1. Leta kimfwa kilombola mwanda waka i kya kamweno kuyuka kitatyi ne byobya bilongeka. (Tala kifwatulo ku ngalwilo.)

KITANGO ke kishilula. Mwimaniji wakanda ku lukala ne kulubula bantu bonso. Minjiki ke ishilula. Bemvwaniki abayuka’mba kitatyi kibabwana kya kushikata. Abatengela kwimvwana minjiki mileululwe, ne kutengela na kipyupyu mashikulu asa kunenwa. Inoko padi bamo kebatelepo mwimaniji mutyima nansha kujingulula’mba minjiki ke mishilule kuvuma. O mwanda abakomenwa kuyuka’mba kitango ke kishilule, abo bakipitakana koku ne koku besamba na balunda. Ino ngikadilo ilombola byobya bibwanya kwitufikila shi ketuyukilepo kitatyi nansha byobya bilongeka. Uno i mwanda wa mvubu kotudi mwanda panopano ponka kusa kulongeka kinkumenkume kikatampe, ne kadi tufwaninwe kala kwiteakanya ku kino kinkumenkume. Le i kinkumenkume’ka?

2. Mwanda waka Yesu wānene bana bandi ba bwanga’mba “keshai’nka kukesha”?

² Yesu Kidishitu wādyumwine bandi bana ba bwanga bekale badyumuke ne kwiteakanya ku “mvuyo ya ngikadilo ya bintu.” Wēbasapwidile’mba: “Talai’nka kutala, kemwakilālai, mwanda kemuyukilepo kitatyi kitungwe pokikafika.” Kupwa wēbasapwila misunsa mivule amba: “Keshai’nka kukesha.” (Mateo 24:3;  tanga Mako 13:32-37.) Nsekununi ya mu Mateo nayo ilombola’mba Yesu wādyumwine bana bandi ba bwanga pa uno mwanda. Wēbasapwidile amba: “Keshai’nka kukesha mwanda kemuyukilepo i difuku’ka dine dīya Mfumwenu.” Kadi wēbadyumuna monka’mba: “Ikalai belongolole mwanda Mwanā muntu wiyanga pa nsá yokemulangidijapo amba yo ayo.” Kupwa wāpituluka’mo amba: “Keshai’nka kukesha mwanda kemuyukilepo difuku nansha nsá mine.”​—Mateo 24:42-44; 25:13.

3. Mwanda waka tutele mutyima ku kidyumu kyāletele Yesu?

³ Batumoni ba Yehova batele mutyima ku kidyumu kyāletele Yesu. Tuyukile amba tudi mu “kyaba kya kumfulo’kwa” kadi panopano ponka “kyamalwa kikatampe” kisa kushilula! (Danyele 12:4; Mateo 24:21) Bantu ba Yehova basapulanga myanda miyampe ya Bulopwe pano pa ntanda ponso’nka na mwālaile’kyo Yesu. Mu kino kitatyi kimo kyonka, twimwenanga mavita, bipupo bya mbá, kutenkana kwa ntanda, ne nzala mu bifuko bivule. Tuvutakanya mu bipwilo, butapani ne bukalabale nabyo bibavudila’ko mpata. (Mateo 24:7, 11, 12, 14; Luka 21:11) Tutengele na kipyupyu kitatyi kisa kwiya Yesu kufikidija mpango ya Shandi.​—Mako 13:26, 27.

4. (a) Mwanda waka tukulupile amba pano Yesu ke muyuke kitatyi kikafika Amakedona? (b) I bika byotubwanya kukulupila nansha byoketuyukilepo kitatyi kisa kushilula kyamalwa kikatampe?

⁴ Potwendanga ku kitango, tuyukanga kitatyi kisa kushilula kipindi ne kipindi. Inoko, ketubwanyapo kuyuka na bubine kitatyi kikashilula kyamalwa kikatampe. Yesu paādi pano panshi wānene’mba: “Pa mwanda wa dyodya difuku ne nsá mine, i kutupu nansha umo wibiyukile, nansha bamwikeulu ba mūlu nansha Mwana, poso’nka Tata kete.” (Mateo 24:36) Na bubine, Yesu byakendeja divita dya Amakedona, padi bimweka’mba pano ke muyuke kitatyi kikalongeka dino divita. (Kusokwelwa 19:11-16) Inoko batwe ketwayukile kitatyi nansha difuku dikafika mfulo. O mwanda mwine tufwaninwe kukesha’nka kukesha. Yehova i mutunge kala kitatyi kisa kushilula kyamalwa kikatampe, difuku ne difuku dipita ditufwenyanga’ko. “kekikejepo, mhm!” (Tanga Habakuka 2:1-3.) Mwanda waka tukulupile kino?

