MYAKA ibidi kumeso kwa kinkumenkume kilombwelwe kūlu kulongeka, Evelyn Trabert, mukwetu mishonele ne ami, twatambula mapolome ku kalasa ka buná ka Masomo a Ngileade a Bwifundi bwa Bible a Sosiete Watchtower, adi mu kine kitatyi’kya kubwipi na Ithaca, mu New York. Betutuma kukengidila mu Santa Ana. Ino kumeso kwa kwendelela na kusekununa mu kīpi myanda ya mu kintu kya myaka 29 yonongele mu mwingilo wami wa bu mishonele, tejai bidi nemusekunwine kine kyonakwatyile butyibi bwa kwingila uno mwingilo.

Bambutwile bami ba John ne Eva Olson badi bashikata mu Spokane, Washington, États-Unis, mu 1923, mwaka mwine onabutwilwe. Badi mu kipwilo kya Luthérienne, ino kebadipo betabije bufundiji bwa kipwilo bwa kalunga-nyembo ka mudilo, mwanda bakomenwe kwibukwatañanya na lukulupilo lobadi nalo mudi Leza wa buswe. (1 Yo. 4:8) Tata wadi wingila kobatekanga mikate, ebiya mwingidi-nandi wamukulupija’mba Bible kafundijangapo’mba kalunga-nyembo i kifuko kya kususula’mo bantu. Ponka’po bambutwile bami bashilula kwifunda na Batumoni ba Yehova ne kwifunda bine bifundija Bible pa mwikadilanga muntu shi wafu.

Nadi’tu na myaka kitema, ino mvulukanga kitatyi kyonadi ngivwana binenwa byadi binena bambutwile bami na nsangaji pa bubinebine bupya bwa  mu Bible bobasokwele. Nsangaji yabo yavudile bininge kitatyi kyobayukile dijina dya Leza wa bine, Yehova, ne kyobanyongolwelwe ku lufundijo lwipatanya lwa Busatu Busantu. Nashilula kutweja mu ñeni buno bufundiji buyampe bwa mu Bisonekwa pamo bwa kisafu kibute mema, na kwifunda ‘bubine bupāna bwanapabo.’ (Yoa. 8:32) Pa kino, nkyalangilepo nansha dimo’mba kwifunda Bible i kwipuñanya, ino nadi nsangedile nyeke kubandaula Kinenwa kya Leza. Nansha byonadi na bumvu, nadi ñenda na bambutwile bami mu mwingilo wa busapudi. Babatyijibwe mu mwaka wa 1934. Ebiya mu 1939 nami nabatyijibwa bu mwingidi wa Yehova na myaka 16.

Mu bushipo bwa mwaka wa 1940, bambutwile bami bapoteja yabo njibo, kadi batwe bonso busatu twashilula mwingilo wa kitatyi kyonso bu bapania mu Coeur d’Alene, Idaho. Twadi tufutyila njibo mikatampe pangala pa njibo yadi ilongolwelwa’mo myotoka. Kadi yetu njibo yadi ikwasha mwanda wa kupwidila’mo. Mu kine kitatyi’kya, i bipwilo bityetye kete byadi na Mobo a Bulopwe, o mwanda byadi bibungakena mu mobo a bantu nansha kufutyila byumba.

Mu 1941, ami ne bambutwile twakatanwa ku kitango mu St. Louis, Missouri. Dya Yenga dyadi “Difuku dya Bana” kadi bana ba myaka 5 ne 18 badi bashikete kampalampala na lukala. Dishikulu pa kunana, Tutu Joseph Rutherford wetunena batwe bankasampe amba: “Banwe bana bonso . . . betabije kukōkela Leza ne Mulopwe wandi, imanai!” Batwe bonso twaimana. Kupwa, Tutu Rutherford washintulula amba: “Talai, Batumoni bapya ba Bulopwe 15000 ne kupita!” Kino kintu kyakomeje butyibi bwami bwa kwingila bu pania mu būmi bwami.

