Падышалар 2-китеп 23:1—37
23 Ошондо падыша киши жиберип, Жүйүт жери менен Иерусалимдеги аксакалдардын баарын чакыртты.+
2 Анан Жахабанын ибадатканасына барды. Жүйүт жери менен Иерусалимдин бардык тургундары, дин кызматчылар, пайгамбарлар — бүт эл, жашынан карысына чейин, аны менен кошо барды. Падыша аларга Жахабанын ибадатканасынан табылган келишим+ жазылган Мыйзам китебин+ бүт окуп берди.+
3 Андан кийин мамынын жанына туруп, Жахабанын алдында аны менен келишим түздү*.+ Ал Жахабанын жолунда жүрөрүн, китепте жазылган келишимди сактап, анын осуяттарына, мыйзамдары менен эскертүүлөрүнө кулак кагып, бүт жүрөгү, бүт жаны менен аткарарын айтып келишим түздү. Эл да келишимди колдоду.+
4 Анан падыша башкы дин кызматчы Хилкияга,+ дин кызматчылардын жардамчылары менен дарбазачыларга Жахабанын ибадатканасынан Баалга, ыйык мамыга+ жана асмандагы нерселерге арналып жасалган нерселердин баарын алып чыккыла деп буйрук кылды. Ал аларды Иерусалимдин сыртындагы Кидрон өрөөнүндө өрттөп, күлүн Бейтелге алып барды.+
5 Андан сырткары, ал бөтөн жерликтердин кудайларынын дин кызматчыларын, Жүйүттүн падышалары Жүйүт шаарларындагы жана Иерусалимдин тегерегиндеги сыйына турган бийик жерлерде* курмандык түтүнүн түтөткөнгө дайындаган дин кызматчыларды кызматынан четтетти. Баалга, күнгө, айга, топ жылдыздар менен асмандагы башка жылдыздарга арнап курмандык түтүнүн түтөткөндөрдү да кызматынан алып салды.+
6 Падыша Жахабанын ибадатканасынан ыйык мамыны+ алып чыгып, Иерусалимдин сыртына, Кидрон өрөөнүнө алып барды да, өрттөп,+ күлүн карапайым адамдардын көрүстөнүнө чачып салды.+
7 Ошондой эле ибадаткана сойкусу* болгон эркектердин жашаган жайларын талкалады.+ Ал жайлар Жахабанын ибадатканасынын ичинде эле жана ал жакта аялдар ыйык мамыга сыйына турган чатырлардын жабууларын токушчу.
8 Андан кийин падыша Жүйүт шаарларындагы бүт дин кызматчыларды чогултуп, Гебадан+ Беир-Шебага+ чейинки жерлердеги ошол дин кызматчылар курмандык түтүнүн түтөтүп жүргөн бийик жерлерди арамдады. Шаарга кирип баратканда дарбазанын сол жагындагы шаар башчысы Жашыянын дарбазасынын кире беришиндеги сыйынуу жайларын да талкалады.
9 Сыйына турган бийик жерлердеги дин кызматчылар башка дин кызматчылар менен чогуу калама жешсе да, Жахабанын Иерусалимдеги курмандык жайында кызмат кылышчу эмес.+
10 Эч ким өз уулун же кызын Молекке+ арнап курмандык катары отко салбашы үчүн, падыша Ином өрөөнүндөгү*+ Топетти*+ сыйынганга жараксыз кылып салды.
11 Андан сырткары, ал Жүйүттүн падышалары күнгө арнаган аттарды Жахабанын ибадатканасына алып киргенге тыюу салды. Ал аттарды ибадатканага ак сарай кызматчысы Натан-Мелектин середеги бөлмөсү* аркылуу киргизишчү. Падыша күнгө+ арналган арабаларды өрттөп таштады.
12 Ошондой эле ал Жүйүттүн падышалары Ахаздын үстүнкү бөлмөсүнүн чатырына+ курган курмандык жайларын, Жахабанын ибадатканасынын эки короосуна Менаше курган курмандык жайларын+ бузуп, майдалап, Кидрон өрөөнүнө чачып салды.
13 Иерусалимдин алдындагы, Өлүм тоосунун* түштүгүндөгү сыйына турган бийик жерлерди да сыйынганга жараксыз кылып салды. Аларды Ысрайылдын падышасы Сулайман сидондуктардын жийиркеничтүү аял кудайы Астартага, мааптыктардын жийиркеничтүү кудайы Кемоско, Амондун тукумдарынын жийиркеничтүү кудайы Милкомго+ арнап курган эле.+
14 Жошия ыйык устундарды талкалап, ыйык мамыларды кыйып,+ алар турган жерлерди кишилердин сөөгүнө толтуруп таштады.
15 Ысрайылды күнөөгө түрткөн Небат уулу Жеробамдын Бейтелге курган курмандык жайы менен сыйынуу жайын да талкалады.+ Андан кийин ошол сыйынуу жайын өрттөп, майдалап салды. Ыйык мамыны да өрттөдү.+
16 Анан Жошия айланасын карап, тоодогу мүрзөлөрдү көрдү. Алардын ичиндеги сөөктөрдү алдырып, курмандык жайынын үстүндө өрттөп, аны сыйынганга жараксыз кылып таштады. Ошентип, Жахабанын өз пайгамбары аркылуу ушунун баары жөнүндө алдын ала айткандары аткарылды.+
17 Падыша бир күмбөздү көрүп: «Тиги кимдин күмбөзү?» — деп сурады. Шаардын тургундары: «Бул — Жүйүт жеринен келип, сиз азыр Бейтелдеги курмандык жайын эмне кылсаңыз, ошонун баарын алдын ала айтып кеткен чыныгы Кудайдын кишисинин мүрзөсү»,+— дешти.
