1. Tintwari na 1 Bisi-Tesalonike 5:11, beto bansoni ntia tisalu tusalaka?

 NGANO nzo’eno ya Nsambululu tunga batungiri yo peleko tomesa bavutulu ya tomesa? Tala ti ni bo, ntembe kâni mbo ta bambukila lukutakanu lweno lwa ntete mu Nzo ya Nsambululu ya môna. Wayizi tomo tonda Yehova. Kampe nsayi yayingi yabâ naku, mpe ka weri’â lendaka ko mu tanga mukunga wa mbatukulu. Nzo zeto za Nsambululu zi batomo tungaka mbo zikembesaka Yehova. Kâ, mbo tutomo mu kembelaka bu tusalaka tisalu tia ntungulu mu mpila yakaka. Tisalu tio tiyôkele mfunu ntungulu ya Nzo zi tumonaka. Tisalu tiango mbo titarilaka ntungulu ya bantu bakwizaka mu Nzo zo za Nsambululu. Ntumwa Paulo mabanza ni mo meri nandi bu katsoneka misamu mie mu 1 Bisi-Tesalonike 5:11, ye verse ya mutu-diambu’eto.​—Tanga.

2. Nti tuzonzela mu timoko ti?

² Ntumwa Paulo tifwani tia mbote tiena mu bungu ti wazaba tunga bampangi. Bawu keri bakulaka. Mu timoko ti, mbo tutaluzula ka bwe kabakisila bampangi 1) mu korela mpasi, 2) mu bâ mu tidzunu na bampwana’awu, na 3) mu yika timinu tiawu ngolo mu Yehova. Tatala ka bwe tulendi landila tifwani tiandi, mpe ka bwe tulendi yikila mpangi zeto ngolo lumbu ti.​—1 Kor. 11:1.

3. Mu ntia mpila Paulo keri na mabanza ma delakana?

³ Paulo mpangi zandi za keri tomo zoloko. Yandi mpe misamu mia mpasi mia mieri mu turilaka; buna, lenda dieri nandi dia fwila mpangi zandi tiari na dia bâ ha tibuka tiawu bu beri mu mpasi. Ntangu yeri kô Paulo yi kalembo sâla na  mbongo, mpe wafwanakana ti kasala mu kipa nsatu zandi na za mpangi zandi. (Bis. 20:34) Tisalu tia tunga bivula keri salaka. Bu katula ku Korente, watoko sala na bantu beri salaka tisalu tio, Akila na Prisile. Mu bilumbu bia Sabala mbo keri samuninaka Bayuda na Bagreke. Kâ Silase na Timote bu batula, ‘Paulo ni katomo tihana mu tisalu tia longesa.’ (Bis. 18:2-5) Kani kabwe, Paulo ka zimbakana kani diandi dia sarila Yehova ko, dieri kani diandi dia ntete. Paulo weri tisari tia ngolo wa delakana weri mu tindisa mpangi zandi. Wababambula mu lembo bika misamu mia mpasi mia luzingu na musamu wutariri kipa kwa nsatu za makanda mawu miasa ti bayambirika misamu miyôkele mfunu​—misamu miamiansoni mitariri nsambululu ya Yehova.​—Flp. 1:10.