Myeji’tu mityetye kupwa kwa kitango kya mu St. Louis, kisaka kyetu kyavilukila kunshi kwa Kaliforni. Kwine’kwa mu kibundi kya Oxnard, mwingilo wetu wadi wa kushimika kipwilo. Twadi tushikata mu kobo katyetye ka motoka ka butanda bumo kete. “Butanda” bwami bwadi bunenwe kwalwa bufuku bonso pangala pa meza etu a kudila’po—ino byashinta kitatyi kyonaikele na kyami kyumba kya kulāla’mo!

Kumeso’tu kwa kufika mu Kaliforni, Jampani watamba Nkula ya Pearl mu Hawaii mu 7 Kweji 12, 1941. Difuku dyalondele’po, États-Unis watwela mu Divita II dya Ntanda. Balupusa basoñanya kubula midilo, ebiya twanenwa kubula bitōkeji byonso bufuku. Basola ba lwa mema bene Jampani bajika ku mukunkujo wa Kaliforni, kadi fukutu fututu yebakwasha baleke kwipaibwa na bene ntanda.

Myeji pa kupita’po mu Kweji 9, 1942, twaenda ku Kitango kya Kiteokratike kya Ntanda Mipya mu Cleveland, Ohio. Kwine kotwaivwene Tutu Nathan Knorr unena dishikulu dinena’mba, “Lelo Ndoe ya dya Kesha Ikeja?” Wesambile pa Kusokwelwa shapita 7, mwine mobalombwele “kinyema kya ntanda” amba “kyadi’ko, ino ke kutupu’kyo, kadi kisa kukanda kutamba mu lupongo.” (Kus. 17:8, 11) Tutu Knorr washintulula’mba, “kinyema kya ntanda” i Kitango kya Mizo kyalekele mingilo yakyo mu 1939. Bible walaile amba kino Kitango kyadi kya kupingakanibwa, kwine kwadi kwa ku kitatyi kya ndoe ya lupito. Divita II dya Ntanda dyapwa mu mwaka wa 1945. Kupwa “kinyema” kyamweka monka bu Bumo bwa Mizo. Penepa Batumoni ba Yehova batandabula mwingilo wabo wa busapudi ntanda yonso, kadi kuno bine kwadi kwendelela kekwamwekele kashā!

Buno bupolofeto bwankweshe ndyuke bya kumeso. Pobaelele musapu amba Masomo a Ngileade akashilula mu mwaka wiya’ko, natamija mutyima wa kwikala bu mishonele. Mu 1943, bauntuma kukengila bu pania mu Portland, Oregon. Mu mene  mafuku’a, twadi twingidija fono mwanda wa kwivwanija bene njibo mashikulu pa bibelo byabo, kupwa twebapa mabuku emanine pa Bible esambila pa Bulopwe bwa Leza. Mu mwine mwaka onso’wa, nadi’nka nangulukila pa mwingilo wa bu mishonele.

Mu 1944, nasangala bininge pa kupebwa lwito lwa kwenda ku Ngileade na Evelyn Trabert mulunda nami muswe. Mu bula bwa myeji itano, badimu betu betulombwele mwa kumwena nsangaji kupityila ku kifundwa kyetu kya Bible. Kwityepeja kwabo kwetutengele. Kyaba kimo potwadi tudya bidibwa, bano batutu baingile bu bakaseya. Twatambwile mapolome mu 22 Kweji 1, 1945.

Ami ne Evelyn, ne ba Leo ne Esther Mahan twafikile kobetutumine kwingila mu El Salvador mu Kweji 6, 1946. Twatene buno budimi ke butōke “tō mwanda wa kwangula.” (Yoa. 4:35) Mwanda ulombwelwe ku ngalwilo kwa ino nsekununi ulombola muswelo wakalabele bendeji ba bipwilo. Yenga’tu umo kumeso, twalongele kitango kyetu kibajinji kya kipindi mu Santa Ana. Twanene bininge dishikulu dya bantu bonso, kadi dyaivwanwa na bantu kubwipi kwa 500 batenwe’ko. Pa kyaba kya kutamba panja pa kibundi, twasumininwe kushikata’mo ne kukwasha bantu bampikwa mityima ya budimbidimbi. Nansha shi bendeji ba bipwilo badyumwine bantu baleke kutanga Bible ne kadi batyetye kete bo batambwile’ye, bavule badi na nzala ya bubinebine. Basangedile bukomo botwalongele bwa kwifunda Kieshipanyole mwanda wa kwibasapwila myanda ya Yehova Leza wa bine, ne ya mulao wandi mulēme wa kwaluja Paladisa pano pa ntanda.

