patudi tutumikila mukenji wende wa kuyisha Bukalenge ne kuvuija bantu bayidi.—Mat. 28:19, 20.
11 Bua kuitaba mudi Kristo munange bantu bonso, tudi ne bua kukumbaja mudimu udibu batupeshe kumpala kua nshikidilu kuluaye. (Bala 2 Kolinto 5:14, 15.) Kristo uvua muleje dinanga pavuaye mukumbaje tshivua Nzambi mulongolole bua bantu. Tshilejilu tshidi Kristo mutushile bua kulonda tshidi tshiambuluisha yonso wa kutudi bua kukumbaja tshiende tshitupa tshia mudimu mu malu adi Nzambi mulongolole. Bualu ebu budi buleja ne: tudi ne bua kunanga Nzambi bikole menemene. (Mat. 22:37) Patudi tutumikila malu avua Yezu mulongeshe ne mikenji yende tudi tuleja ne: tudi bamunange ne tudi badisuike bua kubingisha bumfumu bua Nzambi mu nsombelu mikole anu bu Yezu.—Yone 14:23, 24; 15:10.
Tulonde njila mutambe buimpe wa dinanga
12. Ntshinyi tshivua Paulo musue kuamba pakakulaye bua ‘njila mutambe buimpe’?
12 Mupostolo Paulo uvua widikija Kristo. Bu muvua Paulo widikija Kristo bimpe menemene, uvua ne dikima dia kulomba bena Kristo nende bua kumuidikijabu. (1 Kol. 11:1) Nansha muvua Paulo mulombe bena Kristo ba mu Kolinto bua kukeba bimue bipedi bia nyuma bivuaku mu bidimu lukama bia kumpala bu mudi: kuondopa mu tshishima ne kuakula mu miakulu, wakabaleja tshintu tshikuabu tshitambe buimpe tshia kulonda. Udi umvuija mu 1 Kolinto 12:31, wamba ne: ‘Ndi nuleja njila udi utamba yonso buimpe.’ Mvese idi mu nshapita udi ulonda idi ileja ne: njila mutambe buimpe nnjila wa dinanga. Mmu mushindu kayi mudi dinanga njila mutambe buimpe? Paulo udi umvuija tshidiye musue kuamba. (Bala 1 Kolinto 13:1-3.) Bikalaye ne mamanya a pa buawu ne muenze malu manene, kadi kayi ne dinanga, ntshinyi tshiapetaye? Nansha tshimue! Ku diambuluisha dia nyuma wa Nzambi, wakumvuija bulelela ebu bua mushinga mukole. Mbualu budi ne mushinga kutudi too ne lelu!
13. (a) Tshiena-bualu tshia mvese wa 2010 tshidi tshiamba bishi? (b) Mmu mushindu kayi mudi dinanga kadiyi dipanga anyi dijimina?
13 Pashishe Paulo udi umvuija tshidi dinanga ne tshidi katshiyi dinanga. (Bala 1 Kolinto 13:4-8.) Mpindieu, anji kukonkonona bua wewe kumanya ni utu ukumbaja malu adi dinanga dilomba. Tangila tshiambilu tshia ndekelu tshidi mu mvese wa 7 ne tshia kumpala tshidi mu mvese wa 8: ‘Dinanga didi didikankamika mu malu onso. Dinanga kadiena dipanga tshiendelele,’ ke tshiena-bualu tshia mvese wetu wa tshidimu tshia 2010. Mona ne: mu mvese wa 8, Paulo uvua wakula bua bipedi bia nyuma ne bua milayi ya baprofete ne diakula mu miakulu bivuaku ku ntuadijilu kua tshisumbu tshia bena Kristo; kadi bivua ne bua kushikila. Kadi dinanga diodi didi dishala kashidi. Yehowa udi tshiuwidi tshionso tshia dinanga ne udiku tshiendelele. Nanku dinanga kadiakupanga anyi kujimina tshiendelele. Dinanga nedishale tshiendelele bualu ngikadilu munene wa Nzambi wetu wa tshiendelele.—1 Yone 4:8.
