1, 2. Le i bika bishiyañenye bantu na banyama?

BONGOLO bwa muntu i bwa pa bula. Kimfwa, bantu babwanya kufunda ludimi. Kadi ludimi lwitukwashanga pa kutanga, kulemba, kunena ne kwivwanija byotuteja. Kadi lwitukashanga pa kulombela ne pa kwimba mitendelo kudi Yehova. Bino byonso bitushiyañanyanga na banyama. Befundi ba sianse kebevwanijepo senene muswelo bongolo bwetu obulonga bino bintu bya kutendelwa.

² Bukomo bwa ludimi lwetu i kyabuntu kitambile kudi Yehova. (Ñimbo 139:14; Kusokwelwa 4:11) Kadi i mwitupe kyabuntu kikwabo kitushiyañenye na banyama. Bantu i bapangwe mu “kyelekejo kya Leza.” Tudi na bwanapabo bwa kutonga kyokya kyotusaka. Ne tukokeja kutonga kwingidija ludimi mwanda wa kutendela Yehova.​—Ngalwilo 1:27.

3. Le i bika bitupele Yehova mwanda wa twikale ba tunangu?

³ Yehova i mwitulombole muswelo wa kumwingidila ne kumutendela na kwitupa Bible. Bible mutuntulu nansha kipindi udi mu kintu kya ndimi 2 800 ne kupita. Potulangulukila pa byobya binena Bible, tubwanya kulanga mulangila  Leza. (Ñimbo 40:5; 92:5; 139:17) Kadi milangwe ya Yehova itupanga tunangu ne kwituludikila ku būmi bwa nyeke.​—Tanga 2 Temote 3:14-17.

4. Le kulanguluka kushintulula bika, ne i bipangujo’ka byotusa kubandaula?

⁴ Kulanguluka kushintulula kwimika bininge milangwe pa kintu kampanda ne kufwatakenya’po na mushike. (Ñimbo 77:12; Nkindi 24:1, 2) Shi tulangulukila pa myanda yotwifunda padi Yehova ne Yesu tukamwena’mo bininge. (Yoano 17:3) Mu kino kishinte tusa kulondolola ku bino bipangujo: Le tukokeja kutanga namani mu muswelo upēleja kulanguluka? I bika bine byotukalangulukila’po? Ne i bika biketukwasha tulanguluke kyaba ne kyaba ne kusangela’byo?

5, 6. Le i bika bikakukwasha uvuluke ne kwivwanija senene byotanga?

⁵ Le kodi mujingulule amba kudi bintu bimo byobwanya kulonga pambulwa kulangulukila’po, pamo bwa kwesa, kwenda, nansha kutyofwa nkinga? Ino, ukokeja kutanga kintu kulangulukila’po mpika. Padi ubwanya ne kulanga bintu bikwabo abe papo utanga. Le ukepuka kino namani? Kidi na mvubu kwimika milangwe yetu pa byotutanga ne kulangulukila pa mobishintulwila. Ebiya, shi ubafika ku mfulo kwa musango nansha kwa kamutwe ka mwanda ka mu dibuku, imana bityetye, kupwa langulukila pa byowatanga. Imika milangwe pa byowefunda, uyuke’mba wi mwibivwanije senene.

⁶ Befundi ba sianse bajingulwile’mba bipēla kuvuluka bintu, shi twi bitanga na diwi ditunduke. Umpangi wetu nandi uyukile kino, o mwanda wālombwele Yoshua atange mukanda wa Bijila na ‘kufwatakanya’mo,’ ko kunena’mba kwiutanga abe mwine na diwi ditunduke. (Tanga Yoshua 1:8.) Kutanga Bible na diwi ditunduke kuketukwasha kadi twimike milangwe senene ne kuvuluka bivule.

7. Le i kitatyi’ka kiyampe kulangulukila pa Bible? (Tala kifwatulo ku ngalwilo.)

⁷ Kulanguluka ne kwimika milangwe pa byotwifunda bilomba kwielela’ko mpata. O mwanda i biyampe kulanguluka mu kitatyi kyo kukokelepo, pa kifuko kidi talala pambulwa bintu bivule bya kukulabika. Kaimba wa mitōto Davida wadi ulanguluka paadi ubūka bufuku pa butanda. (Ñimbo 63:6) Yesu, mwine wādi mubwaninine, wētolwedile pafula mwanda wa kulanguluka ne kulombela.​—Luka 6:12.

8. (a) Le i bika byotukokeja kulangulukila’po? (b) Le Yehova wivwananga namani potulombola bakwabo myanda yandi?

⁸ Kutentekela pa byotanga mu Bible, kudi bintu bikwabo byokokeja kulangulukila’po. Kimfwa, pobandila bipangwa bya kutendelwa bya Yehova, imana bityetye ne kwiipangula’mba, ‘Le bino bibaumfundija bika padi Yehova?’ Bine ino milangwe ikakutonona ulangulukile padi Yehova mu milombelo. Kadi shi udi na bantu bakwabo, ukasaka kwibalombola mowiivwanina. (Ñimbo 104:24; Bilongwa 14:17) Yehova utejanga kadi usangalanga kitatyi kyotulanguluka, tulombela ne kwisamba yandi myanda batwe bene na bene. Bible witukulupija amba: “Mukanda wa kivulukilo i mulembwe ku meso andi, wa pa boba bākaminwe Yehova, ne bafwatakanya pa dijina dyandi.”​—Malaki 3:16.

