Mmushindu kayi udi Yezu upandisha bantu?

“Yezu udi upandisha!” “Yezu ki Mupandishi wetu!” Mu matunga mavule a pa buloba, batu balamike mêyi a buena aa patoke ku bimanu bia nzubu ne miaba mikuabu itu bantu basangila ta bapitshila. Bantu miliyo mivule badi bitaba ne muoyo mujima ne: Yezu ki Musungidi wabu. Wewe mubebeje ne: “Mmunyi mudi Yezu utupandisha?” badi bumue mua kuandamuna ne: “Yezu wakatufuila” anyi ne: “Yezu wakafua bua mibi yetu.” Eyowa, lufu lua Yezu ndutunzuluile njila wa lupandu. Kadi mmunyi mudi muntu umue mua kufuila mpekatu ya bantu ba bungi? Buobu bakuebeje ne: “Mmunyi mudi lufu lua Yezu mua kutupandisha?” ntshinyi tshiudi mua kuamba?

DIANDAMUNA didi Bible ufila bua lukonko elu nditekete be, nditoke ne kabidi dikale ne diumvuija dinene. Kadi bua kumvua mushinga wadi, tshia kumpala tudi ne bua kuangata muoyo ne lufu lua Yezu bu diandamuna dia nshinga mukole wa kapanda mutu. Anu tuetu benze nanku ke tuetu kushisha kumvua bimpe mushinga munene udi nawu lufu lua Yezu.

Pakitabaye bua Yezu kufila muoyo wende, Nzambi uvua ukosa tshilumbu tshivua tshijuke pakenza Adama mpekatu. Ntatu kayipu ivua mpekatu au mukebeshe! Mulume wa kumpala ne mukajende Eva bavua bapuangane. Bavua basombele mu budimi bulenga bua Edene. Nzambi wakabapesha mudimu wa nsongo wa kulama budimi ebu buvuabu basombele. Bavua ne bua kutangila ne dinanga bifukibua bikuabu bionso bivua ne muoyo pa buloba. Pavua bantu bavulangana  ne buuja buloba ne miliyo ne miliyo ya bantu bakuabu bu buobu, buonso buabu bavua ne bua kualabaja mparadizu kumufikisha too ne ku ntengu ya buloba. (Genese 1:28) Etshi katshivuaku mudimu mulenga ne wa disanka uvuabu babapeshe anyi? Bavua kabidi bonso babidi mu malanda mashême. (Genese 2:18) Kabavua bapangile tshintu nansha tshimue. Muoyo wa kashidi ne disanka bivua kumpala kuabu.

Bivua bikole bua kuela meji ne: dimue dituku Adama anyi Eva bavua mua kuenza mpekatu. Kadi mulume eu wa kumpala ne mukajende bakatombokela eu uvua mubafuke: Yehowa Nzambi. Satana Diabolo (tshifukibua tshia mu nyuma) wakenza mudimu ne nyoka bua kushima Eva bua kutombokelaye Yehowa, ne Adama wakamutua mu nyima.​—Genese 3:1-6.

Kakuvua dielakana nansha dikese bua kumanya tshivua Mufuki mua kuenzela Adama ne Eva to. Ukavua mubaleje patoke bipeta bia bupidia pakabambilaye ne: “Udi mua kudia mamuma a mitshi yonso ya mu budimi, bu mûdi musue; kadi mamuma a mutshi wa lungenyi lua kujingulula malu mimpe ne malu mabi kuadi nansha; bualu bua mu dituku diudi wadia wewe neufue bulelela.” (Genese 2:16, 17) Lukonko lua mushinga wa bungi menemene luvua mpindieu lulomba diandamuna.

Bantu badi kumpala kua tshilumbu tshikole

Mpekatu wa kumpala wakakebela bantu tshilumbu tshikole. Ku ntuadijilu Adama uvua muntu mupuangane. Nanku bana bende bavua mua kuikala ne muoyo mupuangane wa kashidi. Kadi Adama wakenza mpekatu kayi muanji kulela muana nansha umue. Bukua-bantu buonso butshivua munda muende pakamukoselabu tshibawu etshi tshia ne: ‘Neudie bidia ne luanga pa mpala pebe too ne pawapingana mu buloba kabidi; wewe wakumushibua mu buloba, wewe udi dinfuenkenya dia buloba, neupingane mu dinfuenkenya dia buloba kabidi.’ (Genese 3:19) Nunku pakenza Adama mpekatu ne kubangaye kufua muvua Nzambi muambe, bantu bonso bavua bafundila tshibawu tshia lufu pamue nende.

