Kwikala’po kwa Kidishitu—Kushintulula Bika Kodi?
Kwikala’po kwa Kidishitu—Kushintulula Bika Kodi?
“I kika kikekala kiyukeno kya kwikala’po kobe ne kya kuvuika kwa ngikadilo ya bintu?”—MAT. 24:3, NW.
1. Lelo batumibwa ba Yesu bāmwipangwile kipangujo’ka kisangaja?
PANO kepadi myaka tununu tubidi, batumibwa baná bāipangwile Mfumwabo Yesu kwa bunka bwabo ku Lūlu lwa Impafu. Bāmwipangwile amba: “I kitatyi’ka kikalongeka bino bintu, ne i kika kikekala kiyukeno kya kwikala’po kobe ne kya kuvuika kwa ngikadilo ya bintu?” (Mat. 24:3, NW) Batumibwa bānene bishima bibidi bisangaja mu kino kipangujo, i kishima “kwikala’po kobe” ne kishima “kuvuika kwa ngikadilo ya bintu.” Lelo bino bishima bifunkila pa bika?
2. Lelo kishima “kuvuika” kidi na buluji’ka?
2 Tubadikilei bidi na kishima kya bubidi kya “kuvuika” kyalamwinwe ku kishima kya Kingidiki syn·teʹlei·a. Mu Bible wa Traduction du monde nouveau, kino kishima kyalamwinwe ponso bu “kuvuika” kikwatañene na kishima kya Kingidiki, te’los, kyalamunwanga bu “mfulo.” Kwishila kwishidile buluji bwa bino bishima bibidi kukokeja kwelekejibwa na mupityilanga dishikulu ku Njibo ya Bulopwe. Mvuyo ya dishikulu i kipindi kyadyo kya mfulo, kivuyanga muneni mu kitatyi kityetye na kuvuluja bemvwaniki myanda yadi ibesambwe ne kulombola muswelo obakokeja kulonda’yo. Ino mfulo ya dishikulu ayo i kitatyi kitūkanga muneni ku lukala. Mo monka ne panena Bible amba “kuvuika kwa ino ngikadilo ya bintu” wisambilanga pa kitatyi kitelemukila ku mfulo, kubadila’mo ne mfulo mine.
3. I bintu’ka bimobimo bilongeka mu kitatyi kya kwikala’po kwa Yesu?
3 Lelo “kwikala’po” kwāipangwile batumibwa nako le? Kino kishima i kyalamunwe ku kishima kya Kingidiki pa·rou·siʹa. * Kwikala’po nansha pa·rou·siʹa ya Kidishitu, kwashilwile na kubikikwa kwa Yesu bu Mulopwe mūlu mu 1914 ne kwendelela kufika’nka ne ku “kyamalwa kibūke” kwa konakanya babi. (Mat. 24:21) Kudi bintu bivule bilongeka mu kuno kwikala’po kwa Yesu, kimfwa “mafuku a kumfulo” a ino ngikadilo ya bintu, kubungwa kwa batongwe, ne lusangukilo lwabo lwa kwenda mūlu. (2 Tem. 3:1; 1 Kod. 15:23; 1 Tes. 4:15-17; 2 Tes. 2:1) Tukokeja kunena’mba kino kitatyi kitelwa bu “kuvuika kwa ngikadilo ya bintu” (syn·teʹlei·a) kidingakene na kitatyi kitelwa bu kwikala’po (pa·rou·siʹa) kwa Kidishitu nansha’mba kyendela nakyo pamo.
Kitatyi Kilampe
4. Kwikala’po kwa Yesu i kudingakane namani na binkumenkume bya mu mafuku a Noa?
4 Kishima pa·rou·siʹa kifunkila pa kitatyi kilampe, ne kino i kikwatañane na byānene Yesu pangala pa kwikala’po kwandi. (Tanga Mateo 24:37-39.) Ubamone amba Yesu kādingakenyepo kwikala’po kwandi na kakitatyi katyetye ka Dilobe dya mu mafuku a Noa. Inoko, wādingakenye kwikala’po kwandi na kitatyi kilampe mpata kyāendelele kufika ne ku Dilobe. Mu kino kitatyi Noa wāpopele safini ne kusapula, kufika’nka ne byāfikile Dilobe’dya. Bino binkumenkume byonso byālongekele mu bula bwa makumi a myaka. Ne mu kwikala’po kwa Kidishitu nako monka na monka mudi binkumenkume bitwala ku kyamalwa kibūke.—2 Tes. 1:6-9.