Rosa Ascencio ubadilwa mu bifundwa byami bibajinji. Aye pa kushilula kwifunda Bible, wasansene na mwana-mulume obadi bashikete nandi. Ebiya washilula kwifunda Bible. Besonga, babatyijibwa ne kwikala ke Batumoni ba Yehova bapyasakane. Rosa wadi pania mubajinji mu kino kibundi kya Santa Ana. *

Rosa waikele na ka mangajini katyetye. Kitatyi kyadi wenda mu busapudi, wadi ufunga’ko koku ukulupile’mba Yehova ukavuija bisakibwa byandi. Ino kitatyi kyadi ufungula’ko mansá matyetye pa kupita’po, bampotyi badi bayula’mo mwanda wa kupota bintu. Wemwenine bubinebine budi mu Mateo 6:33, kadi wadi mukōkele kufika ne ku lufu lwandi.

Difuku dimo, kitobo wa mu kibundi waenda kudi muntu wadi wituluija batwe bamishonele basamba njibo ne kumudyumuna amba, shi endelele na kwituluija’yo ukapangwa mu kipwilo aye ne wandi mukaji. Mwine njibo, nsunga mutumbe, wādi kala kemulobejibwe na mwiendelejo wa bendeji ba bipwilo kadi kebalekelepo bamutyinye mbavu. Walombwele’nka kitobo amba kalangilepo ne kupangwa mu kipwilo kwine. Wetukulupije’mba shikatai mu bula bwa kitatyi kyonso kyomusaka kushikata’mo.

Mu San Salvador, mwipata mwa kibundi, mishonele mukwabo wadi wifunda Bible na mukaja  sendwe witwa bu Baltasar Perla. Uno muntu wa mutyima muyampe wabudilwe lwitabijo mudi Leza mwanda wa kumona buzazangi bwa bendeji ba bipwilo. Kitatyi kyaūbakilwe bilo ya musambo, nansha Baltasar byaadi kaikele mu bubinebine, wepēne ne kukwasha ku mwingilo wa lūbako pakubulwa kufutwa.

Pa kupwa kwingidila pamo na bantu ba Yehova mwingilo wa lūbako, Baltasar wanekenibwa amba watana mutōtelo wa bine. Wabatyijibwa mu 22 Kweji 7, 1955, ebiya wandi mukaji Paulina nandi wabatyijibwa kitatyi kityetye pa kupita’po. Babo bana bonso babidi bengidilanga Yehova na kikōkeji. Wandi mwana mwana-mulume Baltasar, ke mwingile myaka 49 ku Betele ya Brooklyn, kwine kwakwatakenye mwingilo wa busapudi wendelela ntanda yonso, kadi pano wingilanga mu Komite ya Musambo wa mu Etats-Unis. *

Kitatyi kyotwashilwile kulonga bitango mu San Salvador, Tutu Perla wadi witukwasha tuyuke mwa kwingidijija njibo mikatampe ya kukaila’mo. Dibajinji, twaingidije’tu kipindi kityetye kya bishikatwa; ino kupityila ku madyese a Yehova, twadi tuvudila’ko mwaka ne mwaka kufika ne byotwayujije njibo ya kukaila’mo kufika’nka ne panja! Ku bino binkumenkume bisangaja, namwene’ko bantu bonefundile nabo Bible. Fwatakanya’po bidi muswelo oneivwene kitatyi kyamfikije bantu bonadi nefunda nabo kala ku bami “bankana” bobadi nabo bafunda nabo bakitamba mu kubatyijibwa amba i ami wefundile nabo Bible!