5. Leta kimfwa kilombola amba bupolofeto bwa Yehova bufikidilanga nyeke pa kitatyi kifwaninwe.

⁵ Bupolofeto bwa Yehova bufikidilanga nyeke pa kitatyi kitungwe! Kimfwa, langulukila pa difuku dyaānyongolwele bantu bandi mu Edipito. Dyādi difuku dya 14 Kweji wa Nisane mu mwaka 1513 kumeso kwa Kidishitu. Mwenda mafuku, Mosesa wāsonekele pangala pa dino difuku amba: “Pamfulo pa yoya myaka tutwa tuná ne myakamo makumi asatu, mu dyodya difuku dyonka, mo kyafikile monka amo bibumbo byonso bya Yehova mo byatambile mu ntanda ya Edipito.” (Divilu 12:40-42) Mulao wa Yehova wa kwesela lutundu lwa Abalahama waālaile mu difuku dya 14 Kweji wa Nisane mu mwaka 1943 kumeso kwa Kidishitu, wāfikidile enka mu dino difuku, myaka 430 pa kupita’po, pānyongolwelwe bene Isalela mu bupika. (Ngalatea 3:17, 18) Kitatyi kikwabo, Yehova wāsapwidile Abalahama amba: “Yukidija binebine amba lukunwa lobe lukekalanga lweni mu ntanda keidi bu-yalo, ehe, ne kwibengidila bupika; nabo bakebasusulanga myaka tutwa tuná.” (Ngalwilo 15:13; Bilongwa 7:6) Myaka 400 yāshilwile mu mwaka 1913 kumeso kwa Kidishitu kitatyi kyāshilwile Ishemele kususula Izake. Yāfudile mu difuku dyānyongolwele Yehova bene Isalela mu Edipito. (Ngalwilo 21:8-10; Ngalatea 4:22-29) Bine, mu myaka tutwa kumeso, Yehova wātungile difuku dine dyaādi wa kunyongolola bandi bantu!

6. Mwanda waka tukulupile’mba Yehova usa kunyongolola bantu bandi?

 ⁶ Yoshua nandi wādi mu bene Isalela bānyongolwelwe mu Edipito. Myaka mivule pa kupita’po, wāvulwije bantu’mba: “Muyukile umityima yenu yonso ne mu myuya yenu yonso, amba nansha kintu kimo kine kyabulwa ku byonso bintu bilumbuluke byesambile Yehova Leza wenu pa mwanda wenu, mhm; byonsololo’tu byemufikidile, kadi nansha kimo kine kya byobya kyabudilwepo, mhm.” (Yoshua 23:2, 14) Yehova i mulae kunyongolola bantu bandi ku kyamalwa kikatampe ne kwibapa būmi bwa nyeke mu ntanda impya. Ne tubwanya kukulupila amba uno mulao usa kufikidila binebine. Nanshi shi tusaka kukekala mu ntanda impya, tufwaninwe kukesha’nka kukesha.

7, 8. (a) Le batulama bādi na mwingilo’ka mu kitatyi kya kala, ne i ñeni’ka yotuboila’ko? (b) Leta kimfwa kya bikokeja kulongeka shi batuma abalāla.

⁷ Tubwanya kuboila ñeni ku batulama bādi balama bibundi mu kitatyi kya kala. Mu bibundi bivule, kubadila’mo ne Yelusalema, byādi bijokolokwe na nsakwa milampe pa kwikinga ku balwana nabo bādi babwanya kutwela’mo. Bano batulama bādi bemana pa mumbu mwa kumwena kibundi kyonso. Batulama bakwabo bādi bemana ku bibelo bya kibundi. Bano bantu bādi banenwe kukesha dyuba ne bufuku, ne shi abamone balwana bāya, bādi bafwaninwe kudyumuna bantu ba mu kibundi. (Isaya 62:6) Bādi bāyukile kamweno ka kukesha ne kutala mupityila bintu. Shi bitupu, bantu bavule bādi ba kufwa.​—Ezekyele 33:6.

⁸ Jozefu, muntu wāsonekele mānga ya Bayuda, wāshintulwile muswelo wātwelele bene Loma mu Yelusalema mu mwaka wa 70 Kidishitu ke mwiye. Batulama bādi balama kibundi bādi balāle. Mfulo mfulō, basola bene Loma bāmona mukenga wa kutwela mu kibundi. Bāpitaila ku tempelo, bēisoka, ne konakanya Yelusalema yense. Kino kyamalwa kikatampe kyādi kya mfulo, kyādi kekyamwekele kashā ku muzo wa Bayuda.