9. (a) Le Polo wālombwele Temote alangulukile pa bika? (b) Po twiteakanya kwenda mu busapudi, i bika byotubwanya kulangulukila’po?

⁹ Mutumibwa Polo wālombwele Temote alangulukile pa binenwa, pa mwiendelejo  ne pa bufundiji bwandi mobibwaninya kutenga bakwabo. (Tanga 1 Temote 4:12-16.) Nobe ubwanya kulangulukila pa bino bintu. Kimfwa, usakilwa kitatyi kya kulanguluka poteakanya kwendeja kifundwa kya Bible. Langulukila pa mwifundi kadi tompa kutana kipangujo nansha kimfwa bikamukwasha endelele. Poteakanya kwendeja bifundwa bya Bible uno muswelo, ukakomeja lwitabijo lobe kadi ukekala mufundiji wa Bible mulumbuluke kadi muzanzamuke. Kadi ukamwena’mo ne kitatyi kyolanguluka kumeso kwa kwenda mu busapudi. (Tanga Ezela 7:10.) Padi kutanga shapita umo wa mu mukanda wa Bilongwa kukakukwasha wikale na bupyasakane buvule mu busapudi. Ubwanya kadi kulangulukila pa mavese a mu Bible oteakenye kwingidija mu difuku’dya, ne mabuku a kupāna. (2 Temote 1:6) Langulukila pa bantu ba mu mwaba ne myanda yobabwanya kusangēla. Shi witeakanye namino, ukayuka kwingidija Bible senene shē posapula ku bakwabo.​—1 Kodinda 2:4.

10. Le i bintu’ka bikwabo bilumbuluke byotubwanya kulangulukila’po?

¹⁰ Le i bika bikwabo byokokeja kulangulukila’po? Myanda yo soneka ya mu mashikulu a bantu bonso ne ya ku bitango, tūla’ko ne kyaba kya kutanga’yo. Potanga’yo wiipangule’mba, ‘Le nefunde bika mu Kinenwa kya Leza ne pa bulongolodi bwandi?’ Kadi ukokeja ne kulangulukila pa myanda ya mu Kiteba kya Mulami ne Réveillez-vous ! wa kweji ne kweji ne pa bintu bitambile panopano ku kitango. Potanga Annuaire, upwa’tu kutanga mwanda imana bidi, langulukila’po, kadi wiuleke ukutwele mu mutyima. Potanga mabuku etu ubwanya kushika pa milangwe mikatampe nansha kwiilemba kufula kwa  dyani. Kino kikakukwasha shi koteakanya kujokela’mo, polonga bupempudi bwa bukumbi nansha dishikulu. Kutabukidila, poimana ne kulangulukila pa byotanga, ulengejanga myanda itenge mutyima obe kadi bikupanga mukenga wa kufwija’ko Yehova pa bintu bilumbuluke byowefunda.

11. Le i dibuku’ka dya mvubu mpata dyotukokeja kulangulukila’po, ne kino kiketukwasha namani? (Tala kunshi kwa dyani.)

¹¹ Na bubine, Bible i dibuku dya mvubu mpata dya kulangulukila’po. Ino ukalonga namani shi abakupeleja kwikala na Bible? * (Tala kunshi kwa dyani.) I kutupu muntu ubwanya kukukankaja kulangulukila pa bintu byotentekele ku mutwe, pamo bwa bisonekwa nansha ñimbo yosenswe bininge. (Bilongwa 16:25) Kadi mushipiditu wa Leza ukakukwasha uvuluke byowefundile, bine bikakukwasha wimanije mu lwitabijo.​—Yoano 14:26.

12. I muswelo’ka umo obwanya kutūla mpangiko yobe ya butangi bwa Bible difuku ne difuku?

¹² I muswelo’ka umo obwanya kutūla mpangiko yobe ya butangi bwa Bible difuku ne difuku? Padi mafuku amo a mu yenga, ubwanya kutanga ne kulangulukila pa butangi bwa Bible bwa yenga ne yenga bwa ku Masomo a Mwingilo wa Kiteokratike. Mafuku makwabo nao ubwanya kutanga Evanjile ya Mateo, ya Mako ya Luka ne ya Yoano, kulangulukila pa byānene Yesu ne byaālongele. (Loma 10:17; Bahebelu 12:2; 1 Petelo 2:21) Kadi tudi na dibuku disambila pa binkumenkume bya mu būmi bwa Yesu mungya mobilondela. Dino dibuku dibwanya kukukwasha umwene bininge mu byotanga mu Maevanjile.​—Yoano 14:6.

13, 14. Mwanda waka i kya kamweno tulangulukile nyeke padi Yehova ne Yesu, ne kino kiketukwasha tulonge bika?

