Iula Mulongi Mukatampe wa Bana ba Bwanga
Iula Mulongi Mukatampe wa Bana ba Bwanga
“Mwikale kudyumuka byo mūmvwana.”—LUKA 8:18.
1, 2. Mwanda waka tufwaninwe kuta mutyima ku mwādi mwikadile Yesu na bantu paādi wingila mwingilo wandi?
YESU KIDISHITU wādi wingila mwingilo wa bu Mufundiji ne Mulongi Mukatampe wa bana ba bwanga, paānene balondi bandi amba: “Mwikale kudyumuka byo mūmvwana.” (Luka 8:16-18) Kino kidyumu kitala ne mwingilo wa abe Mwine Kidishitu. Shi uta mutyima ku bufundiji bwa ku mushipiditu, kukabulwepo kwibulonda ne kwikala musapudi wa Bulopwe wa bwino. Eyo, kukokejapo kwivwana diwi dya Yesu dyalelo, ino ukokeja kutanga byaānene ne byaālongele, monka mobilombwedilwe mu Bisonekwa. Le Bisonekwa binena bika pa mwādi mwikadile Yesu na bantu paādi wingila mwingilo wandi?
2 Yesu wādi musapudi mulumbuluke wa myanda miyampe ne mufundiji wanwa wa bubinebine bwa mu Bisonekwa. (Luka 8:1; Yoano 8:28) Mwingilo wa kulonga bana ba bwanga ulomba kusapula ne kufundija, ino Bene Kidishitu bamo basapulanga biyampe bamonanga amba i bikomo kufundija bantu senene. Bine, kusapula i kulombola bantu musapu, ino kwibafundija bayuke Yehova ne mpango yandi divule kulomba mulongi wa bana ba bwanga apwane nabo. (Mateo 28:19, 20) Kino kilomba kwiula Yesu Kidishitu Mufundiji ne Mulongi Mukatampe wa bana ba bwanga.—Yoano 13:13.
3. Kwiula Yesu kubwanya kukukwasha namani powielela’ko kulonga bana ba bwanga?
3 Shi wiula manwa a Yesu a kufundija, nabya ukalonda madingi a mutumibwa Polo anena’mba: “Ikalai kunangila mu ñeni kudi boba badi panja; ne kumwenamo byakumwena mu myaka. Mīsambo yenu īkale nyeke ne buntu bwa mwepo wa kwelwamo, amba muyūke mo kimufwaninwe kulondolola bonso, ku muntu, ku muntu.” (Kolose 4:5, 6) Kwiula Yesu mu mwingilo wa kulonga bana ba bwanga kulomba kwielela’ko. Ino kukwashanga bufundiji bobe bwikale buyampe amba uyuke “kulondolola bonso, ku muntu, ku muntu” mungya bisakibwa bya umo ne umo.
Yesu Wādi Ukankamika Bakwabo Besambe
4. I kika kinenenwa amba Yesu wādi mwimvwaniki muyampe?
4 Tamba bunkasa, Yesu wādi na kibidiji kya kuteja bantu ne kwibakankamika balombole milangwe yabo. Kimfwa paādi na myaka 12, bambutwile bandi bāmutene mu bukata bwa bafundiji mu tempelo “kwibomvwana, ne kwibēpangula byakwipangula.” (Luka 2:46) Yesu kādipo wenda ku tempelo mwanda wa kupuñanya bafundiji na buyuki bwandi. Wādi wenda mwanda wa kwibevwana, nansha byaādi wibepangula ne bipangujo. Mobimwekela, mutyima wandi wa kwikala mwimvwaniki muyampe ubadilwa mu ngikadilo yāmukweshe amone biyampe ku mutamba wa Leza ne ku mutamba wa bantu. —Luka 2:52.
5, 6. Tuyukile namani amba Yesu wādi uteja bantu baādi ufundija?