18 Ошондо ал: «Анын сөөгүнө тийбегиле, жөн койгула»,— деди. Алар анын жана Самариядан келген пайгамбардын сөөгүнө тийишкен жок.+
19 Жошия Самариянын шаарларындагы сыйына турган бийик жерлердин баарын талкалап салды.+ Аларды Ысрайылдын падышалары Кудайды капалантыш үчүн курушкан болчу. Падыша Бейтелдеги сыйынуу жайын эмне кылса, ал жайларды да ошондой кылды.+
20 Сыйына турган бийик жерлердин бүт дин кызматчыларын курмандык жайларында өлтүрдү. Анан ошол курмандык жайларынын үстүндө кишилердин сөөгүн өрттөдү.+ Андан кийин Иерусалимге кайтты.
21 Падыша бүт элге: «Келишим жазылган бул китепте айтылгандай, Жахаба Кудайыңарга арнап Куткарылуу майрамын*+ белгилегиле»,— деп буйрук кылды.+
22 Андай Куткарылуу майрамы ысрайыл элин башкарган бийлердин убагынан бери өткөрүлө элек болчу, буга чейинки Ысрайылдын падышалары менен Жүйүттүн падышаларынын күндөрүндө да өткөрүлгөн эмес.+
23 Жошия падышанын башкаруусунун он сегизинчи жылында болсо Иерусалимде Жахабага арналган ошондой өзгөчө Куткарылуу майрамы белгиленди.
24 Жошия падыша дин кызматчы Хилкия Жахабанын ибадатканасынан таап алган+ Мыйзам китебиндеги осуяттарды аткарыш үчүн+ өлгөндөрдү чакыргандарды, келечекти алдын ала айткандарды,+ үй-бүлөлүк кудайлар*+ менен жийиркеничтүү буркандарды, Жүйүт жери менен Иерусалимдеги башка жийиркеничтүү нерселердин баарын жок кылды.
25 Мусанын мыйзамында жазылгандай, кайрадан Жахабага кайрылып, ага бүт жүрөгү, бүт жан-дили,+ бүт күчү менен кызмат кылган Жошиядай падыша ага чейин да, андан кийин да болгон эмес.
26 Анткен менен Жахаба Менашенин аны капаланткан бардык жаман иштери үчүн жүйүт элине каарданганын токтоткон жок.+
27 Жахаба: «Мен Ысрайылдын элин четке каккандай эле,+ Жүйүттүн элин да четке кагам.+ Өзүм тандап алган Иерусалим шаарын, ошондой эле: „Менин ысмым дайыма ошол жерде болот“,+— деп өзүм айткан ибадаткананы да четке кагам»,— деди.
28 Жошиянын жашоосунда болгон башка окуялар, анын эмнелерди кылганы Жүйүттүн падышаларынын тарыхы баяндалган китепте жазылган.
29 Жошиянын күндөрүндө Мисирдин падышасы Нехо Ашурдун падышасына жардам бериш үчүн Эфрат* дарыясын көздөй жөнөдү. Жошия падыша аны менен согушканы чыкты, бирок Нехо аны Мегидодо+ жолуктуруп, өлтүрүп койду.
30 Жошиянын кызматчылары анын сөөгүн арабага салып, Мегидодон Иерусалимге алып келип, өзүнүн мүрзөсүнө коюшту. Андан кийин эл Жошиянын уулу Жахаздын башына май куюп, атасынын ордуна падыша кылышты.+
31 Жахаз+ 23 жашында такка отуруп, Иерусалимде 3 ай башкарды. Энесинин аты Хамутал+ эле, ал либналык Жеремиянын кызы болчу.
32 Жахаз ата-бабаларындай болуп Жахабанын көз алдында жаман иштерди кылды.+
33 Ал Иерусалимде бийлик кылбашы үчүн, фараон Нехо+ аны Хамат жериндеги Риблада+ камакка алып, жерине 3 тонна 400 килограммдай* күмүш, 34 килограммдай* алтын салык салды.+
34 Андан сырткары, Нехо Жошиянын уулу Элиакимди атасынын ордуна падыша кылып, атын Жаяким деп өзгөрттү. Жахазды болсо Мисирге алып кетти.+ Ал акыры ошол жерде өлдү.+
35 Жаяким Нехого алтын, күмүш берди. Ал талап кылган ошол акчаны төлөш үчүн Жаяким өз жериндегилерге салык салды. Нехого бериш үчүн ар бир кишиден белгилүү бир өлчөмдө алтын-күмүш чогултту.
36 Жаяким+ 25 жашында такка отуруп, Иерусалимде 11 жыл падышалык кылды.+ Энесинин аты Зебида эле, ал румалык Педаянын кызы болчу.
37 Жаяким ата-бабаларындай болуп+ Жахабанын көз алдында жаман иштерди кылды.+
Шилтемелер
^ Же: «кайра түзүп, жаңыртты».
^ Андай сойкулар жалган кудайларга сыйынганда сойкулук кылган эркектер же аялдар болушкан.
^ Иерусалимдин сыртындагы жер. Ал жерде Жахабанын жолунан чыгып кеткен ысрайылдыктар балдарын курмандыкка чалышчу.
^ Же: «ашканасы».
^ Б. а. Зайтун тоосу. Негизинен, анын Күнөө тоосу деп да белгилүү болгон түштүк бөлүгү.
^ Евфрат.
^ Сөзмө-сөз: «1 талант».
^ Сөзмө-сөз: «100 талант». Б14 тиркемесин кара.
