Le Utyinanga Bafu?

BAVULE bakalondolola’tu bukidi amba, “Le kyontyinina’bo i kika?” Bakulupile amba bafu bine i bafwe. Inoko, bantu bavule bakulupile amba bafu i mishipiditu.

Bantu bavule mu Benin, Kushika kwa Afrika, betabije amba bafu babwanya kulanguka ne kwipaya bantu ba mu kyabo kisaka. Bantu bapotejanga bintu byabo ne kwapula māpu mwanda wa kwela bitapwa bya banyema’mba ye kutalaja luvula lwa wa mu kisaka ufwile. Bamo balonga bya majende, na mulangwe wa’mba shi muntu wafu kudi kipindi kimo kekifungapo ne kikokeja kwisamba na bōmi. Bakwabo nabo badi mu makambakano obalanga’mba mishipiditu ya bafu yo yebaletela’o.

Kudi muntu umo wadi na makambakano adi namino, dyandi i Agboola, wikalanga mu mukalañano wa Benin na Nigeria. Unena’mba: “Ntanda yetu i mitādilwe na majende. Mudi kibidiji kya koija mufwe amba ko kumulongolola mwa kukekadila mu kīkalo kya mishipiditu. Nadi nkongakanya bifula byoijibwe nabyo bafu natyanga’ko ne mani amo nenki. Penepa, nashinga’byo ku buta bwa pūpu, ne kusasula na diwi dikatampe nyema mwine onsaka kwasa’wa. Bantu bavule baloñanga bino ne kadi bamona’mba byendekanga. Inoko kudi majende amo aleta moyo.

“Pafwile bami bana babidi mu kitulumukila, nalangidije amba kudi muntu wangela bwanga. Pa kusaka kuyukidija, naendele kwa mununu umo, mutumbe ku majende. Wanena’mba byonadi mfwatakanya i bya bine. Na bya bulanda, wanombola amba bana bami badi mu kīkalo kya mishipiditu belaije kwingidila mwine wibepaile. Uno mununu wabweja’ko amba ne wami mwana wa busatu mwine usa kufwa. Ne mafuku’tu matyetye pa kupita’po, mwana wafwa.”

Kupwa Agboola wetana na Kamoni umo wa Yehova witwa bu John, wa mu Nigeria. John wamushintulwila mwikadile bafwe mungya Bible. Buno bushintuludi bwashintyile būmi bwa Agboola. Bubwanya kushinta ne bobe bwine.

Le Bafu i Bōmi’ni?

Lelo i ani ubwanya kulondolola biyampe kino kipangujo? Muntu, nansha udi na majende namani, kabwanyapo. Ino, Yehova, Umpangi wa byonso byūmi bya “momwa mūlu, ne panopantanda pene, byonsololo, ne byakumweka, ne byampikwa kumweka,” ye ubwanya kulondolola. (Kolose 1:16) Wāpangile bamwikeulu ba kwikala mu kīkalo kya ku mushipiditu, bantu ne banyama ba kwikala pano panshi. (Mitōto 104:4, 23, 24) Būmi bonso budi’ko pa bukomo bwandi. (Kusokwelwa 4:11) Tala pano binena Bible, Kinenwa kya Leza mwine, pa mwanda utala lufu.

Yehova ye umbajinji kwisambila pa lufu. Wādyumwine ba Adama ne Eva amba shi bapele kumukōkela nankyo bakafwanga. (Ngalwilo 2:17) Kino kyādi kishintulula bika? Yehova wāshintulwile amba: “Ke-wi-muntu wi biloba, kabidi i kubiloba konka kokajokela.” (Ngalwilo 3:19) Shi umbidi ubafu ubolanga. Wajokela ku biloba. Būmi bwatyibika.

Adama ne Eva bāpelele kukōkela ne kutyibilwa bātyibilwa mambo a lufu. Inoko, ke abopo bābadikile kufwa. I wabo mwana Abele. Kena tutu wandi ye wāmwipaile. (Ngalwilo 4:8) Kena kātyininepo amba mwanabo  mufwe usa kumulubwila kinongo. Inoko, Kena wādi na moyo wa bibwanya kumulonga bōmi.—Ngalwilo 4:10-16.