5 Yesu pa kupwa kubatyijibwa ne kushingwa māni ke Meshiasa, wāendelele kuta bantu mutyima na kwibevwana. Kādipo wipēne enka mu byaādi ufundija ne kusūla boba bādi bāya kumwivwana. Divule, wādi ūba nyā, wāipangula mobalangila, ne kuteja malondololo abo. (Mateo 16:13-15) Kimfwa pāfwile Lazalasa mwanabo na Mata, Yesu wāmulombwele Mata amba: “Wakungitabija nansha wafwa ukamona muya.” Ebiya wāmwipangula amba: “Le ubaitabija’byo a?” Kupwa Yesu kābudilwepo na bubine kuteja Mata paādi umulondolola’mba: “Eyo Mwa! abe Mfumwami, nayūka byōdi Kidishitu, Mwana Leza.” (Yoano 11:26, 27) Bine, mobyādi’po binengelele kuteja Mata ulombola lwitabijo lwandi uno muswelo!
6 Bana ba bwanga bavule pobānyemene Yesu, aye wāsakile kwivwana mulangila’po batumibwa bandi. O mwanda wāipangwile amba: “Lelo ne bānwe musaka kufunduka’ni?” Shimona Petelo wāmutentulula’mba: “Abe Mfumwami, le tukenda kudi ani? Abewa wi wa binenwa bya muya wa nyeke ne nyeke. Bātwe tubaitabija, ne kuyūka kadi tubayūkidija’mba: Abe wi ukola wa Leza.” (Yoano 6:66-69) Bine, bino binenwa ye bino byāsangeje Yesu! Binenwa bya mwifundi wa Bible bilombola lwitabijo uno muswelo bibwanya nobe kukusangaja mutyima.
Yesu Wādi Wivwana na Bulēme
7. Mwanda waka Bene Samadia bavule bene bāitabije Yesu?
7 Bubinga bukwabo bwādi bwikadile Yesu bu mulongi wa bwino wa bana ba bwanga i mwanda wādi utele bantu mutyima ne kwibevwana na bulēme. Kimfwa, difuku dimo Yesu wāsapwidile mwana-mukaji Mwine Samadia kubwipi na mushimwa wa Yakoba ku Saika. Mu mwisambo’wa, Yesu kādipo wisamba enka aye, mhm; wādi wivwana ne binena mwana-mukaji’wa. Yesu wādi wivwana uno mwana-mukaji na katentekeji, o mwanda wājingulwile amba utele mutyima ku butōtyi ne kumulombola wāmulombola amba Leza usakanga bantu ba kumutōta mu mushipiditu ne bubinebine’po. Yesu wālēmekele uno mwana-mukaji ne kumuta mutyima, penepa nandi wākasapwila bantu myanda ya Yesu, ne “bavule bene bene-Samadia ba mu kyokya kibundi ba mwitabije mwanda wa yewa mwana-mukaji.”—Yoano 4:5-29, 39-42.
8. Mutyima wikalanga na bantu wa kulombola milangwe yabo ukokeja kukukwasha namani ushilule mīsambo mu mwingilo?
8 Pavule pene bantu basangelanga kulombola milangwe yabo. Kimfwa, bekadi ba mu Atene wa kala bālombwele milangwe yabo ne kuteja myanda impya. Kino kyāfikije mutumibwa Polo anene mwisambo mukabe pa Aleopakusa mu kino kibundi. (Bilongwa 17:18-34) Dyalelo, nobe poshilula mīsambo na mwisambi nobe mu mwingilo obe, ukokeja padi kunena’mba: “Naiya kukupempula mwanda ndi na mutyima wa kwivwana milangwe yobe pa [mwanda kampanda].” Teja milangwe yandi kupwa wisambile’po nansha kumwipangula’po kipangujo. Ebiya, mulombole na kanye munenena Bible pa uno mwanda.