4. Ngano Paulo na Timote bwe babakisila bampangi mu telamana nkwamusu?

⁴ Ntangu fioti kwa timvuka tia Tesalonike bu tiamana butuka, Bakristo ba môna bayizi bâ mu nkwamusu za ngolo. Mukangu wa bantu beri ba telamanaka bu balembo mona Paulo na Silase, banata mpangi zakaka ha matu ma ntwarisi za hata mpe batâ ti: ‘Bantu bô babansoni, misiku mia Sezare bata kwe kolamane.’ (Bis. 17:6, 7) Ngano lendi bakula bunkuta bweri na Bakristo bo ba môna bu bamona ti bantu ba mumvuka’awu bababalukila? Luhemo lwawu mu tisalu tia Yehova mbo lwaketi dimina, kâ Paulo keri’â zoloko ko ti musamu wo watula. Ni bu sa ti yandi na Silase bayenda, basa ti timvuka tio tia môna tiabâ na tikolela tia mbote. Paulo wabambula Bisi-Tesalonike ti: ‘Tatambikiri Timote, ngwala’eto [. . .], mu lu siamisa na mu tindisa timinu tieno, ngatu kani muntu kalembo teketa ha kati dia matimuna ma bwawu bu.’ (1 Tes. 3:2, 3) Ntembe kâni, Timote wabwabana na nkwamusu za mpila yo ku hata di kabutukila dia Listre. kûna, wamona mpila Paulo yi keri yikilaka bampangi ngolo. Mu bungu ti wamona lusakumunu lwa hana Yehova, kampe Timote wayika mpangi zandi lukwikulu ti misamu mbo mitoma mu bungu dia bawu mpe.​—Bis. 14:8, 19-22; Ebr. 12:2.

5. Ngano bwe mpangi ye na nkumbu Bryant yabakila lubakusu kwe mukuluntu wumosi?

⁵ Mu ntia mpila yakaka Paulo kayikila mpangi zandi ngolo? Bu bakâla ku Listre, ku Ikoniome, na ku Antiosie, Paulo na Barnabase banoma bakuluntu mu muna timvuka. (Bis. 14:21-23) Ntembe kâni bakuluntu bo, bayizi yika mpangi za mu timvuka ngolo, ntiana bakuluntu ba lumbu ti. Tatala misamu mia tâ mpangi ya yibakala ye na nkumbu Bryant, têle ti: “Bu ndieri na mvula 15, tata’ani wasa tu yambirikila nzo, mpe nguri’ani bamukatula mu timvuka. Mbo ndieri monaka ti me bayambirika, mpe wa nôka ndieri.” Ngano nti biabakisa Bryant mu korela ntangu yo ya mpasi? Têle ti: “Mukuluntu wumosi weri na nkumbu Tony, weri zonzaka nani ku tukutakanu na mu ntangu zakaka. Wakunzonzela bantu batelamana misamu mia mpasi, mpe beri mu nsayi. Wakunzonzela Mikunga 27:10, mpe mbo keri vulu kunzonzelaka Ezekiase weri wa kwikama ni bu sa ti tata’andi keri’â tifwani tia mbote ko.” Ntia nsobolo lubakusu lo lwanatina Bryant? Bryant têle ti: “Lubakusu lwa kungana Tony lwasa ti na nsayi yayansoni ndiyizi nabatika mu sala tisalu tia ntangu zazansoni.” Bakuluntu, bâkeno ba kubama mu bakisa bô bê na nsatu ya wâ musamu wubatindisa, ntiana Bryant.​—Bin. 12:25.

6. Bwe Paulo kasarila binsamu bia luzingu mu tindisa mpangi zandi?

 ⁶ Paulo wabambula mpangi zandi ti mu ngolo za Yehova, mpangi zazingi zakorela mpasi. (Ebr. 12:1) Paulo mbo keri bakulaka ka bwe binsamu bia luzingu bia bantu bo balenda mu korela mpasi za mpila na mpila mu ntama biaketi hanina mpangi zandi butindi, mpe biaketi ba bakisila mu tatamana mu tûla meso mawu ‘mu mumvuka wa Nzambi we moyo.’ (Ebr. 12:22) Musamu wo wa matieleka wena mpe lumbu ti. Ngano nani lembo bakaka lutindusu bu katangaka mpila Yehova yi kabakisila Zedeyo, Barake, Davide, Samwele, na bantu bakaka? (Ebr. 11:32-35) Mpe bwe tutâ mu tifwani tia bantu bê na timinu lumbu ti? Ku siège mondial mbo tuvulu bakaka mikanda mia mpangi zayizi yikama ngolo mu timinu bu batanga tinsamu tia luzingu tia ntangu yi, tia mpangi yimosi ya kwikama kwe Yehova.

