1, 2. Mwanda waka bavule bādi bateleka Yesu bākomenwe kwimvwana nshintulwilo ya binenwa byandi?

MUNTU ubwanya kwimvwana diwi dya muntu kampanda umuneneja. Ubwanya’nka ne kujiula lupumo bwa diwi. Ino le bikekala na mvubu’ka shi kemvwanijepo mushintulwila byobya byanenwa? (1 Ko. 14:9) Mo monka, kudi bantu tununu bātejeje pādi pesamba Yesu. Kadi wēsambile nabo ne mu ludimi lobayukile. Inoko, ke bonsopo bāimvwene mushintulwila binenwa byandi. O mwanda, Yesu wālombwele bemvwaniki bandi amba: “Ntejei bidi, banwe bonso, kadi ivwanijai mobishintulwila.”—Mako 7:14.

² Mwanda waka bavule bākomenwe kuteleka nshintulwilo ya byādi binena Yesu? Bamo bādi na mfwatakani ne milangwe mibi. Yesu wēbanenene amba: “Mupēlulanga na bunwa mbila ya Leza mwanda wa kulama kishi kyenu.” (Mako 7:9) Bano bantu kebādipo bine balonga bukomo bwa kwimvwana buluji bwa binenwa byandi. Kebādipo basaka kushinta milangwe ne mumweno wabo. Matwi abo ādi mashituke, ino mityima yabo’ko mishite! (Tanga Mateo 13:13-15.) Le penepo, tukayuka namani amba mityima yetu i mishituke nyeke mwa kwimvwanina bufundiji bwa Yesu?

³ Tufwaninwe kulonda kimfwa kya kwityepeja kya bana ba bwanga ba Yesu. Wānene pobadi amba: “Meso enu i a katōkwe mwanda abandilanga, ne matwi enu mene mwanda evwananga.” (Mat. 13:16) Mwanda waka abo bāimvwene ino bakwabo kutupu? Kibajinji, bādi na mutyima wa kwipangula bipangujo ne kukimba mwine mushintulwila binenwa bya Yesu. (Mat. 13:36; Mako 7:17) Kya bubidi, bādi na mutyima wa kukomeja byobya byobādi betabije kala mu mityima yabo. (Tanga Mateo 13:11,12.) Kya busatu, bādi na mutyima wa kwingidija mu būmi bwabo myanda yobāimvwene ne mu bukomo bwabo bwa kukwasha bakwabo.—Mat. 13:51,52.

⁴ Pa kwimvwanija byelekejo bya Yesu tufwaninwe kulonda kimfwa kya bandi bana ba bwanga ba kikōkeji. Pa kulonda’kyo bilomba bintu bisatu. Kibajinji, tusakilwa kwikala na mutyima wa kwilamija kitatyi kya kwifunda ne kulangulukila pa byānene Yesu, kulonga bukimbi bufwaninwe, ne kwipangula bipangujo byendele’mo. Kino kitutwala ku buyuki. (Nki. 2:4, 5) Kya bubidi, tufwaninwe kudingakanya buyuki’bwa na byobya byotwadi tuyukile kala, ne kujingulula kamweno kabyo kotudi. Kino kitwala ku kwimvwanija. (Nki. 2:2, 3) Kya busatu, tufwaninwe kwingidija byobya byotwifundile ne kwibilonda mu būmi bwetu. Namino ko kwikala na tunangu.—Nki. 2:6, 7.

⁵ Lelo i kwishila’ka kudi pa bukata bwa buyuki, kwimvwanija ne tunangu? Tukokeja kwibyelekeja uno muswelo: Langa wimene pa bukata bwa dishinda koku nako motoka wiya keusake kukukonga. Dibajinji ubayuka’mba i motoka wiya—buno i buyuki. Kya bubidi, ubajingulula’mba shi wimane’nka pene’pa, nabya motoka usa kukukonga —kuno i kwimvwanija! Ponka’po ubekipe mudilo—tuno to tunangu! Ke kya kutulumukapo shi Bible witukankamika twikale ‘kulama tunangu nansha ñeni mituntulu.’ Ke-pantu bo būmi ne būmi kotudi!—Nki. 3:21, 22; 1 Tm. 4:16.

