Capita Drini Alu

Asisile Mungu ni Candi Nyaza Kuzu ri Ngoni Ya?

Candi nyaza nyakua ’diyi engaki Mungu vu ya?

E’yo ndra i e’dopi amvu Edeni ni ma aleari ngo’i ya?

Geri Munguni ngazu candi nyakua dria ’diyi dezu ri ngoi?

A’DI azi angu ezapi onzi tu suru azi aluni ma alea ni ma vutia, oku azini anzi nyiri ovupi asikariru ku odrapi alifu alifu kakau ’diyi ’ba nga eyi sa woro tualu pari alu ni ma alea dika ’ba osu afa ecetaru ’diyi ageyinisi kuru. Afa ecetaru alu alu ma rua ’ba si ’dini: “A’dusi ya?” ’Baki sawa azinisi zita ’diri zi ocoko fipi eyi ma asia risi. Eyi zita ’dile ’diyi zi yima ’ba azi ka dra a’di ’diza ma alea, kaniku drileonzi si, azo si, vini afa azi ci ’ba ’dipini si, afa azi ni eyi ma aku ezazu risi kaniku ocoko eyini isu geri ndu ndu ’diyi kisi ria. Eyi di le asisile e’yo ’diyi ni eyi ’yezu ri ni.

² Asisile Munguni candi nyaza kuzu ’dini ri ngoni ya? Yehova Mungu ka ovu okpo be, leta be, ondua be, azini e’yo liza kililiri be, asisile wudrikuru ’di ni gazu tre nguta pisi e’yo liza kilili ako be ri ngoni ya? E’dozu drio mi zi mi ngulupi e’yo ’dile ’diyisi ’bo ya?

³ Zizu kini Mungu ku candi nyaza ’dini a’dusia ri onzi ya? ’Ba azi ’diyi ega eyi ka ki e’yo ’dile ri zi yi ma a’ita yo azini eyi  fekini inzita Mungu ni ku. Te mini Biblia la ria, mi nga isu ne kini ’ba a’ita be, Munguni uripi kaniku rupi ra ’diyi ziki ndra vini zita ’dile ’diyi ra. Ecetasi, nabi Habakuki zi Yehovani ’dini: “Mi ece e’yo onzi ma dri a’du e’yosi, azini mi fe ma mileni ambo ndrezu a’dusi ya? Azini mi fe afa orodri kokoru ’diyi pi e’yo adra ru ’diyi pie, azini awata pie, dika omba pie ma drilea a’du e’yo si ya?”—Habakuki 1:3, NW.

⁴ Mungu otre ndra nabi a’ita be Habakuki ma dria zita ’diyi ma e’yosi ra ya? Yo. Kani si, Mungu fe zita Habakuki ni zi asi adasi ’diyi ’bani sizu vaa e’yo erini ava vule drinia Biblia ma alea. Mungu ko vini eri ma aza ecozu e’yo vazu Kilili azini a’ita erini ni zozu beni. Yehova le vini e’yo alu ’dileri ’ye mini. Le mi ma ega ra kini, Biblia ’yo “eri ma asini e’yo mini ega amboru.” (1 Petero 5:7) Mungu ngu e’yo onzi azini ocoko e’yo onzi ni eji ri aga ’ba ada ra. (Isaya 55:8, 9) Ka di ovu ’dini, asisile candi nyaza ni di gazu wudrikurua tre ri ngoni ya?

OCOKO GA TRE ’DINI A’DUSI YA?