7. Nti longokele mu malongi ma Paulo me mu Bisi-Rome 14:19-21?

⁷ Mbo tuyikaka mpangi zeto ngolo bu tusingasaka tidzunu mu kati dia timvuka. Ka tubikaka ko ti mabanza ma swaswana matuhambasa. Mbo tubâka na mabanza ma delakana mu ntangu musamu wulembo diataka mitieno mia Bibila. Tabongeno tifwani. Mu timvuka tia Rome mweri Bayuda na Bakristo ba makanda makaka. Bu bakatula Musiku wa Mose, misamu mi bayimina mieri tarilaka bima biakaka bia dia ka miasâla salu ko. (Mak. 7:19) Mu ntangu yo, Bakristo ba Bayuda bayizi bâ na timpwanza tia dia bima bia mpila zazansoni. Kâ Bakristo bakaka ba Bayuda, nsalulu yo ka beri’â ya monaka ya lunga ko. Timvuka tiayizi hambana mu bungu dia musamu wo. Paulo watomo zonzela mfunu ya tatamana mu bâ mu tidzunu mpe watâ ti: ‘Wa mbote ni mu lembo dia mbizi, na mu lembo nwa malavu, na mu lembo yirika diambu dilendi têsa mpwana’aku kuba.’ (Tanga Bisi-Rome 14:19-21.) Buna, Paulo wabakisa mpangi zandi mu mona ka bwe mbakananu za mpila yo zaketi bebesela tidzunu tia muna muntu na tia timvuka. Wa kubama mpe weri mu soba nsalulu zandi ngatu kalembo têsa bampwana’andi makuba. (1 Kor. 9:19-22) Mpila mosi mpe, tulendi yika mpangi zeto ngolo mpe tulendi singasa tidzunu tala ti tusiri keba mu misamu mi tulembo bakilaka mitieno mu Bibila.

8. Paulo bwe kasa mu ntangu musamu wa mfunu waketi bebesa tidzunu tia timvuka?

⁸ Paulo wahana tifwani tia mbote bu kasingasa tidzunu na bantu ba balembo bâ na mabanza mamosi mu misamu mia mfunu. Mu tifwani, Bakristo bakaka ba mu timvuka tia ntete mbo beri dingaka mu ngolo ti bantu balembo bâ Bayuda bayizi bâ Bakristo bazengoso masutu, kampe, ngatu Bayuda ka babadingilandi miangu. (Nga. 6:12) Kani kabwe, Paulo keri’â tambulaka mabanza mawu ko, kâ kani kadinga mu ngolo ti balanda mabanza mandi, na kuluka kwakwansoni wazonzela musamu kwe bantumwa na bakuluntu ba ku Yerusaleme. (Bis. 15:1, 2) Bu kasila bo, ndiatulu’andi yabakisa Bakristo mu tatamana mu bâ mu nsayi na mu tidzunu mu timvuka.​—Bis 15:30, 31.

9. Bwe tulendi landila tifwani tia Paulo?

⁹ Tala ti musamu wa munene wubwiri, tulendi singasa tidzunu bu tulomba malongi kwe bantu Yehova ba kasola mu kipa timvuka. Vula-vula, mbo tubakaka lubakusu mu  mikanda mieto misikamanaka mu Bibila peleko mu lutwalusu lu tuhanaka organizasio. Tala ti tulendi lutwalusu lo, kani tasingasa mabanza ma beto beni, mbo tusingasa tidzunu mu kati dia timvuka.

10. Nti biakaka Paulo kasa mu singasa tidzunu mu timvuka?

¹⁰ Paulo wasingasa tidzunu bu kazonzela bifu bia mbote bia mpangi zandi, kani kazonzela bifu biawu bia mbi. Mu tifwani, ku nsuka ya mukanda wu katambika kwe Bisi-Rome, Paulo wazonzela mpangi zazingi mu nkumbu zawu, mpe wabazonzela mu mpila ya mbote peleko wazonzela misamu mia fioti-fioti mieri tarilaka muna muntu. Tulendi landa tifwani tia Paulo bu tuzonzela bifu bia mbote bia mpangi zeto. Bu tusila bo, mbo tutunga bindiku bia ngolo mpe mbo tubâ na luzolo lwa ngolo mu timvuka.