Dinanga didi didikankamika mu malu onso
14, 15. (a) Mmunyi mudi dinanga mua kutuambuluisha bua kutantamena mateta? (b) Bua tshinyi nsonga kampanda wakabenga bua kulekela Buntemu?
14 Ntshinyi tshitu tshiambuluisha bena Kristo bua kutantamena mateta a mishindu yonso, ntatu ne malu makole adi abafikila? Ndinanga didi dimanyine mu mêyi a Nzambi. Dinanga dia mushindu eu ki ndimanyine mu dipeshangana dia bintu to. Didi dimuenekela kabidi ku dijinga dietu dia kulama muoyo wetu mutoke ne kuitaba bua kufua bua bualu bua Kristo. (Luka 9:24, 25) Elabi meji bua lulamatu luvua bana betu baleje pavuabu babakengesha mu tumponyi tua midimu mikole kumpala ne panyima pa Mvita mibidi ya Buloba bujima.
15 Tshilejilu tshia Wilhelm nsonga Ntemu wa mu ditunga dia Allemagne tshidi tshijadika bualu ebu. Pamutu pa kulekelaye Buntemu, wakashala ne lulamatu too ne pakamushipabu kudi basalayi ba bena Nazi. Wakamba mu mukanda uvuaye mufundile bena mu dîku diabu bua kubalaya ne: “Tudi ne bua kunanga Nzambi kumpala kua malu onso anu bu muvua Mfumuetu Yezu Kristo muambe. Tuetu bashale bamulamate, neatufute.” Pashishe, muanabu wa bakaji mukuabu wakamba malu akafundabu mu tshiena-bualu tshia Tshibumba tshia Nsentedi ne: “Mu tshikondo tshionso tshia bimvundu atshi, tuvua banange Nzambi kumpala kua malu onso mu dîku dietu.” Lungenyi elu ke ludi nalu kabidi bana betu ba bungi badi mu maloko mu ditunga dia Arménie, dia Corée du Sud, dia Erythrée, ne mu matunga makuabu. Bana betu aba mbanange Yehowa ne muoyo wabu mujima.
16. Ntatu kayi ivua bana betu ba mu Malawi batantamene?
16 Mu miaba ya bungi, ntatu ya mishindu mishilangane idi iteka ditabuja ne ditantamena dia bana betu mu diteta. Tshilejilu, munkatshi mua bidimu 26, Bantemu ba Yehowa ba mu ditunga dia Malawi bakatantamena dikanga dia midimu yabu kudi mbulamatadi, buluishi bukole ne malu a bungi a tshikisu avuabu babenzela. Ditantamena diabu diakapatula bipeta bimpe. Pakajika dibakengesha edi, mu ditunga edi muvua mushale Bantemu 18 000. Kunyima kua bidimu 30, bungi ebu buakavulangana misangu ibidi ne kuluabu 38 393. Malu a muomumue avua menzeke mu matunga makuabu.
17. (a) Ntatu kayi idi bamue bapeta mu dîku didi diabuluke? (b) Bua tshinyi badi batantamena dibakengesha?
17 Patubu baluisha basadidi ba Nzambi kudi bantu ba tshianana bitu bualu bukole. Kadi padibu babaluisha kudi bena mu mêku abu, buluishi abu butu bukole menemene. Badi mua kutukebela tunyinganyinga kudi muena mu dîku dietu anyi balela betu. Ki ntshivua Yezu muambe anyi? Ntshiotshi, ne mêyi ende akadi makumbanyine bantu ba bungi. (Mat. 10:35, 36) Bansonga mbatantamene buluishi bua kudi baledi babu badi kabayi Bantemu. Bamue bakipatshibua ku nzubu, kadi Bantemu ba muoyo muimpe bakabateka ku mabu. Banga pabu bakababenga kudi bena mu mêku abu. Ntshinyi tshivua tshibambuluishe bua kutantamena ntatu? Ki nganu bua dinanga dia bena Kristo nabu to, kadi mbanange Yehowa ne Muanende kumpala kua malu onso.—1 Pet. 1:22; 1 Yone 4:21.
