I Kitungo’ka Kine Kikadile’ko Būmi?

MWANDA WAKA MALONDOLOLO I A KAMWENO? Kekudipo bintu bivule bisusula milangwe ya muntu na mulangwe wa kunena’mba būmi kebudipo na kitungo, kine kyobwikadile’ko. Ku mutamba mukwabo, muntu ujingulwile senene kitungo kine kikadile’ko būmi udi na ñeni mitūke. Viktor E. Frankl, mwifundi wa tujilojilo wapandile pa Mukubo wa bantu, wasonekele amba: “Kekudipo kintu mu ino ntanda, momwena, kibwanya kukwasha muntu akomene ngikadilo imbi na kuyuka kine kikadile’ko muntu’wa na būmi.”

Inoko, kudi milangwe mivule ipatanya pa kine kikadile’ko būmi. Bavule balañanga amba muntu ne muntu ufwaninwe kwiyukila aye mwine kine kikadile’ko būmi. Koku nako boba bakulupile mu lufundijo lwa kwialamuna bafundija amba kekudipo kintu kiluji kikadile’ko būmi.

Bine, muswelo mulumbuluke ne mwendele’mo wa kuyuka kitungo kya būmi i kwipangula Yehova Leza, Mwine upāna būmi. Ivwana munenena Kinenwa kyandi pa uno mwanda.

Byobya Binena Bible

Bible ufundija amba Yehova Leza wādi na kitungo kishilakane paāpangile mwana-mulume ne mwana-mukaji. Yehova wāsoñenye bambutwile betu babajinji namino.

Ngalwilo 1:28. “Butulai; mwivudijei, muyujei panopanshi ne kwipanekenya, kabidi bikalai bulopwe bwa pa mwita wa kalunga-kamema, ne bwa pa byoni bya mūlu, ne bwa pa bintu byonso byumi bilandala panopanshi.”

 Leza wādi na mpango amba ba Adama ne Eva babutule bana ne kulonga ntanda yonso ke paladisa. Kādipo usaka bantu banunupe ne kufwa; nansha amba bantu bone kīkalo kyabo. Inoko, bambutwile betu pa kukwata butyibi bufwe, betupyanika bubi ne lufu. (Ngalwilo 3:2-6; Loma 5:12) Nansha namino, mpango ya Yehova keishintyilepo. Panopano ponka ntanda isa kwikala paladisa.—Isaya 55:10, 11.

Yehova wētupangile na bukomo bwa ngitu ne ñeni mwanda wa tuvuije mpango yandi. Ketupangilepo mwanda wa twikale na būmi pampikwa kwendejibwa na aye. Ivwana mpango ya Leza moilombwedilwe mu mavese a Bible alonda’ko ano.

Musapudi 12:13. “Ino pano namino yo mfulo ya uno mwanda uno’u; byonsololo i bivwanibwe: akamwa Leza ne kulama bijila byandi, mwanda yo mingilo mituntulu ya muntu.”

Mika 6:8. “Wakulaija abe muntu kyokya kilumbuluke; lelo i kika kyaswele Yehova kodi, a? Poso’nka kulonga buluji, ne kusanswa kanye, ne kunanga mu kwiubija na Leza obe.”

Mateo 22:37-39. “Ukasanswa Yehova Leza obe, ne mutyima obe onso, ne muya obe onso, ne manwa obe onso. Kino kyo kibajinji kidipo ne bukata’kyo. Kya bubidi kikwabo kidingakene nakyo’mba: Ukasanswa mukwenu na abe mwine.”

Muswelo Ulondolola Bible Uletanga Ndoe ya Bine ya Mutyima

Pa kusaka kipindi kikutakane kya mashini kingile biyampe, kifwaninwe kwingidijibwa mungya kitungo ne muswelo wekilongele mpunga mwine. Mo monka netu shi ketusakilepo kwiletela musala—ku mushipiditu, mu ñeni, nansha ku ngitu—tufwaninwe kwingidija būmi bwetu monka mwāsakile Mulongi wetu. Ivwana kuyuka mpango ya Leza mokwitupela ndoe ya mutyima mu myanda ya umbūmi ilonda’ko ino.

Kitatyi kyobakimba bya kutangidija kumeso, bavule dyalelo bepānanga mu būmi bwabo bonso mu kungwija bupeta. Inoko Bible udyumuna amba: “Boba batele mityima’mba, tusa kwikala bampeta, nabya abaponena mu kutompibwa, abapi mu dikinga, ne mu bya kilokoloko kya bulembakane, ne kya byakwiletelela.”—1 Temote 6:9, 10.

Ku mutamba mukwabo, boba befunda kuswa Leza pa kyaba kya kuswa lupeto basokolanga kifibwe kya kuloelelwa. (1 Temote 6:7, 8) Basangelanga kuputumina mu mwingilo ne kuyuka amba bafwaninwe kwisasaketa pa kumona bintu bya ku ngitu. (Efisesa 4:28) Ino koku kadi batele mutyima ku kidyumu kyānene Yesu amba: “Nansha umo uyūkile kwingidila bamfumuandi babidi, padi washikwako umo ne kusanswa umo, padi kadi walamata ku umo walamukako ku umo, kemukiyūka kwingidila Leza ne kwingidila lupeto kumo, ehe.”—Mateo 6:24.

O mwanda, pa kyaba kya kwipeneneka na kaji ne kufwila kulondalonda bya bupeta, boba baswele Leza bepēne mu kulonga bidi kiswa-mutyima kyandi mu būmi bwabo. Bayukile amba shi batangidije mu būmi bwabo kulonga kiswa-mutyima kya Leza nabya Yehova Leza kakebelapo. Bine, Yehova mwine utele mutyima ku kuvuija uno mulao wandi.—Mateo 6:25-33.

Kitatyi kyobadi na bantu, bavule betangidijanga kumeso. Dyalelo, mu ino ntanda ke mutupu ndoe, mwanda pavule pene bantu bavule ‘besenswe abo bene, ne lusa lwa bubutule mpika.’ (2 Temote 3:2, 3) Shi muntu webafityija mutyima nansha wapatanya byobenda nabyo, bekalanga na ‘bukalabale, ne kufuna bulobo ne lupotopoto’ ponka. (Efisesa 4:31) Kuno kubulwa kwīfula, pa kyaba kya kuleta ndoe ya mutyima, ‘kukolomonanga bulobo.’—Nkindi 15:18.

Ino boba bakōkela mbila ya Leza abo i beshile, baswele balondakani nabo mwanda i basoñanibwe amba: “Mwikale ne kanye bānwe bene na bene, ne mutyima wa kukōka, mwikale kwilekela bānwe bene.” (Efisesa 4:32; Kolose 3:13) Nansha shi bakwabo bebalongela bibi, abo baloñanga buninge bwa kwiula Yesu, mwanda “aye, pa kutukwa, kalubwile’o,” mhm. (1 Petelo 2:23) Netu pamo bwa Yesu, tuyukile amba kwingidila bakwetu kyo kintu kileta ndoe nansha shi bene botwingidila kebayukilepo kufwija’ko. (Mateo 20:25-28; Yoano 13:14, 15; Bilongwa 20:35) Yehova Leza upanga boba beula wandi Mwana mushipiditu, ne uno mushipiditu nao ulupulanga mobadi ndoe ya mutyima ya binebine.—Ngalatea 5:22.

Penepa muswelo omwene būmi bwa kumeso utala namani ndoe yobe ya mutyima?