1, 2. Lelo i myanda’ka iipangulanga bantu divule?

BANA bepangulanga bipangujo bivule. Nansha shi ubebashintulwila namani, ino divule bepangulanga’mba, ‘Mwanda waka?’ Kadi abe wibalondolola, utala babweja’ko amba, ‘Ino mwanda waka?’

² Twikale banuke nansha batame, batwe bonso twikalanga na bipangujo. Twiipangulanga pa mwanda utala byakudya nansha bya kuvwala ne pa bya kupota. Kadi tukokeja kwikala na bipangujo bya mvubu mpata bitala būmi bwa dyalelo ne bwa kumeso. Inoko shi ketutenepo malondololo mayampe ku bino bipangujo, padi twaleka’byo ne kukimba malondololo.

3. Mwanda waka bantu bavule balañanga’mba kebabwanyapo kutana malondololo ku bipangujo byabo bya mvubu?

³ Lelo Bible ubwanya kulondolola bipangujo byetu bya mvubu? Bantu bamo amba en-en, koku kadi bamona’mba Bible i mukomo kwivwanija. Balañanga’mba enka bafundiji ne bakulu ba bipwilo bo babwanya kulondolola. Bakwabo nabo bevwananga bumvu pa kwitabija’mba kebayukilepo malondololo. Le abe ulanga’po namani?

4, 5. Le i bipangujo’ka bya mvubu byodi nabyo? Mwanda waka ufwaninwe kukimba’nka kukimba bilondololwa?

⁴ Padi nobe usakanga bilondololwa bya bino bipangujo: I kika nkyongikadile’ko? Shi nafu nkekala namani? Leza mwine udi namani? Yesu, Mufundiji mutumbe, wānenene amba: “Lombai’nka kulomba, nabya mukapebwa; kimbai’nka kukimba, nabya mukamona; kokolai’nka kukokola, nabya mukashitwilwa.” (Mateo  7:7) Kokakōka enka ne byosokola bilondololwa bikulupilwa.

⁵ Bine, shi ‘ukimbe’nka kukimba,’ ukatana bilondololwa mu Bible. (Nkindi 2:1-5) Bino bilondololwa ke bikomopo kwivwanija. Byobya byowifunda bisa kukulengeja wikale na būmi bwa nsangaji tamba’nka pano ne kukupa lukulupilo lwa kutendelwa lwa mafuku a kumeso. Leka twisambile’ko bidi pa kipangujo kimo kikambakanyanga bantu bavule.

6. Mwanda waka bantu bamo balañanga’mba Leza katelepo mutyima ku masusu abo?

⁶ Bantu bavule balañanga’mba Leza ketutelepo mutyima. Bamona’mba shi Leza wadi witutele mutyima, ntanda keyadipo ya kwikala moikadile’mu. Konsokonso kudi mavita, mushikwa, ne malwa. Bantu babela, basusuka, ne kufwa. O mwanda bamo beipangulanga’mba, ‘Shi Leza wadi witutele mutyima, mwene wadi wa kukankaja ano masusu onso’a?’

7. (a) Le bendeji ba bipwilo balengejanga namani bantu bamone amba Leza udi na mutyima mūmu? (b) Mwanda waka Leza kafwaninwepo kutopekwa pa bibi bilongeka?

⁷ Kyaba kimo, bendeji ba bipwilo balengejanga bantu bamone amba Leza udi na mutyima mūmu. Shi kubalongeka kintu kibi banenanga’mba i kiswa-mutyima kya Leza. Banenanga’mba i aye wasaka kilongeke. Pobanena namino, na bubine batopekanga Leza. Ino Bible ufundija’mba Leza kaletangapo bibi nansha dimo. Yakoba 1:13 witulombola’mba Leza katompangapo muntu nansha umo na bintu bibi. Unena’mba: “Muntu nansha umo kakinena kitatyi kyatompibwa’mba: ‘Natompibwa na Leza.’ Mwanda Leza  kabwanyapo kutompibwa na bintu bibi, nansha aye kutompa muntu.” Kino kilombola’mba nansha Leza byakakankejepo bintu bibi bilongeka, ke ayepo ulengeja’byo. (Tanga Yoba 34:10-12.) Tulete kimfwa.