11. Bwe tulendi karisila tidzunu mu ntangu misamu mia minene mibwaka?

¹¹ Ntangu zakaka, Bakristo ba yela balendi lembo bâ na mabanza mamosi peleko balendi bakana. Musamu wo waturila Paulo na ndiku’andi ya mutima Barnabase. Babakala bo ba bole batomo bakana mu bungu ti mabanza ma swaswana meri nawu mu nata Marke mu nzietolo yi baketi sa. Mu nkesi za ngolo beri, buna bahambana. (Bis. 15:37-39) Kâ Paulo, Barnabase, na Marke bayizi karisa tidzunu ha kati diawu, buna basongela ti tidzunu na bumosi ntalu biena mu timvuka. Ha manima Paulo wazonzela Barnabase na Marke mu mpila ya mbote. (1 Kor. 9:6; Kol. 4:10) Beto mpe tufweti yirika misamu mie neto na mpangi za mu timvuka, mpe tufweti tatamana mu tûla mabanza meto mu bifu biawu bia mbote. Mu mpila yo, mbo tusingasa tidzunu na bumosi.​—Efz. 4:3.

12. Ntia misamu mia mpasi mpangi zeto babwabanaka na mio?

¹² Mbo tuyikaka mpangi zeto ngolo, bu tuyikaka timinu tiawu mu Yehova ngolo. Mpangi zakaka mbo baseheselaka zo kwe bantu ba makanda mawu balembolo Mbangi za Yehova, peleko kwe bantu ba basalaka na bo peleko ku lukolo. Bakaka bimbevo bia ngolo bie nawu, peleko musamu wa mpasi wena kwe bawu mu telamana fwemesa ku babafwemesa. Bakaka ntama babatusu, mpe tûka ntama bakêlaka nsuka ya nza yi. Misamu mio milendi kotesa timinu tia Bakristo mu ntontolo. Mpangi za mu timvuka tia mbandu ya ntete misamu ni mia mpila yo batelamana. Ngano Paulo nti kasa mu yika timinu tiawu ngolo?

13. Bwe Paulo kabakisila bantu ba beri seheselaka mu bungu dia nkwikulu zawu?

¹³ Paulo wasarila Matsonoko mu tunga timinu tia mpangi zandi. Mu tifwani, kampe Bakristo ba Bayuda ka beri’â zabaka misamu mi baketi tâ ko kwe bantu ba makanda mawu beri lembo kwikilaka, beri tâka ti dibundu dia Bayuda diyôkele dibundu dia Bakristo. Ntembe kâni, mukanda wa tambika Paulo kwe Bahebre watomo yika Bakristo ngolo. (Ebr. 1:5, 6; 2:2, 3; 9:24, 25) Lenda dieri nawu dia sarila nzonzolo ya ngolo mu kutisa bantu beri ba telamanaka. Lumbu ti, tulendi bakisa mpangi zi baseheselaka mu sarila mikanda misikamanaka mu Bibila mu bangula nkwikulu zawu. Mpe tala ti ntwenia zeto baseheselaka mu bungu ti ndiyilukulu bakwikilaka, tulendi ba bakisa mu baka nsangu mu mukanda we na mutu-diambu La vie a-t-elle été créée? na wa Cinq questions à se poser sur l’origine de la vie mu songela ka  mu bungu dia nti bakwikilaka ti luzingu sala basala lo.

