1, 2. (a) Adieyi bebanzanga akaka vo ke dilendakana ko, kansi o Nkand’a Nzambi adieyi kekutusonganga? (b) O Abarayama nki’elau kavewa, mu nkia kuma?

AWEYI olenda mona kele vo Mvangi ezulu yo ntoto ovovele mu kuma kiaku vo, “Ndioyu i nkundi ame”? Ayingi bebanzanga vo ediadi ke dilendakana ko. Kadi, aweyi mpasi muntu kalenda kadila nkundi a Yave wa Nzambi? Kansi, o Nkand’a Nzambi ukutuzayisanga vo tulenda kweto finama Nzambi.

² O Abarayama wazinga muna nz’ankulu mosi mu ana bakala ye ngwizani yayi. O Yave wanyikila vo “nzodi ame.” (Yesaya 41:8) Elo, o Yave wayikilanga Abarayama se nkundi andi. O Abarayama wasendwa mu kikundi kiaki kadi ‘wakwikilanga muna Nzambi.’ (Yakobo 2:23) O unu mpe, o Yave ‘ovavanga finama’ awana bekunsadilanga muna zola kwawonso. (Nsiku 10:15) E Diambu Diandi dikutuvovesanga vo: “Nufinama Nzambi, oyandi mpe okunufinama.” (Yakobo 4:8) Mambu mole tumwene mu mvovo miami, mboka ye nsilu.

3. Nkia mboka kevanganga Yave ye nkia nsilu una muna mboka yayi?

³ O Yave okutubokelanga twamfinama. Ozolele ye wakubama katutambula nze akundi andi. Vana vau, osianga e nsilu vo avo tumfinamene oyandi mpe okutufinama. Ozevo, tulenda vwa elau diamfunu kikilu—“kikundi yo Yave.” * (Nkunga 25:14, NW) E  “kikundi” kisikidisang’e moko kiambumba yo nkundi.

4. Aweyi olenda yikila e nkundi ambote, o Yave aweyi kenena nkundi ambote kw’awana bekumfinamanga?

⁴ Nga una ye nkundi ndiona olenda mokena yandi e moko kia mbumba? O nkundi ndioyo okuvwanga o mfunu. Okumbunda e vuvu, wau vo nkwa ziku. E kiese kiaku kiwokelanga vava nukalanga vamosi. Vava okendalalanga otoma kuwila avo omokene yandi. Kana nkutu akaka ke bebakisanga mpasi zaku ko oyandi obakisa zo. Diau adimosi mpe ovo ofinamene Nzambi, okala yo Nkundi ambote ona okuvwanga kielek’o mfunu, otoma kulunga-lunga yo bakisa e mpasi zaku. (Nkunga 103:14; 1 Petelo 5:7) Olenda kala ye vuvu kiasikila muna yandi kadi unzeye vo nkwa ziku kw’awana besonganga e ziku kwa yandi. (Nkunga 18:25) Kansi kadi, elau dia kala akundi a Nzambi tuvwa dio mu kuma kiandi kadi yandi waziula nzila ya kikundi kiaki.

5. Adieyi kavang’o Yave muna kutusadisa twamfinama?

⁵ Wau vo tu’asumuki ke twadi lenda finama Nzambi ko konda lusadisu lwandi. (Nkunga 5:4) O Paulu wa ntumwa wasoneka vo: “Kansi o Nzambi osongele yandi nzola katuzolele, e kuma wau twakal’asumuki, o Kristu watufwila.” (Roma 5:8) Elo, o Yave wakubika vo Yesu “[ka]vana moyo andi se lukulu lua wantu ayingi.” (Matai 20:28) O lukwikilu lweto muna kimenga kiaki lukutusadisanga mu finama Nzambi. Wau vo Nzambi ‘wateka kutuzola’ wasia e nkubilu kimana twavwa kikundi yo yandi.—1 Yoane 4:19.

6, 7. (a) Aweyi tuzayidi vo o Yave ke Nzambi waswekama ko walembi zayakana? (b) O Yave aweyi kayisengomwena?

