Ndiona Wasilwa Umbangi kwa Ngunza Zawonso
Kapu Kia 4
Ndiona Wasilwa Umbangi kwa Ngunza Zawonso
1. O Yesu nkia ngwizani kakalanga yau yo Yave una kakitukidi ko se muntu?
“O SE ozolele o Mwana, okunsonga mpe konso dina kevanga yandi kibeni.” (Yoane 5:20) Ekwe ngwizani ambote kavwidi o Mwana yo Yave w’eS’andi! E kintwadi kiaki kiayantika tuka kavangilwa, mazunda ma mvu malembi tangakana, una kawutukidi ko nze muntu. Wakala se Mwana amosi kaka wa Nzambi, wavangwa kwa Yave yandi kibeni. E lekwa yawonso mun’ezulu y’ova nza muna Mwana ndioyo wantete ye wanzolwa yasemenwa. (Kolosai 1:15, 16) Wakala mpe se Diambu dia Nzambi yovo Nati a Nsangu, muna Yandi i mwazayisilwanga o luzolo lwa Nzambi kw’akaka. O Mwana ndioyo katoma zolanga Nzambi, wakituka se muntu, Yesu Kristu.— Ngana 8:22-30; Yoane 1:14, 18; 12:49, 50.
2. O ungunza wa Nkand’a Nzambi nkia tezo uyikilanga Yesu?
2 Una Mwan’antete a Nzambi kayimitu ko e ngimit’esivi nze muntu, nkama za ungunza wavumunwinwa wasonama mu kuma kiandi. Petelo wa ntumwa wavova dio kwa Koneleo vo: “Ndion’osilwang’o umbangi kwa ngunza zawonso.” (Mavangu 10:43) E fulu kia Yesu kiatoma kieseswa muna Nkand’a Nzambi, ikuma vo mosi muna mbasi wavova kwa Yoane wa ntumwa: “Umbangi wa Yesu i mwand’a ungunza.” (Lusengomono 19:10) Ungunza wau wasonganga kieleka vo oyandi i Masia. Wasonganga mayingi mana kevanga muna lungisa ekani dia Nzambi. Mawonso mama ma mfunu mena kwa yeto o unu.
O Ungunza Adieyi Wasonganga
3. (a) Muna ungunza w’Etuku 3:15, nani i nioka, o “nkento” ye ‘mbongo ya nioka’? (b) Ekuma ‘obosola kwa ntu a nioka’ kufwete yangidikila asadi a Yave awonso?
3 O ungunza wantete wasakulwa kunima ntelameno muna Edene. O Yave wavova kwa nioka vo: ‘Kimbeni nsia ova ngeye yo nkento, y’ovo mbongo aku ye mbongo andi: obosola ntu aku, onge obosola singini kiandi.’ (Etuku 3:15) O ungunza wowo wayikwa kwa Satana, ona wayisonga nze nioka. O “nkento” i nkubika ya kwikizi ya Yave kun’ezulu ina nze nkento akwikizi kuna kwa yandi. E ‘mbongo ya nioka’ i mbasi yo wantu awonso ana besonganga e fu nze ya Satana, besianga Yave e kitantu yo nkangu Andi. ‘Obosola ntu a Satana’ i sia vo vonda o mwana ndioyo a Nzambi wa nkolami, ona watela Yave o luvunu yo twasa mpasi zayingi kwa wantu. Kansi kadi, nani i mbut’a “mbongo” ina yibosola ntu andi? Ediadi dikedi se “mbumba” kolo kiayingi.— Roma 16:20, 25, 26.
4. O luvila lwa Yesu aweyi lwasadisila mu zaya vo yandi i mbongo a nsilu?
4 Vioka 2.000 ma mvu ma lusansu lwa wantu, o Yave wasasila maka mambu. Wasonga vo e mbongo muna nkuna Abarayama ikwizila. (Etuku 22:15-18) Kansi, o nkuna kayizila e mbongo ke wa kinitu ko, kansi Nzambi kaka wansola. Kufwil’owu wa zola kwa Abarayama muna Yisemaele wa mwan’andi kawutilwa kwa Anga o Yave wamvovesa vo: “Ekangu diame sikidisa nsikidisa dio yo Isaki, on’okuwutila Sara.” (Etuku 17:18-21) Oku sentu, ekangu diadi ke diasikidiswa yo Esau ko wa mwan’antete a Isaki, kansi yo Yakobo, muna mwatuka makanda 12 ma Isaele. (Etuku 28:10-14) I bosi, diasengomonwa vo e Mbongo yiwutukila muna kanda dia Yuda, muna nzo a Davidi.— Etuku 49:10; 1 Tusansu 17:3, 4, 11-14.