5. Le myanda isonekelwe mu Kusokwelwa shapita 6 ilombola namani amba kwikala’po kwa Yesu i kitatyi kilampe?
5 Bupolofeto bukwabo bwa mu Bible bulombola patōka’mba kwikala’po kwa Kidishitu kufunkila pa kitatyi kilampe ke’nkapo pa kwiya kwakaya konakanya babi kete, ehe. Mukanda wa Kusokwelwa ulombola Yesu ukandile pa kabalwe katōka mupebwe kilukwa. (Tanga Kusokwelwa 6:1-8.) Yesu pa kupwa kuvwikwa kilongo kya Bulopwe mu 1914 i mulombolwe “kaenda munekenye wakunekenya.” Ebiya nsekununi ilombola’mba kunyuma kumulondanga batentamine pa tubalwe twa misombelo mishileshile. Tubalwe twelekeja mu bupolofeto divita, nzala, ne kipupo, byalongekele mu kitatyi kilampe kitelelwe bu “mafuku a kumfulo.” Twimwenanga kufikidila kwa buno bupolofeto mu būmi bwetu.
6. Kusokwelwa shapita 12 witukwasha namani twimvwanije kwikala’po kwa Kidishitu?
6 Kusokwelwa shapita 12 uletela’ko bushintuludi bukwabo butala pa kushimikwa kwa Bulopwe bwa Leza mūlu. Ye motutanga bulwi bulwibwa mu kīkalo kyampikwa kumweka. Mikele—ke ye Yesu padi mu kifuko kya mūlu kadi—ne bamwikeulu bandi balwa na Dyabola ne bademona bandi. Dyabola ne bibumbo byandi abafule ku kwelwa pano panshi. Pa kino, mānga itulombola amba Dyabola udi ne bukalabale bukatampe “pa kuyūka’mba: Ngidi ne kakitatyi katyutyu.” (Tanga Kusokwelwa 12:7-12.) Nanshi o mwanda mwine kushimikwa kwa Bulopwe bwa Kidishitu mūlu i kulondwe na kitatyi kya “malwa” mavule pano panshi ne pa bekadi bapo bene.
7. Mutōto wa bubidi wisambila pa bika, ne i mukenga’ka upelwe bantu?
7 Mutōto wa bubidi nao wisambila pa bupolofeto bwa kubikikwa kwa Yesu bu Mulopwe pa Lūlu lwa Ziona mūlu. (Tanga Mitōto 2:5-9; 110:1, 2.) Inoko, uno mutōto ulombola monka amba kudi kitatyi kikapebwa balopwe ba ntanda ne babikalwa babo mukenga wa kukōkela buludiki bwa Kidishitu. I banenwe amba “ikalai ne manwa,” kadi itabijai ‘kulombolwa ñeni.’ Bine, mu kino kitatyi, “kebo basangale, shabo! boba bonso bakumukulupila [Leza],” bengidila Yehova ne Mulopwe wabikikile. Shi ke pano, kibelo i kishitule mu kitatyi kya kwikala’po kwa Yesu bu Mulopwe.—Mit. 2:10-12.
Kujingulula Kiyukeno
8, 9. I bāni badi ba kujingulula kiyukeno kya kwikala’po kwa Kidishitu ne kwivwanija nshintulwilo yakyo?
8 Bafadiseo bāipangwile Yesu kitatyi kikaya Bulopwe, penepa Yesu wēbalondolola amba Bulopwe “kebukafikapo mwibumwene meso, mhm,” na mobadi balangila. (Luka 17:20, 21) Bantu bampikwa kwitabija kebabwanyapo kwibivwanija. Le bebivwana namani? Mwanda kebetabijepo nansha ke Yesu mwine bu Mulopwe wabo. Penepo i bāni bakokeja kujingulula kiyukeno kya kwikala’po kwa Kidishitu ne kwivwanija nshintulwilo yakyo?
