Tuputuminei mu Mwangulo Mukatampe wa ku Mushipiditu

“Muvudilwe pakatampe pene, mafuku onso nyeke, monka mu mīngilo ya Mfumwetu.”—1 KOD. 15:58.

1. Lelo Yesu wānenene bandi bana ba bwanga bika?

 YESU paādi upita mu ntanda ya Samadia ku mfulo kwa mwaka wa 30 K.K., wākashikete ku mushimwa udi kubwipi na kibundi kya Saika mwanda wa kwitukija. Kwine’kwa, wanena bandi bana babwanga amba: “Imikai meso enu, mumone ku madimi byo apwa kala kutōkeja, ke ku kwangula.” (Yoa. 4:35) Yesu kādipo wisambila pa mwangulo wa ku ngitu, ino i pa kubungakanibwa kwa ku mushipiditu kwa bantu ba mityima myoloke bādi ba kwikala ke balondi bandi. Na bubine, binenwa byandi byādi bitonona bantu bengile. Kwādi mingilo mivule ya kwingila inoko mu kitatyi kityetye’tu!

2, 3. (a) I bika bilombola amba tudi mu kitatyi kya mwangulo? (b) I bika bisa kubandaula kino kishinte?

² Binenwa bya Yesu bitala mwangulo bidi na nshintulwilo ya pa bula mu ano etu mafuku. Kitatyi kyotudi’mo pano, budimi bwa bantu pa ntanda bubapu “kala kutōkeja, ke ku kwangula.” Mwaka ne mwaka, bantu midiyo ne midiyo batambulanga lwito lwa bubinebine bupāna būmi, kadi kubatyijibwanga tununu ne tununu twa bana ba bwanga bapya. Tudi na dyese dya kwingila mu uno mwangulo mukatampe mu mānga, wendejibwa na Yehova Leza Mwinē byangulwa. Lelo nobe wi “muvudilwe pakatampe pene” bya kulonga mu uno mwingilo wa mwangulo?—1 Kod. 15:58.

³ Mu bula bwa myaka isatu ne kipindi ya mwingilo wandi pano panshi, Yesu wāteakenye balondi bandi mwa kwangwila. Kino kishinte kisa kubandaula myanda isatu yāfundije Yesu bandi bana ba bwanga idi na bufundiji bwa kamweno. Bufundiji ne bufundiji bukomeneja ngikadilo ya mvubu mikatampe kotudi potulonga bukomo bwetu bonso bwa kubungakanya bana ba bwanga mu ano etu mafuku. Tubandaulei ino ngikadilo imo ne imo.

Kwityepeja Kudi na Kamweno

4. Lelo Yesu wāelekeje namani kamweno ka kwityepeja?

⁴ Fwatakanya uno mwanda: Bana ba bwanga bepatanya kuyuka mukatampe i ani. Mapala abo alombola mwiivwanino wa kubulwa kikulupiji ne manimani. Ino Yesu waite kana katyetye wekemika mu bukata mwabo. Wakokela milangwe pa kana katyetye, kanena amba: “I binebine byo nemunena’mba, wivwane kemwalukile ne kwialamuna pamo bwa twana tutyetye, nabya kemukatwelangamopo mu bulopwe bwa mūlu.” (Tanga Mateo 18:1-4.) Pa kyaba kya kulanga mulangila ntanda, ilēmekela muntu pa lupusa, bupeta, ne kitenta kyandi, bana ba bwanga bādi basakilwa kwivwanija amba bukatampe bwabo bwādi bwimanine pa “kwialamuna pamo bwa twana tutyetye” ku meso a bakwabo. Yehova wādi wa kwibesela ne kwibengidija enka shi bētyepeje bya binebine.

5, 6. Mwanda waka ufwaninwe kwikala mwityepeje pa kuputumina mu mwingilo wa mwangulo? Leta kimfwa.