Ke pakalua mupostolo Paulo kuambilamu ne: ‘Bu muakalua bubi pa buloba bualu bua muntu umue [Adama], ne bu muakalua lufu bua bubi abu, nunku lufu luakafika kudi bantu bonso, bua bonso bakenza malu mabi.’ (Lomo 5:12) Bana bavua ne bua kuledibua bapuangane ne kuikala ne muoyo kauyi ndekelu, bakaledibua ne ditekemena dia kupia masama, kukulakaja ne pashishe kufua, bionso ebi anu bua mpekatu wa ku ntuadijilu eu.

Muntu mukuabu udi mua kuamba ne: “Atshi ki mmuomu to. Ki ntuetu bavua basungule bua kutombokela Nzambi to; Adama ke uvua mumutombokele. Nanku bua tshinyi tuetu tudi ne bua kujimija ditekemena dietu dia muoyo wa kashidi ne disanka?” Tudi bamanye ne: bu kabadi ka mikenji mua kuela muana mu buloko bualu tatuende mmuibe mashinyi, muana udi mua kutontolola patoke ne: “Kabiena nanku to! Meme tshiena muenze bualu bubi nansha bumue to.”​—Dutelonome 24:16.

Pakafikishaye mulume ne mukaji wa kumpala ku dienza mpekatu, Satana uvua mua kuikala muele meji ne: uvua mua kupangisha Nzambi tshia kuenza, kumuimanyikija mule ne muîpi. Diabolo wakanyangakaja malu a bantu anu ku ntuadijilu; dîba adi kabavua banji kulela muana nansha umue to. Lukonko lunene luakajuka pakenza Adama mpekatu luvua se: Ntshinyi tshikala Yehowa mua kuenza bua bana bikala Adama ne Eva mua kulela?

Yehowa wakenza tshivua tshiakane. Muakane Elihu wakamba ne: ‘Bualu ebu kabuikadi kudi Nzambi bua yeye kuenza malu mabi, anyi bua Wa Bukole Buonso kuenzaye bibi!’ (Yobo 34:10) Muprofete Mose wakafunda bua Yehowa ne: ‘Yeye udi Dibue; mudimu wende wonso udi muakane, bualu bua njila yende yonso idi milulame: Nzambi wa kalolo udi kayi ne bubi, udi ne malu makane a bushuwa.’ (Dutelonome 32:4) Diandamuna divua Nzambi mulelela mupetele  tshilumbu tshivua mpekatu wa Adama mukebeshe kadiena ditupangisha bua tuetu kuikala ne muoyo wa kashidi pa buloba bukudimuna mparadizu to.

Nzambi udi ufila diandamuna dipuangane

Tangila diandamuna diakalejila Nzambi mu tshibawu tshivuaye mukosele Satana Diabolo. Yehowa wakambila Satana ne: “Nenteke lukuna pankatshi pebe ne mukaji [bulongolodi bua Nzambi bua mu diulu], ne pankatshi pa dimiinu diebe [bukua-panu budi ku bukokeshi bua Satana] ne dimiinu diende [Yezu Kristo]. Yeye neakuboze [Satana] ku mutu ne wewe neumuboze ku tshikankanyi [lufu lua Yezu].” (Genese 3:15, NW) Mu mulayi eu wa kumpala wa mu Bible, Yehowa uvua wakula bua dipangadika diende dia kutuma Muanende wa mu nyuma uvua mu diulu bua alue pa buloba ne ikale ne muoyo bu muntu mupuangane ne pashishe kufua kayi ne mpekatu, kumubozabu ku tshikankanyi.

