1. Le i milangwe’ka ya kwityepelwa ikondanga nayo bantu bavule, enka ne bene Kidishitu bamo ba bine?

 LE YEHOVA Leza witusenswe umo ne umo? Bantu bamo betabijanga amba Leza usenswe bantu bonso mu kikonge, monka munenena’kyo Yoano 3:16. Inoko balañanga’mba: ‘Leza kabwanyapo nansha dimo kunsanswa ami.’ Enka ne bene Kidishitu ba bine babwanya kyaba kimo kulanga namino. Muntu umo mutyumukwe mutyima wanenene amba: “I bikomo kwitabija’mba Leza utele mutyima ku myanda yami.” Le abe nobe wiivwananga uno muswelo kyaba kimo?

2, 3. Le i ani usakanga twimone bu bampikwa mvubu ne bampikwa kuswibwa na Yehova, ne tubwanya namani kufundula ino milangwe?

² Satana usakanga tukulupile amba Yehova Leza ketusenswepo nansha kwitukwata na bulēme. Na bubine, Satana ongolanga divule bantu bemone bu ba bitupu, bakwabo betatule. (2 Bene Kodinda 11:3) Ino kadi usangelanga kutyimpila panshi bulēme bwa bantu bampikwa bukomo. (Yoano 7:47-49; 8:13, 44) Bino bivudile kumweka mu ano “mafuku a mfulo” makomo ne mwa kulongela. Bantu bavule i batamine mu bisaka mwampikwa “kisanso kya bu muntu.” Bakwabo nabo bashikete na babilobo, besakila ne ba mitwe myūmu. (2 Temote 3:1-5) Kususulwa mu bula bwa kitatyi kilampe pa mwanda wa musaka, nansha kushikibwa kubwanya kulengeja bantu bemone amba kebadipo na mvubu ne i kutupu wibasenswe.

³ Shi wiivwananga namino, kokityumukwa mutyima. Bantu bavule motudi betopekanga bibibibi kyaba ne kyaba. Ino vuluka’mba Kinenwa kya Leza kidi’ko mwanda wa “kōlola” ne “kufulamika bishimikwa bikomejibwe.” (2 Temote 3:16; 2 Bene Kodinda 10:4) Bible unena’mba: “Tukakulupija mityima yetu ku meso andi mu mwanda onso mwitutopeka mityima yetu, mwanda Leza i mukatampe kupita mityima yetu  kadi uyukile bintu byonso.” (1 Yoano 3:19, 20) Tubandaulei miswelo iná itukwasha Bisonekwa twikale na ‘kikulupiji mu mityima yetu’ amba Yehova witusenswe.

4, 5. Le kyelekejo kya Yesu kya misolwe kilombola namani amba tudi na mvubu ku meso a Yehova?

⁴ Muswelo mubajinji, Bible witufundija patōkelela amba Leza ukwete na mutyika mwingidi wandi ense. Kimfwa, Yesu wānenene amba: “Lelo kebapotejangapo misolwe ibidi ku kityele kimo kya mvubu mityetye’ni, a? Inoko, i kutupu nansha umo uponanga panshi Shenu kuyuka mpika. Ino, enka ne nywene mine ya ku mutwe wenu i mibalwe yonso. Nanshi kemwakityinai; mudi na bulēme kutabuka misolwe mingi.” (Mateo 10:29-31) Tala mwāivwanine’byo bemvwaniki ba Yesu ba mu myaka katwa kabajinji.

⁵ Padi ukeipangula mwanda waka muntu ense wādi ubwanya kupota musolwe. Mu mafuku a Yesu, musolwe kādi koni katūke bei kupita toni tonso twādi tudibwa. Yuka’mba muntu wādi upota misolwe ibidi na kityele kimo kya mvubu mityetye. Inoko Yesu wānenene mwenda mafuku amba shi muntu usaka kupota na bityele bibidi, wādi upota misolwe itano, ke inápo. Kano koni ka matabishi kādi kamonwa bu kakubulwa mvubu. Padi kano kakipangwa kādi kamonwa bu kakubulwa mvubu ku meso a bantu, ino le ku meso a Umpangi nako le? Yesu wānenene amba: “I kutupu nansha umo [nansha wa matabishi mwine] obedilwe kudi Leza.” (Luka 12:6, 7) Pano tubwanya kwivwanija byādi bisaka kunena Yesu. Shi Yehova walēmeka musolwe umo namino, le muntu papo ke pepi! Monka mwānenene’kyo Yesu, Yehova uyukile kanda ne kanda ketutala. Uyukile? Enka ne nywene ya ku mutwe wetu i mibalwe!