⁵ ’Ba dini ndu ndu ma alea ’diyi muki ’ba dini eyini ma  dricepi azini imbapi ’diyi pi vu asisile candi ni gazu nyaku dria tre ri ngoni’ari zizu ra. Te sawa driasi, eyi ma omvita kini ’diri afa Munguni lele niri azini eyi ’yo Mungu ope o’du ’ba alu alu ni e’yo eyi ’yepiru yi ma rua ’diyi pini, drileonzi pie ri ’bo. ’Ba kakau ebiki ovu imbazaru kini geri Munguni ’yeta ’yezu ’diyi ’ba econi va ku azini kini eri ’ba ma dri ja ni—vini anzi nyiri pie —erini ecozu o’azu eyi pie ’bua ’dale beni. Mini ndra onile ’bo rile, Yehova Mungu feni afa onzi ’diyi ni eyi edezu ni ku. Biblia ’yo kini: “Mungu econi azi onzi ’yezaru ku, Okpoe’i econi e’yo onzi yezaru ku.”—Yobu 34:10.

⁶ Mi ni asisile ’ba ni candi nyakua ’diyi ma e’yo ’bazu Mungu ma dria ri ra ya? Asisile eyini sawa driasi inzo lizu Mungu Okpoe’i ma dria ri egaki kini eri wudrikuru ’di ma dri ceni. Niki ni e’yo azi were te orodriru Biblia ni imba ri ku. Mi oni ndra e’yo ’diri buku ’di ma Capita 3 ma alea. Agu wudrikuru ’di ma dri cepi ri Sitani ’Ba Obepi ri’i.

⁷ Biblia ece kililiru kini: “Wudrikuru dria ovu ’ba onziri ma palaa.” (1 Yohana 5:19) Mi ka e’yo ega drinia ’di ovuni e’yo ada ni ku ya? ’Yeza wudrikurua ’diyi ejiki eyi ekile tro tro ’yeta orindi onzi “wudrikuru dria icipiri” ni ri be. (E’yo Eceza 12:9) Sitani ni agu azi asi onzi ni, inzo be ni, azini adra ru ni. E’yo ’disi, wudrikuru eri ma palea ri ga tre, asi onzi si, inzo si, azini adra si. ’Diri bani asisile alu candi ni gazu nyaku dria tre ri.

⁸ Asisile irizo candi ni gazu tre ri, ekile ndra ’bani oni Capita 3 ma alea ’bo rile, ’ba ada ebi ovu ezata be azini ’yeza kililiri kokoru be ndra e’dozu eyini ecazu ogburundua ru amvu Edeni ni ma alea risi ria. ’Ba ada ezata be ’diyi le sawa driasi afu fu opi nyaza ma dria, e’yo ecapi vutinia ri di a’di ’diza, inzamatara, azini ocoko. (Eklesiaste 4:1; 8:9) E’yo nazo  candi ni gazu tre ri “ewu pi drileonzi be.” (Eklesiaste 9:11) Wudrikuru ovupi Opi nyaza Yehova niri ma ta mbaza kililiru ri koko, ri fe ’baki dri ci a’dusikuni ecoki ovu pari kililiru kuri ma alea sawa onzi ria.

⁹ Amani nizu kini Mungu feni amani candi ni kuri asi omiza fe. Ovuni agu a’di ’diza, e’yo onzi, inzamatara, kaniku drileonzi ndundu candi fepi ’bani ’diyi ki ejipiri i ku. Te kiri ti, le ama ma niki asisile Yehova ni candi ’diyi ki kuzu ’dileri ngoni’ari ra. Ka ovu Okpoei’i, eri ma okpo e’yo ’diki atrizu dria ra ri ci. Te kiri, ’ye ’dini ku a’dusi ya? Le Mungu leta be amani e’yo onizu drinia ’bo ’di ma ovu asisile kililiru ’dinile ni be.—1 Yohana 4:8.