⁵ Dyalelo, bavule mu ino ntanda i beelelele mu kulondalonda lupusa, bupeta, ne bitenta mu būmi wabo. Mfulo mfulō, kitatyi kyebatyepa, pakwabo kadi babulwa’kyo kya kuta mutyima ku tumweno twa ku mushipiditu. (Mat. 13:22) Inoko, bantu ba Yehova badi na nsangaji pa “kwialamuna pamo bwa twana tutyetye” ku meso a bakwabo pa mwanda wa kumona madyese  ne kwitabijibwa na Mwinē byangulwa.—Mat. 6:24; 2 Kod. 11:7; Fid. 3:8.

⁶ Tala kimfwa kya Francisco, waingile bu mukulumpe mu Amerika wa Kunshi. Paadi ukidi nkasampe, walekele kufunda masomo a inivelesite mwanda wa kwingila bu pania. Uvuluka’mba, “Mwenda mafuku ami pa kusonga, nadi nkokeja kusokola kaji kadi ka kwitwikadija ami ne wami mukaji na mutyima-ntenke mu myanda ya lupeto. Inoko, batwe twakwete butyibi bwa kupēleja būmi bwetu ne kwendelela kwingila batwe bonso mwingilo wa kitatyi kyonso. Pa kupwa kubutula bana, makambakano avudila’ko. Ino Yehova wetukweshe tulame butyibi bwetu.” Francisco uvuya amba: “Nemwenine dyese dya kwingila bu mukulumpe mu bula bwa myaka 30 ne kupita, kutentekela’po ne mingilo mikwabo mivule ya pa bula. Ketwealakenye nansha dimo pa kwikala na būmi bupēla.”

7. I muswelo’ka okodi mutompe kwingidija madingi adi mu Loma 12:16?

⁷ Shi upele “byakwitumbika” bya ino ntanda ne ‘kutwala mutyima ku byonka byampikwa ntumbo,’ nankyo nobe tengela kumona mpalo ne madyese mu uno mwingilo wa mwangulo.—Loma 12:16; Mat. 4:19, 20; Luka 18:28-30.

Kininga Kiletanga Mpalo

8, 9. (a) Nena mu kīpi lukindi lwa Yesu lwa talenta. (b) Lelo luno lukindi lukokeja kukankamika na kampata bāni?

⁸ Ngikadilo mikwabo yotusakilwa pa kuputumina mu mwingilo wa mwangulo i kininga. Yesu wāelekeje kino mu lukindi lwa talenta. * Luno lukindi i lwa muntu wāshidile bapika bandi basatu lupeto lwandi kumeso kwa kwenda. Mupika mubajinji ne wa bubidi bātambwile au talenta itano au nandi ibidi; wa busatu nandi talenta imo. Mfumwabo pa kwenda, mupika mubajinji ne wa bubidi balonga buninge ne ‘basungulula’ talenta yabo ponka na ponka. Mupika wa busatu wādi “wamulele.” Wājikile talenta yandi panshi. Mfumwabo pa kujoka, waesela bano bapika babidi na kwibabika “bu-kalama [wa kumulamina] bingi bingi bīne.” Wayata mupika wa busatu talenta yāmupele ne kumupanga mu njibo yandi.—Mat. 25:14-30.

⁹ Pakubulwa ne kutatana kwine, mutyima obe wabilanga kwiula bapika ba kininga ba mu lukindi lwa Yesu ne kuputumina na bukomo bonso mu mwingilo wa kulonga bana ba bwanga. Ino bikekala namani shi ngikadilo mikomo ikujikakanya mu byobwanya kulonga dyalelo? Padi kukoma kwa misokwe kukulomba kwingila mansaa mavule mwanda wa kusokola bintu bya kyobe kisaka. Nansha padi kukidipo na bukomo na budi na bankasampe ne būmi bwa ngitu buyampe. Shi bidi nankyo, musapu udi mu lukindi lwa talenta ukakukankamika.