9 Yesu wānene amba bandi bana ba bwanga bakamona kiyukeno enka na mobamwenanga “mapeni a mvula apenena mutamba umo wa diulu, atōkeja ne ku mutamba mukwabo wa diulu.” (Tanga Luka 17:24-29.) Kintu kisangaja i kumona amba Mateo 24:23-27 ukwatañenye uno mwanda umo onka na kiyukeno kya kwikala’po kwa Kidishitu.
Lukongo Lukamona Kiyukeno
10, 11. (a) Lelo “lukongo” lutelelwe mu Mateo 24:34 lwadi lushintululwa pa kala namani? (b) Lelo bana ba bwanga ba Yesu bāivwanije amba i bāni babadilwa mu luno “lukongo”?
10 Mafuku kunyuma, dino dipepala dyashintulwile amba “luno lukongo lwa bantu” ba mu myaka katwa kabajinji lutelelwe mu Mateo 24:34 i “lukongo lwa bantu ba mu myaka ya Bayuda bampikwa kwitabija.” * Ino nshintulwilo imweka bu myendele’mo mwanda nsekununi mikwabo ilombola’mba Yesu wādi wingidija kishima “lukongo” mu muswelo wa kwikibipija, ne pavule pene, wādi utela luno lukongo bu “lubi.” (Mat. 12:39; 17:17; Mako 8:38) Pakwabo kadi, dino dipepala dyadi dimwekeja amba mu kufikidila kwa ano etu mafuku, Yesu wādi wisambila pa “lukongo” lubi lwa bantu bampikwa kwitabija badi ba kumona biyukeno bilombola “kuvuika kwa ngikadilo ya bintu” (syn·teʹlei·a) ne bya mfulo ya ino ngikadilo ya bintu (teʹlos).
11 Na bubine, Yesu paātelele kishima “lukongo” mwanda wa kubipija, wādi wisambila pa bantu babi ba mu yabo myaka. Ino, lelo ne binenwa bisonekelwe mu Mateo 24:34 nabyo bidi na buluji bumo bonka? Vuluka amba bana ba bwanga baná bāfwenene Yesu kwa “bunka bwandi kufula.” (Mat. 24:3) Yesu pa kwibalombola kāingidijepo kishima “luno lukongo” mu muswelo wa kwilubipija, o mwanda batumibwa bāivwanije amba abo pamo ne bana ba bwanga bakwabo bādi babadilwa mu luno “lukongo” kelukapitepo, “poso byonso bino’bi bikafike.”
12. Myanda isambilwe mu kisonekwa ilombola amba Yesu wādi wisambila pa bāni pa kutela kishima “lukongo”?
12 I kika kyetufikija ku kunena namino? I pa kubandaula na katentekeji myanda inenenwe’po. Mungya Mateo 24:32, 33, Yesu wānene amba: “I binebine nanshi, boyaipo bidi luno lukindi lwa kikuyu, musambo wakyo byo wepinga ke utote māni, wayūka kala’mba buyó buno ke budi pepi. Ino i yenka nabya nenu pa kumona byonso bino’bi mukayūka’mba, ke tudi nandi pa bwipi, pa kibelo ponka.” (Dingakanya na Mako 13:28-30; Luka 21:30-32.) Ebiya tutanga mu Mateo 24:34, amba: “I binebine byo nemunena’mba: Ludingo lwa luno lukongo lwa bantu kelukapitepo, poso byonso bino’bi bikafike.”
13, 14. I kika kyotunenena amba “lukongo” lwisambile’po Yesu i bandi bana ba bwanga?
13 Yesu wānene amba boba badi ba kujingulula “byonso bino’bi” pobikafikidila i bandi bana ba bwanga, badi ke basake kushingwa māni a mushipiditu sandu. Nanshi Yesu wādi wisambila pa bandi bana ba bwanga paābwejeje byobya byotutanga mu uno vese amba: “Ludingo lwa luno lukongo lwa bantu kelukapitepo, poso byonso bino’bi bikafike.”