9. Le bantu bavule dyalelo kebayukilepo bika?

⁹ Imbikalo mivule dyalelo ilamanga mikalo yabo na basola ne miswelo ya bulami ingidijibwa na byabusendwe bya panopano. Ino imbikalo italanga muntu ye-yense nansha kintu kibwanya kuleta kyaka ku yabo ntanda. Inoko, keiyukilepo’mba kudi umbikalo wa bukomo mpata udi mūlu wendejibwa na Kidishitu Yesu. Panopano ponka uno umbikalo usa kutamba divita imbikalo yonso ya pano pa ntanda. (Isaya 9:6, 7, 56:10; Danyele 2:44) Tutengele na kipyupyu dino difuku kadi tusaka kwiteakanya kumeso kwa adyo kufika. O mwanda tutanga mutyima ku bupolofeto bwa mu Bible ne kwingidila Yehova na kikōkeji.​—Ñimbo ya Mitōto 130:6.

10, 11. (a) Le i bika byotufwaninwe kuta’ko mutyima, ne mwanda waka? (b) I bika bilombola’mba Dyabola utononanga bantu bakomenwe kuyuka bupolofeto bwa mu Bible?

¹⁰ Langa mulami wadi utala bufuku bonso butuntulu. Ino ke kubwipi’tu na lubanga, bibamukomena kutala mwanda wakōka. Muswelo umo onka, netu tudi mu mafuku a mfulo ya ino ntanda. Byotwenda tufwena ku mfulo, po pene kutala nako kwenda kukoma. Bine kikekala kya bulanda shi tukomenwe kukesha! Twisambilei bidi pa bintu bisatu bibwanya kwitulengeja tukomenwe kutala.

¹¹ Dyabola ongolanga bantu. I “mulopwe wa ino ntanda.” Kitatyi kityetye’tu kumeso kwa Yesu kufwa, wāvulwije bandi bana ba bwanga misunsa isatu uno mwanda. (Yoano 12:31; 14:30; 16:11) Dyabola  wingidijanga bipwilo bya bubela pa kongola bantu. O mwanda mwine bipwilo bivule dyalelo kebiyukilepo bupolofeto bwa mu Bible bulombola patōka amba mfulo ya ino ntanda ke idi pabwipi. (Zefenia 1:14) I kimweke patōka amba, Satana “i musabe meso a ñeni ya bantu bampikwa kwitabija.” (2 Kodinda 4:3-6) Mfulo mfulō potusapwila bantu amba mfulo ya ino ntanda ibafwena ne amba pano Kidishitu uludikanga, bavule kebasakengapo kwituteja. Divule banenanga’mba, “Kebinsangejepo.”

12. Mwanda waka ketufwaninwepo kuleka Dyabola etongole?

¹² Nansha bavule byokebasangelapo bupolofeto bwa mu Bible, kino kekifwaninwepo kwituzozeja. Tuyukile mvubu ya kukesha’nka kukesha. Polo wāsapwidile banababo amba: “Banwe bene muyukile biyampe amba difuku dya Yehova dīyanga.” Wābweja’ko amba: “enka pamo bwa ngivi bufuku.” (Tanga 1 Tesalonika 5:1-6.) Yesu wētudyumwine amba: “Mwilongololei nyeke, mwanda Mwanā muntu wiyanga pa nsá yokemulangidijapo.” (Luka 12:39, 40) Panopano ponka, Satana usa kadi kongola bantu na kwibakulupija’mba mu ino ntanda mudi “ndoe ne mutyima-ntenke.” Kupwa, difuku dya Yehova dikafika mu kitulumukila, kadi bakayoyokota. Le batwe netu? Shi tusaka kwilongolola ku dino difuku ne kuleka kongolwa pamo bwa bavule bene, tufwanine kutala’nka “kutala ne kulama ñeni yetu mibwane.” O mwanda tufwaninwe kutanga Kinenwa kya Leza difuku ne difuku ne kulangulukila pa byobya bitusapwila Yehova.

