1-3. (a) Ntia kabu dia toma Yehova katuhana? (b) Bwe tulendi sarila kabu dio mu mpila ya mbi? (c) Bwe tufweti sarila kabu dia ‘lenda dia zonza’?

BANZA’ETI: Tata dimosi dikabiriri mwana’andi wa bakala wa ntwenia velo. Tata diango nsayi ye nandi mu bungu dia kabu dia toma di kamuheni. Kâ, bwe kamona ku mutima tala ti mwana wango mu vwandi kata natina mpe lwekese muntu?

² ‘Kabu ni kabu, dia dibote na dia lunga’ kwe Yehova ditukaka. (Zaki 1:17) Dimosi dia makabu mandi ma toma ni lenda dia zonza. Mu nzila ya lenda dio, tulendi tâ misamu mi tubanzaka na mi tumonaka ku mutima. Tulendi tâ mpe misamu mibakisa bapwana’eto na mibatâ nsayi. Kâ, tulendi tâ mpe misamu mibalwekesa na mibamwisa mpasi.

³ Misamu mi tutâka milendi sobesa bampwana’eto, mpe Yehova tu longese ka bwe tulendi sarila kabu dia zonza mu mpila ya yibote. Tu telele ti: “Na kani musamu wa bola ka wudukandi mu munwa’eno, kâ miabâ misamu mia mbote mu tunga bô be na mio nsatu, mu hana kwe bô bawâka mio tima ti babakila ndandu.” (Bisi-Efeze 4:29, NW) Tataleno ka bwe tulendi sarila  kabu dio dia tu hana Nzambi mu mpila yimutâka nsayi na yitindisaka bapwana’eto.

4, 5. Ngano Bingana nti bitulongesaka mu musamu wutariri lenda dia zonza?

⁴ Misamu mi tutâka lenda miena. Buna, tufweti tomo saka keba mu misamu mi tutâka na mu mpila yi tutelaka mio. Bingana 15:4 yitele ti: “Ludimi lwa dzuna muti wa luzingu wena, kâ misamu mia bungungu vuvu mikatulaka.” Ntiana kwa muti, wulendi hana titembo tia mbote mpe wulendi kengerela luzingu, misamu mia mbote milendi vutu hana ngolo kwe muntu. Kâ, misamu mia ngolo peleko mia nkabu milendi lwekesa muntu mpe milendi mu mwisa mpasi.​—Bingana 18:21.

⁵ Bingana 12:18 yitele ti: “Misamu mi balembolo banza miena ntiana bu bawindaka mbele ya muzingu.” Misamu mia mbi milendi mwisa mpasi mpe milendi honda bindiku. Kampe nge beka lwekesa mu nzonzolo ya mbi. Kâ Bingana 12:18 yivutulu tâ: “Ludimi lwa bantu be na ndwenga wasisa luwasisaka.” Misamu mia fuluka mu ndwenga milendi wasisa mutima wulwele peleko milendi karisa tindiku tiwolele mu bungu dia kondo kwa wisana. (Tanga Bingana 16:24.) Tamana bambukaka ti misamu mi tutâka bampwana’eto misobesaka, mbo tusa keba mu misamu mi tutâka.

6. Mu bungu dia nti we musamu wa mpasi mu zabirila misamu mi tutâka?

⁶ Tufweti saka keba mu misamu mi tutâka mu bungu dia tima tiakaka: beto bansoni bantu ba masumu twena. “Mutima wa [bantu] wuzololo mu yirikaka mbi,” mpe vula vula misamu mi tutâka mbo misongelaka mio mie neto ku mutima. (Mbatukulu 8:21, Parole de Vie;  Like 6:45) Ntangu zakaka wulendi bâ musamu wa mpasi mu zabirila misamu mi tutâ. (Tanga Zaki 3:2-4.) Kâ, ntangu zazansoni, tufweti yêlaka mu tomesa mpila yi tuzonzelaka kwe bampwana’eto.

7, 8. Mu bungu dia nti tulendi tâ ti misamu mi tutâka milendi sobesa tindiku tieto na Yehova?

⁷ Tufweti saka mpe keba bu tuzonzaka, mu bungu ti Yehova mbo katufundisa mu bungu dia misamu mi tutâka na mu mpila yi tutelaka mio. Zaki 1:26 yitele ti: “Tala ti muntu wubenzi ti tisambiri tia Nzambi tiena, kâ ka yâlaka ludimi lwandi ko, mutima’andi kata huna, mpe nsambululu’andi ka yena salu ko.” (NW) Ntelo yi babanguri mu “ka yena salu ko” yilendi zolo vutu tâ “ya mpamba.” (1 Bisi-Korente 15:17) Buna, tamana lembo banzaka ntete tazonza, tulendi wolesa tindiku tieto na Yehova mpe tulendi tia honda.​—Zaki 3:8-10.