6. Mwanda waka tukulupile amba Yesu wēsambile bya bine pa kunena’mba nywene ya ku mutwe wetu i mibalwe?

⁶ Nabunine nywene yetu i mibalwe! Bamo babwanya kulanga’mba pano’ko Yesu wāpityije’byo kipimo. Langa’po bidi lukulupilo lwa lusangukilo. Bine, Yehova ufwaninwe  kwituyuka ne pa mfulo mwa kwitupangila dipya! Witukwete na mutyika bininge mwa kuvulukila myanda yonso itutala, enka ne mukanda wa nsange yetu ne buyuki ne bwino botwikele nabo mumbula bwa myaka. a Shi tudingakanye na kino, tukamona amba kubala nywene kubwipi kwa 100000 idi ku mutwe umo, i mwanda mutyetye bininge.

7, 8. (a) Le i ngikadilo’ka imo isangajanga Yehova shi weitana pasāta mityima ya bantu? (b) Le i mingilo’ka yotwingila ikwete Yehova na mutyika?

⁷ Wa bubidi, Bible witufundijanga bintu bimonanga Yehova na mvubu mu bengidi bandi. Mu kīpi, usangelanga ngikadilo yetu miyampe ne bukomo botulonga. Mulopwe Davida wālombwele wandi mwana Solomone amba: “Yehova usātanga mityima yonso, kadi ujingululanga kulēmenene milangwe yonso.” (1 Bilongwa bya Mafuku 28:9) Yehova pasātanga mityima ya midiyala ne midiyala mu ino ntanda ya bukalabale, ya mushikwa, bine, usangalanga bininge pa kutana mu mutyima wetu tusenswe ndoe, bubine ne boloke! Le bikalanga namani shi Leza watana mutyima umusenswe, ukimba kwifunda myanda yandi ne kusapwila bakwabo buno buyuki? Yehova witusapwila’mba uyukile boba basapwila bakwabo yandi myanda. Udi’nka ne na “mukanda wa kivulukilo” wa bonso “boba batyina Yehova ne boba balangulukila pa dijina dyandi.” (Malaki 3:16) Ino ngikadilo idi na mvubu kwadi.

⁸ Le i mingilo’ka imo miyampe imonanga Yehova na mvubu? I kimfwa, bukomo botulonga mwanda wa kwiula wandi Mwana, Yesu Kidishitu. (1 Petelo 2:21) Mwingilo umo wa mvubu ukwete Leza na mutyika i kusapula myanda miyampe  ya Bulopwe bwandi. Tutanga mu Bene Loma 10:15 amba: “Buya’opo maulu a boba basapula myanda miyampe ya bintu biyampe!” Padi ketubwanyapo kumona amba maulu etu abwanya kwikala a buya, nansha malumbuluke. Inoko pano elekeja bukomo bulonga bengidi ba Yehova mwanda wa kusapula myanda miyampe. Buno bukomo bonso i bulumbuluke kadi bwa bulēme ku meso andi.—Mateo 24:14; 28:19, 20.

9, 10. (a) Mwanda waka tukulupile amba Yehova ukwete na mutyika kūminina kotūminina masusu palapala? (b) Yehova umwene namani bengidi bandi?

⁹ Kadi Yehova ukwete na mutyika kūminina kwetu. (Mateo 24:13) Vuluka’mba Satana usakanga upaluke Yehova. Difuku dyonso dyodi wa kikōkeji kudi Yehova umukwashanga alondolole ku kapuni ka Satana. (Nkindi 27:11) Kyaba kimo, kūminina ke mwandapo upēla. Misongo, misokwe, masusu ne bintu bikwabo bibwanya kulengeja difuku dyonso dikale bu ditompo. Kikulupiji kīja nakyo kibwanya kwitutyumuna mutyima. (Nkindi 13:12) Kūminina bino bikoleja i kintu kya mvubu mpata ku meso a Yehova. O mwanda Mulopwe Davida wālombele Yehova alame mipolo yandi mu “mutyibi . . .  wa kiseba,” kupwa wabweja’mba: “Le keilembelwepo mu mukanda obe?” (Mitōto 56:8) Bine, Yehova ulamanga ne kuvuluka mipolo yonso ne masusu onso otūminina potulama kikōkeji kyetu kwadi. Bino byonso i bilēme ku meso andi.