E’YO OKPORU NI E’DO I RA

¹⁰ Asisile Munguni candi kuzu ri ngoni’ari nizu, le ama ma daki nga dri vule sawa ndra candi ni e’dozoru ria. Sitani ni ndra Adamu pi ma dri icizu Eva be Yehova ma ti gazu si ’bo ri ma vutia, zita azi orodriru ni nga di ifu. E’yo Sitani ni zi ri adrini ndra Yehova ma okpo ngopi’ari ma dria ku. Sitani ni vini okpo Yehova niri de i ku ri ra. Kani ra ria, Sitani nga zita zi Yehova ma okpo ’ba ada ma dri cezu ri ma dria. Erini Munguni omvezu ’ba inzo lipi afa muke ’diyi fepi ’ba erima palea ’diyi ni ku risi, Sitani li di e’yo kini Yehovani di dricere onzi ni. (E’doza 3:2-5) Ani e’yo ’disi Sitani ece kini ’ba eyi nga ovu muke tu aga ra kaki ovu driceza Munguni ma palea ku ria. ’Diri ndra di inzo azi amboru, Okpo Yehovani wudrikuru ma dri cezu ri ma dria ni.

¹¹ Adamu pi Eva be gaki Yehova ma ti si. ’Yeta eyini ’da ece kini, ’yoki ’dini: ‘Ama lekini Yehovani ovuzu ama ma dricere ru ku. Ama ecoki e’yo onzi kaniku muke ’diyi ki pe ama  ngulupisi ra.’ Yehova eco ndra e’yo ’di ma ti de ngoni ngoni ya? Eco ndra di ’ba woro ondua be ’diyi ki imba kini ’ba ecapi ogburunduaru ’diyi ki onzi azini geri ini ri ada ndepi niri i ngoni ru ya? ’Ba azi ’diyi ecoki ’yo kini Munguni ndra lu ’ba ’diyi ma dri ja ra azini ’ba o’di niki o’ba i. Te Yehova ’yo ndra kini asisile ini ri fezu nyaku ’di ni gazu tre anzi Adamu pini Eva be ’diyi si, azini le ndra ma o’aki paradisia nyakua. (E’doza 1:28) Yehova ni sawa driasi fe asisile erini ’diyi ki eca tro tro erini lele rile. (Isaya 55:10, 11) O’bazu ’da ma dria, ’ba ecapi ogburundua ru ’diyi ma dri jazu amvu Edeni ma alea risi te ri cani ndra zita ’bani zi dri ceza Yehovani ma dria ri omvi ku.

¹² Le ama ma neki nga eceta azi ’di. Ecetasi imbapi ni anzi erini imbale ’diyi ni geri azi ecozu namba azi ewaru ri edezuri ece. Mva azi onduaru te ecapi ogburunduaru ni kini geri imbapi ni namba ’dari edezuri ovuni kilili ku. Erini lezu e’dazu kini imbapi ni inzo imba risi, mva ecapi ogburunduaru ’di kini i ni geri kililiru ndepi ni namba nderi edezori ra. Anzi kilasia ’diyi ma azi ni egazu kini mva ’diri e’yo ada nze risi, ani ecaki vini ogburunduaru. Imbapi ’diri di nga a’du afa ’ye  ya? Ka mva ecapi ogburunduaru ’dari ofu kilasia risi amve, anzi azi ’diyi ki nga ega ngoni ya? Ngakini a’i ada mva ’di pi anzi ti ecipi eribe ’diyi pie e’yo adari nze ’dini ku ya? Anzi azi kilasia ’diyi woro ecoki nga imbapi ’diri ru ku, eyi ega kini eri ’ye urisi ’ba kazu ima inzo e’dazu ku. Te imbapi ka di ku mva nde ma i’da anzi kilasia ’diyi ni geri ini namba ’diri edezu ri ria.

¹³ Yehova ’ye afa azini tro tro ekile imbapi eceta ’di ma alea rini ’yele rile. Le mi ega ra kini ’ba ecapi ogburunduaru Edenia ’diyi ovukini ndra e’yo ’di ma alea a’dule ku. Malaika azi milioni milioni ’diyi ndra e’yo ’yepiru ri ne. (Yobu 38:7; Danieli 7:10) Geri Yehovani e’yo ’ba ecapi ogburunduaru ’diyi niri ma ti dezuri ni ndra malaika ki obi woro ama pie. E’yo ’disi, Yehova ’ye di a’du afa ni ya? Eri ku di nga sawa Sitani ma ngulupini geri erini ’ba ma dri cezuri e’dazu. Mungu ku vini ’ba eyi ni ecozu yima dri cezu ceni ceni opi nyaza Sitani ni ma palea.