⁸ Misamu miamingi mie neto mitutuma mu saka keba mu misamu mi tutâka na mu mpila yi tutelaka  mio. Mu sarila kabu dia zonza buna bu zololo Yehova, tufweti zaba misamu mi tufweti losa.

9, 10. (a) Ntia misamu bantu bavulu tâka lumbu ti? (b) Mu bungu dia nti tufweti losaka misamu mia mvindu?

⁹ Lumbu ti bantu babingi batâka misamu mia mvindu peleko mia ntonto. Babingi mpe babanzaka ti bu batâ mbwakila peleko mpota mbo batomo ba wâ. Bantu ba teyatre mbo batâka mpota na misamu mia mvindu mu sehesa bantu. Kâ, ntumwa Paulo watâ ti: ‘Beno [lufweti] bika miamiansoni’emi: nkesi, miangu, [mbi], bituku, na bitiebola bia mbi [misamu mia mvindu].’ (Bisi-Kolose 3:8) Watâ mpe ti “nsaka za mvindu” ka bafweti’â “za zonzela ko” ha kati dia Bakristo.​—Bisi-Efeze 5:3, 4.

¹⁰ Misamu mia ntonto ka mitâka Yehova nsayi ko mpe ka mitâka bantu bamuzololo nsayi ko. Misamu mia ntonto, mvindu miena. Mu Bibila, “mvindu” mu kati dia “nsalulu za tinsuni” yena. (Bisi-Ngalate 5:19-21) Mo mvindu mo, mu lendi bâ masumu mamingi. Mpe tifu timosi tia mvindu tilendi nata tifu tiakaka tia mvindu. Tala ti muntu tifu tie nandi tia tâka misamu mia mbi peleko mia mvindu, mpe ka zololo’â ko kasoba, wulendi zolo tâ ti ka fweti’â kavutu bâ mu timvuka ko.​—2 Bisi-Korente 12:21; Bisi-Efeze 4:19; tala note ya 23.

11, 12. (a) Bwe tulendi batikila mu zonzela bubi bwa bantu bakaka? (b) Mu bungu dia nti tufweti lembo hunisinaka bantu bakaka misamu?

¹¹ Tufweti saka mpe keba mu lembo tolaka bantu mu mpila ya mbi. Ka wena musamu wa mbi ko mu kipaka bantu, na mu hanaka nsangu za ndiku zeto na za kanda dieto kwe bakaka. Mu tifwani, Bakristo ba mbandu ya ntete mbo beri zoloko mu zaba nsangu za mpangi zawu ngatu bazaba bwe balendi sa mu ba bakisa.  (Bisi-Efeze 6:21, 22; Bisi-Kolose 4:8, 9) Kâ, tulendi kwizi batika mu tolaka bantu mu mpila ya mbi. Tamana vulu tolaka bantu, tulendi kwizi tâ misamu mia bungungu peleko mi bafweti lembo zaba. Tala ti ka tusiri’â keba ko, tulendi batika mu kwikisila bantu misamu, wuzololo tâ hunisina muntu misamu. Bafarize bahunisina Yezu misamu mi kalembo yirika. (Matie 9:32-34; 12:22-24) Hunisina muntu musamu, nkumbu’andi kubebesaka. Mbo kunataka mbakananu na mpasi mpe mbo kuhondaka bindiku.​—Bingana 26:20.

¹² Yehova zololo ti misamu mi tutâka miabakisaka mpe miatindisaka bampwana’eto. Ka zololo’â ko ti mu bungu dia misamu mi tutâka, ndiku zeto zabâ mbeni zeto. Yehova mbo kayinaka bantu bô batulumunaka “mbakananu ha kati dia bampangi.” (Bingana 6:16-19) Satana Diabulu ni muntu wa ntete wahuna misamu. Wahunisina Nzambi misamu. (Nzabukusu 12:9, 10) Lumbu ti, bantu tifu tia hunisina bantu misamu tie nawu. Kâ, ka tifweti’â tiakota mu timvuka ko. (Bisi-Ngalate 5:19-21) Tufweti saka keba mu misamu mi tutâka mpe tufweti toko banzaka ntete tazonza. Ntete watâ musamu wu wiriri muntu, tiyula: “Ngano musamu wu nitâ, wa matieleka wena? Ngano wa mbote wena? Ngano salu wena? Ngano nzololo ti muntu wu nita zonzela kawâ musamu wango? Bwe nimona tala ti muntu wutele musamu wa mpila yo mu bungu dia meno?”​—Tanga 1 Bisi-Tesalonike 4:11.