14 Bana ba bwanga ba Yesu i beshile na bantu bampikwa kwitabija, mwanda abo badi ba kumona kiyukeno ne kwivwanija nshintulwilo yakyo. Badi ba ‘kuboila ñeni’ ku myanda ibundile kiyukeno ne ‘kuyuka’ buluji bwayo bwinebwine. Kadi bādi ba kwivwanija amba “ke tudi nandi pa bwipi, pa kibelo ponka.” Eyo, i bya bine amba Bayuda bampikwa kwitabija ne Bene Kidishitu ba kikōkeji bashingwe māni bāmwene kufikidila kubajinji kwa binenwa bya Yesu mu myaka katwa kabajinji, ino i enka balondi bandi bashingwe māni kete bāboile ñeni ku ino myanda—bāivwanija nshintulwilo mine ya byobya byobāmwene.
15. (a) Lelo i bāni babadilwa mu “lukongo” lwa mu ano etu mafuku lwātelele Yesu? (b) Mwanda waka i bikomo kupikula bula bwa myaka ya “luno lukongo”? (Tala kapango kadi pa paje 25.)
15 Dyalelo boba bampikwa kuyuka bubinebine bwa Leza kebadipo ne ‘kyobamwene’ pa bitala kiyukeno kya kwikala’po kwa Yesu. Balañanga amba bintu byonso byendaendanga’tu enka mobyendelanga tamba pa kala. (2 Pet. 3:4) Ku mutamba mukwabo, banababo na Kidishitu bashingwe māni, kabumbo ka Yoano ka dyalelo, i bajingulule kino kiyukeno pamo’nka na kumweka kwa mapeni ne kwivwanija nshintulwilo yakyo minemine. Bano bashingwe māni, abo bonso pamo, lo “lukongo” lwa mu ano etu mafuku kelukapitepo, “poso byonso bino’bi bikafike.” * Kino kilombola amba banababo na Kidishitu bamo bakekala bōmi pano pa ntanda kitatyi kikashilula kyamalwa kibūke kyālailwe.
“Tengelai Bidi”
16. Lelo bana ba bwanga ba Kidishitu bonso bafwaninwe kulonga bika?
16 Kisakibwa pano, ke enkapo kujingulula kiyukeno kete. Yesu wāendelele kunena’mba: “Kadi kyokya kyo nena nenu, nekinena ne ku bonso’mba: Tengelai bidi.” (Mako 13:37) Nanshi kino kidi na mvubu ku batwe bonso dyalelo, bashingwe māni ne ba mu kibumbo kikatampe bene. Pano kekupite myaka makumi kitema ne musubu tamba kasha Yesu ubikikwa bu Mulopwe mūlu mu 1914. Tufwaninwe kwikala nyeke batengele, nansha byokebipelapo. Kwivwanija kotwivwanije kwikala’po kwa Kidishitu bu Mulopwe wampikwa kumweka kwitukwasha tushale batengele. Kadi kwitudyumuna pa kuyuka’mba pano pano ponka usa kwiya konakanya balwana nandi pa kitatyi “pampikwa ne kumutā mutyima.”—Luka 12:40.
17. Lelo kwivwanija kwetu kwitukwasha twiivwane namani, ne i bika byotufwaninwe kusuminwa kulonga?
17 Kwivwanija nshintulwilo ya kwikala’po kwa Kidishitu kwitukwasha tuningije kwikala na mutyima wa kampeja-bukidi. Tuyukile amba Yesu ke mwikale’po kala ne amba ubikele mūlu bu Mulopwe wampikwa kumweka tamba mu 1914. Pano pano ponka usa konakanya babi ne kushinta ntanda yonso bikatampe. O mwanda tufwaninwe kusumininwa bininge kupita ne pabajinji mu kwingila owa mwingilo wālaile Yesu amba: “Kadi īno myanda-miyampe ya buno bulopwe īkasapwila panopantanda ponso, ke kiyūkeno kya kuyūkila pa kusapwila’yo ku mizo yonso. Penepo nankyo po pakafikidila ne pamfulo [teʹlos] pene.”—Mat. 24:14.