Yesu Wādi Uyukile bya Kunena
9. I bika byālongele Yesu kumeso kwa ‘kulumbulwila Keopasa ne mukwabo bisonekwa’?
9 Yesu kādipo ubulwa bya kunena. Kutentekela pa kwikala mwimvwaniki muyampe, pavule wādi uyuka kala ne bilanga bantu, ne kuyuka bine byafwaninwe kunena. (Mateo 9:4; 12:22-30; Luka 9:46, 47) Tulete kimfwa: Kitatyi’tu kityetye kupwa kwa lusangukilo lwa Yesu, bana bandi ba bwanga babidi bādi batamba ku Yelusalema benda ku Emese. Evanjile isekununa amba: “Ebiya byo baubile pa kwisamba, ne kwipatanya abo bene, nanshi Yesu wafwenene kaenda nabo. Ino meso abo adi mebapūte ne kumuyūkapo mpika. Ebiya kūmvwana kudi aye webanena’mba: Lelo i myanda ka īno’ī yo mwenda mwisamba bānwe bene ne ku mutyima fututu? Ino umo wa dijina dya bu-Keopasa wamutentulula’mba: Lelo wi mweni mu Yelusalema bunka bobe byo kuyūkile byapityile ano mafuku’ni? Kwivwana aye’mba: Lelo i bintu ka le?” Mufundiji Mukatampe wēbevwene bidi pobādi bamushintulwila amba Yesu wa Nazala wāfundije bantu, wālonga bingelengele, kupwa wāipaibwa. Pano bamo banena’mba wasanguka mu bafu. Yesu wālekele Keopasa ne mukwabo besambe. Ebiya kupwa wēbashintulwila byobādi bafwaninwe kuyuka, ‘wēbalumbulwila bisonekwa.’—Luka 24:13-27, 32.
10. I muswelo’ka okokeja kuyuka milangwe ya kipwilo kya muntu owetana nandi mu mwingilo?
10 Padi kuyukilepo kintu pa bitala milangwe ya kipwilo kya mwisambi nobe. Pa kusaka uyuke’yo, ubwanya padi kunena amba nsenswe kuyuka mulangila bantu pa mwanda utala milombelo. Penepa ukokeja kumwipangula amba, “Lelo molangila bine kudi muntu wivwananga milombelo?” Malondololo abwanya kusokola milangwe ya muntu’wa ne ya kipwilo kyabo pa uno mwanda. Shi i mwipāne mu bya butōtyi, ukokeja padi kuyukila’ko bikwabo na kumwipangula amba, “Molangila Leza wivwananga milombelo yonso, nansha kudi imo yapelanga kwivwana?” Bipangujo bya uno muswelo bikokeja kwimufikija ku mīsambo miloe. Shi bikokejika kumutangila kisonekwa, nabya ingidija’kyo na bwino, ke pa mwandapo wa kufutulula byakulupile. Wivwane muntu’wa wasangela kukwivwana, padi uketabija kujoka mwisambe nandi dikwabo. Ino ukalonga namani shi wakwipangula kipangujo kyokukokejapo kulondolola? Ukokeja kukakimbila’ko myanda mikwabo mwa kujokela kumulombola ‘mwikadile kukulupila kodi nako munda, napo ne kikōkeji ne bulēme ponka.’—1 Petelo 3:15.
Yesu Wādi Ufundija Boba Bafwaninwe
11. I bika bikakukwasha kutana bantu bafwaninwe kufundijibwa?
11 Yesu muntu mubwaninine wādi na kusansanya kwādi kumukwasha ajingulule bantu bafwaninwe kufundija. Bikalanga bikomo kuyuka boba ‘bafwaninwe kukamona būmi bwa nyeke na nyeke.’ (Bilongwa 13:48) Byādi bikomo ne ku batumibwa bene, o mwanda Yesu wēbanene amba: “Mu bibundi byonso byo mukatwela, shi mu bikatampe, shi mu bityetye, mukasaka monka mwine ufwaninwe biya.” (Mateo 10:11) Mu kimfwa kya batumibwa ba Yesu, nobe ufwaninwe kukimba bantu badi na mutyima wa kwivwana ne betabija kufundijibwa bubinebine bwa mu Bisonekwa. Ukokeja kutana boba bafwaninwe na kwivwana na katentekeji muntu ne muntu, ne kujingulula milangwe ya umo ne umo.