18. Mmunyi mudi dinanga didi ditantamena malu onso diambuluisha bena Kristo badi mu dibaka?
18 Kudi malu makuabu a bungi a mu nsombelu adi atulomba bua kuikala ne dinanga didi ditantamena malu onso. Mu dibaka, dinanga didi diambuluisha mulume ne mukajende bua kutumikila mêyi a Yezu aa: ‘Muntu kapanduludi tshidi tshibumbakaja kudi Nzambi.’ (Mat. 19:6) Padi mulume ne mukajende bena Kristo ne ‘kanyinganyinga mu mibidi yabu’ badi ne bua kuvuluka ne: Yehowa udi ne muaba munene mu dibaka diabu. (1 Kol. 7:28) Dîyi diende didi diamba ne: ‘Dinanga didi didikankamika mu malu onso,’ nunku mulume ne mukajende badi ne bua kunangangana ne kulama dibaka diabu bimpe.—Kolos. 3:14.
19. Ntshinyi tshiakenzeka pavua bipupu bikuate basadidi ba Nzambi?
19 Dinanga didi dituambuluisha bua kutantamena malu onso mu bikondo bia bipupu. Ke tshiakenzeka pavua tshikumina tshikole tshienzeke ku Sud kua ditunga dia Pérou ne pavua lupepele lukole luvuabu babikila ne: Katrina lunyangakaje bitupa bia maloba adi pabuipi ne mbuu mu ditunga dia États-Unis. Bana betu ba bungi bakajimina nzubu ne bintu biabu mu tshipupu etshi. Dinanga diakasaka bana betu ba pa buloba bujima bua kufila bintu bua kubambuluisha ne bena budisuile bakabakuatshisha bua kuibakulula nzubu yabu ne kulongolola Nzubu ya Bukalenge. Malu aa adi aleja ne: bana betu mbanangangane ne badi bambuluishangana mu bikondo bionso.—Yone 13:34, 35; 1 Pet. 2:17.
Dinanga kadiena dipanga tshiendelele
20, 21. (a) Bua tshinyi dinanga ndipite malu onso? (b) Bua tshinyi udi mudisuike bua kulonda anu njila wa dinanga?
20 Tudi tumona mudi basadidi ba Yehowa ne meji lelu padibu balonda njila mutambe buimpe wa dinanga. Njila eu mmupite malu onso. Tangila mudi mupostolo wakula bikole bua bualu ebu. Wakanji kuleja muvua bipedi bia nyuma ne bua kushikila ne muvua tshisumbu tshia bena Kristo ne bua kushindama ne kukola. Pashishe wakajikija wamba ne: ‘Katataka ditabuja ne ditekemena ne dinanga bidi bishala busatu buabi, kadi tshidi tshipita buonso buabi bunene ndinanga.’—1 Kol. 13:13.
21 Nunku, pakumbana malu atudi bitabuje, ditabuja dia malu au nedishikile. Ditekemena dia malu atudi bindile dikumbana diawu kadiakuikala kabidi ne mushinga pavuijibua bintu bionso bipiabipia. Kadi netuambe tshinyi bua dinanga? Diodi nedishale kashidi ne tshiendelele. Kadiakushikila to. Bu mutudi batekemene muoyo wa tshiendelele, netumone ne netumvue bimpe menemene tshidi dinanga dia Nzambi mu bualabale buadi. Wewe muenze disua dia Nzambi dia kulonda njila mutambe buimpe wa dinanga didi kadiyi dipanga tshiendelele, neupete muoyo wa kashidi.—1 Yone 2:17.
Newandamune munyi?
• Bua tshinyi tudi ne bua kuepuka dinanga dibi?
• Dinanga didi dituambuluisha bua kutantamena tshinyi?
• Mmu mushindu kayi udi dinanga kadiyi dijimina anyi dipanga?
[Nkonko ya dilonga]
[Lungenyi lunene lua mu dibeji 27]
Mvese wa tshidimu tshia 2010 udi ne: ‘Dinanga didi didikankamika mu malu onso. Dinanga kadiena dipanga tshiendelele.’—1 Kol. 13:7, 8.
[Tshimfuanyi mu dibeji 25]
Dinanga dia Nzambi didi ditusaka bua kuyisha
[Tshimfuanyi mu dibeji 26]
Dinanga didi kadiyi dipanga diakambuluisha bana betu ba mu Malawi bua kutantamena ntatu