¹⁰ Mutyima witutopeka ubwanya kutatana buno bukamoni bulombola amba tudi na mvubu ku meso a Leza. Ubwanya kyaba kyonso kwiuninga’mba: ‘Kudi bantu bavule badi bu bimfwa biyampe kumpita amiwa. Yehova ufītwanga shi andingakanye nabo!’ Yehova ketudingakanyangapo na bantu bakwabo; kadipo na mutyima mūmu nansha kominija mu milangwe yandi. (Bene Ngalatea 6:4) Nanshi ubandaulanga mityima yetu na milangwe miyampe, kadi ukwatanga na mutyika biyampe byatana’mo—nansha i bityetye namani.

11. I bika byotubwanya kwifunda padi Yehova pa muswelo waāpwijije mwanda wa Abidya?

¹¹ Wa busatu, Yehova pasātanga motudi, usansanyanga na katentekeji, ukimba biyampe. Kimfwa, kitatyi kyānenene Yehova amba umbikalo onso mupondoke wa Mulopwe Yeloboame ufwaninwe konakanibwa, wāsoñenye amba, Abidya, mwanā mulopwe ufwaninwe kujīkwa biyampe mu kibundu. Mwanda waka? Amba mwanda “aye kete watanwa na kintu kiyampe mwadi na Yehova Leza wa Isalela.” (1 Balopwe 14:1, 10-13) Na bubine, Yehova wāsantawile mu mutyima wa uno nsongwalume ne kutana’mo “kintu kiyampe.” Nansha kilumbuluke kyaātene’mo kikale kityetye namani, Yehova wāmwene amba i bifwaninwe kulembwa mu Kinenwa kyandi. Wāmwesele’po ne dyese, na kumufwila lusa mu muswelo kampanda uno muntu wa mu njibo mipondoke.

12, 13. (a) Le mwanda wa Mulopwe Yehoshafata ulombola namani amba Yehova ukimbanga biyampe motudi nansha shi tubalonga bubi? (b) Mu mwanda utala bilongwa ne ngikadilo yetu miyampe, Yehova uloñanga namani pamo bwa Mbutwile wa buswe?

¹² Kimfwa kikwabo kilumbuluke i kya Mulopwe muyampe Yehoshafata. Uno mulopwe pa kulonga kilongwa kibi,  mupolofeto wa Yehova wāmusapwidile amba: “Pa mwanda wa kino’ki, Yehova wakufītyilwa mutyima.” Uno wādi musapu wa malwa! Ino, musapu wa Yehova kewāimaninepo’nka papo. Wābwejeje’ko amba: “Inoko, kudi bintu biyampe byatanwa modi.” (2 Bilongwa bya Mafuku 19:1-3) Nanshi bukalabale bwa Yehova boloke kebwāpūtyilepo meso pa biyampe byādi mudi Yehoshafata. Bine, i mwishile kulampe na bantu bampikwa kubwaninina! Shi tubalobela bakwetu, tubwanya kwilwa biyampe bidi mobadi. Kadi shi tubalonga bubi, tutyumukwanga mutyima, tukwatwa bumvu, ne kwitopeka, ne bino bitulengejanga twilwe biyampe bidi motudi. Inoko vuluka’mba, shi twisāse bubi bwetu ne kulonga bukomo bwa kuleka kulonga’byo monka, Yehova witulekelanga.

¹³ Yehova pasantaulanga motudi, utyindwilanga bubi kufula, enka mulongelanga muntu utonga olo utyindwila bityakuku kufula. Le ngikadilo ne bilongwa byetu biyampe nabyo le? Ino yo “olo ya binebine” yalamanga! Le kodi mujingulule mulaminanga bambutwile ba buswe bifwatulo nansha bilembwa bya babo bana padi mumbula bwa makumi a myaka, papo bana ke belwe’ko ne kwilwa? Yehova i Shabana wa buswe. Shi tumukōkele nyeke, kakelwapo nansha dimo bilongwa ne ngikadilo  miyampe idi motudi. Na bubine, shi elwe’byo, ukemona bu mukondame, aye nandi ke mukondamepo nansha dimo. (Bahebelu 6:10) Aye witusātanga mu muswelo mukwabo.