Kupwa kwa myaka tutwa na tutwa, Mulopwe Heloda wāimvwene moyo pa kwimvwana bantu bañeni bamusapwila amba kubabutulwa mu ntanda yandi “mulopwe wa baYudea.” Heloda pa kusaka kufundula’ko uno ukekala bu mulopwe-nandi, wāleta musoñanya wa kwipaya mu Betelema bana bonso bana-balume ba myaka ibidi ne kebafikije’yo bene. Ebiya mwikeulu wādyumuna Yosefa asele Yesu ne Madia ‘banyemene mu Edipito.’—Mateo 2:1-16.

Pāfwile Heloda, mwikeulu wālombola Yosefa ajokele mu Isalela, amba “ke-bantu abafu badi basaka būmi bwa kāna.” (Mateo 2:19, 20) Mwikeulu, mwine wa ngitu ya mushipiditu, wāyukile amba Heloda kakibwanyapo monka kwipaya. Yosefa kātyininepo kadi Mulopwe Heloda wāfwile. Ino Yosefa wādi na moyo wa bikokeja kulonga Akeleusa mwana mubi wa Heloda. O mwanda Yosefa wākashikete na kisaka kyandi mu Ngadilea, kulampe na bulolo bwa Akeleusa.—Mateo 2:22.

Ino nsekununi itukwasha tuyuke amba bafu kebadipo na bukomo. Ino le tubwanya kushintulula namani makambakano atene Agboola ne bantu bakwabo?

“Bademona,” Mishipiditu Imbi

Yesu pa kutama, wētene na bipangwa bibi bya mishipiditu. Abyo, byājingulwile Yesu ne kumutela bu “Mwana Leza.” Yesu nandi wēbiyukile mobikadile. Keyādipo mishipiditu ya bantu bāfwile. Inoko, Yesu wēitelele bu “bademona,” ke mishipiditu mibi kadi.—Mateo 8:29-31; 10:8; Mako 5:8.

Bible wisambilanga pa bipangwa bya ku mushipiditu bikōkele Leza ne pa byobya byāmutombokēle. Mukanda wa Ngalwilo unena’mba Yehova pa wāfundwile ba Adama ne Eva mu budimi bwa Edena, wātūdile bakelubi, bamwikeulu, kutunduka kwa budimi kutyina bantu bakatwela’mo. (Ngalwilo 3:24) Bimweka amba uno o musunsa umbajinji bantu kumona bipangwa bya ku mushipiditu.

Kyaba pa kupita’po, bamwikeulu bakwabo bāiya pa ntanda ne kuvwala ngitu ya bu muntu. Yehova kēbatuminepo. Ino, “bashīle mu kīkalo kya abo bene,” ke kya ku mushipiditu kadi. (Yude 6) Bādi na mutyima wa kwisakila. Bāsonga bakaji ne kubutula bana ba nsanga betwa bu Banefilimi. Banefilimi ne bashabo bantomboki bāsambakenye bukalabale ne bilongwa bikwabo bibi pa ntanda. (Ngalwilo 6:1-5) Yehova wāpwile uno mwanda na kuleta Dilobe mu mafuku a Noa. Mema āipaya bantu babi, bana-balume ne bana-bakaji kubadila’mo ne bana ba nsanga. Le bamwikeulu nabo?

Pa mwanda wa Dilobe bādi bafwaninwe kujokela mu kīkalo kyabo kya mishipiditu. Ino Yehova wēbakankaja kujokela’bo “mu kīkalo kya abo bene.” (Yude 6) Bible unena’mba: “Leza byākalekelelepo boba bamwikeulu bapīle mambo, webatakikile monka mu Talataluse, webatwejeje mu mbao ya mfindi, babīkilwe kukunga kidye.”—2 Petelo 2:4.