Bua tshinyi Nzambi uvua ukeba bua muntu mupuangane afue? Ntshibawu kayi tshivua Yehowa Nzambi ne bua kufundila Adama pavuaye wenza mpekatu? Katshivua tshia lufu anyi? (Genese 2:16, 17) Mupostolo Paulo wakafunda ne: “Difutu dia bubi ndufu.” (Lomo 6:23) Lufu ke mushinga uvua Adama mufute bua mpekatu wende. Bavua bamupeshe muoyo, yeye e kusungula mpekatu, ne wakafua bua tshibawu tshia mpekatu wende au. (Genese 3:19) Netuambe tshinyi bua dipila didi bantu bonso bapie bua mpekatu au? Bivua bikengela muntu afue bua kubuikila mpekatu yabu. Kadi ndufu lua nganyi luvua mua kubuikila bimpe menemene mibi ya bantu bonso?

Mukenji uvua Nzambi mupeshe tshisamba tshia Isalele wa kale uvua ulomba bua bafile “muoyo ku muoyo [anyi anyima ku anyima].” (Ekesode 21:23) Bilondeshile mukenji eu, lufu luvua ne bua kubuikila mibi ya bukua-bantu luvua ne bua kuikala ne mushinga wa diatshimue ne tshintu tshivua Adama mujimije. Anu lufu lua munga muntu mupuangane ke luvua mua kufuta mushinga wa mpekatu. Muntu au uvua Yezu. Bushuwa, Yezu uvua “tshia-bupikudi tshiakanangane” bua kupandisha ndelanganyi ya Adama ivua miakanyine bua kuyipikulabu.​—1 Timote 2:6, NW; Lomo 5:16, 17.

Lufu lua Yezu ludi ne mushinga wa bungi

Lufu lua Adama kaluvua ne mushinga nansha mukese; uvua muakanyine lufu bua mpekatu wende. Kadi lufu lua Yezu luvua ne mushinga wa bungi bualu wakafua kayi ne mpekatu. Yehowa Nzambi wakitaba mushinga wa muoyo mupuangane wa Yezu bua kupikula ndelanganyi ya butumike ya Adama muena mpekatu. Ne mushinga wa mulambu wa Yezu kawena wimanyina anu pa dijimija mpekatu yetu ya kale to. Bu biobi bienzeka nanku, katuvua mua kutekemena bualu nansha bumue mu matuku atshilualua to. Tudi anu mua kupambuka kabidi bualu tuvua bimitshibue mu mpekatu. (Musambu 51:5) Tudi mua kuikala ne dianyisha dia bungi bua mudi lufu lua Yezu lutupesha mushindu wa kulua bapuangane muvua Yehowa mulongoluele ndelanganyi ya Adama ne Eva ku ntuadijilu.

Tudi mua kufuanyikija Adama ne tatu udi mufue mutushile dibanza dinene dia makuta (mpekatu) ditudi katuyi ne mushindu wa kufuta to. Kadi Yezu yeye udi bu tatu mulenga wakafua ne kutushila bintu bia bumpianyi bivule bidi kabiyi anu bitukula mu dibanza dinene adi divua Adama mutushile, kadi bidi bituambuluisha kabidi bua kuikala ne muoyo wa kashidi. Lufu lua Yezu kaluena anu dijimija dia mpekatu ya kale tshianana to; ludi kabidi lutulonguelela malu malenga bua matuku atshilualua.

Yezu udi mupandishi wa bantu bualu wakatufuila. Nanku lufu luende ntshintu tshia mushinga mukole! Tuetu tumona lufu elu bu mushindu udi Nzambi musungule bua kukosa tshilumbu tshikole tshia mpekatu wa Adama, ditabuja dietu kudi Yehowa ne mu ngenzelu wende wa malu didi dikola. Bushuwa, lufu lua Yezu ke mushindu wa kupikula ‘muntu yonso wamuitabuja’ ku mpekatu, ku masama, ku bukulakaje ne ku lufu mene. (Yone 3:16) Udiku wela Nzambi tuasakidila bua mudiye mutulongoluele ne dinanga njila wa lupandu anyi?

[Tshimfuanyi mu dibeji 5]

Adama wakakebela bukua-bantu mpekatu ne lufu

[Tshimfuanyi mu dibeji 6]

Yehowa wakafila diandamuna dipuangane dia tshilumbu etshi