5. Nki kiasonganga vo o Yesu yandi i Masia kuna lubantiku lwa uselo wandi ova ntoto?
5 Nkia mambu makaka masongwa kimana twazaya e Mbongo? Vioka tezo kia 700 za mvu miavitila, o Nkand’a Nzambi wasonga vo muna Beteleme i kewutukila e Mbongo yoyo ya nsilu. Wasonga mpe vo e Mbongo yayikadilanga tuka “e lumbu [ya ntangwa ke yitangakani, NW ],” tuka kavangilwa kun’ezulu. (Mika 5:2) E ntangwa yafwana ina kafwete kwiza ova nza nze Masia yasakulwa mpe kwa Daniele wa ngunza. (Daniele 9:24-26) Vav’o Yesu kakuswa yo mwand’avelela, wakituka se Kuswa kia Yave, e ndinga yandi kibeni Nzambi tuka kun’ezulu yanyikila vo Mwan’andi. (Matai 3:16, 17) E Mbongo yasengomoka! I kuma o Filipo kavovela ye sikididi kiawonso: “Tunsolwele, ona wasonekenwa kwa Mose muna nsiku, yo kuna kwa ngunza, Yesu.”— Yoane 1:45.
6. (a) Kunima mfw’andi o Yesu nkia mambu bazaya alandi andi? (b) Nani i ‘mbongo antete ya nkento,’ obosola ntu a nioka ye nki disonganga?
6 I bosi, alandi a Yesu bazaya wo vo mambu mayingi ma ungunza wa Sono yavelela mu kuma kiandi masonamena. (Luka 24:27) Ditomene zayakana vo o Yesu yandi i ‘mbongo antete a nkento,’ ona obosola ntu a nioka, i sia vo ofwasa Satana kalembi vo kala diaka. Muna Yesu, e nsilu miawonso kasil’o Nzambi kwa wantu milungiswa ye mawonso tuyangalelanga.— 2 Korinto 1:20.
7. Vana ntandu a zaya Ndiona oyikwanga muna ungunza, nkia diambu diaka dina mfunu mu vanga?
7 Ozaya mambu mama adieyi kufwete vanga muna zingu kieto? O Nkand’a Nzambi ukutuzayisanga mu kuma kia nzimba mosi wa Ntiompia ona watanga waka ungunza wa nginz’a Masia wa Mvuluzi. Wau vo kabakisa mo ko wayuvula kwa Filipo wa nteleki vo: “O ngunza, nani kayikidi dio?” Oyandi wansasila, kansi e moko ke kiasukila vana ko. Vava kawunikina e nsasa kasasilwa kwa Filipo o nzimba wazaya vo muna songa e tondo diandi muna lungana kwa ungunza wau wafwana vanga diambu. Wazaya wo vo vubwa kafwana vubwa. (Mavangu 8:32-38; Yesaya 53:3-9) Nga i wau mpe tuvanganga oyeto?
8. (a) Evangu dia Abarayama dia tambika Isaki se lukau nki diasonganga? (b) Ekuma Yave kavovela kwa Abarayama vo e zula yawonso ikuyisambwila muna Mbongo yayi, ye aweyi dilenda lunganina kwa yeto o unu?
8 Badika mpe e moko kiamfunu kia Abarayama vava kafinam’o vana Isaki wa mwan’andi amosi kawutilwa kwa Sara se lukau. (Etuku 22:1-18) Ediadi diasonganga evangu kayiza vang’o Yave—dia vana Mwan’andi amosi kaka: “Kadi muna nzola kazolele nza o Nzambi i kavanin’o Mwan’andi amosi, kimana konso on’okwikilanga muna yandi ke vila ko, moyo a mvu ya mvu kevwa.” (Yoane 3:16) Diadi dikutuvananga vuvu vo wau vo Yave wavana Mwan’andi amosi kaka muna lungisa ekani Diandi, Oyandi okutuvana mpe ‘lekwa yawonso yakaka.’ (Roma 8:32) Adieyi divavanga oku kwa yeto? Nze una wasonama muna Etuku 22:18, o Yave wavova kwa Abarayama vo e zula yawonso bekuyisambwila muna Mbongo yoyo, ‘kadi o [Abarayama] wawila ndinga [Nzambi].’ Oyeto mpe tufwete wila Yave ye Mwan’andi. “On’okwikilanga muna Mwana, una yo moyo a mvu ya mvu; kansi on’okolamang’o Mwana, kemona moyo ko, o makasi ma Nzambi muna yandi kaka mekalanga.”—Yoane 3:36.