¹⁴ Imbapi eceta amani ’di ma aleari ni ra kini mva ecapi ogburunduaru ri pi anzi eri ma vuti obipi ’diyi pie woro eyi woko onzi ma alea. Te ni vini ra kini eyi kuzu ma e’daki geri eyini ri nga ’ba dria kilasia ’diyi ni imbata orodriru ni fe. Anzi ecapi ogburunduaru ’diyi ka ki e’de ’bo, ’diri nga fe anzi asi adaru be ’diyi ni nizu ra ada kini imbapi ni ’ba alu a’dule si ecopi eyi ma dri cepi kilasia risi ni ri i. Imbapi ka di anzi ecapi ogburundua ru ’diyi ofu kilasia risi te yi di nga nira ofu eyi asisile kilili nisi. Tro tro ’dinile, Yehova nira kini ’ba asi adaru ’diyi ki malaika pie yi nga orodri isu ra eyini nezu Sitani pi ’ba ecapi ogburunduaru ’diyi pie e’deki ’bo azini ’ba ada ecoki eyi ma drice eyisi ceni ceni ku risi. Kile Yeremia ndra ovupi drio rile, eyi di nga e’yo ada okporu ’diri ni ra: “Yehova la, ma ni ra geri ’bani ovuni i ngulupi ma alia ku, eri ovuni ’ba acipi aciri ma alia i ma acita otizuni ku.”—Yeremia 10:23.

 ’DU DI SAWA ANGIRI ’DINI A’DU SI YA?

¹⁵ Te asisile Yehova ni di candi kuzu sawa angiri ’diniri ngoni ya? Azini atrini afa onzi ’diyi ki ku a’du ma e’yo si ya? Mi ega tro nga afa iri imbapi eceta amani ma alea ri ni awi ’ye ku ’diyi ki. Okorisi, awini mva ecapi ogburunduaru ’diri atri geri erini lezu namba ’dari edezuri si ku. Irizori, imbapi ko vini mva ecapi ogburunduaru ’di ma aza namba ’dari edezu ku. Tro tro ’dinile, mi ega nga e’yo afa iri Yehovani eco ’ye ku ri pi ma dria. Okori, atrini Sitani pi ’ba eri ma vuti bipi ’diyi pie eyini lezu e’dazu kini eyi kililiru ri ma aleasi ku. Ani fe di sawa ni alizu. Eli alipi alifu alifu ’diyi ma aleasi, ’ba o’biki driceza eyi ma ngulupini ndu ndu tre, opi nyaza pie. ’Ba ada oniki afa o’diru ki angiri geri sayenisi ni ma aleasi geri azi ’diyi pie, te opendu, alio, e’yo onzi, azini a’di ’diza eyi mu drile drile. Driceza ’ba ada niri i’da di ra kini eyi ecoki yi ma dri ce eyisi ceni ceni ku.

¹⁶ Irizori, Yehova koni Sitani ma aza opi nyaza wudrikuru ’di niri ma dri cezu ku. Mungu ka ta e’yo onzi ewaru ’diyi ma dri atri ci, ’da cani ta e’da kini eri ogburundua ’diyi ki ati ’dini ku ya? ’Dile risi Mungu econi fe ’ba yini egazu kini ’ba ada ecoki eyi ma ngulupi ma drice e’yo onzi koko ra ’dini ku ya? Yehova ka ndra ’ye ’dinile, eri di vini nga eca inzo ’ba ru indi. Te, “Mungu econi inzo li ku.”—’Ba Ebraniani 6:18, NW.