13, 14. (a) Bituku nti bilendi sa kwe bantu bakaka? (b) Mu bungu dia nti Bakristo bafweti losa bifingu?

¹³ Ntangu zakaka mbo tutâka misamu mituniongesaka ha manima. Kâ, ka tufweti’â bâka na tifu tia tsâlaka bampwana’eto ko peleko tia batelaka misamu mia  mbi peleko mia ngolo. Mpe, kani kabwe, ka tufweti’â tukaka ko. Paulo watâ ti: “Katuleno misamu miamiansoni mia nduri mia mbi, miangu, nkesi, mibamunu na bituku.” (Bisi-Efeze 4:31, NW) Mbangululu zakaka za Bibila mbo zibangulaka ntelo ya “bituku” mu “bifingu” peleko “nzonzolo ya mbi.” Bu batukaka muntu, betola bamubetolaka mpe mbo kakwizi banzaka ti kena salu ko. Nzonzolo’eto ya mbi mbo yivulu fwemesaka bala. Tufweti saka keba mu lembo ba telaka misamu mimwisaka mpasi.​—Bisi-Kolose 3:21.

¹⁴ Bibila mbo ditutelaka mpe ti tufweti losa mpila yakaka ya yinene ya bituku: bifingu. Mu Bibila, finga muntu wuzololo tâ, vulu mu tukaka mu mu mwisa mpasi. Mbo wubâ musamu wa tiari tala ti muntu wufingiri muntu wu kakwela peleko bala bandi! Muntu wulembolo zolo mu bika mu finga bantu, ka wulendi’â watatamana mu bâ mu timvuka ko. (1 Bisi-Korente 5:11-13; 6:9, 10) Ntiana bu tulongokele wo, tala ti misamu mia mvindu, mia bungungu peleko mia mbi tutâka, tindiku tieto na Yehova tuta bebesa mpe tindiku tieto na bampwana’eto tuta bebesa.

15. Ntia misamu miyikaka tindiku tieto na bampwana’eto ngolo?

¹⁵ Nti tufweti sa mu sarila lenda dieto dia zonza mu mpila yi zololo Yehova? Bibila ka ditomo’â zonzelaka misamu mi tufweti tâ na misamu mi tufweti lembo tâ ko. Kâ, mbo ditulombaka mu bâka kwa na “misamu mia mbote mu tunga.” (Bisi-Efeze 4:29, NW) Misamu mitungaka, mia verela, mia matieleka mpe mia fuluka miena mu bubote. Yehova zololo ti misamu mi tutâka miatindisaka mpe miabakisaka bapwana’eto. Ntangu zakaka musamu wa mpasi wubâka. Ka mpasi’â ko mu tâ  misamu mia mbi na mu zonza ntete tabanza, kâ mu tâ misamu mia mbote tufweti sarilaka ngolo zazingi. (Tite 2:8) Tataluzuleno mpila zi tulendi songela mbote mu nzonzolo’eto.

16, 17. (a) Mu bungu dia nti tufweti sikaka bampwana’eto? (b) Nani tulendi sika?

¹⁶ Yehova na Yezu, bantu bavulu sikaka. Tuzololo talanda tifwani tiawu. (Matie 3:17; 25:19-23; Za 1:47) Ngatu masika matuhanaka kwe bantu matomo ba tindisaka, tufweti ba kipaka mpe tufweti toko banzaka misamu mi tubatela. Mu Bingana 15:23, mbo tutangaka: “Musamu wu batele mu ntangu yifwanakane, wa mbote wena!” Muntu bu wutusikaka mu bungu dia salu tieto tia ngolo peleko bu wu tuvuturilaka matondo mu bungu dia tima ti tusiri, mbo wutusaka bubote.​—Tanga Matie 7:12; tala note ya 27.

¹⁷ Wamana bonga tifu tia dingaka peleko tia monaka misamu mia mbote kwe bapwana’aku, ka wubâ musamu wa mpasi ko mu basika mu matieleka. Mu tifwani, kampe mpangi ye mu timvuka tiaku yivulu kubamaka bubote mu bungu dia devware, wakaka wusaka ngolo mu hana mvutu ku tukutakanu, ntwenia yikubamaka bubote mu nwanina timinu tiandi ku lukolo peleko mpangi ya nuna yisamunaka ntangu zazansoni. Masika ma bahanaka malendi bâ musamu wa mbote mpe wufwanakane. Bakala difweti tâka kwe mukento’andi ti yandi kazololo, mpe fweti mu vuturilaka matondo mu salu ti kasalaka, mu bungu ti musamu wa mbote wena. (Bingana 31:10, 28) Ntiana kwa miti, nsatu mutsamina na mamba yibâka nawu, bantu mpe bazololo babazoloko. Nsungula kwe bala musamu wa matieleka wena. Dinga wasikaka bala mu bungu dia misamu mi bayirikaka mia mbote na mu bungu dia ngolo zi basarilaka. Masika  malendi bahana butindi bwabwingi na lukwikulu mu bawu beni, mpe malendi ba yika tiya mu sarila ngolo mu yirikaka misamu mia mbote.