9. Adieyi tuvanga ovo tuyangalela e vuvu kia moyo a mvu ya mvu kiaziwilw’e nzila muna kimenga kia Yesu?
9 Avo tuyangalelanga e vuvu kia moyo a mvu ya mvu kina kiaziulwilw’e nzila muna kimenga kia Yesu, tufwete vanga mana kekutuvovesang’o Yave muna Yesu. I sia vo tuasonga zola kweto kwa Nzambi ye kw’akw’eto. (Matai 22:37-39) O Yesu wavova vo o zola kweto kwa Yave kufwete kutufila twalonga akaka ‘balunda mambu mawonso [katu]kanikini o [Yesu].’ (Matai 28:19, 20) Oyeto tuzolang’o kaulwila o zola kwaku kwa asadi y’akw’eto a Yave muna ‘lungananga’ yau kumosi kuna lukutakanu. (Ayibere 10:25; Ngalatia 6:10) Ye mpe, muna wunikina Yave yo Mwan’andi ke divavanga ko vo twakala twalunga. Ayibere 4:15 uvovanga vo o Yesu nze Ngang’a Mbuta ‘ofwila mpasi za mayovoka meto e nkenda.’ Nkia mpila lukasakeso dikutuvananga, musungula vava tufinamanga Nzambi mu sambu muna Yesu Kristu katusadisa twasunda lutovoko lweto!— Matai 6:12.
Kwikila Muna Kristu
10. Ekuma ke venena luvuluzu mwakaka ko ovo ke mu Yesu Kristu ko?
10 O Petelo wa ntumwa vava kamana sasila kwa ambuta ye afundisi a Yuda kuna Yerusaleme vo ungunza wa Nkand’a Nzambi mu Yesu ulunganenanga wafokol’o vova vo: “Ke vena nkutu luvuluzu mun’akaka ko: kadi ke vena nkumbu akaka okunsi ezulu ko, iveno muna wantu, ina tufwete vuluzilwa.” (Mavangu 4:12) Wau vo e mbongo yawonso ya Adami yasumuka o lufwa lwau ke luna ye ma kiafwana ko mu kula konso muntu. Kansi o Yesu walunga kakala, o moyo andi wakala se má kiantalu yafwana mu kimenga. (Nkunga 49:6-9; Ayibere 2:9) Wavana kwa Nzambi o lukulu lwakal’e betela ye zingu kialunga kina kavidisa o Adami. (1 Timoteo 2:5, 6) Ediadi diaziul’e nzila kimana twabaka moyo a mvu ya mvu muna nz’ampa ya Nzambi.
11. Songa kana kimenga kia Yesu aweyi kilenda kututwasila nluta miayingi.
11 O lukulu lwaziula mpe e nzila twatambula miak’e nluta kana nkutu mu tandu kiaki. Kasikil’owu, kana una vo tu akwa masumu o lukulu lwa Yesu lusadisanga twavwa e ntona zambote wau vo twalolokelo masumu meto. Ediadi disundidi ke mu kela yimenga ya bulu ko yina bavananga Aneyisaele muna Nsiku a Mose. (Mavangu 13:38, 39; Ayibere 9:13, 14; 10:22) Kansi, muna lolokwa, yeto kibeni tufwete songanga vo lukulu lwa Kristu tuvwidi o mfunu: “Ovo tuvova vo, ke tuna y’esumu ko, ozevo vuna tukuyivunanga, NW], e ludi mpe ke kina mu yeto ko. Ovo tufunguna masumu meto, nkwa kwikizi kwandi yo unsongi, katuyambulwila masumu, yo kutukianzisa muna vilwa wawonso.”— 1 Yoane 1:8, 9.
12. Ekuma o luvubu muna maza lwinina o mfunu muna kala ye ntona zambote vana vena Nzambi?
12 Asumuki aweyi balenda kwikidila muna Kristu ye kimenga kiandi? Muna tandu kiantete vav’o wantu bakitukanga akwikidi basonganga wo kw’awonso. Mu nkia mpila? Muna vubwa. Ekuma bavubilwanga? Kadi o Yesu wakanikina vo alongoki andi awonso bafwete vubwa. (Matai 28:19, 20; Mavangu 8:12; 18:8) Kele vo muntu obakwidi muna ntima e nkubika yazola kavang’o Yave muna Yesu kalendi vwena ko. Kafwete soba mpila zingu kiandi, kayiyekola kwa Nzambi muna sambu, yo songa o kuyiyekola kwandi mu vubwa muna maza. Muna songa o lukwikilu mu mpila yayi i ‘kelombela ntona zambote kuna kwa Nzambi.’—1 Petelo 3:21.