14, 15. (a) Mwanda waka kubulwa kubwaninina kwetu kekulengejangapo Yehova elwe biyampe bidi motudi? Leta kimfwa. (b) Le i bika bikalonga Yehova na biyampe byamona motudi, ne umwene namani bantu bandi bakōkele?

¹⁴ Yehova kemaninangapo pa kubulwa kubwaninina kwetu, ino umonanga ne byotubwanya kulonga. Tulete kimfwa: Bantu basenswe bifwatulo baloñanga bukomo bonso mwanda wa kulongolola kifwatulo kyonenwe. Kimfwa, mu Londoni, mu Angeletele, muntu umo waashile buta pa kifwatulo kya Léonard de Vinci, kifwatulo kya bulēme bwa kintu kya madolala midiyo 30, i kutupu muntu wasakile kwikyela’mba mwanda kibaoneka. Bekwete’ko ponka na ponka kulongolola kino kifwatulo, kipungwa kyaija myaka kintu kya 500. Mwanda waka? Mwanda kyadi na mvubu ku meso a bantu basenswe bya bupunga. Le abewa kupityilepo kifwatulo kya tyaki ne makala bulēme? Bine, ku meso a Leza udi na mvubu—nansha byowaonenwe pa kupyana kubulwa kubwaninina. (Ñimbo ya Mitōto 72:12-14) Yehova Leza, mwine Umpangi wa bwino wāpangile bantu, ukalonga bukomo bwa kujokeja ku bubwaninine bonso basangela bulami bwandi bwa buswe.—Bilongwa 3:21; Bene Loma 8:20-22.

¹⁵ Bine, Yehova umonanga biyampe bidi motudi byoketubwanyapo padi kumona batwe bene. Kadi shi tumwingidile, ukatamija bino biyampe kufika’nka ne byotubwaninina. Nansha shi ntanda ya Satana ibetulonga namani, Yehova ukwete na mvubu bengidi bandi ba kikōkeji pamo bwa bintu bilēme.—Hakai 2:7.

16. I kilomboji’ka kikatampe kilombola’mba Yehova witusenswe, ne tubayuka namani amba kino kyabuntu i kipebwe muntu ne muntu?

¹⁶ Wa buná, Yehova i mulonge bivule mwanda wa kulombola’mba wituswele. Na bubine, kitapwa kya kinkūlwa kya Kidishitu,  i kilondololwa kikatampe kibepulula bubela bwa Satana bwa amba ketudipo na mvubu ne kadi Leza ketusenswepo. Ketwakilwai nansha dimo amba, misanshi ya Yesu Kidishitu paādi kafu ku mutyi wa masusu, ne misanshi mikatampe yāivwene Yehova pa kumona wandi Mwana muswedibwe ufwa, i kilomboji kya buswe bobetuswele. I kya bulanda, mwanda bantu bavule kebetabijangapo amba kino kyabuntu i kibapebwe abo. Bemonanga bu kebafwaninwepo. Ino kokilwa amba mutumibwa Polo wādi upangapanga balondi ba Kidishitu. Nansha nankyo wālembele amba: “Mwanā Leza, waunsenswe ne kwipāna pa mwanda wami.”—Bene Ngalatea 1:13; 2:20.

17. Le Yehova witukokelanga kwadi ne kudi wandi Mwana muswelo’ka?

¹⁷ Yehova ulombolanga’mba witusenswe na kwitukwasha tumwene mu kitapwa kya Kidishitu. Yesu wānenene amba: “I kutupu muntu ukokeja kwiya kondi, poso Tata untumine amukoke.” (Yoano 6:44) I amo, Yehova mwine witukokelanga kudi wandi Mwana ne kwitupa lukulupilo lwa būmi bwa nyeke. Namani? I kupityila ku mwingilo wa busapudi, busapwilwa muntu ne muntu, ne kupityila ku mushipiditu wandi ujila, waingidija mwanda wa kwitukwasha twivwanije ne kulonda bubine bwa ku mushipiditu mu būmi bwetu nansha byotudi na mikalo ne bampikwa kubwaninina. Yehova ubwanya nanshi kwitunena enka mwaānenene Isalela amba: “Nakusanswa buswe bwa nyeke. O mwanda nakukokela kondi na buswe bwa ndamatyidile.”—Yelemia 31:3.

18, 19. (a) I muswelo’ka wa kutendelwa ulombola Yehova amba witusenswe, ne i kika kilombola amba i aye mwine wimanine uno mwingilo? (b) Le Kinenwa kya Leza kitukulupija namani amba Yehova utejanga na kinyenye?