12. I muswelo’ka okendelela kukwasha muntu usangela musapu?
12 Pa kupwa kwishiya na muntu wadi usangedile musapu wa Bulopwe, i biyampe wendelele kulanguluka pa bisakibwa byandi bya ku mushipiditu. Shi ubalembe byowamonanga powadi usapwila muntu myanda miyampe, kino kikakupelejeja kiselwa kya kumukwasha atame ku mushipiditu. Kitatyi kyojokela’ko, bikusakila kumwivwana na katentekeji mwanda wa kuyuka nkulupilo yandi, milangwe yandi, nansha ngikadilo yadi’mo.
13. I bika bikokeja kukukwasha ujingulule bilanga muntu pa Bible?
13 Lelo ukakankamika namani muntu akulombole byalanga pa Kinenwa kya Leza? Mu bifuko bimobimo, i biyampe kwipangula amba, “Lelo nobe umonanga amba i bikomo kwivwanija binena Bible?” Divule bilondolola muntu ku kino kipangujo bilombolanga byalanga pa bintu bya ku mushipiditu. Muswelo mukwabo, i kutanga’tu kisonekwa ne kumwipangula amba, “Le umona namani uno mulangwe?” Pamo bwa Yesu, ubwanya kulonga bivule mu mwingilo na kwingidija bipangujo senene. Inoko kudi kintu kyofwaninwe kudyumuka.
Yesu Wādi Wipanguja Bipangujo Senene
14. I muswelo okokeja kuta mutyima ku milangwe ya bantu kwampika kwibapungija na bipangujo?
14 Ta mutyima ku bilanga bantu pampikwa kwibaseleja mityima kūlu. Londa manwa a Yesu. Kādipo mwipangudi wambulwa manwa, ino wādi wipangula bipangujo bilanguluja. Kadi Yesu wādi mwivwaniki muyampe utūkija mityima ya bantu bampikwa budimbidimbi ne kwibekadija senene. (Mateo 11:28) Bantu ba miswelo yonso bādi bamufwena na makambakano abo pampikwa kukolelwa. (Mako 1:39, 40; 5:34-36; 10:12, 13, 16, 17, 45-47) Shi bantu kebakolelwapo kukulombola byobalanga pa Bible ne pa bufundiji budi’mo, nabya ufwaninwe kwepuka kwibapungija na bipangujo.
15, 16. I muswelo’ka okokeja kutweja muntu mu mīsambo itala myanda ya kipwilo?
15 Kadi kutalula’mo kwipanguja bipangujo senene, ubwanya kukankamika muntu esambe na kumulombola myanda isangaja ne kumwivwana palondolola. Kimfwa, Yesu wānene Nikodema amba: “Shi muntu kabutwilwepo ne kokwa kūlu, nankyo kakebumonepo bulopwe bwa Leza, mhm.” (Yoano 3:3) Bino binenwa bisangaja byākankamikile Nikodema esambe, o mwanda wālondolwele Yesu ne kumuteja. (Yoano 3:4-20) Nobe ukokeja kukokela bantu mu mīsambo mu uno muswelo.
16 Dyalelo, bantu besambilanga bininge pa kubutuka kwa bipwilo bivulevule mu matanda pamo bwa Afrika, Bulaya bwa Kutunduka, ne Amerika ya Kunshi. Mu ano matanda ukokeja pavule kushilula mīsambo na kunena’mba, “Mona amba bipwilo bibavula mpata. Ino nkulupile amba bantu ba mizo yonso basa kwilunga mu mutōtelo wa bine panopano ponka. Le nobe ulanga bikokejika?” Kwisamba milangwe itulumuja na ino kukokeja kukolomona muntu alombole mwalangila. Kadi bipangujo bipēla i byobya bilomba muntu kutonga’po kimo. (Mateo 17:25) Shi mwisambi nobe walondolola kipangujo kyobe, mulombole malondololo akyo na kisonekwa kimo nansha bibidi. (Isaya 11:9; Zefenia 3:9) Shi uteja na katentekeji ne kujingulula bilondolola muntu, nankyo kukabulwepo kuyuka bya kukesambila’po pomukemona dikwabo.