⁶ O Yave wavanga diambu diakaka: Wakisengomona  kwa yeto. Muna konso kikundi, divavanga vo twatoma zaya muntu ndioyo, zitisa e fu yo mavangu mandi. Kele vo Yave kakala waswekama, Nzambi walembi zayakana ke twadi kumfinama nkutu ko. Elo, lembi kuyisweka, oyandi ozolele vo twanzaya. (Yesaya 45:19) Vana ntandu, mana kasengomona mu kuma kia yandi kibeni masenzama kwa yeto awonso kana nkutu kw’awana bevezwanga kwa nza.—Matai 11:25.

⁷ O Yave aweyi kayisengomwena kwa yeto? Elekwa yina kavanga yikutusonganga maka mambu ma kiwuntu kiandi—nkum’andi anene, ulolo wa ngangu zandi ye zola kwandi kwayingi. (Roma 1:20) Kansi, o Yave ke kuyisengomwenanga kaka mu lekwa kavanga ko. Nze Mokeni Ampwena wayisengomwena muna Nkand’a Nzambi una vo i Diambu diandi kasonekesa.

8. Ekuma dilenda yikilwa vo o Nkand’a Nzambi i ziku kia zola kwa Yave kuna kwa yeto?

⁸ O Nkand’a Nzambi i ziku kia zola kwa Yave kuna kwa yeto. Muna Diambu diandi wayisengomona muna mvovo tulenda bakula—ke misonganga kaka ko vo okutuzolanga kansi, ozolele vo twanzaya ye kunzola. Mana tutanganga mu nkanda wau wamfunu mekutusadisa mu mona “wete wa Yave” yo kutufila twamfinama. (Nkunga 90:17) Yambula twabadika ezak’e mpila za kiese kekuyisengomwenanga Yave muna Diambu diandi.

9. Nkia mvovo mina muna Nkand’a Nzambi misonganga e fu ya Nzambi?

⁹ Nkand’a Nzambi uvwidi mvovo miayingi misonganga e fu ya Nzambi. Tala eyaka nona: “O Yave ozolele ndungidi.” (Nkunga 37:28) O Nzambi “wanene muna [nkuma, NW].” (Yobi 37:23) “I nkwa walakazi, i Yave wau.” (Yeremiya 3:12) “Nkwa ntim’a ngangu.” (Yobi 9:4) Oyandi  i “Nzambi a nkenda ye nsambu, nkwa ntim’evundu, o mwingi muna walakazi ye ziku.” (Luvaiku 34:6) “Kadi nge, Yave [NW ], wambote, wa ngyambulwidi.” (Nkunga 86:5) Nze una uyikilu mu kapu kiantete vena ye fu kimosi kisundidi: “Nzambi i zola.” (1 Yoane 4:8) Vava obadikanga e fu yayi yambote nga keyikutuntanga ko wafinama Nzambi ndioyo walembi tezakana?

10, 11. (a) O Yave adieyi kasonekesa muna Diambu diandi mu kutusadisa twatoma zaya e kiwuntu kiandi? (b) Nkia nona kia Nkand’a Nzambi kikutusadisanga mu zaya o nkum’a Nzambi?

¹⁰ Vana ntandu, o Yave ke kutuzayisanga kaka fu yandi ko kansi osongelanga mpe fu yoyo muna lusansu lwasonama muna Diambu diandi. O lusansu lolo lwakieleka lukutusadisanga mu mona yo toma bakula e fu ya mpila mu mpila ya kiwuntu kiandi. Lukutusadisanga mpe mu kumfinama. Badika e nona kiaki.