Talataluse ke kifukopo kampanda; ino i mwikadilo wa kwikala bwa mukutwe, mufwijibwe bumvu kumona bukomo bwa  kulonga kintu mpika. Bademona kebakidipo na bukomo bwa kuvwala imbidi ya bu muntu, ino abo’ko bakidi na bukomo bukatampe bushinta mityima ne būmi bwa bantu. Bakokeja kutununa bantu nansha banyema. (Mateo 12:43-45; Luka 8:27-33) Kadi bongolanga bantu na kwimwekeja bu mishipiditu ya bafu. Mwanda waka? Mwanda wa kukankaja bantu baleke kutōta Yehova mwasakila ne kwibavutakanya ñeni bakomenwe kuyuka mwikadile bafwe.

Mwa Kunekenenya Moyo

Agboola wāivwanije buluji bwa nshintulwilo ya Bible itala pa lufu ne mwikadile mishipiditu mibi. Wamona’mba wadi ufwaninwe kuyukila’ko bikwabo. Washilula kwifunda Bible ne mabuku esambila pa Bible na John. Agboola wasengelwe pa mutyima pa kuyuka amba bandi bana balēle mu kibundu, kebadipo mu kīkalo kya mushipiditu kwingidila yewa webepaile.—Yoano 11:11-13.

Kadi Agboola wayukile amba ufwaninwe kuleka bya majende. Ko kusōka wasoka tubintu tonso twa majende twaadi nato. (Bilongwa 19:19) Bamo bamudyumwine amba bavidye basa kukukalabela. Ino Agboola katyininepo. Penepa walonda madingi atanwa mu Efisesa 6:11, 12 anena’mba: “Vwalai panopele yonso ya Leza . . . ke-kuntu kwikwata kwetu . . . i kwa ku bibumbo bya bushipiditu bya bubi bya momwa mūlu.” Mu ino panopele mubadilwa bubinebine, boloke, myanda miyampe ya ndoe, lwitabijo, ne lupete lwa mushipiditu, ke Kinenwa kya Leza kadi. Bine, ino panopele i ya kwa Leza kadi idi na bukomo!

Balunda ne babutule ba Agboola bamwelele mwanda waleka kulonga nabo bya majende. Inoko watene balunda bakwabo ku Njibo ya Bulopwe ya Batumoni ba Yehova ba mu kyabo kibundi, bakulupile bifundija Bible.

Pano Agboola wayuka’mba Yehova usa kukomba bubi bonso budi pano pa ntanda ne kukuta bademona kebakingilapo. Kupwa kaebepaididila. (Kusokwelwa 20:1, 2, 10) Leza ukasangwila pano pa ntanda “bonso badi mu bibundu.” (Yoano 5:28, 29) Ko kunena’mba i ne Abele, ne bana bakubulwa mwanda baipailwe na Mulopwe Heloda, ne tununu twa bakwabokwabo. Agboola wadi ukulupile amba bandi bana basatu bakasangulwa. Baswe bobe bafwile nabo bakasanguka. Bonso bano bakalombola’mba ku lufu kebadipo bayukile kintu nansha kimo—ne bisela bine bya pa lufu byobadi bebalongela.

Kudipo ne kya kutyinina bafu. Inoko, ukokeja kutengela kukemona na baswe bobe bafwile. Pano’ko bidi, wabulwa’po kwifunda Bible mwanda wa kukomeja lwitabijo lobe? Wilunge pamo na boba bakulupile bifundija Bible. Shi udi na tumanga nansha tutyetye, nankyo leka’to. Wilame ku bademona na kuvwala “panopele yonso ya Leza.” (Efisesa 6:11) Batumoni ba Yehova bakasangela kukukwasha. Bakakufundija Bible ku bitupu, kupityila ku dibuku Lelo I Bika Bine Bifundija Bible?  *

Pano Agboola kakityinangapo bafu, mhm, kadi wafundile muswelo wa kukomena bademona. Aye mwine unena’mba: “Nkiyukilepo mwine waipaile bami bana basatu’ba. Ino tamba ngikadila mwingidi wa Yehova, pano nkendi na bana bakwabo basamba-babidi. I kutupu umo wa mu kīkalo kya mishipiditu wibēpaile.”

[Kunsgi kwa dyani]

[Kifwatulo pa paje 27]

Kena kātyininepo amba mwanabo mufwe usa kumulubwila kinongo

[Kifwatulo pa paje 28]

Pano Agboola kakityinangapo bafu, mhm, kadi wafundile muswelo wa kukomena bademona