13. Kele vo tusumukini adieyi tufwete vanga, ekuma?
13 Dialudi vo, kana nkutu ovubilu olenda vanga oma ma mpilakanwa. Adieyi ozevo ofwete vanga? O Yoane wa ntumwa wavova: “Omama inusonekene mo nwalembi sumuka. Ovo muntu osumuka, tuna ye Kimpovela yo Se, Yesu Kristu wa nsongi: andioyu i lembeka muna masumu meto.” (1 Yoane 2:1, 2) Ediadi nga disongele vo tufwete sumuka kweto una tuzolele yo lomba kwa Nzambi vo katuloloka, mawonso mpe mafokokele kwandi? Ke wau kikilu ko. Muna lolokwa, o muntu kafwete viluka kikilu o ntima. Nanga lusadisu kavwidi o mfunu lwa nkuluntu wazikuka muna nkutakani ya Akristu. Tufwete zaya e mbi ina tuvangidi, yo vilukwa mvimba o ntima, yo sia ngolo mu lembi wo vutukil’o vanga. (Mavangu 3:19; Yakobo 5:13-16) Ovo tuvangidi wo tulenda kala ye ziku vo, o Yesu okutusadisa yo vutukil’o vwa e ngwizani ambote yo Yave.
14. (a) Songa e mpila e kimenga kia Yesu kikutuvaninanga e nluta. (b) Avo tuna kieleka yo lukwikilu, adieyi tuvanga?
14 Kimenga kia Yesu kiaziul’e nzila ya moyo a mvu ya mvu kun’ezulu kwa “finkambi-kambi” bena vo amosi muna mbongo iyikwanga muna Etuku 3:15. (Luka 12:32; Ngalatia 3:26-29) Yaziula mpe e nzila kimana mazunda ma wantu akaka bavwila moyo a mvu ya mvu muna paradiso ova ntoto. (Nkunga 37:29; Lusengomono 20:11, 12; 21:3, 4) Moyo a mvu ya mvu i “lukau lwa Nzambi . . . muna Kristu Yesu wa Mfumu eto.” (Roma 6:23; Efeso 2:8-10) Kele vo tukwikila muna lukau lwalu yo yangalela e mpila yina luavaninwa tuzayisa wo kw’akaka. Ozaya mpil’esivi in’o Yave kasadila Yesu muna lungisa luzolo Lwandi ye kuma dinina dia mfunu vo yeto awonso twalanda e ntambi zandi, tusia salu kia Kikristu va fulu kiantete muna zingu kieto. O lukwikilu lweto luzayakana muna mpila sikididi tuvovesela akaka oma ma lukau lwalu lw’esivi lwa Nzambi.— Mavangu 20:24.
15. O lukwikilu muna Kristu nkia nkuma luvwidi wayikakesa wantu?
15 Ekw’ewete yo ungudi lukututwasilanga lukwikilu lwalu! Lukutufinamesanga kwa Yave, kwa Mwan’andi, ye kwa muntu yo nkw’andi muna nkutakani ya Akristu. (1 Yoane 3:23, 24) Lukutufilanga twayangalala vo o Yave wavana kwa Mwan’andi e “nkumbu ina iviokele nkumbu zawonso; [katula ina ya Nzambi kaka] ovo muna nkumbu a Yesu mwafokokela makungunu mawonso, mana m’ezulu, yo mana ma ntoto, yo mana mansi a ntoto, o tubini twawonso mpe twatambulwila wo vo Yesu Kristu i Mfumu, muna nkembo a Nzambi w’Ese.”— Filipi 2:9-11.
Yuvu ya Lufimpu
• Nkia ntangwa kayiza o Masia ye ekuma ke diakadila dia mpasi ko kw’awana bekwikilanga mvimba muna Diambu dia Nzambi mu zaya vo yandi i Masia?
• Nkia mambu tufwete vanga mu songa matondo meto muna kimenga kia Yesu?
• Nkia mpila tubakilang’e ndandu za kimenga kia Yesu? Aweyi dikutusadisilanga vava tusambanga kwa Yave katuloloka masumu?
[Yuvu ja longokela]
[Foto muna lukaya 36]
O Yesu wavova kw’alandi andi vo bafwete longa akaka balunda e nkanikinu mia Nzambi