¹⁷ Te, Mungu ma egata di candi ’ba ecapi ogburunduaru eri ma rua risi ’diyi pini eji ri ma dria ri ngoni ya? Le ama ma niki ra kini Munguni Okpoei’i. E’yo ’disi, eco candi ’ba ada ni isu ’diyi ki de ra. Ekile amani ndra oni ’bo rile, eri nga wudrikuru amani ezapiru teketeke ’diri otu nyaku paradisi ru. Candi ezata ni ’diyi nga ovu ofezaru a’ita Yesu ni i owizu ama onzezu ri si, dika engata ni nga ocoko dra ni eji ’diyi ki de. Munguni nga Yesuni ayu “azi ’Ba asu supiri ni ma  dri dezu.” (1 Yohana 3:8, NW) Yehovani nga e’yo ’diyi ki ’ye dria sawa erini kililiri ma alea. Ama ecoki di o’a ayikosi erini sawa ’duzu afa ’diyi ki ’yezu risi, a’dusikuni asi e’yere erini ri fe amani drile ba e’yo adaru ri onizu azini azi ngazu erini. (2 Petero 3:9, 10) Te, Munguni ’ba asi ada be lepi i inzipi ’diyi nda ria azini eri eyi ma aza ko asi teza fezu eyini candi kakau ru eyini isu wudrikurua ewaru ’di ma aleasi.—Yohana 4:23; 1 ’Ba Korintoa ’Diyi 10:13.

¹⁸ ’Ba azi ’diyi ecoki ega kini, Candi kakau ru ’diyi ecoki ta ovu ci ya Mungu ka ndra Adamu pi o’ba Eva be geri eyini ecozu ecazu ogburunduaru ku risi ria? Ecozu zita ’di omvizu, le mi ega nga feta azi orodriru Munguni fe mini ri ma e’yo.

MI DI NGA FETA ENGAPI MUNGU VURI AYU NGONI RU YA?

¹⁹ Amani ndra onile Capita 5 ma alea ’bo rile, ’ba o’ba ’ba eyi driwala peta pezu ri be. Mi eco feta ’di ma orodri angiri ngopi’ari ni ra ya? Mungu o’ba anyapa yi kakau ru, te ecokini e’yo muke ma esele co onzi ri be ku. ’Ba edeki vini masini kakau ru ecopi azi ’bani lu eyi edezuri ngapi a’dule peta kokoru riki ra. Ama ecoki ta nga o’a ayikosi Mungu ka ndra ama o’ba ’dile ria ra ya? Yo, ama o’a ayikosi driwala fele amani ecozu peta pezu ovuzu ’ba ngole ria risi, dika ama leki o’a idri ngole nia risi, aleki agyi ngole ria risi, azini peta ndundu ’diyi pie dria. Ama leki driwala saaru, ani ’diri di bani adanisi afa Munguni le ama ma isuki ri.

 ²⁰ Yehova ovuni ayikosi ’ba omizu azi ngazu eri dri ’dini ni ku. (2 ’Ba Korintoa ’Diyi 9:7) Eceta ni ’dini: Afa ecopi ayiko fepi tipika yini ri a’du afa ni—mva ni ’yozu “ale mi saaru” dere ’ba azi lu erini ma ’yo ’dile ria ri i ya kaniku erini ’yozu ’dile engazu eri ma asia risi ri i? Zita ’dia ri di ’dini, mi eco di driwala Yehova ni fe mini peta pezu ri ayu ngoni ru ya? Sitani’i, Adamu’i, azini Eva’i peki di eyini feta driwala ayuzu ri geri onzi ndepi ra ’dinile risi. Gaki Yehova Munguni si. Te mi i ria mi di nga a’du afa ’ye ya?

²¹ Sawa ’diri di bani mini ecozu feta kililiru driwala peta pezu rini ri ayuzu geri onyiru ndepi ra risi ri. Mi eco di mi ici tualu ’ba milioni milioni sawa ’disi pa sopi woko Yehova nia ’bo ’diyi pie ra. Eyi ayiko fe Mungu ni eyini pa sozu okporu e’dazu kini Sitani ni ’ba azi inzo nzepi driceza erini ni e’dezu ezakiza ru ri i risi. (E’yo O’beza 27:11) Mi ngulupi eco vini ’ye ’dile ra mini peta kililiru ’dinile ri pezu idri mini ma alea risi. ’Diri ngoni ngoni’ari di nga ovu ecezaru capita ’di ma vutia ri ma alea.