8, 9. Mwanda waka ke kyendele’mopo kutopeka Leza pa makambakano etu? Leta kimfwa.

⁸ Langa’po bidi nsongwalume umo ushikete kwabo na bambutwile. Shandi umusenswe bininge kadi i mumufundije mwa kukwatyila butyibi buyampe. Ino, nsongwalume’wa watombokela shandi, waviluka ne kwabo kwine. Wakalonga bintu bibi byamuletela makambakano. Le ukatopeka shandi amba mwanda kamukankejepo kuviluka? Aa! (Luka 15:11-13) Pamo bwa uno mbutwile, Leza nandi kakankejepo bantu batongele kutomboka ne kulonga bibi. Nanshi tuvulukei amba shi kubalongeka kintu kibi, ke Lezapo walengeja’kyo. Ke kyendele’mopo kutopeka Leza.

⁹ Kudi bubinga bwendele’mo bulengeje Leza aleke bintu bibi bilongeka. Mu Shapita 11, tukefunda’mo byobya binena Bible pa uno mwanda. Ino abe kulupila’tu amba Leza witusenswe kadi kafwaninwepo kutopekwa pa makambakano etu. Na bubine, i Aye bunka bwandi ubwanya kwiapwija.​—Isaya 33:2.

10. Mwanda waka tubwanya kukulupila’mba Leza usa kulongolola bintu byonso byonene bantu babi?

¹⁰ Leza i ujila. (Isaya 6:3) Kintu kyonso kyalonga i kitōka, kyampikwa disubi, kadi kiyampe. Nanshi tubwanya kumukulupila. Bantu kebadipo namino. Kyaba kimo baloñanga bintu bibi. Nansha ke mwendeji wa kubulwa budimbidimbi kadipo na bukomo bwa kulongolola bintu byonso byonene bantu babi. I kutupu udi na bukomo pamo bwa Leza. Leza ubwanya kadi usa kulongolola  bintu byonso byonene babi. Usa kutalula’ko bibi lonso.​—Tanga Ñimbo ya Mitōto 37:9-11.

11. Lelo Leza wiivwananga namani posusuka?

¹¹ Lelo Leza wiivwananga namani pamona bintu bilongeka mu ino ntanda kubadila’mo ne myanda ikutana mine? Bible ufundija’mba Leza “usenswe boloke.” (Ñimbo ya Mitōto 37:28) Nanshi uteñwanga bininge na biyampe ne na bibi bine. Ushikilwe kumona bantu basusuka. Bible unena’mba ‘mutyima wāmufītyile fututu’ paāmwene bibi biyula pa ntanda mafuku kunyuma. (Ngalwilo 6:5, 6) Leza kashintyilepo. (Malaki 3:6) Bible unena’mba Leza ukutele mutyima binebine.​—Tanga 1 Petelo 5:7.

12, 13. (a) Mwanda waka tusenswe bantu ne kwibata mutyima, kadi le twiivwananga namani potumona masusu mu ino ntanda? (b) Mwanda waka tubwanya kukulupila’mba Leza usa kutalula’ko masusu ne bukondame bonso?

¹² Kadi Bible unena’mba Leza i mwitupange mu kyelekejo kyandi. (Ngalwilo 1:26) Ko kunena’mba Leza wētupangile na ngikadila miyampe pamo bwa yandi. Nanshi shi bikusansanga pomona bantu ba kubulwa mambo basusuka, Leza ye mwine obisansa bininge! Tubayuka kino namani?