⁶ Mu kino kishinte ne mu kilonda’ko tusa kubandaula’mo byelekejo bisamba-bibidi byāletele Yesu. Potubandaula’byo, tusa kwipangula bino bipangujo: Le kino kyelekejo kishintulula bika? (Kino kiketukwasha twikale na buyuki.) Mwanda waka Yesu wetupele kino kyelekejo? (Kino kiketukwasha twimvwanije.) Le tukengidija namani ino myanda pa kamweno ketu ne ka bakwabo? (Tuno to tunangu.) Ku mfulo, le kino kitufundija bika padi Yehova ne Yesu?

⁷ Tanga Mateo 13:31, 32. Lelo kyelekejo kya Yesu kya luze lwa mutade kishintulula bika? Luze lwelekeja musapu wa Bulopwe ne bipa bilupuka ku busapudi bwa uno musapu—ke kipwilo kya bwine Kidishitu kadi. Monka mwikadile luze lwa mutade i “lutyetye bininge kutabuka nkunwa yonso,” mo monka ne kipwilo kya bwine Kidishitu kyādi kityetye bininge pokishilula mu 33 K.K. Inoko myaka makumi pa kupita’po, kipwilo kyāshilula kutama bukidibukidi. Kyātandabuka kupita ne mwādi mulangila bantu. (Kol. 1:23) Kuno kutama kwādi kwa kamweno, mwanda Yesu witusapwila amba, “byoni bya mūlu” byādi “kebīya kwikala ku misambo yao.” Bino byoni bya kyelekejo bifunkila pa bantu ba mityima myoloke bāya kudya bidibwa bya ku mushipiditu,  kufyama ne kwikala mu kipwilo kya bwine Kidishitu.—Dingakanya na Ezekyele 17:23.

⁸ Mwanda waka Yesu wāletele kino kyelekejo? Wāingidije kino kyelekejo kya muswelo utulumukwa utamanga luze lwa mutade mwanda wa kulombola bukomo budi na mpangiko ya Bulopwe bwa Leza bwa kutandabula, kulama, ne kunekenya bijika byonso. Tamba mu 1914 kutama kwa kipindi kimweka kya bulongolodi bwa Leza i kutulumukwa! (Isa. 60:22) Boba batwelele mu buno bulongolodi i bakingwe ku mushipiditu mu muswelo utulumukwa. (Nki. 2:7; Isa. 32:1, 2) Ne kadi, kuno kutandabuka kwa Bulopwe kwenda’nka kwenda kekudi usomonwa kwimika’ko, ne i kunekenye lwana lonso.—Isa. 54:17.

⁹ Le i ñeni’ka yotuboila ku kyelekejo kya luze lwa mutade? Padi tudi mu mwaba mudi Batumoni batyetye ne moketukokejapo padi kumona bipa bilupuka bukidibukidi ku mwingilo wetu wa busapudi. Ino, kuvuluka’mba mpangiko ya Bulopwe ibwanya kunekenya bijika byonso kwitukomeja tūminine. Kimfwa, pafikile Tutu Edwin Skinner mu India mu 1926, mu ino ntanda mwadi’tu Batumoni babala-banga. Ku ngalwilo, kwendelela kwadi’tu na kwa nabyanabya, ke bete mwingilo amba “ukunukanga.” Inoko aye waendelele kusapula kadi wemwena musapu wa Bulopwe moukomenena bijika bikatampe. Potunena pano, mu India ke mudi Batumoni 37000 basapula na bukankamane, kadi ku Kivulukilo kya mwaka wapityile’u kwatenwe bantu 108000. Kadi tala kimfwa kikwabo kilombola mutandabukile mpangiko ya Bulopwe. Enka mu mwine mwaka’wa wafikile Tutu Skinner mu India, mu Zambia nabo mwingilo wadi ukishilula. Ino pano ke mudi basapudi 170000 ne kupita, kadi bantu 763915 batenwe ku Kivulukilo kya mu mwaka wa 2013. Kino kishintulula amba mu bantu 18, umo watenwe ku Kivulukilo. Kuno bine ko kutama!