13. Mushipiditu wa ino ntanda udi na lupusa’ka pa bantu, ne tukewepuka namani?

¹³ Mushipiditu wa ntanda udi na lupusa pa mulangilo wa bantu. Bantu bavule dyalelo balañanga’mba kebasakilwapo kuyuka Leza. (Mateo 5:3) O mwanda bajimijanga kitatyi ne bukomo na kukimba bintu bidi mu ino ntanda. (1 Yoano 2:16) Kadi kutabuka mafuku a kunyuma, dyalelo kudi miswelo mivule ya kwipwija mukose ikoka bantu ne kwibakankamika basanswe ne kusangaja bilokoloko byabo. (2 Temote 3:4) Bino bintu bilabikanga bantu belwe kintu kya mvubu mpata, ne kuleka kulangulukila pa kipwano kyabo na Leza. O mwanda mwine Polo wāvulwije bene Kidishitu amba bafwaninwe “kulanguka mu tulo” ne kuleka kuta mutyima ku kusangaja bilokoloko byabo.​—Loma 13:11-14.

14. I kidyumu’ka kyotutana mu Luka 21:34, 35?

¹⁴ Ketusakangapo mushipiditu wa ino ntanda, ino otusaka i wa Leza amba wendeje mulangilo wetu. Yehova witukwashanga kupityila ku mushipiditu wandi twimvwanije biyampe byobya bisa kulongeka. (1 Kodinda 2:12) ^[1] (Tala bilembwa bya ku mfulo.) Inoko tufwaninwe kudyumuka. Nansha ke bintu bya mvubu mityetye mu būmi bibwanya kwitulabika tuleke kwingidila Yehova. (Tanga Luka 21:34, 35.) Bakwabo babwanya kwitunena’mba twi bilubi pa kukulupila amba tudi mu mafuku a mfulo ya ino ntanda. (2 Petelo 3:3-7) Ketufwaninwe kwibaleka betutyumune mutyima. Tudi na  bubinga bumweke bulombola’mba mfulo ke idi pabwipi. Shi tusaka mushipiditu wa Leza witwendeje, tufwaninwe kupwila kyaba kyonso na banabetu.

15. Le i bika byātene ba Petelo, Yakoba, ne Yoano, ne kino kibwanya kwitufikila namani?

¹⁵ Bukōkekōke bwetu bwitulengejanga tukomenwe kutengela. Yesu wāimvwanije amba bantu bampikwa kubwaninina badi na bukōkekōke. Vuluka byālongekele bufuku bukya afwe. Nansha Yesu byaādi mubwaninine, wāyukile amba ufwaninwe kulomba Shandi amukwashe pa kusaka’mba ashale mukōkele. Yesu wānenene ba mutumibwa Petelo, Yakoba, ne Yoano bakeshe paenda kukalombela. Inoko batumibwa kebādipo bemvwanije mvubu ya kukeshesha. Bākōkele, kadi bālāla. Yesu nandi wākōkele, inoko aye wākesheshe ulombela’nka kulombela kudi Shandi. Mwene longa batumibwa nabo bāendelele na kulombela’nka nabya!​—Mako 14:32-41.

16. Mungya Luka 21:36, le i muswelo’ka wētufundije Yesu wa “talai’nka kutala”?

¹⁶ Le i bika biketukwasha ‘tukeshe’nka kukesha’ ne kwilongolola ku difuku dya Yehova? Bitulomba kwikala na kyumwa kikatampe kya kulonga byoloke. Inoko kekupwilepo. Mafuku matyetye kumeso kwa Yesu kufwa, wāsapwidile bandi bana ba bwanga bu bafwaninwe kulomba nyeke Yehova ebakwashe. (Tanga Luka 21:36.) Netu pa kushala batale mu kino kitatyi kya mfulo, tufwaninwe kulomba Yehova kitatyi kyonso.​—1 Petelo 4:7.

17. Le tukayuka namani amba twi belongolole ku mfulo īya’i?

¹⁷ Yesu wānene amba mfulo ikafika “pa nsá yokemulangidijapo amba yo ayo.” (Mateo 24:44) Nanshi tufwaninwe kwikala belongolole kyaba kyonso. Kino ke kyabapo kya kwikala na būmi bunenwa na ntanda ya Satana amba bo bwa nsangaji. Kuno i kulota bitupu. Inoko, kupityila ku Bible, Yehova ne Yesu i betulombole muswelo wa kukesha’nka kukesha. Nanshi tutei mutyima ku bupolofeto bwa Bible ne ku muswelo obufikidila. Kadi tufwenei nyeke pabwipi na Yehova ne kutūla Bulopwe bwandi pa kifuko kibajinji mu bwetu būmi. Nankyo mfulo pa kufika iketutana belongolole. (Kusokwelwa 22:20) Nabya tukapanda!