¹³ Bible witufundija’mba “Leza i buswe.” (1 Yoano 4:8) Byonso bilonga Leza, wibiloñanga na buswe. Nanshi tudi na buswe mwanda Leza mwine udi nabo. Langa’po bidi: Shi wadi na bukomo, le kwadipo wa kutalula’ko masusu ne bukondame bidi mu ino ntanda? Bine, wadi wa kutalula’byo mwanda usenswe bantu. Le Leza nandi? Udi na bukomo, kadi byaetusenswe, usa  kutalula’ko masusu ne bukondame bonso. Kulupila’mba milao yonso ya Leza itelelwe ku ngalwilo kwa kino kitabo isa kufikidila binebine! Ino pa kukulupila ino milao, ufwaninwe bidi kuyuka bivule bitala padi Leza.

14. Le dijina dya Leza i dijina’ka, ne tubayuka namani amba tufwaninwe kwiditela?

¹⁴ Shi usaka kupwana na muntu, le i kintu’ka kyokamulombola dibajinji? I dijina dyobe. Le Leza nandi udi na dijina? Bipwilo bivule binenanga’mba dijina dyandi i Leza nansha Mfumwetu, ino ano ke majinapo. I bitenta’tu pamo bwa “mulopwe” nansha “mwimaniji.” Leza witulombola’mba dyandi dijina i Yehova. Ñimbo ya Mitōto 83:18 inena’mba: “Bantu bayuke amba abe, wa dijina dya bu Yehova, Abe bunka bobe wi Mwine wa Peulu Mwine pa ntanda yonso.” Balembi ba Bible bātelele dijina dya Leza misunsa tununu ne tununu. Yehova usaka uyuke dijina dyandi ne kwiditela. I mukutelele dijina dyandi mwanda wa wikale mulunda nandi.

15. Le dijina Yehova dishintulula bika?

¹⁵ Dijina dya Leza, Yehova, didi na nshintulwilo mikatampe. Dishintulula’mba Leza ubwanya kufikidija mulao  onso walaya ne mpango yandi. I kutupu kibwanya kumujikakanya. Yehova kete ye ufwaninwe dino dijina. *

16, 17. Lelo bino bitenta bishintulula bika, (a) “Mwinē Bukomo Bonso”? (b) “Mulopwe wa nyeke ne nyeke”? (c) “Mupangi”?

¹⁶ Enka motwatangilanga kala, Ñimbo ya Mitōto 83:18 īsambila padi Yehova amba: “Abe bunka bobe wi Mwine wa Peulu Mwine.” Kadi, Kusokwelwa 15:3  unena’mba: “Mingilo yobe i mikatampe ne ya kutendelwa, a Yehova Leza, Mwinē Bukomo Bonso. Mashinda obe i moloke kadi a bine, abe Mulopwe wa nyeke ne nyeke.” Le kitenta “Mwinē Bukomo Bonso” kishintulula bika? Kishintulula’mba Yehova udi na bukomo buvule kupita bonso mūlu ne panshi. Kitenta “Mulopwe wa nyeke ne nyeke” nakyo kishintulula’mba udi’ko nyeke ne nyeke. Ñimbo ya Mitōto 90:2 imutela’mba i wa nyeke ne nyekeke. Kino i kya kutulumukwa’po kashā!

¹⁷ Yehova kete ye Mupangi. Kusokwelwa 4:11 unena’mba: “A Yehova Leza wetu, abe wi mufwaninwe kupebwa ntumbo ne bulēme ne bukomo, mwanda wapangile bintu byonso, kadi pa mwanda wa kiswa-mutyima kyobe byaikele’ko ne kupangibwa.” Bine, Yehova  ye upangile kintu kyonso kyobwanya kuvuluka, kushilwila ku bamwikeulu mūlu ne ñenyenye mine kutūla ne ku bipa bya ku mityi ne mwita wa mu dijiba!