¹⁰ Tanga Mateo 13:33. Lelo kyelekejo kya Yesu kya kiyujo  kishintulula bika? Kino kyelekejo nakyo kifunkila pa musapu wa Bulopwe ne pa bipa bilupuka’ko. “Mukama onso” wa bukula ufunkila pa mizo yonso, kadi kutatuka kufunkila pa kusambakana kwa musapu wa Bulopwe kupityila ku mwingilo wa busapudi. Nansha kutama kwa luze lwa mutade byokumonwanga, ino kusambakana kwa kiyujo kekumwekangapo ku ngalwilo. Kuyukananga ke mungya kala kupityila ku byobya byalupuka’ko.

¹¹ Mwanda waka Yesu wāletele kino kyelekejo? Wādi usaka kulombola’mba musapu wa Bulopwe udi na bukomo bwa kusambakana kumonwa mpika kadi ushintanga bintu. Musapu wa Bulopwe i mufike ne “kulakula kwine kwa ntanda.” (Bil. 1:8) Inoko, muswelo ushinta musapu bintu keujingululwangapo nyeke; ne bipa bimo bilupukile’ko kumonwa ku ngalwilo mpika. Kushinta kudi’ko—kudi kushinta kwa bungi kadi ne kwa bumuntu bwa boba betabija uno musapu wa bukomo.—Loma 12:2; Ef. 4:22, 23.

¹² Divule bipa bya mwingilo wa kusapula musapu bimwekanga kupwa kwa myaka pa kupita’po. Kimfwa, ba Franz ne Margit, bengidila pano mu musambo mukwabo, bādi bengidila ku bilo ya musambo wa mu Brezile mu 1982. Badi basapula mu kakibundi katyetye ka kunja. Mu bifundwa bya Bible byobashilwile’ko, mwadi ne lolo umo wa bana baná. Mwana mukulu, wadi na myaka 12, wadi na bumvu bininge ufyama kumeso kwa kifundwa kushilula. Bano ba mulume ne mukaji byobebatumine kukwabo kebabwenyepo kwendelela na kwifunda nabo. Ino ke myaka 25 pa kupita’po, ebiya bakapita mu kino kibundi. Le batene bika? Kipwilo kya basapudi 69, ne bapania’mo ba lonso 13, bapwila mu Njibo ya Bulopwe mipya. Le mwanuke wa bumvu’wa nandi? Ye ke mukwatakani wa kitango kya bakulumpe! Monka mwikadile kiyujo kya mu kyelekejo kya Yesu, musapu wa Bulopwe waendelele kutama ne kushinta būmi bwa bantu bavule—bine bano ba mulume ne mukaji basangele mpata!

¹³ Bukomo kebumweka bwa musapu wa Bulopwe bwa kushinta bantu i bumweke patōkelela mu matanda mwakankajibwe na Leta mwingilo wa Bulopwe. I bikomo kuyuka mwasambakanine musapu mu ano matanda, ino tutulumukanga pa kumona bipa bilupukile’ko. Tala kimfwa mu Cuba. Musapu wa Bulopwe wafikile’mo mu 1910, kadi Tutu Russell waendele mu Cuba mu 1913. Ku ngalwilo, mwadi kwendelela kutyetye. Ino le dyalelo nadyo? Mu Cuba ke mudi basapudi 96000 ne kupita basapula myanda miyampe, kadi bantu 229726 batenwe ku Kivulukilo kya mu 2013—ko kunena’mba i muntu 1 mu bantu 48 bekele mu kino kisanga. Enka ne mu matanda kemwadipo mupelejibwe mwingilo, musapu wa Bulopwe wafikile’mo mu muswelo kewadipo ulongwa na Batumoni ba mu bifuko’bya. *—Mus. 8:7; 11:5.