¹¹ Otanga vo Nzambi ‘wanene muna nkuma’ diambu diakaka. (Yesaya 40:26) Kansi, otanga una kakudila Aneyisaele muna Mbu Ambwaki yo kubadikila mvu 40 muna makanga diambu diaswaswana. Se badiki vo o maza ma mbu mavambanene. Tala o nkangu—nanga tezo kia 3.000.000 ma wantu—besaukanga muna mbu vana ntoto ayuma, o maza makedi kwa yau se yaka kuna koko kwalunene yo kuna lumonso. (Luvaiku 14:21; 15:8) Olenda zaya una Nzambi kabalundila muna makanga—wabavaikisila maza mun’etadi yo kubavaikisila madia  muna ntoto makala nze bundu yampembe. (Luvaiku 16:31; Ntalu 20:11) Ovava o Yave kasonga kaka nkum’andi ko kansi wasadila wo mpe muna wete dia nkangu andi. Nga ke lufiaulwisu ko dia zaya vo e sambu yeto kwa Nzambi ankuma yifilwanga una vo “i’tininu dieto yo nkuma, nsadisi a nzaki muna mpasi.”?—Nkunga 46:1.

12. Nkia mpila kekutusadisilanga Yave mu “kunzaya” mu mpila tulenda bakula?

¹² O Yave wau vo mwanda, mayingi kevanganga muna kutusadisa twanzaya. Wau vo tu wantu, lekwa ya nitu kaka tumonanga katulendi mona eyi ya mwanda ko. Kele vo Nzambi katuvovesa kiwuntu kiandi mu mvovo mia kimwanda diadi kala nze ngeye osonganga e ndose aku kwa mpofo. Kansi, o Yave kuna ngemba zawonso okutusadisanga mu “kunzaya” muna mpila tulenda bakula. Ezak’e ntangwa osadilanga e nona ye fwaniswa muna kuyitezanisa ye lekwa ina tuzeye. Okuyikilanga nkutu vo ovwidi e nitu nze muntu. *

13. Adieyi oyindulanga vava otanganga Yesaya 40:11, ye aweyi divanganga kwa ngeye?

¹³ Tala una keyikilwanga o Yave muna Yesaya 40:11: “Ovungul’ekambi diandi nze mvungudi, okutika wan’a mameme vana koko kwandi, kabanata vana tulu.” Ovava o Yave otezaniswanga nze mvungudi onete mwan’ememe “vana tulu.” Ediadi nkum’a Nzambi disonganga wa tanina yo sadisa nkangu andi kana nkutu ana bakondelo e ngolo. Tulenda vwa etininu diasikila vana moko mandi, avo tukwikila muna yandi kekutuvilakana nkutu  ko. (Roma 8:38, 39) O Mvungidi Anene onatanga wan’a mameme “vana tulu” kiandi—i sia vo osianga mwan’ememe mu nkat’andi. Ediadi dikutusonganga vo o Yave okutuzolanga yo kutulunga-lunga. Diafwana kikilu vo tuavava kumfinama.

14. Ekuma tulenda vovela vo o Yave wayisengomona una ufwene muna Yesu?

¹⁴ Muna Diambu diandi, o Yave watoma kuyisengomona muna Yesu wa Mwan’andi anzolwa. Ke vena muntu ko olenda songa e ngindu za Nzambi yovo toma Kunsengomona nze una kavanga o Yesu. Vana ntandu, o Mwana ndioyo wantete wakikadila vana ndambu Es’andi vava e nza ye vangwa yakaka ya mianda ke yavangilu ko. (Kolosai 1:15) O Yesu otomene zaya Yave. Ikuma kavovela vo: ‘Ke vena ona ozeye o Mwana owu kenena ko, Ese kaka; ngatu Ese, owu kenena, Mwana kaka, konso ona mpe o Mwana kakanini kunsengomwena.’ (Luka 10:22)  Vava kakala ova ntoto o Yesu wasengomona o S’andi mu mpila zole zamfunu.

15, 16. O Yesu nkia mpila zole kasengomwena o S’andi?