[Kunshi kwa dyani]
^ Buluji bwa kishima pa·rou·siʹa i bumweke mu kwishila kwishidile ‘kwikala’po’ ne ‘kubulwa’po’ kwa mutumibwa Polo kutelelwe mu 2 Kodinda 10:10, 11 ne mu Fidipai 2:12. Shi usakila’ko bikwabo, tala dibuku Étude perspicace des Écritures, Volime 2, paje 648-651.
^ Tala Kiteba kya Mulami kya difuku 1 Kweji 11, 1995, paje 21-25, 29; ne kya Falanse kya difuku 1 Kweji 11, 1995, paje 30, 31.
^ Luno lukongo i lukwatañane na kufikidila kwa kimonwa kibajinji kya mu mukanda wa Kusokwelwa. (Kus. 1:10–3:22) Kino i kishilule na difuku dya Mfumwetu tamba mu 1914 kutūla ne ku difuku dikafwa ne kusanguka mushingwe māni wa mfulo.—Tala dibuku La Révélation:le grand dénouement est proche! paje 24, musango 4.
Usa Kulondolola Namani?
• Le tuyukile namani amba kwikala’po kwa Yesu i kitatyi kilampe?
• Lelo i bāni bajingulwile kiyukeno kya kwikala’po kwa Yesu ne kwivwanija nshintulwilo yakyo?
• Lelo i bāni babadilwa mu “lukongo” lwa mu ano etu mafuku lutelelwe mu Mateo 24:34?
• Mwanda waka i bikomo kupikula bula bwa myaka ya “luno lukongo”?
[Bipangujo bya Kifundwa]
[Kifwatulo pa paje 29]
Lelo Tubwanya Kupikula Bula bwa “Luno Lukongo”?
[Kapango kadi pa paje 29]
Pavule pene, kishima “lukongo” kifunkilanga pa bantu ba myaka mishileshile ba mu kitatyi kampanda nansha batenwe pa kinkumenkume kamukaya. Kimfwa, Divilu 1:6 unena’mba: “Ebiya kadi Yosefa wafwa, ne bāna babo bonsololo bene kumo, ne bonso ba lolwa lukongo.” Yosefa ne banababo bādi na myaka mishileshile, inoko bēmwenine bintu bimo mu kitatyi kimo kyonka. Mu “lolwa lukongo” mubadilwa ne batutu ba Yosefa bābutwilwe kumeso kwandi. Bamo bāikele’ko ne Yosefa mwine ke mupwe kufwa. (Ngal. 50:24) Bakwabo ba mu “lolwa lukongo,” kimfwa Benjemani, bābutwilwe Yosefa ke mubutulwe kala ne mobimwekela bāendelele kwikala’ko kupwa kwa lufu lwa Yosefa.
Nanshi, kitatyi kingidijibwa kishima “lukongo” mwanda wa kufunkila pa bantu ba mu kitatyi kampanda, bula bwine bwa kino kitatyi kebubwanyapo kupikulwa, inoko kidi na mfulo ne kekifwaninwepo kwikala kilampe bininge. Nanshi, Yesu pa kutela kishima “luno lukongo,” monka mokilembelwe mu Mateo 24:34, kādipo usaka kupa bandi bana ba bwanga pa kuyukila kitatyi kikafula “mafuku a kumfulo.” Ino, Yesu wānenene ukoma amba kebakayukapo “shi dyuba ka, kadi shi dyuba pi.”—2 Tem. 3:1; Mat. 24:36.
[Kifwatulo pa paje 26]
Yesu pa kupwa kuvwikwa kilongo bu Mulopwe mu 1914, kaenda ‘unekenya’
[Kifwatulo pa paje 28]
“Ludingo lwa luno lukongo lwa bantu kelukapitepo, poso byonso bino’bi bikafike”