¹³ Kulangulukila padi Yehova ne Yesu kubwanya kukwasha muntu ekale mwine Kidishitu mupye ne kukomeja lwitabijo. (Bahebelu 5:14; 6:1) Muntu ulangulukila padi Leza mu kitatyi kityetye’tu, ukajimija bityebitye kipwano kyandi na Yehova, pakwabo ne kumuleka. (Bahebelu 2:1; 3:12) Yesu wādyumwine’mba shi tuleke kuteja ne kwitabija Kinenwa kya Leza, “na mutyima mulumbuluke kadi muyampe,” nabya ‘ketukeulamapo.’ Ino lubilo lonka tubwanya “kuselwa na makambakano, bupeta, ne bya kwisangaja bya mu buno būmi.”​—Luka 8:14, 15.

¹⁴ Nanshi tulangulukilei nyeke pa Bible nabya tukayuka Yehova senene. Kino kiketukwasha twiule senene ngikadilo yandi ne bumuntu bwandi. (2 Kodinda 3:18) Tukefunda nyeke bivule padi Tata wetu wa mūlu ne kumwiula nyeke ne nyeke. Bine, i dyese’po kashā!​—Musapudi 3:11.

15, 16. (a) Le wamwenine namani mu kulangulukila padi Yehova ne Yesu? (b) Mwanda waka kyaba kimo i bikomo kulanguluka, ino mwanda waka i biyampe kutompa?

¹⁵ Kulangulukila padi Yehova ne Yesu kukakukwasha wikale nyeke mupyasakane mu bubine. Bupyasakane bobe bukankamika banabenu ne bantu bowitana nabo mu busapudi. Kadi shi ulangulukila pa bintu bikulongēle Yehova na kukupa kitapwa kya kinkūlwa kya Yesu, ukalēmeka nyeke kipwano kyobe na Leza. (Loma 3:24; Yakoba 4:8) Mark, tutu umo wa mu Afrika wa Kunshi, walele myaka isatu mu  buloko mwanda wa lwitabijo lwandi unena amba: “Kulanguluka kudi pamo bwa makayo asangaja. Shi tulangulukila bininge pa bintu bya ku mushipiditu, tukasokwela’ko myanda mipya itala padi Yehova Leza wetu. Kyaba kimo shi natyumukwa mutyima nansha kuzumbija mutyima pa bintu bya kumeso, nselanga Bible nalangulukila pa mavese a mu Bisonekwa. Naivwana mutyima wauntūka.”

¹⁶ Būmi mu ino ntanda i buyule bilabi, bitulengeja tubulwe kitatyi kya kulangulukila pa Bible. Patrick, tutu umo wa mu Afrika unena amba: “Mutyima wami udi bwa kibīko kya mikanda mudi myanda mishileshile, isangelwa ne ipelwa, ilomba kusansanya difuku ne difuku. Ponsaka kusangaja mutyima wami, divule ntananga ‘milangwe izozeja’ kadi mfwaninwe kulombela kudi Yehova pa mwanda wayo kumeso kwa kulanguluka na ñeni mijalale. Nansha kino byokilomba kitatyi kityetye kumeso kwa kulangulukila pa myanda ya ku mushipiditu, neivwananga bu nafwena bininge kudi Yehova. Kishitulanga ñeni yami ya kwivwanija senene bubinebine.” (Ñimbo 94:19) Bine shi tutanga ne kulangulukila pa Bible difuku ne difuku, tukamwena’mo byabuyabuya bivule.​—Bilongwa 17:11.

17. Le umonanga namani kitatyi kya kulanguluka?

¹⁷ Bantu bamo balangukanga lubanga bwē, kebatange, balanguluka ne kulombela. Bakwabo nabo i pa kudya. Padi abe nobe utañanga Bible kyolwa nansha kumeso kwa kulāla. Bakwabo basenswe kutanga Bible lubanga ne kumeso kwa kulāla. (Yoshua 1:8) Kya kamweno i ‘kwingidija biyampe shē kitatyi kyenu’ ko kunena’mba, kutyepeja’ko kitatyi kya kulonga bintu byampikwa mvubu mwanda wa kulangukila pa Kinenwa kya Leza difuku ne difuku.​—Efisesa 5:15, 16.

18. Le Bible i mulaye bika ku bantu balangulukila pa Kinenwa kya Leza difuku ne difuku ne kwingidija byobafunda’mo?

¹⁸ Bible witulaya’mba Yehova ukesela bonso balangulukila pa Kinenwa kyandi ne beelela’ko kwingidija byobefunda. (Tanga Ñimbo 1:1-3.) Yesu wānene amba: “Ba katōkwe i boba bevwana mwanda wa Leza ne kwiulama!” (Luka 11:28) Ino kutabukidila, kulangulukila pa Kinenwa kya Yehova difuku ne difuku kwitukwashanga tulonge bintu mu muswelo umupeja bulēme. Shi tulonge namino, Yehova uketupala mpalo mivule tamba’nka pano, ne būmi bwa nyeke mu ntanda mipya.​—Yakoba 1:25; Kusokwelwa 1:3.