14. Ni bu sa ti Paulo tisalu tiatingi tieri nandi tia samuna na tia longesa, ngano nti kasa?

¹⁴ Paulo watindisa mpangi zandi mu songasana luzolo mu nsalulu za mbote. (Ebr. 10:24) Wabakisa mpangi zandi mu mio mi keri ba têlaka na mu mio mi keri yirikaka. Mu tifwani, mpangi za ku Yude bu zeri mu nsatu, Paulo wabahana lubakusu bu kasala tisalu tia kaba bima bia dia. (Bis. 11:27-30) Ni bu sa ti Paulo tisalu tiatingi tieri nandi mu samuna na mu longesa, ntangu zazansoni mbo keri dingaka mpila za bakisila bô beri na nsatu ya bima bia tinsuni. (Nga. 2:10) Bu kasila bo, wayika lukwikulu lwa mpangi zandi ti Yehova mbo kaketi ba kipa. Lumbu ti, bu tuhanaka ntangu’eto, ngolo zeto, mpe bu tusarilaka lenda dieto mu hana lubakusu bu bwaka catastrophe naturelle, beto mpe mbo tuyikaka timinu tia mpangi zeto ngolo. Mpila mosi kwa mpe, bu tuhanaka makabu mu bungu dia tisalu tisalamaka mu nza ya mukaka. Mu mpila zo na zakaka, mbo tubakisaka mpangi zeto mu kwikila ti, kani kabwe Yehova ka bayambirika ko.

15-16. Bwe tufweti bongelaka bô bayikiri na timinu tia wola?

¹⁵ Paulo watatamana mu tindisa bantu bayizi bâ na timinu tia wola. Mbo keri ba songelaka tiari tia mutima mpe mbo keri zonzaka nawu na nsayi yayansoni na mu mpila ya mbote. (Ebr. 6:9; 10:39) Mu tifwani, mu mukanda’andi kwe Bahebre, mbo keri vulu sarilaka ntelo ya “beto,” mu songela ti malongi ma keri hanaka ma meri mu tarilaka mpe. (Ebr. 2:1, 3) Ntiana Paulo, ka tuyambirikaka bantu bayika na timinu tia wola ko. Kâ, mbo tubayikaka ngolo bu tubakipaka na bunsungu bwabwansoni. Mu mpila yo, mbo  tusongelaka luzolo lweto mu bawu. Nsayi na luzolo lu tusongela bu tuzonza bilendi tindisa muntu yôka misamu mi tutâ.

¹⁶ Paulo wayika mpangi zandi lukwikulu ti Yehova mbo keri monaka nsalulu zawu za mbote. (Ebr. 10:32-34) Beto mpe mbo tusilaka bo, bu tubakisaka mpangi zeto zayikiri na timinu tia wola. Tulendi ba têla batuzonzela ka bwe bazabila matieleka, peleko tulendi ba tindisa mu dimbitila mu ntangu yi bamona lubakusu lwa Yehova. Tulendi sarila ntangu yo mu ba yika lukwikulu ti Yehova ka zimbakana misamu mi bayirika mu ntama ko, mpe ka ba yambirika ko mu bilumbu bita kwiza. (Ebr. 6:10; 13:5, 6) Bimoko bio bilendi sa ti mpangi zeto zabâ na nsatu ya tatamana mu sarila Yehova.

17. Ntia bifu bia mbote tulendi tatamana mu kurisa?

¹⁷ Ntiana kwa muntu wusalaka tisalu tia ntungulu wutomesaka mpila’andi ya sarila, beto mpe tulendi kwizi bâ ngolo mu tunga bampwana’eto. Tulendi bakisa bampwana’eto mu baka ngolo bu tubazonzela bifwani bia bantu balenda mu korela nkwamusu mu ntama. Tulendi singasa tidzunu bu tuzonzela misamu mia mbote mi tumonaka kwe bantu bakaka, tulendi tia simbirila bu kubâka misamu, mpe tulendi tia karisa bu tubâka na mabanza ma swaswana. Mpe tulendi tatamana mu yika timinu tia mpangi zeto ngolo bu tubazonzela matieleka ma Bibila ma mfunu, bu tubahana lubakusu lwe nawu nsatu, mpe bu tuyika moko bô bayikiri na timinu tia wola.

18. Ntia nzengolo bongele?

¹⁸ Bô basalaka bisalu bia ntungulu ya Nzo za Nsambululu, mbo babâka na nsayi yayingi. Tulendi mona nsayi ya mpila yo, bu tubakisa mpangi zeto mu yika timinu tiawu ngolo. Nzo zi batungaka mbo zibebaka, kâ tisalu tieto tilendi zingila ntangu zazansoni! Buna, tabongeno nzengolo ya “[tatamana] mu titindisa na mu yikasana ngolo [beto na beto].”​—1 Tes. 5:11, NWT.