¹⁴ Le i ñeni’ka yotuboila ku kyelekejo kya Yesu kya kiyujo? Shi tulangulukile pa  mushintulwila kino kyelekejo kya Yesu, tukamona amba ketufwaninwepo kwikambakanya pa muswelo ukafikila musapu wa Bulopwe bantu midiyo ne midiyo kebewimvwene. Yehova umwene myanda yonso. Ino kyetu kya kulonga i kika? Kinenwa kya Leza kilondolola namino amba: “Lubanga kuna nkunwa yobe, kadi kyolwa nakyo kokōloja dikasa dyobe; mwanda kuyukilepo kyokya kikamena biyampe, shi kino shi kyoki, shi padi amba byonso bibidi bikalumbuluka mwa kimo.” (Mus. 11:6) Koku kadi, netu ketufwaninwepo kwilwa kulombela amba mwingilo wa busapudi wendeke biyampe, nakampata mu matanda moukankajibwe.—Ef. 6:18-20.

¹⁵ Kadi, ketufwaninwepo kuzoza shi ku ngalwilo ketumwenepo bipa bilupuka ku mwingilo wetu. Ketufwaninwepo kufutulula “dyuba dya bintu bityutyu.” (Zek. 4:10) Kukokeja mwenda mafuku kulupuka bipa bivule byoketwadipo tulangila!—Ñim. 40:5; Zek. 4:7.

¹⁶ Tanga Mateo 13:44-46. Lelo kyelekejo kya nsunga wendakana ne kya kyabulēme kifibwe bishintulula bika? Mu mafuku a Yesu, bansunga bamo bādi benda kulampe kufika’nka ne ku Kalunga-lui ka India kukakimba malungo malēme. Nsunga wa mu kino kyelekejo ufunkila pa bantu ba mityima myoloke benda kulampe bininge mwanda wa kukakimba bisakibwa byabo bya ku mushipiditu. “Dilungo dimo dya bulēme nakampata” dyelekeja bubine bulēme butala pa Bulopwe. Nsunga pa kuyuka bulēme bwa dino dilungo, waenda kukapoteja “bukidi” bonka byonso byaādi nabyo mwanda wa kwidipota. Yesu wātelele ne mwana-mulume umo wādi wingila mu budimi ne kutana kyabulēme “kifibwe.” Uno muntu i mwishile na nsunga, mwanda uno kidimye kādipo ukimba byabulēme. Ino nandi wākapoteje “bintu byonso” mwanda wa kumona kino kyabulēme.

¹⁷ Mwanda waka Yesu wāletele bino byelekejo bibidi? Wādi ukimba kulombola amba bubine butanwanga mu miswelo mishileshile. Bamo bakimbanga’bo benda ne kulampe kwine pa kukebusokola. Ino kudi bakwabo, ne kwibukimba kwine mpika, bebusokola—padi na kwibaletela’bo. Ino nansha nankyo, muntu ne muntu wayukile bulēme bwa kyaasokwele kadi walonga buninge pa kwikala nakyo.

¹⁸ I muswelo’ka otukokeja kumwena mu bino byelekejo bibidi? (Mat. 6:19-21) Wiipangule amba: ‘Lelo nami ngidi na mumweno na wādi na bano bantu? Le nkimbanga bubine uno muswelo? AmLelo ngidi na mutyima wa kulonga buninge pa kwikala nabo, nansha ndabikwanga na bintu bikwabo pamo bwa kukambakena būmi bwa difuku ne difuku?’ (Mat. 6:22-24, 33; Luka 5:27, 28; Fid. 3:8) Shi nsangaji itamba ku mutyima ya kusokola bubine i mivule, ne kusumininwa kwetu nako kwa kwibulama pa kifuko kibajinji kukavudila’ko.

¹⁹ Tulombolei amba twi bateje ne kwimvwanija biyampe nshintulwilo ya bino byelekejo bitala pa Bulopwe. Tuvulukei amba, tukelombola namino na kuyuka nshintulwilo yabyo ne na kwingidija ñeni yotuboila’ko. Mu kishinte kilonda’ko, tukabandaula’mo byelekejo bikwabo bisatu ne kumona ñeni yotubwanya kuboila’ko.