¹⁸ Padi twimwenanga buswe bwa Yehova mu muswelo wa kutendelwa kupityila ku dyese dya kulombela. Bible witwita batwe bonso amba, “Lombelai kitatyi kyonso,” kudi Leza. (1 Bene Tesalonika 5:17) Aye witwivwananga. Utelwanga bu Yewa “Wivwananga milombelo.” (Ñimbo ya Mitōto 65:2) Kapēlepo muntu mukwabo uno mwingilo, nansha ke wandi  Mwana mwine. Langa’po bidi: Umpangi wa diulu ne ntanda witwita tumufwene mu milombelo, pampikwa kafinda! Le aye wivwananga muswelo’ka? Na mukose? Na kuningilwa? Ne kubulwa kutako mutyima mpika? Leka kunena nankyo.

¹⁹ Yehova udi na kinyenye. Le kinyenye i bika? Mwine Kidishitu umo ke mununu wanenene amba: “Kinyenye i masusu obe mu mutyima wami.” Le Yehova wivwananga bine masusu etu? Tutanga pa mwanda wa masusu a bantu bandi bene Isalela amba: “Mu tusua twabo tonso, nandi wadi mu tusua.” (Isaya 63:9) Yehova kāmwenepo enka masusu; ino wāsusukile na bantu bandi. Muswelo ususukanga Yehova i mulombolwe mu binenwa byandi ku bengidi bandi amba: “Yewa ense wimutenga, uteñanga nkishi wa mu diso dyami.” b (Zekadia 2:8) Bine, ino shayo yo misanshi! Yehova witususukilanga. Byonso bitusansa, bimusansanga nandi.

20. Le i milangwe’ka mityani yotufwaninwe kwepuka shi tusaka kulonda madingi adi mu Bene Loma 12:3?

²⁰ I kutupu mwine Kidishitu wa bujalale ubwanya kwitatwila buswe bwa Leza ne bulēme bwawitukwete nabo. Mutumibwa Polo wāsonekele amba: “Pa kanye ka ku buntu bitupu konapelwe, nalombola muntu ne muntu kwako umbukata mwenu amba kakīlangila aye mwine bipitepite, ino alange mwanda wa kwikala na ñeni mibwane, umo ne umo mungya kipimo kya lwitabijo lumupele Leza.” (Bene Loma 12:3) Bushintuludi bukwabo bunena’mba: “Nemunena banwe bonso amba kemukipai banwe bene bulēme kutabuka ne mufwanyinwe kwilēmekela. Ino ikalai mu mwikadilo mufwanyinwe.” (DD) Nanshi, pano petusenswe Tata wa mūlu, tulamei mu ñeni ne kuvuluka’mba buswe bwituswele Leza i bwa ku buntu bitupu, ketwadipo tufwaninwe’bo.—Luka 17:10.

21. Le i bubela’ka bwa Satana botufwaninwe kukomena nyeke, ne i bubine’ka bwa Leza botufwaninwe kutweja nyeke mu mityima yetu?

 ²¹ A banabetu, tulongei bukomo bwetu bonso bwa kupela bubela bonso bwa Satana, enka ne bubela bwa amba ketudipo na mvubu kadi kebetusenswepo. Shi myanda ikutene mu būmi ikulengejanga wimone bu kijika kikomo bininge kekibwanyapo kutabukwa na buswe bukatampe bwa Leza, nansha shi umona amba bilongwa byobe biyampe i bityutyu mpata byakabwanyapo kumona, nansha shi umona’mba bubi bobe i bukatampe bininge kebubwanyapo kupūtwa na lufu lulēme lwa wandi Mwana, yuka’mba bakufundije bya bubela. Pela bubela bwa uno muswelo mu mutyima obe! Ino tweja’mo bubine bwa binenwa bya ku bukomo bwa mushipiditu bwālombwelwe na Polo amba: “Nkulupile na kusumininwa’mba nansha lufu nansha būmi nansha bamwikeulu nansha maludiki nansha bintu bidi’ko pano nansha bintu bikāya’ko nansha bukomo nansha bula bwa mūlu nansha bula bwa munshi nansha kipangwa kikwabo kyo-kyonso, kebikakokejapo kwitusansanya na buswe bwa Leza budi mudi Kidishitu Yesu Mfumwetu.”—Bene Loma 8:38, 39.