Ku kitango kimo, tutu umo waiya nkunena amba kimba kwisāsa. Nkyadipo muyukile kadi wadi usaka bine kwisāsa. Wanena’mba “nadi mu bankasampe bemwashile mabwe mu Santa Ana.” Pano twadi ketwingidila Yehova pamo nandi! Mutyima wami wayudile nsangaji. Uno mwisambo wankulupije’mba, mwingilo wa kitatyi kyonso i mwingilo wa mpalo ubwanya kwingilwa na muntu yense.

Naendelele kwingila mwingilo wa bu mishonele mu El Salvador kubwipi kwa myaka 29, dibajinji mu kibundi kya Santa Ana, kupwa ke mu Sonsonate, mu Santa Tecla, ne ku mfulo mu San Salvador. Mu 1975, pa kupwa kulangulukila’po bya binebine,  nakwata butyibi bwa kuleka mwingilo wami wa bu mishonele ne kujokela ku Spokane. Bambutwile bami banunu ba kikōkeji badi basakilwa bukwashi bwami.

Tata pa kufwa mu 1979, nalela Mama waikele mwenda mafuku ke kabole wabelabela kakingila. Myaka mwanda pa kupita’po, nandi wafwa na myaka 94. Mu kino kitatyi kya makambakano, nakōka ku ngitu ne mu ñeni. Kunyoñama pa mutyima kwaundetela misongo isansa pa lukoba. Ino kupityila ku milombelo ne kukwatakanibwa na Yehova wa buswe wa kunkomeja mu bidyoma, nabwanya kūminina dino ditompo dya mu kitatyi kilampe. Byadi pamo bwa Yehova wanene amba, ‘ne ku nywene ne mvwi-to-o ami nkakusela, nketwika ne kukanyongolola.’—Isa. 46:4.

Mu 1990, navilukila ku Omak mu Washington. Kuno kadi nasapula’ko bininge mu ludimi lwa Kieshipanyole, kadi bifundwa byami bya Bible bivule byabatyijibwa. Mu Kweji 11, 2007, nkyadipo nakibwanya kadi kuta mutyima senene ku njibo yami ya mu Omak, ebiya navilukila mu njibo mikatampe kubwipi na kibundi kikatampe kya Chelan mu Washington. Kino kipwilo kya Kieshipanyole kyadi kinkwatakenye senene, kine kyonekifwijanga’ko bininge. Byondi’ko Kamoni mununu bunka bwami, batutu ne bakaka i “bandele” na kanye pamo bwa “nkambo” wabo mwana-mukaji.

Nansha byonkyasakilepo kusongwa ne kwikala na kisaka mwanda wa kwingila ne pa mfulo “pampikwa kulabikwa,” ngidi na bana bavule ba ku mushipiditu. (1 Ko. 7:34, 35) Nadi nanga’mba mu būmi bondi’mo pano, nkibwanyapo kwikala na kintu nansha kimo. Ebiya natūla bintu bibajinji pa kifuko kibajinji—ke kwipāna kwami kwa kwingidila Yehova ne mutyima onso kadi. Mu ntanda mipya, kukekala kitatyi kivule kya kusangela miswelo yonso ya mingilo mikwabo milumbuluke. Kisonekwa kyonsenswe i kya Ñimbo 145:16, kine kitūkulupija’mba Yehova ukekutyija “mityima ya bintu byonso byumi.”

Ponabwenye myaka 91, nadi nekidi na bukomo bwa ngitu buyampe, o mwanda naendelele na kwingila bu pania. Mwingilo wa bu pania unkwashanga nemone bu mwanuke mu mutyima ne kumpa kitungo mu būmi. Kitatyi kyonafikile dibajinji mu El Salvador, mwingilo wa busapudi wadi’tu ukishilulashilula. Nansha byokudi lwana lwa Satana, pano mu ino ntanda ke mudi basapudi 39000 ne kupita. Kino bine kyakomeje lwitabijo lwami. Bine, mushipiditu ujila wa Yehova uludikanga bukomo bwa bantu bandi bya binebine!