¹⁵ Diantete, o malongi ma Yesu mekutusadisanga mu zaya Es’andi. O Yesu wayikila Yave mu mvovo milenda kota mu ntima mieto. Kasikil’owu, muna songa e nkenda za Nzambi ona otambulanga asumuki bavilukidi o ntima o Yesu watezanisa Yave yo se dia nloloki ona watambula mwan’andi ankolami ye kiese kiawonso vava kavutuka muna nzo. Wau kakedi o vala, o s’andi umwene, umfwidi nkenda, olundumukini, umbimbakene muna nsingu, umfibulwidi. (Luka 15:11-24) O Yesu mpe wasonga vo Yave i Nzambi ‘otuntanga’ akwa ntima miansongi wau vo okubazolanga. (Yoane 6:44) Ozayanga nkutu vava fintietie fibwanga vana ntoto. “Ke numoni wonga ko,” u kavova o Yesu, “ntietie zingi nusundidi.” (Matai 10:29, 31) Yambula Nzambi ndioyo wanzodi katutunta.

¹⁶ Dianzole, mbandu a Yesu ikutusonganga owu kena o Yave. O Yesu watoma tanginin’o S’andi ikuma kavovela vo: “Ona wambona, wamona Se.” (Yoane 14:9) Ozevo, vava tutanganga Nsangu Zambote mu kuma kia Yesu—mana kavanga ye mpila kakadilanga yo wantu—i S’andi kieleka tumonanga. Ke vena lusengomono ko lwatoma kiá lwa nkala a Yave lusundidi lwalu. Ekuma?

17. Yika e nona kisonganga edi kavanga o Yave muna kutusadisa twabakula una kena.

¹⁷ Muna bong’e nona: Badika vo ozolele songa kana nki i nkenda. Olenda wo sasila muna mvovo. Kansi, kele vo osongele muntu ovanganga evangu dia nkenda yo vova vo “ekiaki i nona kia nkenda,” e mvovo wau ukala ye nsasa yampwena ye dikala diasazu muna bakulwa. O Yave diau adimosi kevanganga muna kutusadisa twazaya  una kena. Vana ntandu a kutulonga una kena, watuvana mpe mbandu akieleka muna Mwan’andi. Muna Yesu e fu ya Nzambi yimonekanga muna mavangu. Muna Nsangu Zambote za Yesu o Yave ovovanga kieleka vo: “I wau wuwu ngina.” E sono yavumunwinwa aweyi iyikilanga Yesu vava kakala ova ntoto?

18. O Yesu aweyi kasongela nkuma, unsongi ye ngangu?

¹⁸ O Yesu wasonga kieleka e fu yà yampwena ya Nzambi. Wakala yo nkuma wa wuka, wa dikila, kana nkutu fula mafwa. Kansi, nswaswani y’akwa kinitu besadilanga e wisa kiau mu mpil’ambi, o Yesu kasadila e wisa kia wuka muna wete dia yandi kibeni ko ngatu mwesa akaka e mpasi. (Matai 4:2-4) Wazolanga unsongi. O ntim’andi wakendalala kikilu vava kamona ateki bayiyang’o nkangu. (Matai 21:12, 13) Wasadisa asukami mpila mosi ye abangami mu “solola e vundu” kia mioyo miau. (Matai 11:4, 5, 28-30) E ngangu za Yesu za longela ‘zasunda za Solomo.’ (Matai 12:42) Kansi o Yesu kasanisinanga ngangu zandi ko. E mvovo miandi miakotanga muna ntima mia wantu a mpila mu mpila, kadi malongi mandi ma kiá makala, masazu ye mamfunu.

19, 20. (a) O Yesu aweyi kakadila se mbandu ambote ya zola? (b) Vava tutanganga yo badika mbandu a Yesu adieyi tufwete sungamenanga?

¹⁹ O Yesu wasonga mbandu ambote a zola. Muna kolo kia uselo wandi, wasong’e zola, ngemba ye nkenda mu mpila zayingi. Kamonanga mpasi z’akaka ko yo lembi kubafwa nkenda. Nkumbu miayingi e nkenda zozo zamfilanga mu vanga diambu. (Matai 14:14) Kana una vo wawuka ambevo yo dikila mimfwe nzala, o Yesu wasonga e nkenda mu mpila yisundidi. Wasadisa akaka bazaya, batambulwila, yo zola e ludi kia Kintinu kia Nzambi eki kitwasa e nsambu zakwele mvu kwa wantu. (Maku 6:34; Luka 4:43) Vana ntandu, o Yesu wasonga nzola  muna vana moyo andi kuna mvevo mu kuma kia wete di’akaka.—Yoane 15:13.