E’YO BIBLIA NI IMBA RI

▪ E’yo onzi eyi ’yepi wudrikurua ’diyi ki Mungu feni ni ku.—Yobu 34:10.

▪ Sitani ni Mungu i omvezu inzo ’ba ni risi azini erini ’yozu kini feni afa kilili ’diyi ’ba Eri ma palea ’diyi ni ku risi, li adanisi inzo geri Yehova ma driceza niri ma dria.—E’doza 3:2-5.

▪ Yehovani nga i ma mva, ovupi Opiru Suru Mesia ni ma alea ri, ayu candi ’ba eyini nya ’diyi ki dezu dria teketeke.—1 Yohana 3:8.

[Zita e’yo onizu ’diyi]

1, 2. Candi ewu ’disi ’ba yini nya riki ngoki, ani eri fe ’ba eyi zita ngole ’diyi ki zi ya?

3, 4. (a) Afa e’dapi ada kini Munguni zizu e’yo candi ni gazu nyakua tre ri ma dria ri ovuni onzi ku ri a’du afa ni ya? (b) Yehova ma egata e’yo onzi azini candi nyaza gapi tre ’diyi ma dria ri ngoni?

5. Asisile ’ba eyini fe sawa azini si candi isuza ma dria ri ngoni, te e’yo ada Biblia ni imba ri ngoni?

6. Asisile ’ba kakau ni inzo lizu Mungu ma dria candi wudrikurua ’diyi ma e’yo siri ngoni ya?

7, 8. (a) ’Yeta wudrikurua ’diyi e’daki ’yeza eri ma dricere niri ngoni ru ya? (b) ’Yeza ’ba ada ni kililiru ku ri pi “ewu drileonzi ni be ri pie” feki ’ba yini candi ngoni ru ya?

9. Ama ecoki a’ira ada kini Yehova ovu asisile muke ni be kuzu candi ni gazu nyaku dria tre ’dini a’du ma e’yo si ya?

10. E’yo ndra Sitani ni zi ri ngoni, azini zi ngoni ngoni ya?

11. Yehova awini ndra ’ba ecapi ogburunduaru ’diyi ma dri ja Edenia risi coti coti ku a’du ma e’yo si ya?

12, 13. Mi ece asisile Yehovani Sitani ni kuzu opi ru wudrikuru ’di ma dria ri piki asisile erini kuzu ’ba ma ceki eyi ma dri ceni ceni ri be.

14. E’yo orodriru ngapi ecapi Yehova ni ’ba ada kuzu ma ce ima dri ri ma alea ri ngo’i ya?

15, 16. (a)  Yehova ku ’ba yini candi nyazu sawa angiri ’dini a’du ma e’yo si ya? (b) Yehova atrini e’yo onzi ’yepiru ’diyi ki ku a’du si ya?

17, 18. Yehovani nga a’du afa ye e’yo ewaru driceza ’ba ada niri pini eji opi nyaza Sitani ni be ri ma dria ya?

19. Feta orodriru angiri Mungu ni fe amani ri ngoi, le ama ma ’duki eri afa azi kilili ni ru a’du ma e’yo si ya?

20, 21. Feta amani driwala ru peta pezu ri ama ecoki ayu geri kililiru ndepi ra risi ngoni ngoni, azini le ama ma ’yeki ’dini a’du ma e’yo si ya?

[E’da peji ma alea ri 106, 107]

Yehovani nga ocoko azini candi dria ’diyi de ra

[E’da peji ma alea ri 110]

’Mva ’di ma ondua aga imbapi driri ra ya?

[E’da peji ma alea ri 113]

Mungu ni nga mi aza ko asi teza isuzu ocoko ma aleasi