10. Lelo mfumu wa mu lukindi lwa talenta wēlombwele namani bu wa ñeni, ne mwanda waka kino kikukankamikanga?

 ¹⁰ Yuka amba mfumu wa mu lukindi lwa Yesu wāyukile’mba mupika ne mupika wādi na bwandi bwino. Kino kyāmwekele paēbapele talenta “monka mwikadile ñeni yabo.” (Mat. 25:15) Enka na mokilombwedilwe, mupika mubajinji wasungulwile bivule kupita mupika wa bubidi. Ino mfumwabo wāmwene bukomo bwa kininga bwa bano bapika babidi ne kwibeta bu “mupika mulumbuluke mutūkanye” ne kwibesela muswelo umo onka. (Mat. 25:21, 23) Mo monka ne Yehova Leza, Mwinē byangulwa, uyukile amba ngikadilo yodi’mo idi na lupusa pa byokokeja kulonga mu mwingilo wandi. Kakabulwepo kuyuka bukomo bolonga bwa kumwingidila na mutyima onso ne kukwesela.—Mako 14:3-9; tanga Luka 21:1-4.

11. Leta kimfwa kilombola amba kwikala na kininga mu ngikadilo mikomo kukokeja kuleta madyese mavule.

¹¹ Kimfwa kya Selmira, kaka Mwine Kidishitu wa mu Brezile kilombola amba kwikala na kininga mu mwingilo wa Yehova kekwimaninepo pa kwikala mu ngikadilo miyampe mu būmi. Mulumya Selmira waipailwe lwa kwaswa na ba ngivi, ne kumushila bana basatu bankasampe ba kulela pano kepadi myaka makumi abidi. Mwingilo wa bu inabana wadi umulomba kwingila mansaa mavule ne kwenda lwendo lupungija lwa kwityinya mu byendwa nabyo. Walongolwele mingilo yandi mwanda wa kumona mwa kwingidila bu pania wa lonso nansha byaadi na ano makambakano. Mwenda mafuku, bandi bana babidi belunga nandi mu mwingilo wa bupania. Unena amba: “Mu bula bwa myaka, nefundile Bible na bantu 20 ne kupita, kadi baikala ke bantu ba mu kyami ‘kisaka.’” Kadi ubweja’ko amba, “dyalelo nsangelanga buswe ne kipwano kyabo. Bine i kintu kya bulēme kekipotwepo na lupeto.” Na bubine, Mwinē byangulwa waesele bukomo bwa kininga bwa Selmira!

12. Lelo tukalombola kininga namani mu mwingilo wa busapudi?

¹² Shi ngikadilo ya mu būmi ya dyalelo ikudīla kitatyi kyodi nakyo kya kutambila mu mwingilo, ukatompa kulumbulula muswelo o putumina mu mwingilo wa mwangulo amba upe bipa. Shi ulonde na katentekeji madingi mayampe aletwa ku Kupwila kwa Mingilo kwa yenga ne yenga, ukalumbulula manwa obe a kusapula ne kutana mikenga mipya ya mwa kusapwila. (2 Tem. 2:15) Kadi, Shi bibwanika ukokeja kusendulula mpangiko yobe nansha kutalula’mo mingilo yampikwa kamweno mwanda wa kukwatakanya kitatyi kyonso mpangiko ya mwingilo wa budimi ya pa kipwilo.—Kol. 4:5.

13. I kintu’ka kya mvubu kilombwa pa kutamija ne kulama kininga?

¹³ Yuka amba kininga kitambanga ku mutyima wa kufwija’ko. (Mit. 40:8) Mupika wa busatu utelelwe mu lukindi lwa Yesu wādi utyina mfumwandi, umumona bu wa lulombo ne bu muntu wakubulwa ñeni. Ku mfulo wakajīka talenta yandi pa kyaba kya kwingidija’yo mwanda wa kuvudija bintu bya mfumwandi. Netu pa kwepuka ngikadilo ya mulēle tusakilwa kutamija ne kulama kipwano kya nsangaji na Yehova Mwinē byangulwa. Witūdile’ko kitatyi kya kwifunda ne kulangulukila pa ngikadilo yandi isangaja—ke buswe, kitūkijetyima, ne lusa lwandi kadi. Mu uno muswelo, mutyima ukakutonona ulonge bukomo bwa kwingila mwingilo wandi.—Luka 6:45; Fid. 1:9-11.