²⁰ Nga tufwana sivika vo wantu a ntela zawonso ye a mpila mu mpila batuntwanga kwa muntu ndioyo ambote? (Maku 10:13-16) Ozevo, vava tutanganga yo badika e mbandu a Yesu tuzayanga vo muna Mwana ndioyo tumonanga o ntemo a nkembo Es’andi.—Ayibere 1:3.

21, 22. Adieyi divavwanga muna tomba Yave, ye nkia mambu mena mu nkanda wau mekutusadisa mu vanga dio?

²¹ Muna kuyisengomonanga mu mpila yatoma kiá muna Diambu diandi, ka lukatikisu ko vo Yave ozolele vo twamfinama. Kansi, kekutukomenanga ko vo twakala e kikundi yo yandi. I diambu dia yeto kibeni dia tomba Yave ‘ekolo kalenda soloka.’ (Yesaya 55:6) Otomba Yave divavanga vo wa zaya e fu yandi ye mavangu mandi masengomonwa muna Nkand’a Nzambi. O nkanda wau otanganga wavaikisu mu kusadisa mu vanga dio.

²² Omwene vo nkanda wau wavambulwa mu kunku yisasilanga fu yà yampwena ya Yave: nkuma, unsongi, ngangu, ye zola. Konso kunku kiyantikilanga osonga e  fu kisasilwa. E kapu yilanda muna konso kunku kisonga e mpila in’o Yave kesongelanga e fu kiokio mu mpila zayingi. Konso kunku mpe kina ye kapu kimosi kisonganga e mpila Yesu kasongela e fu kiokio ye kapu kiakaka kifimpanga e mpila tulenda songela e fu kiokio muna zingu kieto.

23, 24. (a) Sasila tini kiaki kiamfunu “Yuvu ya Badika.”(b) O badika aweyi kulenda kutusadisila mu toma finama Nzambi?

²³ Tuka muna kapu kiaki, vena ye tini kiamfunu kiyikwanga vo: “Yuvu ya Badika.” Muna bong’e nona tala e quadro ina mu lukaya lwa 24. E sono ye yuvu yina muna quadro ke yisilu mu fimpulula elongi dia kapu kiaki ko. Kansi, isilu mu kusadisa wabadika e mambu makaka mamfunu. Aweyi olenda toma sadila e tini kiaki? Tala sono yawonso yiyikilu, tanga yo ye sungididi kiawonso. I bosi vana mvutu za konso kiuvu kilandila e sono. Badika e yuvu. Nanga olenda fimpa mu nkanda miakaka. Ukiyuvula yuvu yakaka: ‘E nsangu zazi adieyi zimpovese mu kuma kia Yave? Aweyi zivanga muna zingu kiame? Aweyi ndenda zo sadila mu sadisa akaka?’

²⁴ O badika kwa mpila yayi kulenda kutusadisa mu toma finama Yave. Ekuma? Muna Nkand’a Nzambi o badika ngwizani kuna ye ngindu za ntima. (Nkunga 19:14) Vava tutoma badikanga mana tulongokele mu kuma kia Nzambi, e diambu dikotanga muna ntima mieto yo kutufila mu vanga e diambu. O zola kweto muna Nzambi kusikilanga, o zola kwaku kukutufilanga mu vava kunyangidika nze Nkundi eto anzolwa. (1 Yoane 5:3) Muna vwa ngwizani yayi tufwete zaya e fu ya Yave ye mavangu mandi. Ozevo, mbula twabadika ntete nkala mosi ya Nzambi yikutufila twafinama, o vauka kwandi.