18. Mwanda waka bantu bamo balañanga’mba kebakokejapo nansha dimo kupwana na Leza? Lelo Bible unena’po namani?

¹⁸ Bantu bamo pobatañanga ngikadila ya Yehova ya kutendelwa, bevwananga moyo ne kulanga’mba, ‘Leza i mukomo bininge, wa mvubu mpata, kadi udi kulampe bininge, le ukanta mutyima namani?’ Ino le Leza usaka twiivwane namino? Aa. Yehova usakanga kwitufwena. Bible unena’mba Leza kadipo “kulampe na batwe bonso.” (Bilongwa 17:27) Leza usaka umufwene, kadi ulaile amba ‘nandi ukakufwena.’—Yakoba 4:8.

19. (a) Le ukokeja kwikala mulunda na Leza namani? (b) Pa ino ngikadila ya Yehova, i yepi yosenswe bininge?

¹⁹ Le ukokeja kwikala mulunda na Leza namani? Yesu wānenene amba: “Buno’bu bo būmi bwa nyeke, bendelele kukuyuka abe, Leza umo kete wa bine, ne yewa owatumine, Yesu Kidishitu.” (Yoano 17:3) Shi wifunde nyeke, ukayuka Yehova ne Yesu. Nabya ukokeja kukamona būmi bwa nyeke. Kimfwa, tubefunde kala’mba “Leza i buswe.” (1 Yoano 4:16) Ino kadi udi ne na ngikadila mikwabo miyampe kadi mivule. Bible witusapwila’mba Yehova i wa “kanye, wija pa kukwatwa bulobo kadi muyule buswe bwa ndamatyidile ne bubine.” (Divilu 34:6) Yehova i ‘muyampe kadi kejepo kulekela.’ (Ñimbo ya Mitōto 86:5) Leza udi na kitūkijetyima ne lulamato. (2 Petelo 3:9; Kusokwelwa 15:4) Usa kuyukila’ko bivule pa ngikadila yandi miyampe powifunda myanda yandi mu Bible.

20-22. (a) Ukafwena Leza namani okubwanyapo kumona? (b) I bika byofwaninwe kulonga shi bantu bakukankaja kwifunda Bible?

 ²⁰ Ukafwena Leza namani okubwanyapo kumona? (Yoano 1:18; 4:24; 1 Temote 1:17) Potanga myanda ya Yehova mu Bible, ukayuka’mba i Muntu udi’ko bine. (Ñimbo ya Mitōto 27:4; Loma 1:20) Shi wifunde bivule padi Yehova, ukamusanswa bininge kadi ukeivwana’mba ubamufwena pabwipi.

²¹ Ukevwanija’mba Yehova i Tata wetu. (Mateo 6:9) Wētupēle būmi, kadi witusakilanga twikale biyampe. Ne mbutwile wa buswe nandi ye byasakilanga bandi bana. (Ñimbo ya Mitōto 36:9) Bine, Bible ufundija’mba ukokeja kwikala mulunda na Yehova. (Yakoba 2:23) Langa’po bidi. Yehova, Umpangi wa diulu ne ntanda usaka wikale mulunda nandi!

²² Bantu bamo babwanya kukukankaja wifunde Bible. Babwanya kwikala na moyo amba usa kushinta kipwilo. Kokaleka muntu nansha umo akukankaje kwikala mulunda na Yehova. I Mulunda mulumbuluke kupita bonso.

23, 24. (a) Mwanda waka ufwaninwe kwipangula nyeke bipangujo? (b) Le i bika byotukesambila’po mu shapita ulonda’ko?

²³ Powifunda Bible, ubwanya kutana bintu bimo byokwivwanijepo senene. Kokakwatwa bumvu bwa kwipangula nansha kulomba bakukwashe. Yesu wānenene amba tufwaninwe kwityepeja pamo bwa bana batyetye. (Mateo 18:2-4) Bana bepangulanga bipangujo bivule. Leza usaka utane malondololo. Nanshi wifunde Bible bininge umone shi byowifunda’bya i bubine.​—Tanga Bilongwa 17:11.

²⁴ Muswelo muyampe wa kuyuka Yehova senene i kwifunda Bible. Mu shapita ulonda’ko, tukamona mwishidile Bible na bitabo bikwabo.