“Mufwaninwe Kwikala Bajila”

14. I kisakibwa’ka kya mvubu kifwaninwe kubwanya boba basaka mwingilo wa kwangula?

¹⁴ Mutumibwa Petelo pa kupituluka mu Bisonekwa bya Kihebelu, walombola kiswa mutyima kilombwele ku bengidi bandi ba pano panshi amba: “Monka mwikadile aye wemwityile byādi ujila, e monka ne bānwe nenu mwikale bajila mu miswelo yonso ya mwikadilo wenu; ke-kintu kisonekelwe’mba: Mukēkala bajila mwanda ami mwine ne ujila.” (1 Pet. 1:15, 16; Levi 19:2; Kup. 18:13) Bino binenwa bilombola amba ba kwangula bafwaninwe kwikala bajila mu mwikadilo ne ku mushipiditu. Mu muneneno wa kyelekejo, tukabwanya kino kisakibwa kya mvubu na kutabula matabula a koijibwa. Le tukoijibwa namani? Na bukwashi bwa Kinenwa kya Leza kya bubinebine.

15. Lelo bubinebine bwa kinenwa kya Leza budi na bukomo bwa kwitulonga bika?

 ¹⁵ Kinenwa kya Leza kya bubinebine kidi pamo bwa mema atōkeja. Kimfwa, mutumibwa Polo wāsonekele amba kipwilo kya Bene Kidishitu bashingwe māni i kisubulwe ku meso a Leza, pamo bwa mukaji mudyangulwe wa Kidishitu, mwine wēkisubwile “kukwikyoeja mu mema a kinenwa. . . , kīkale kipandulwemo ne kyampikwa bulema.” (Ef. 5:25-27) Dibajinji, Yesu nandi wēsambile pa bukomo bwa kutōkeja budi na kinenwa kya Leza kine kyaādi usapula. Yesu pa kwisamba na bandi bana ba bwanga, wēbanene amba: “Ebiya bānwe umbapu kutōka kala pa onka mwanda o nemunenene.” (Yoa. 15:3) Nanshi bubinebine bwa kinenwa kya Leza budi na bukomo bwa koija bantu mu mwikadilo ne ku mushipiditu. Butōtyi bwetu buketabijibwa kudi Leza enka shi tubaleka bubinebine bwandi bwitutōkeje mu uno muswelo.

16. Lelo tukalama butōki bwetu bwa ku mushipiditu ne bwa mu mwikadilo namani?

¹⁶ Nanshi pa kwitabijibwa bu bakwangula, tufwaninwe dibajinji kwijiba ku bilongwa byonso bikokeja kwitusubija ku mushipiditu ne mu mwikadilo. Bine pa kusaka twendelele nyeke kubwanya bisakibwa bya madyese a kwikala ba kwangula, tufwaninwe kuleta kimfwa mu kukwatakanya misoñanya ya peulu ya ku mushipiditu ne ya mu mwikadilo ya Yehova. (Tanga 1 Petelo 1:14-16.) Monka motutelanga mutyima bininge ku bukundwe bwa ku ngitu, mo monka motufwaninwe kukōkelelela nyeke lupusa lwa kutōkeja ludi na kinenwa kya Leza kya binebine. Kino kilomba kutanga Bible ne kutanwa ku kupwila. Kadi kilomba kulonga bukomo bwa binebine bwa kulonda bivulujo bya Leza mu būmi bwetu. Kulonga namino, kuketukwasha tulwe na bilokoloko byetu bya bubi ne kukomena lupusa lwa kyonakanya lwa ino ntanda ya Satana. (Mit. 119:9; Yak. 1:21-25) Bine, kuyuka’mba na bukwashi bwa kinenwa kya Leza kya bubinebine, tubwanya ‘koijibwa’ enka ne bubi bukatampe bwine, i kintu kitukankamika’po kashā!—1 Kod. 6:9-11.