Yesu Wādi Wivwana Bana
17. I bika bilombola amba Yesu wādi utele bana mutyima?
17 Yesu kādipo utele mutyima enka bakulwakala, ino wādi utele’o ne bana. Wādi uyukile makayo a banuke ne bintu byobādi banena. Kyaba kimo wādi wita bana bāye kwadi. (Luka 7:31, 32; 18:15-17) Bana bavule bādi babadilwa mu bibumbo byādi bivwana Yesu. Bana pobāelele mawi a kutendela Meshiasa, Yesu wātele’ko mutyima ne kulombola amba kyālailwe kala mu Bisonekwa. (Mateo 14:21; 15:38; 21:15, 16) Dyalelo nadyo, bana bavule balamukanga ke bana ba bwanga ba Yesu. Le ukebakwasha namani?
18, 19. Ukakwasha obe mwana atame ku mushipiditu namani?
18 Pa kukwasha obe mwana atame ku mushipiditu, ufwaninwe kumwivwana. Ufwaninwe kuyuka milangwe yandi yampikwa kukwatañana na ya Yehova. Bine, nansha shi mwana wanena bika, i biyampe bidi kumulondolola bikankamika. Kupwa, komupe kisonekwa kifwaninwe kumukwasha evwanije mwanda’wa pamo na mumwena’o Yehova.
19 Bipangujo nabyo bidi na mvubu. Inoko bana kebasangedilepo kwipangulwa bipitepite pamo bwa batame. Pa kyaba kya kutwika obe mwana kiselwa kya kulondolola bipangujo bikomokomo bivule, mwene ukokeja’tu kwisamba myanda mīpi? Padi ukamulombola mowādi umwena bintu ne mwanda waka umona’byo nabya, mungya mwanda omwisambila’po. Kupwa wamwipangula’mba, “Lelo nobe ye momwena?” Malondololo a obe mwana akokeja kutwala ku mīsambo ikwasha ne ikankamika imanine pa Bisonekwa.
Endelela Kwiula Mulongi Mukatampe wa Bana ba Bwanga
20, 21. Mwanda waka ufwaninwe kwikala mwivwaniki muyampe poingila mwingilo wa kulonga bana ba bwanga?
20 Polonga bukomo bwa kwisamba na obe mwana nansha muntu ye-yense mwanda kampanda, kumwivwana biyampe nako kudi na mvubu. Bine, i kilomboji kya buswe. Shi wivwana, nabya ubetyepeja, kadi mwisambi nobe nandi ukemona bu mulēmekwe ne kuswibwa. Na bubine, kwivwana kulomba ne kuta mutyima ku binena muntu.
21 Kitatyi kyoenda mu mwingilo wa Bwine Kidishitu, ikala wivwana na katentekeji besambi nobe. Shi uta mutyima ku byobanena, kukabulwepo kujingulula bubinebine bumo bwa mu Bible bwibasangaja kutabukidila. Kupwa wikankamike kwingidija manwa meshileshile a mufundijijo wa Yesu mwanda wa kwibakwasha. Shi ulonga namino, kukabulwepo kumona nsangaji ne kuloelelwa mwanda wiulanga Mulongi Mukatampe wa bana ba bwanga.
Usa Kulondolola Namani?
• Yesu wādi ukankamika namani bantu besambe byobalanga?
• Mwanda waka Yesu wādi wivwana bantu baādi ufundija?
• I muswelo’ka okokeja kwipangula bipangujo mu mwingilo?
• I bika byokokeja kulonga mwanda wa kukwasha bana batame ku mushipiditu?
[Bipangujo bya Kifundwa]
[Kifwatulo pa paje 26]
Posapula, ikala muntu wivwana