18, 19. (a) Mu bungu dia nti tufweti saka miamiansoni mu tindisa na mu bomba bampwana’eto? (b) Bwe tulendi tindisila mpe bombela bapwana’eto?

¹⁸ Bu tutindisaka mpe bu tubombaka bapwana’eto, tifwani tia Yehova tulandaka. Yehova mbo katomo kipaka “bantu ba kuluka” na bô “ba baniekonaka.” (Izaya 57:15) Yehova tu lombele mu ‘tatamana mu kwe titindisi’ beto na beto. Tu lombele mpe ‘tazonzaka mu mpila yibombaka kwe bô be mu mpasi.’ (1 Bisi-Tesalonike 5:11, 14) Bu tuyêlaka mu sa bo, Yehova mbo  kamonaka ngolo zi tusarilaka mpe mbo kayangalalaka zo.

¹⁹ Banza’eti: Muntu tamona mu kati dia timvuka we mu bunokena peleko we mu mpasi. Ntia musamu lendi mu tela mu mu bakisa? Kampe kulenda ko mu yirika musamu’andi, kâ, lendi mu zabikisa ti yandi kipaka. Mu tifwani, lendi kubama mu yôkesa ntangu na yandi. Lendi mu tangila verse ya Bibila yimutindisa. Lendi mpe mu tela lwasambila. (Mikunga 34:18; Matie 10:29-31) Mu mu yika ngolo: mu bambula ti mpangi zandi yandi zizololo. (1 Bisi-Korente 12:12-26; Zaki 5:14, 15) Mpe zonza mu mpila yisongela ti misamu mi tatâ mia tatomo banza.​—Tanga Bingana 12:25.

20, 21. Nti bisaka ti bantu batambula malongi ma tubahanaka?

 ²⁰ Mbo tuyirikaka mpe musamu wa mbote kwe bampwana’eto, bu tubahanaka malongi ma mbote. Mu bungu ti beto bansoni ka twena ba lunga ko, nsatu malongi ma bâka neto ntangu zakaka. Bingana 19:20 yitele ti: “Wâ malongi mpe tambula nsembolo, ngatu wabâ na ndwenga mu bilumbu bita kwiza.” Ka bakuluntu’â ko kwa balendi hana malongi. Bibuti bifweti twarisaka bala bawu. (Bisi-Efeze 6:4) Mpangi ya yikento yilendi hana malongi kwe mpangi yakaka ya yikento. (Tite 2:3-5) Mu bungu ti mpangi zeto za tuzololo, mbo tusaka keba mu lembo ba lwekesa bu tubahanaka malongi. Nti bilendi tu bakisa?

²¹ Kampe mbo bambukaka lumbu ti bakuhana malongi ma mbote kwe muntu, mpe ka wabâ musamu wa mpasi ko mu tambula mo. Mu bungu dia nti watambula malongi mango? Kampe, wamona ti muntu wo nge katomo kipaka peleko mu mpila ya mbote na ya luzolo kakuzonzela. (Bisi-Kolose 4:6) Malongi mango kampe mu Bibila masikamana. (2 Timote 3:16) Bu tuhanaka malongi, mafweti sikamanaka mu Bibila, ni bu tutanga verse peleko kâni. Kani muntu ka wufweti’â watumaka bantu bakaka mu ngolo ko ngatu batambula mabanza mandi. Mpe na kani muntu ka wufweti’â sarilaka verse mu mpila ya mbi ko mu nwanina mabanza mandi. Bambukaka mpila yi bakuhanina malongi ntete wahana malongi kwe muntu wakaka, mu bungu ti yilendi ku bakisa.

22. Ngano bwe tazolo sarila kabu dia ku hana Nzambi?

²² Lenda dia zonza kabu dia Nzambi diena. Luzolo lweto mu Yandi lufweti tu tuma mu sarila lenda dio mu mpila ya mbote. Bambukaka ti: misamu mi tutâka milendi mwisa mpasi peleko milendi sa mbote. Buna, tasa miamiansoni mi tulenda mu zonzaka mu mpila yitindisaka.