17. Pa kusaka kulama butōki, le i madingi’ka a mu Bible otufwaninwe kuta’ko mutyima?

¹⁷ Lelo usangelanga lupusa lwa kutōkeja lwa kinenwa kya Leza kya binebine mu būmi bobe? Le uloñanga namani, kimfwa shi abakudyumuna ku kyaka kya kwipwija mukose kubi kwa ino ntanda? (Mit. 101:3) Lelo wepukanga kipwano kibi kya na bomufundanga nabo ne bomwingilanga nabo bokemudipo nabo nkulupilo imo? (1 Kod. 15:33) Lelo uloñanga bukomo bwa binebine bwa kukomena bukōkekōke bobe bukokeja kukusubija ku meso a Yehova? (Kol. 3:5) Lelo wi musansane na tuvutakanya twa politike ya ino ntanda ne mushipiditu wa kufwila ntanda umweka mu makayo a kwitamba?—Yak. 4:4.

18. Lelo butōki bwa ku mushipiditu ne mu mwikadilo buketukwasha namani twikale ba kwangula bapa bipa?

¹⁸ Mutyima obe wa kukōkela mu bintu bya uno muswelo ukapa bipa bilumbuluke. Yesu pa kudingakanya bandi bana ba bwanga bashingwe māni na musambo wa mutyi wa mañanza wānene amba: “Misambo yonso īsapikile kudi ami yampikwa kupako bipa, nabya [Tata] ufundula’yoko, ino yoya yakupako bipa nayo wiītōkejanga, wenda uketako, amba īpepo ne bikwabo bivule.” (Yoa. 15:2) Ekale shi ukōkelele ku mema a kutōkeja a bubinebine bwa mu Bible, nankyo ukapa bipa bivule.

Madyese a Tamba Pano ne mu Mafuku a Kumeso

19. Lelo bana ba bwanga ba Yesu bāeselwe namani mu bukomo bwabo bwa kwangula?

¹⁹ Bana ba bwanga ba kikōkeji bālondele  bufundiji bwa Yesu bāpungulwidilwe mwenda mafuku mushipiditu sandu mu Pentekosa 33 K.K. mwa kwikadila batumoni “ne kulampe kwine kumfulo kwa ntanda.” (Bil. 1:8) Bāendelele kwingila bu ba mu kitango kyendeji, bamishonele, ne batadi bendakana, kadi bādi na mwingilo mukatampe wa kusapula myanda miyampe “mu bipangibwa byonso bya muno munshi.” (Kol. 1:23) Bine bāmwene madyese ne kuletela bakwabo nsangaji!

20. (a) Lelo i madyese’ka o wamwenine mu kuputumina mu mwangulo wa ku mushipiditu? (b) Lelo usumininwe kulonga bika?

²⁰ Eyo, shi tulombole kwityepeja, kininga, ne kukwatakanya misoñanya idi mu Kinenwa kya Leza, tukendelela kusangela ne kuputumina ne pa mfulo mu mwangulo mukatakata wa ku mushipiditu ukyendelela. Nansha bavule byo basusuka na misanshi ne kwityepelwa mu kulondalonda bya bupeta bya ino ntanda ne kukimbakimba būmi bwa nsangaji, ino batwe twimwenanga nsangaji ya binebine ne kuloelelwa. (Mit. 126:6) Kya mvubu kutabuka, “kuputumina kwa mu mīngilo [kwetu] kekudipo kwa bitubitupu mudi Mfumwetu; ehe.” (1 Kod. 15:58) Yehova Leza, Mwinē byangulwa, uketupala mpalo ya nyeke pa mwanda wa ‘mīngilo yetu ne lusa lwetu lo tulombola pa dijina dyandi.’—Bah. 6:10-12.

[Kunshi kwa dyani]

Lelo Ukivulukile?

Polonga bukomo bwa kuputumina mu mwingilo wa mwangulo . . .

• mwanda waka i kya mvubu kwityepeja?

• le ukokeja kutamija ne kulama kininga namani?

• mwanda waka kidi na mvubu kulama butōki bwa ku mushipiditu ne mu mwikadilo?

[Bipangujo bya Kifundwas]

[Kifwatulo pa paje 25]

Kwityepeja kwitukwashanga twikale na būmi bupēla bwimanine pa tumweno twa Bulopwe